Þjóðviljinn - 20.04.1975, Blaðsíða 3

Sunnudagur 20. april 1975. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Símaskráin
gagnrýnd
Sima-Kalli skrifar:
Simaskrá 1975
Póst- og simamálastjórn, 608 s.
Simaskrá er liklega sú hand-
bók, sem mest er notuð af flest-
um. Þvi verður að gera til hennar
meiri kröfur en annarra hand-
bóka. Hún er gefin út, endurskoð-
uð, oftar en flestar aðrar upp-
flettibækur, og þvi hefði mátt
vænta skjótra úrbóta á göllum.
En sú hefur ekki verið raunin að
minum dómi.
Við skoðun nýju simaskrárinn-
ar vakna eftirfarandi spurning-
ar: Hver „hannar” bókina? Hver
ritstýrir henni? Mikill galli á svo
mikilvægri handbók er skortur á
formála eða inngangi, þar sem
greint væri frá m.a. uppsetningu
bókarinnar, markmiði, stafrófs-
raðarreglu, sem notuð er, hvaða
nöfn koma fyrir oftar en einu
sinni (sbr. ættarnöfn) og af hvaða
ástæðum, hvort greiða þurfi
aukalega fyrir ættarnafn eins og
fyrir nafn maka simahafa, hvaða
ættarnöfn eru sett aukalega, hver
ræður valinu (dæmi eru þess að
maður með ættarnafn komi að-
eins fyrir undir þvi, ekki skirnar-
nafni sinu.
Simaskrá ætti að vera hjálpar-
tæki til að greiða fyrir samskipt-
um manna á milli, og þvi fyndist
undirrituðum eðlilegra að i henni
væru nöfn sem flestra, t.d. nöfn
maka simahafa i stað þess að
nöfn sumra komi fyrir tvisvar. Að
visu leita útlendingar stundum
eftir eftirnöfnum eða ættarnöfn-
um Islendinga, en þar held ég að
sé um undantekningar að ræða,
flestir útlendingar þekkja þá góðu
islensku venju að nota skirnar-
nöfn og vara sig á þvi. Hverjir
hafa ekki lent I vandræðum með
að finna heimilisfang eða sima-
númer kvenna, t.d. kollega i
starfi eða félagsmálum? Hvernig
væri að taka upp i kvenréttinda-
baráttuna að allir simahafar geti
fengið tvö nöfn i simaskrána án
aukagreiðslu og ráði þá sjálfir
hvaða nöfn það eru?
1 formála ætti einnig að geta
nafns (nafna) þess (þeirra), sem
ritstýra skránni.
Á bls. 4 má lesa eftirfarandi:
„Notkun sjálfvirka simans er
mjög einföld, en eftirfarandi at-
riði er þó mikilvægt að hafa i
huga.
Hafið ætið á takteinum núm-
erið, sem velja á, Heyrnartólið er
borið að eyranu og beðið eftir
stöðvarsóninum, sem er stöðugur
sónn. Þegar sónninn heyrist, er
númerið valið. Fingri er stutt á
skifuna við þann tölustaf, sem er
fyrsti stafurinn i simanúmerinu,
sem velja á. Skifunni er þvi næst
snúið til hægri þar til stansað er á
hakanum. Þá er skifunni sleppt
og snýst hún þá sjálfkrafa til baka
i kyrrstöðu. A sama hátt eru allir
hinir stafirnir i númerinu valdir.
Mikilvægt er, að framangreint
val sé gert viðstöðulaust i einni
lotu”. Svo mörg voru nú þau orð.
En þessar greinargóðu upplýs-
ingar eru aðeins um notkun sim-
ans, ekki simaskrárinnar.
Helsta gagnrýni min á sjálfri
skránni er varðandi það hjálpar-
tæki, þann leiðarvisi, sem nöfnin
efst á hverri siðu, feitletruð með
stórum stöfum eiga að vera. Þeg-
ar flett er siðum svo stórrar bók-
ar með svo mörgum nöfnum á
hverri siðu, er gagnlegt að tekin
séu út fyrsta og siðasta nafn á
hverri síðu, setja þau i stærra
og/eða feitara letri efst á hverri
siðu. Þetta auðveldar mjög leit að
tilteknum nöfnum, sbr. orðabæk-
ur og skrár ýmiskonar. En i
simaskránni okkar eru eingöngu
tekin efstu orð úr hverjum dálki
fyrir sig, og kemur það að litlum
notum.
