Þjóðviljinn - 04.05.1975, Qupperneq 16

16 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 4. mai 1975.
JÓHANNES
EIRÍKSSON
SKRIFAR
UM ÚTILÍF
VÍSNA-
ÞÁTTUR
S.dór.
í GÁLGA
MENGUNAR
ÞURAí GARÐI
Trauðla véfengir nokkur að
frá náttúrunnar hendi finnst
tæpast fegurra borgarstæði en
Seltjarnarnesiö sem Reykjavík
er byggð á. Borgin er á hæðum
við þessi frægu bláu sund og
voga sem skáldin lofsungu og
gamlir menn þreytast aldrei að
skoða ofanaf ArnarhólF’á björt-
um kvöldum þegar skipin sigla
að vestan útúr sólarlaginu.
Vegna þess hve ung þessi borg i
rauninni er (byggð að mestu á
s.l. 30 árum af þjóðfélagi sem
ekki vissi aura sinna tal) er und-
arlegt hve mikið hlifðarleysi
hefur verið sýnt hinum mörgu
náttúrufurðum innan borgar-
markanna. 011 hin langa og
fagra strandlengja hefur verið
sködduð eða eyðilögð og ég veit
ekki til þess að ósnortið land
finnist 1 umdæmi borgarinnar.
Fyrir fjórðungi aldar eða svo
þegar ég var stráklingur i borg-
inni, var stundum hjólaö útúr
bænum á sunnudögum, upp aö
Lækjarbotnum, vestur á Nes
eða suðurá Alftanes sem þá var
undrastaður. Byggð var þá
varla nein, utan á jöröunum
sjálfum. Enn er Alftanesið
undrastaður, þótt ýmislegt hafi
fyrnst. Nágrannabyggðarlög
teygja fingur fram nesið og
sveitarfélagið sjálft hefur
skipulagt byggingarsvæði og
fjaran virðist 1 hættu vegna á-
gangs af völdum mannlegra
máttarvalda. Samt er það ein-
mitt þarna hið næsta borginni
sem hægt er aö finna ósnortiö
land, óskaddaða fjöru, en þó að-
eins á einum stað. Þótt þaul-
gengin sé fjaran úr Elliðaárvogi
um fern sveitarfélög er það
fyrst þarna 1 fjörunni og hraun-
inu kringum Gálgaklett að við
finnum ósnortið land.
Þegar við fórum þarna um
nýlega gekk á meö éljum. Þökin
á Bessastaöabænum voru á litin
eins og gamalt blóð milli élj-
anna og einhver annarlegur
blámi yfirskyggði láð og lög.
Stundum er sagt af litilsvirð-
ingu um ljósmyndara að þeir
sjái ekki landslag nema i gegn-
um gler myndavélarinnar. En
ólikt hef ég betur notið þess að
skoða umhverfi mitt siðan
myndavélin slóst I förina. Þess
vegna ráðlegg ég öllum sem
gaman hafa af náttúruskoðun
að fá sér hið snarasta mynda-
vél. Það er ósköp auðvelt að láta
sér sjást yfir þá sérstöku fegurð
sem Gálgahraunið býr yfir þar
sem það hefur runnið i sjó viö
vikina austan Bessastaða. En
fyrir ljósmyndara er þetta
gósenland. Fjaran er alveg sér-
stök, full meö gróöri. Þar eru
laglegir leiruvogar með gljá-
brúna áferð og hrúgum sand-
maðksins, dökkir hraunstallar
og gangar i sjó fram, hraungjár
meö skófir, hvitar, gular og
mosaþembur i djúpum litum.
Og allt er hraunið fullt af kynja-
myndum ef grannt er skoðað.
Og eggtiö nálgast. Vestar á nes-
inu á svæöinu kringum Bessa-
staöi er talsvert æðarvarp. Þar
megum við ekki fara um nema
að fengnu leyfi. En kringum
Gálgaklett verpa mófuglar og
reyndar slæðingur af æð lika á-
samt stöku önd. Þessi hreiður er
auðvelt aö finna og gaman aö
sýna börnum, þótt gæta verði
þess að kvekkja ekki fuglinn
með þaulsetum.
Ekki er vert að gefa há-
stemmdar lýsingar af Gálga-
kletti, en þeir sem einhvern
sögulegan bakgrunn hafa og
frjótt Imyndunarafl munu fljót-
lega finna hann á göngu sinni
með sjónum. Hinir sjá hann
hvort sem er aldrei.
