Þjóðviljinn - 13.04.1975, Qupperneq 20

20 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 13. apríl 1975.
<Vg
ei~
frá
brenndu þorpi
Það var reyndar bannað að ljósmynda aftökurnar. En þvl banni var ekki hlýtt. Og jafnvel upp úr fjölda-
gröfum sem þessum komu lifandi vitni.
hluti
Eins og áður hefur verið
tekið fram í sambandi við
frásagnir þeirra sem af
komust þegar hvítrússnesk
þorp voru brennd og allir í-
búar brenndir sem til náð-
ist, þá eru aðferðir her-
námsliða yfirleitt næsta
svipaðar. Þeir umkringja
þorpin og annaðhvort
stefna þeir fólkinu saman
undir fölsku yfirskini til
að skjóta það í hópum, eða
þá að gengið er hús úr húsi
og öll mannkind drepin
sem fyrir verður.
Þetta eru gamlar og nýjar að-
ferðir sem beitt er á svæðum þar
sem skæruhernaður er stundað-
ur, eða gæti komið upp: allir ibú-
arnir eru gerðir samábyrgir fyrir
hverskyns andófi og réttdræpir.
Þýska hermaskinan var versta
dæmið, enda vigbúin opinskárri
kynþáttakenningu. En nýlendu-
striðin i þriðja heiminum, t.d. i
Alsir og Indókina leiddu til ósköp
svipaðra aðferða. Blind mann-
dráp sem eiga að hræða þjóð til
undirgefni og svipta skæruher
stuðningi og úrræðum. Munurinn
er helst sá. að franski herinn og
sá bandariski reyndu yfirleitt að
skjóta úr meiri fjarlægð en þær
sérstöku þýsku sveitir sem hafðar
voru til að drepa varnarlaust fólk.
Morðingjarnir þurftu sjaldnar að
horfast i augu við fórnarlömbin,
þeir sátu langt uppi i skýjum með
sprengjur og naplam og takka til
að þrýsta á. En það var lika skot-
ið á stuttu færi: samanber Song
My og fleiri þorp i Vietnam.
Og eins og þá voru gefnar hlut-
lægar skýrslur um árangursrik
slörf um ,,a fine job", sem liklega
er medaliu virði. Iiér fara á eftir
tvö dæmi úr bók þeirra Adamo-
vitsj, Brils og Kolesniks. Skýrslur
þýskra liðsforingja:
Skýrsla um
,,góðan árangur"
„Herflokkurinn fékk það verk-
efni að eyða þorpinu Zaboloté og
skjóta ibúana. 23. sept. 1942 kl.
um tvö að nóttu kom herflokkur-
inn að ystu húsunum i þorpinu.
Meginliðið hélt lengra inn i þorp-
ið, en ystu húsin voru umkringd
af sérstakri sveit og ibúarnir
leiddir út úr húsum sinum. Þann-
ig voru handtekin um 25 konur og
karlar áður en komið var inn i
þorpið sjálft. Hreppstjóranum
var skipað að gefa sig fram við
hersveitarforingjann kl. 5.30, en
hann hafði tekið sér stöðu á veg-
inum inn i þorpið. Fyrir þann
tima hafði þorpið verið umkringt
án þess að til tiðinda dragi.
Allir ibúarnir voru reknir með
hreppstjórann i fararbroddi inn i
skóiann. Þeim var siðan skipt i
þrjá hópa og þeir skotnir á af-
tökustað.
Niðurstöður eru sem hér segir:
skotnir voru 289 manns, 151 hús
var brennt, reknir voru frá þorp-
inu 700 nautgripir, 400 svin, 400
kindur og 70 hestar.”
Þetta skrifar hr. Pels, fyrirliði
elleftu sveitar fimmtánda lög-
regluherfylkis. „Bodycount” —
likatalning, er ekkert nýtt fyrir-
bæri. 1 fréttum einhverrar
þýskrar útvarpsstöðvar hefur
sjálfsagt verið sagt, að felldir hafi
verið „nær 300 skæruliðar” eða
„kommúnistar”.
Fólkið var rólegt
Annar fyrirliði slikrar sveitar,
MGller, lýsir þvi hvernig honum
gekk, eftir að hann hafðí um-
kringt þorpið Borki Maloritskie
með list og vél: „Það reyndist
heppilegt, að ibúarnir vissu ekki
fyrr en undir þaö siðasta til
hvers þeim hafði verið smalað
saman. Fólkið var rólegt og
þvi var hægt að fækka varð-
mönnum og nota þá sem losn-
uðu við áframhald aðgeröar-
innar. Grafararnir fengu ekki
skóflur i hendur fyrr en á af-
tökustað, og þvi vissu ibúarnir
ekki hvað til stóð. Léttar vélbyss-
ur, sem komið hafði verið fyrir
svo litið bar á, bældu niður ofboð
það, sem byrjaði að breiða úr sér
þegar fyrstu skotin heyrðust frá
aftökustaðnum, sem var um 700
metra frá þorpinu. Tveir karl-
menn reyndu að flýja en féllu eft-
ir nokkur skref fyrir vélbyssu-
skothriðinni. Aftökurnar hófust
kl. 9og þeim lauk kl. 18. Aðgerðin
var vel undirbúin og reyndist vel
þjóna sinu markmiði.”