Atvinnu- og
viðskiptaskrá
Hvað ræður vali efnisorða i at-
vinnu- og viðskiptaskrá? Er þar
um að ræða greiddar auglýsing-
ar? Ef svo er, ræður þá auglýs-
andinn vali efnisorða fyrir fyrir-
tæki sitt? Svo virðist vera, enda
er valið mjög handahófskennt og
án samræmis: álþök, þakál, ál-
klæðning, álvörur, — asbestvör-
ur, einangrunargler, gólfdúkar,
hjöruliðir og krossar, cellophane
etc., sem allt mundi geta flokkast
undir — byggingarvörur, — eld-
færavíðgerðir, framleiðsluhag-
ræðing, hjúkrun, hagræðing,
jarðarfararskreytingar, útfarar-
skneytingar, hljómsveitir og um-
boð skemmtikrafta, skemmti-
kraftar og umboð hljómsveita,
etc. sem gæti flokkast undir þjón- «
ustu. Ef einhvern vantar fána-
stengur, gardinustengur, pop-
korn, skrúfur, jarðarfarir (?) eða
slikt, þá leynist ýnislegt i þessari
skrá.
Að lokum skal þess getið, sem
gott er. Limingin er ótrúlega
sterk og prentun ágæt. Kortin aft-
ast i skránni eru gagnleg, en lit. -
irnir þykja mér óþægilegir.
Alaska
Nýtt gullæöi
Um þessar mundir eru um 10
þúsund manns að hefja vinnu við
að leggja olluieiðslu þvert yfir
Alaska frá norðurströndinni, þar
sem mikil olia hefur fundist, til
borgarinnar Valdez á suður-
ströndinni, en þaðan mun ollan
flutt á skipum til austurstrandar
Bandarikjanna.
Um langt skeið var leiðsla þessi
mikiö deiluefni, vegna þess að
hún var talin mikil röskun á nátt-
úrulegu umhverfi I Alaska sem og
likleg til að valda miklum usla I
lifi frumbyggja landsins. En eins
og önnur dæmi sanna reynist
furðu auðvelt að þagga niður I
náttúruverndarmönnum þegar
orkuskórinn kreppir að og nú fer
leiðslan semsagt af stað.
Laun eru mjög há við þessa
vinnu, sem verður unnin við hin
óbliðustu náttúruskilyrði, heim-
skautanótt og grimmdarfrost.
1000 dollarar verða þar algeng
vikulaun — og þar með fylgir
gullöld og gleðitiö hjá gleðikonum
og spilastjórum og brennivinssöl-
um — i Valdes eru nú tvær
brennivlnsbúðir á hverja eina
matvörubúð.
Meö þessu hefst nýtt gullæöi:
Leiðslur færðar til I Fairbanks
fólk streymir að úr atvinnuleysis-
héruðum sunnar I Bandarikjun-
um til að freista gæfunnar, en
flestum er frá snúið. Alaskastjórn
kvartaði áður mjög um skort á
fólki en nú biður hún menn bless-
aöa að sitja heima og fara hvergi.
JÓHANNES
EIRÍKSSON
SKRIFAR
UM ÚTILÍF
Aö ganga saman
Óðum lengist dagur,
skemmtilegasti timinn til
gönguferða fer i hönd. t grennd
við höfuðborgina eru margar
góðar gönguleiðir til fjalla og
með ströndum fram. Borgin
stækkar, umferðin eykst, hvin-
urinn, flautið, hvellirnir og
skröltið magnast. Allt þetta úr-
verk, sem er að gera umhverfi
okkar ómennskt kallar á and-
stæðu sina. 1 æ rikari mæli leita
borgarbúar út fyrir borgina i
leit að einhverju öðru, kyrrð og
friði, annars konar fegurð en i
borgunum býr. Flestir eiga bil
og beinast liggur við að drifa
fjölskylduna inn i hann og keyra
af stað, eitthvað. Rykið þyrlast
upp, bilstjórar eru i útvarpi
hvattir til þess að keyra með
ljós vegna ryks sem liggur yfir
hverjum vegarspotta. Þingvell-
ir, Laugarvatn, mikið er annars
fallegt á Laugarvatni, verst að
hvergi er hægt að setjast niður
fyrir ryki og drullu. Jæja,
heppni að þarna er þó sjoppa, já
ansi.vistleg sjoppa. Grimsnes,
Þrastaskógur, Sog. Heyrðu,
verslar karlinn enn i skúrnum
undir Ingólfsfjalli? Stoppa og fá
kók? Ænei, eigum við ekki held-
ur að fá okkur kaffi i Eden. Það
er kannski ekkert betra kaffið i
Eden heldur en á Hressó, en
Eden er þó altént i Hveragerði.
Og þegar heim er komið spyrj-
um við sjálf okkur: Kannski
hefði verið betra að fara
hvergi?
