Þjóðviljinn - 02.03.1975, Síða 7

Þjóðviljinn - 02.03.1975, Síða 7
Sunnudagur 2. marz 1975 ÞJOÐVILJINN — SIÐA 7 Hins vegar er það hin mesta fjarstæða, sem Sighvatur heldur fram, að skipastærðir og skipa- gerðir hafi ekki veriö vandlega rannsakaðar. Mér er til efs að nokkur skipakaup á Islandi hafi veriö gerð af jafn mikilli fyrir- hyggju og kaupin á japönsku skuttogurunum, sem voru beinlinis hannaðir og framleiddir eftir óskum islendinga að loknum löngum og striðum fundahöldum, sem kaupendurnir stóðu fyrir sameiginlega með innlendum sérfræðingum. Eftir að bætt haföi verið úr brýnustu þörfum hóf Fram- kvæmdastofnunin aö vinna að vandaöri áætlunargerð um þróun fiskiskipaflotans á næstu 10 árum og stendur það verk enn yfir. Hins vegar lauk stofnunin á siðast liðnu ári við áætlun um uppbygg- ingu hraðfrystihUsanna fram til 1976, og er það tvimælalaust vandaðasta og heilsteyptasta áætlunarverk, sem enn hefur verið unnið hér á landi. Eru erlendar skuldir ískyggilegar? En hvað þá um skuldaklyfj- arnar sem Sighvatur bendir á? Eru þær ekki þjóðinni fjötur um fót? Sannleikurinn er sá, að allt þetta tal um iskyggilegar skulda- klyfjar, sem býsna margir tala um i tima og ótima, er marklaust hjal. Að undanförnu hefur greiðslubyrði þjóðarinnar af erlendum lánum verið um 10% af útflutningstekjum landsmanna, sem er alls ekki sérlega mikið miðað við margar aðrar þjóðir og talsvert minna en oft hefur áður veriö hjá okkur islendingum. Að sjálfsögðu er það augljóst happ fyrir þjóðina á timum alþjóð- legrar verðbólgu að skulda mikið vegna arðvænlegrar fjár- festingar, og staöreyndin er sú, að væru skuttogararnir seldir úr landi I dag, er vitað mal, að fyrir þá fengist miklu hærra verð en gefiö var fyrir þá, reiknað i erlendri mynt. Þegar af þessari ástæðu eru þvi áhyggjur Sighvats út af skuttogarakaupunum fárán- leg fjarstæða. Eða kannski hann vilji selja skipin? Þá myndi nú viðskipta- jöfnuöurinn heldur betur batna! En hvers vegna gera menn ekki tillögu um þetta? Vegna þess að þrátt fyrir allt orðaskak er mönnum eins og Sighvati ljóst, að fátt er okkur meira til styrktar en einmitt skuttogaraflotinn i þeim efnahagsvanda, sem nú steðjar að. Gylfi vill verða sáttasemjari Alþýðuflokkurinn þarf að endurskoða afstöðu sina til vinstrisamstarfs, og forystumenn hans þurfa að reyna að skoða verk vinstristjórnarinnar i hlut- lægara ljósi en þeim var kleift, meðan hún var enn i fullu fjöri. 1 Alþýöuflokknum togast á hin ólik- ustu öfl, og ihaldsviðhorfin eru þar óneitanlgea býsna sterk. Litum á forystugrein Alþýðu- mannsins, eina flokksmál- gagnsins utan Reykjavikur, nú fyrir nokkrum vikum: „Mistökin við siðustu stjórnar- myndun voru þau, að Alþýöu- flokkurinn átti að mynda stjórnina með Framsókn og Sjálf- stæöi... Alþýöuflokkurinn átti á að skipa reyndasta og hæfileika- mesta stjórnmálaforingjanum, sem nú situr á Alþingi, og flokk- urinn fylgir þeirri jöfnunar- og miölunarstefnu, semalltaf er þörf á, en aldrei meir en nú... Viö höfum bókstaflega ekki ráð á ráöleysisstefnu (rikisstjórnar- innar) lengur. Siöan ætti forseti lslands að fela formanni þing- flokks Alþýðuflokksins Gylfa Þ. Gislasyni vegna stjórnmála- reynslu hans og hæfileika aö mynda nýja rikisstjórn með framsókn og sjálfstæöi auk Alþýðuflokks.” Eða er þetta kannski aöeins biturt háö? Það mun að visu ekki vera. Þetta er skrifað i fúlustu alvöru og kemur beint úr innsta hring fylgismanna Gylfa Þ. Gislasonar. En svo bjartsýnn er ég á Alþýðu- flokkinn þrátt fyrir allt, að sann- færður er ég um það, að við lestur þessara ástriðufullu skrifa hefur meiri hluti Alþýðuflokksmanna að minnsta kosti brosað. Erich Fried: Samtal um drauma Mig dreymdi að draumur minn rættist Og hann sagði: Láttu þig dreyma. Ég fór hjá mér: Um hvað? Um þig? Nei/ um þig sjálfan Annars ertu ekki til. Háttvísi I húsi hengds manns er ekki