Frásögn konu
„Aðgerðum” sem þeim er hér
hefur verið lýst er jafnan ætlað
það hlutverk að skelfa landsfólkið
til hlýðni eða kveða niður skæru-
hernað. En oftar en ekki mega
herstjórar reyna það, að morðin
hafa þveröfug áhrif, þær eyða
vonum meinleysingja um að þeir
geti beðið af sér vopnaviðskiptin,
stæla þá kjarkminni — andstaðan
eflist. Að lokum skulum við taka
dæmi af eiginkonu skæruliða,
sem i ágúst 1942, tókst að skriða
upp úr f jöldagröf þar sem hún og
synir hennar tveir höfðu verið
moldu ausin eftir herfilegar pynt-
ingar:
Akúlina Ivanova segir frá:
„Maðurinn minn var í skæru-
liðasveit og ég hafði farið með
mjólk til þeirra. Rétt þegar ég
var komin heim og ætlaði að fara
að kveikja upp þá kemur ná-
granni minn, Sjedrof, hlaupandi
og segir: Þjóðverjarnir eru að
koma. Við ætluðum að hlaupa út i
skóg en náðum þvi ekki. Þjóð-
verjar umkringdu okkur og ráku
okkur á undan sér til Rúdnja.
Lokuðu okkur inni I baðhúsinu.
Og þar sitjum við.
Þeir fóru að yfirheyra okkur.
Þeir tóku þá, sem þeir ætluðu að
spyrja, út og börðu þá. Það var
gert i húsinu hans Osips. Systir
min var þar lika. Fyrst var ein
kona spurð og henni sleppt og svo
önnur. Við héldum þá að þeir
mundu sleppa öllum. En við sáum
út um gluggann á baðhúsinu að
svo var hlaupið á eftir þeim og
komið með þær aftur. Þeir köll-
uðu á konu Djúbens. Hverja fjöl-
skyldu út af fyrir sig. Og börðu
með svipum. Svo konu Sjarpens
og konu Búkhovtsovs. Hverja
fjölskyldu út af fyrir sig. Og þær
eru horfnar. Svo var komið að
mér og börnunum.
Þú skalt éta sand.
Annar drengurinn var fæddur
’33 en hinn ’37. Og þegar við vor-
um komin þangað inn í húsið þá
æpa þeir strax:
— Segðu mér hvar karlinn þinn
er!
— Hann var tekinn i herinn,
segi ég.
— Talaðu, þitt skæruliðafés.
Hvar varstu i dag?
— Hvergi, ég eldaði ofan i
krakkana og þvoði þvott.
— Segðu til og það strax!
Hann reif i hárið á mér og
skellti mér á jörðina. Hann fór þá
að berja mig. Þeir komu með dós
með sandi, stóra dós með þurrum
sandi.
— Éttu þetta, segir hann, þitt
hundspott.
Þeir heltu sandinum á borðið.
Og þennan sand át ég. Hann var
þurr, það gekk ekkert að kingja
honum. Einhver skitur saman
við. Samt át ég hann, með and-
köfum, gat ekki náð andanum.
Rauf var i borðinu og settist þar i
sandur. Þá fór hann að berja mig
i höfuðið með svipu.
— Sleiktu upp þennan sand,
hundsfésið þitt.
Ég sleikti sandinn upp. Þá æpti
hann:
— Rektu út úr þér tunguna.
Legðu hana á borðið.
Ég stend þarna, en hann gripur
um hárið á mér og dregur fram
tunguna og fer að stinga hana
með stórri nál. Það var eins og
allt dofnaði upp, ég fann ekki til
neins framar. Þá tóku þeir að
snúa upp á hárið á mér. Rifu það
og rifu það af höfði. Þeir lögðu
mig svo á gólfið. Annar stóð á
höfði mér, hinn á fótum og þeir
fóru að berja mig með svipum.
Þeir börðu og börðu. Þeir hefðu
barið mig til dauðs eins og systur
mina og konu Djúbens. En þá var
i brennandi þorpi: engin mál verða höföuö....
komið með mat handa þeim.
Brauð og smjör og litlar ketboll-
ur. Þeir tóku þennan mat og
gengu út.