En til eru aðrir úrkostir. Það
erlika hægt að ganga. Og meira
að segja er hægt að sækja nám-
skeið og læra að ganga um fjör-
ur landsins og fjöll. Ferðafélag
Islands og hið nýstofnaða félag
eða klúbbur Útivist, fara göngu-
ferðir á hverjum sunnudegi og
vist oftast seinnipart laugar-
daga. Þetta eru einskonar nám-
skeið, þar sem fararstjóri er
fyrir hópunum, hirðir, sem
passar uppá sauðina, að þeim sé
ekki ofgert með hraða og að
enginn týnist úr hópnum. En viö
megum ekki gera of miklar
kröfur til fararstjóranna, enda
ekki um hálaunaða leiðsögu-
menn að ræða sem snúast
kringum viðskiptavin. Ferðafé-
lagið er raunar ekki annað en
stór hópur fólks sem hefur
áhuga á þvi að ferðast á sem ó-
dýrastan hátt i félagsskap ann-
arra manna. Félagið hefur
frumkvæði að ferðum og allur
hagnaður, ef einhver er. rennur
til framkvæmda við sæluhús fé-
lagsins og aðra aðstöðu, sem i
vaxandi mæli hefur komið hin-
um ferðafúsa náttúruunnanda
til góða.
En þótt að fararstjórarnir
vilji vera góðir hirðar, er ekki
endilega nauðsynlegt að aðrir i
hópnum leiki ráfandi sauði.
Fyrir skömmu fór ég i ferðafé-
lagsgöngu um fjöruna milli
Saurbæjar á Kjalarnesi og
Brautarholts. Að Saurbæ er
kirkja og á kambinum neðan
hennar er kirkjugarður sem
sjórinn er að brjóta niður og
liggja mannabein þar á dreif.
Allir ruku i að skoða beinin, sem
eru jú i flestra augum ekki frá-
brugðin öðrum dýrabeinum, en
engum datt i hug að lita inn i
kirkjuna. Hún er reist rétt eftir
aldamótin siðustu, en inni i
henni eru ýmsir merkir kirkju-
gripir frá ofanverðri 17, öld og i
kirkjuhurðinni er fagur hringur,
sem vert er að skoða. Nei, við
skulum ekki vera sauðarleg i
þessum gönguferðum, heldur
njóta lifsins, rýna og skoða.
Ekki skulum við treysta þvi að
fararstjórinn leiði okkur i allan
sannleika um landslag og ör-
nefni, þvi sumir þeirra eru
ekki ræðnir og segja færra en
þeir vita. Við skulum ekki gefa
þeim frið, heldur spyrja ófeim-
in. Og fyrir alla muni, hafið kort
meðferðis. Gott kort getur bætt
upp lélegan fararstjóra, og góð-
ur fararstjóri bætir hinsvegar
upp örnefnasnautt kort.
Nú, eftir að hafa hælt Ferða-
félaginu, langar mig að snúa við
blaðinu og kvarta svolitið.
Þessar ferðir eru margskonar,
en aldrei er i auglýsingum Fl
getið um hvers ferðirnar krefj-
ast af þátttakendum. Ferðir
sem farnar eru að vetri eða vori
til, eru að jafnaði erfiðari,
vegna færðar, en sumarferðirn-
ar, og þar er nauðsynlegur góð-
ur hlifðarklæðnaður. Sumar
lengri ferðanna, þ.e. sem farnar
eru kl. 9.30 f.h. eru vart neinar
fjölskylduferðir, heldur frekar
við hæfi fólks á góðum aldri eða
gönguvanra, t.d. ferðir á
Skarðsheiði, Brennisteinsfjöll,
Botnsúlur, Hengil o.fl. 1 hinum
eiginlegu gönguferðum er yfir-
leitt mjög misjafnlega hraðfær
mannskapur og mættu farar-
stjórar stundum gjarnan vera
tveir, annar fyrir garpana, sem
aldrei lita i kringum sig, heldur
æða hvildarlaust af einum tindi
á annan, og hinn væri þá til
halds þeim sem hægar vildu
fara og leiddi þá kannski mun
styttri leið. Ég hef ósjaldan orð-
ið vitni að þvi þegar fólk, sem er
að fara sina fyrstu gönguferð,
rekur lestina alla leið, og hefur
fyrir bragðið litið samneyti við
hópinn, og fær minni tima en
hinir til að tylla sér niður, það
kemur uppgefið og sárleitt i bil-
ana, ákveðið að fara aldrei aftur
i göngu með Fl. Þetta er hlutur
sem auðvelt ætti að vera að
bæta úr, nánast skipulagsatriði.
I vor og sumar ætti að verða
mun meira lif i þessum helgar-
gönguferðum, þvi að nú er nýtt
félag tekið til starfa á þessum
grundvelli, Útivist. Einhver
önnur sjónarmið virðast ráða
við uppbyggingu þess heldur en
FI, þvi meðmæli eins félags-
manns þarf til þess að gerast fé-
lagi. Þriggja manna sjálfskipuð
stjórn valdi 25 manna kjarna
eða fulltrúaráð, sem siðan
stjórnar félaginu að geðþótta og
endurnýjar sig sjálft. Ekkert
mælir þó á móti þvi að hagnýta
sér ferðir beggja félaganna
jöfnum höndum eftir þvi hvoru
megin gefast álitlegri feröa-
möguleikar.