talað um snöru vegna þess að nú býr böðull hans í friði og ró þessu húsi Framleiðsla áls skreppu Vesturþýskir áihringar til- kynntu fyrir skemmstu, að þeir hefðu ákveðið að minnka fram- leiðsluna um 5% ,,til viðbótar”. Samdrátturinn byrjaði i fyrra, en þá drógu japanir úr sinni fram- íeiðslu um 20%, Kanadamenn um 13% og bandarisk fyrirtæki aö meðaltali um 10%, Astæðan er sölutregða og þá um leiö viðleitni til að halda verðinu uppi með sameiginlegum aögerðum hringanna. A1 var á metverði þegar best gekk i fyrra,- og álhringarnir ætla aö koma i veg fyrir að það lækki eins og þaö gerði fyrir tveim-þrem árum, þegar þeir kepptust um aö bjóða niöur hver fyrir öðrum. Alusuisse er méð i niður- skurðinum. Haft er eftir Emmanuel Meyer, forseta Alusu- isse, að ,,ef að verðið helst óbreytt, þá mun framleiöslan r saman Albirgðir gefa skynsamlegan arð, jafnvel þótt að dregið sé úr framleiðsl- unni um 10 prósent. — (Spiegel) ÞORGEIR ÞORGEIRSSON SKRIFAR Um vogrek og þjóölega reisn Þriðjudagurinn 25. febrúar árið 1975 stigur sólbjartur og fagnandi inn I Islandssöguna. Um niuleytiö var orðið albjart. Enda var þetta dagur þjóðlegrar endur- reisnar. Þennan morgun birtu dagblöð i Reykjavik áskorun til menntamálaráðherra um afnám nýju stafsetningarinnar og afturhvarf til þjóðlegri ritháttar viðreisnaráranna. Undir þá áskorun rita allir helstu vitmenn þjóöarinnar að undanteknum þeim Tage Ammendrup og Klemenz Jónssyni sem trú- lega hafa veriö utanbæjar þegar skjalið var samið. Langt er nú orðið siðan þjóðlegur andi hef- ur verið reistur hér jafn kyrfilega upp við dogg — enda fögnuöu goð landsins þessum heilladegi með birtu og yl. í allri náðarsól þessa góudags fór ekki mik- ið fyrir bandariskri herflugvél sem hóf sig á loft frá Keflavik Airport. Hún flaug sjónflug austur til Hornafjaröar að sækja vogrek. Ekkert er liklegra en að för hennar hefði týnst i skæru ljós þessa mikla dags ef ekki hefðu komið til smávegis mistök. Sjónvarps- fréttir um kvöldið greindu frá þvi að vogrekiö hefði ekki komist i vélina þegar austur var komið svo hún fór aftur tóm til sins heima á Keflavik Airport. Það staðarnafn heyrir ekki undir stöfunar- fræði islenskra vitmanna, hvorki gamla eöa nýja, enda þótt staðurinn sé hérlendis. Meðan flugvél þessi klauf skært góudags- ljósið næsta óhult voru reykvikingar að lesa dagblöðin sln. Tvö þeirra skrifuðu gagngert um tittnefnt vogrek. Benedikt Gröndal — vitmaður sem ýmsir raunar söknuðu af lista þeirra stöfunarspek- ina — skrifar i Alþýðublaðið þennan morgun. Greinin hefst svo: „Fregnir um aö tvö sovésk hlustunardufl hafi rekið á land á suðurströndinni gefa islendingum tækifæri til að átta sig á einum mikilsverðasta þætti varnarmála þjóðarinn- ar... Það er sú staðreynd, að i hafinu um- hverfis landið er urmull af hlustunartækjum sem risaveldin tvö, Sovétrikin og Bandarik- in, hafa lagt þar...” Og baksiðufrétt Morgunblaðsins byrjar á þessum orðum: „Vegna duflrekans við Stokksnes og á Landeyjasandi hefur verið upplýst að Sigur- fari frá Vestmannaeyjum fékk i veiðarfæri sin siðla árs 1972 dufl, sem er nákvæmlega eins og sovézku duflin, sem rekið hefur nú. Samkvæmt upplýsingum Landhelgisgæzl- unnar flutti hún þetta dufl frá Vestmannaeyj- um til Kefíavikur, þar sem duflið var afhent Varnarliðinu”. 