Þjóðverji dró okkur með sér út i
hlöðu. Hann breiddi yfir okkur
striga og benti okkur að við ætt-
um ekki að hreyfa okkur. Sjálfur
fór hann eitthvað og er lengi i
burtu. Svo kemur hann með hest,
stóran hest. Hann teymdi hann
um og lét hann troða á fólkinu.
Lét þennan hest troða á börnun-
um.
Þeir voru að moka
yfir okkur
Svo fór hann að gá að þvi hver
væri enn lifandi. Það var orðið
framorðið. Og þessir pólitsæar.
Þeir fóru heldur betur illa með
okkur. Fyrst drógu þeir burtu
Lidu Búkhovtsovu. Drenginn
ráku þeir i gegn með byssusting.
Hentu henni i gröfina og skutu. Og
svo konu Sjarpens. Svo fjölskyldu
Djúbens. Þar var dóttir þeirra
sextán ára, hún hét Janina.
Þarna kom þjóðverji, liðsforingi
og segir:
— Ef að okkur semst þá færðu
að lifa, annars ekki.
Þá segir hún:
— Drepið mig þá! Hún hélt fast
i móður sina sem var dáin. — Ég
fer ekki neitt.
Það var farið með þau út að
gryfjunni og þau skotin.
Og þarna fer eldri drengurinn
minn... Ég fann ekki til fótanna,
vissi ekki hvort ég gekk á jörð-
unni eða á himninum. Ég er öll
brennd og barin, hárið af mér
slitið, tungan bólgin. Það er farið
með okkur að gryfjunni. Þá sagði
eldri drengurinn:
— Ekki skjóta, frændi.
Og litli drengurinn. Ég hélt á
honum. Ég man ekki hvað svo
varð. Ég lenti i gryf junni. Sá bara
eldblossa. Fyrst skutu þeir eldri
drenginn siðan mig og svo þann
litla ... Þeir mokuðu svo yfir, ég
man ekkert, en ég heyri i sandin-
um fyrst, sú, sú, sú sú! Þeir voru
að moka yfinokkur. Maurar
skriðu upp i munn og nef. Mér
fannst moldin þung. Þeir voru
búnir — það heyrðist dúkh, dúkh
og svo fóru þeir.
Þetta mundi ég nokkurnveginn.
En hvernig ég skreið upp úr gröf-
inni og frá henni að þessu húsi
þarna, það man ég ekki. Ég man
ég var komin upp og hugsaði að
ég skyldi skriða að ánni og
drekkja mér. Þetta man ég. En
ekki hvernig ég leið út af. Ég vissi
ekki að ég hafði fengið skot i höf-
uðið.
Skæruliðarnir komu. Mér er
sagt ég hafi legið i blóði minu. Ég
lyfti höfði og þá rann blóð úr
munninum, úr eyrunum, allsstað-
ar. Ég kom ekki til sjálfrar min
fyrr en eftir niu daga. Það var bú-
ið að ná i lækni yfir viglinuna.
Hann sagði mér að éta draum-
sóley og hunang til að bæta mér
blóðmissinn. Ég kom til sjálfrar
min eftir niu daga, en fór ekki að
ganga fyrr en eftir fjóra mán-
uði.”
Kvöldvaka á eftir.
Við förum nú senn að slá botn i
þessa samantekt um atburði
styrjaldar þeirrar sem lauk fyrir
30 árum. En áður en lýkur skal
aftur vitnað i þýskt plagg. Það er
merkt „leynilegt”, er stilað á
,, Lögregluherfylkiö Zentrum” og
lýtur sérstaklega að aftökum
gyðinga. Meðal fyrirmæla má
finna þessi:
„Aftökur skuli fram fara utan
borga, þorpa og alfaraleiða.
Jafna skal yfir grafirnar svo að
ekki sjáist ummerki.
Bannað er að ljósmynda aftök-
urnar. Ekki má merkja grafirnar
með neinum hætti.
Liðsforingjarnir skulu leggja á
það sérstakt kapp að viðhalda
andlegu jafnvægi þeirra sem taka
þátt i aðgerðunum. Reyna ber að
afmá áhrif dagsins með þvi að
efna til sameiginlegra kvöldvaka.
(Hér skal þvi skotið inn að helstu
verðlaunin fyrir morðin voru
aukaskammtur af brennivini).
Siðar ber að útskýra fyrir liðs-
mönnum nauðsyn þessara ráð-
stafana með skirskotun til hins
pólitiska ástands”.
Og enn ein ivitnun:
„Engin mál verða höfðuð gegn
hermönnum og starfsmönnum
Wehrmacht (þýska hersins) fyrir
aðgerðir sem beinast gegn ibúum
svæðanna (hernumdra svæða So-
vétrikjanna)."
(AB tók saman)