1 náðarsól þessa mikla dags hefur Pétur Sigurðsson bersýnilega endurheimt minnið þvi tveim dögum áöur gat hann ekki munað eftir þessum flutningum þegar fréttamaður sjónvarps spuröi hann þarum. Siðar I baksiðufrétt Morgunblaðsins segir: „Baldur Möller ráöuneytisstjóri I dóms- málaráðuneytinu sagði að rannsókn dufl- anna stæði yfir og þvi væri enn alls kostar óljost, hvað út úr henni kæmi....” Hér birtist greinilega I hnotskurn afleiöing- in af nýju stafsetningunni, eða hvað? Getur það veriö nokkuð annað sem lamar svo rök- hyggju blaöamannsins að hann fullyröir I upphafi fréttar sinnar sovéskan uppruna þessa nýstárlega vogreka en getur þess nokkrum linum siðar að rannsókn fyrir- bærisins sé ólokið? Og hann spyr Baldur ráðuneytsstjóra enn frekar út i dufliö frá 1972: „Sagði Baldur að með einhverjum hætti hefði tilkynning um duflfundinn farið beint suöur á Keflavikurflugvöll, en hvers vegna sagðist hann ekki geta fundið út. Kvað hann Landhelgisgæsluna aðeins hafa verið flutn- ingsaðila i málinu að beiðni Varnarliösins. Kvaö Baldur það liklegustu skýringuna á að ekkert umtal varö um duflfundinn”. Og þá er Landhelgisgæslan spurö: „Landhelgisgæzlan vissi ekkert um duflið frá 1972 anriað en það að hún var beðin að flytja duflið frá Vestmannaeyjum til Kefla- vikur”. Timinn og Þjóðviljinn skrifa ekki um vog- reka þennan dag. Og náðarsól 25. febrúar rennur til viðar. Um kvöldið birtist i sjónvarpinu viðtal við is- lenskan sérfræðing i neðansjávarhlustun. Það er semsé i landinu sérfræöingur á þessu sviði. Hann fræðir okkur á þvi að umhverfis strendur landsins leggi Bandarikjamenn, Sovétmenn, Norðmenn, Bretar og fleiri margvislegustu hlustunargræjur með leynd og pukri. Nú fer maður semsé að spyrja sjálfan sig hvernig á þvi standi að öllum þyki svona öld- ungis sjálfsagt að afhenda þennan nýja vog- reka beint og umhugsunarlaust einum þess- ara pukuraöila. Sjálfir eigum við væntanlega allan vogreka hér, sjálfir eigum við sérfræð- ing eða sérfræðinga til að komast til botns I leyndardómnum — eða gætum leigt slika frá hlutlausu riki. Samt setjum við af okkur færið á þvi að rannsaka sjálfir upp á eigin spýtur hvað pukrað er i nánasta umhverfi okkar og af- hendum einum pukuraðilanum gögnin án taf- ar. Já, meir að segja er Moggi farinn að birta niðurstöðurnar sem hann af kjölturakkaþef- visi sinni veit fyrir að muni út ganga frá Keflavik Airport — sovésku hlustunarduflin, segja þeir undireins. Er ekki hér á ferðinni einhver mjög alvar- leg misvisun i hugsunarhætti? Eitthvaö jafn- vel alvarlegra tilræði við þjóðlega reisn en nýja stafsetningin og fóstureyðingarfrum- varpið samanlagt? Minnir þetta á nokkuð fremur en hunda sem stundum eru þjálfaðir til aö sækja spýt- ur fyrir húsbónda sinn út i brimgarðinn. Þessi nývakti áhugi á vogreka minnir mann á það að löngu fyrir alla hernámsvel- ferð bar það stundum við að fátæklingar mis tóku sig á einum og einum viðarbút sem rak á fjörurnar konungsjarðanna. Þeir voru þá hýddir fyrir stuldinn. Sigurður hét bóndi einn á Vatnsnesi rétt fyrir miðja seinustu öld sem þola mátti vandahögg fyrir slikt athæfi — að hnupla dönskum vogreka á Islandsströnd. Um það geröi Guðmundur Ketilsson, bóndi á Illugastöðum visu: Spýturiu rak á vog rétt uppi hann Sigurö. Hún var tiu álnir og eftir þvi á digurð. Getur það verið að sex hundruö ára hefö og flengingar kynstofnsins valdi þvi að nú þykir öllum sjálfsagt að hlaupa beint til erlends Yfirvalds með hvaöeina sem rekur á fjörur landsins úr þvi vogreki fer aftur að teljast verðmætur i nýjum skilningi? Og mættum við þá ekki eiga von á þvi að vitringarnir hundrað sem reist hafa þjóð- legan anda upp við dogg láti sig þetta einnig varða? Fyrst þjóðlegur andi hefur nú einu sinni verið reistur upp við dogg, þvi þá ekki að koma honum alla leið upp á kné? Raunar nægði engan veginn aö hverfa aft- ur til viðreinsarhugsunarháttar i vogreka- málinu. Það yrði að fara miklu lengra aftur — liklega aftur á þjóðveldisöld. Og hvað ætli vitringana muni um það held- ur. Vissulega mun einhvern daginn birtast frá þeim krafa til dómsmálaráðherra og utan- rikisráðherra um það að sá skilningur þjóð- veldisaldar, að islendingar ráðski sjálfir með vogrek sitt áður en þeir afhendi það erlend- um Yfirvöldum, verði tafariaust tekinn upp aftur. Þann dag veröur mikið sólskin á þessu landi. Þorgeir Þorgeirsson.

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.