Á Bessastöðum sátu höföingj-
arnir, fulltrúar erlenda valdhaf-
ans, kaupmannanna, kirkjunn-
ar og kóng§ins, á nesi þar sem
gott var til varnar og búsældar-
legt heimaland meö hjáleigum
sinum og kotum. Handan vikur-
innar var hraunið svarta og
hæst bar brattan klett. Þangað
var stundum róið báti á góð-
viröisdögum með kotbónda ein-
hvern sem gert hafði i mót hans
maístets Kóngsins I Kaupinhafn
lögum, og hann hengdur I gálga
sem kletturinn dregur nafn af.
Ég hugsa að gott væri fyrir
skáld eða málara að eyða dag-
stund undir Gálgakletti, og þó,
þeir eru kannski.fullseint á ferð.
Utan úr hrauni, frá Garða-
hreppi og Hafnarfiröi berast
hljóð sem færast nær með degi
hverjum. Það eru hamarshögg.
Kannski er þar verið að smiða
annan gálga. Kannski er einmitt
núna verið að festa saman það
tré sem öll hin ósnortna náttura
Islands verður hengd I.
Þvi miður fara oi sjaldan
saman snilldar hagmælska og
húmor. Einhverra hluta vegna
hafa þeir fáu hagyrðingar sem
sameina þetta tvennt alltaf
heillað mig mest. Einn af þeim
hagyrðingum sem sameina
þetta er Þura i Garði. Það er
vissulega að bera I bakkafullan
lækinn að ætla aö fara að kynna
Þuru fyrir áhugafólki um visur,
hún er þvi öllu kunn. Og kannski
er það einnig að bera i bakka-
fullan lækinn að birta hér vfsur
hennar, þær hafa flestir heyrt
eða lesið. En kannski er langt
siöan þið hafið lesið visurnar
hennar, og aldrei er góö visa of
oft kveöin. Þess vegna látum við
visur Þuru I Garöi bera visna-
þáttinn uppi að þessu sinni. Og
fyrsta visan eftir Þuru sem við
birtum að þessu sinni er svona:
Varast skaltu vilja þinn.
veik eru manna hjörtu.
Guðaðu samt á gluggann minn,
en gerðu það ekki i björtu.
Visur Þuru i Garði bera það
ekki með sér að þessi vfsa gefi
alveg rétta mynd:
Svona er að vera úr
stáli og steini
striöin, köld og ljót,
aldrei hef ég yljað sveini
innað hjartarót.
Svo snýr hún við blaöinu og
segir:
Ekki fór ég alls á mis,
þú yljaðir minu hjarta.
Man ég enn þín brúnablys
björtu og hárið svarta.
Dagmálaglenna
Þetta, sem að alveg er
eins og dagmálaglenna,
þegar menn fara að
finna á sér
fyrstu áhrif kvenna.
Þankastriksvisa
Við skulum ekki hugsa
um hann
heldur einhvern stærri mann.
Það er eins og þankastrik
þetta litla, stutta prik.
Fundin tala
Þessari visu fylgir sú saga að
eitt sinn meðan Þura gætti
Lystigarðsins á Akureyri hafi
hún fundið bælt gras I runna og
tölu af buxnaklauf, þá sagði
hún:
Morgungolan svala svalar
syndugum hugsunum.
Sinu máli talan talar,
talan úr buxunum
Bændur á Grænavatni klæddu
peningshús sin bárujárni. Þá
kvað Þura:
Framsókn mörgum gerir grikk,
glampar I augun stinga.
AUt er komið undir blikk
Ihald Grænvetninga.
Einhver rómantik býr að baki
þessari visu:
t Ijóði vil ég lofa kvöld,
þá lampinn fór I „maska”.
Það voru makleg málagjöld.
Myrkrið er til að braska.
Hugdetta eftir ræðu
á útifundi
Maður einn flutti ræðu á
skemmtifundi, talaði um vorið,
m.a. sagði hann frá þvi að hann
hefði hlaupið yfir vallargarðinn,
misst fótanna og fallið á grúfu
til jarðar. Þá kenndi hann fyrst
af mjúkum faðmi og angan
jarðar, að voriö var komiö:
Þarna styrktist þrótturinn,
það var fyrsta sporið.
ÞviIIk dásend drottinn minn
að detta á grúfu I voriö.
Eftir Danssamkomu
Aldrei hef ég komist i jafn
þægilega þröng,
þetta var um vetur, en nóttin
ekki löng.
Þó alltaf væri dansað, fór
enginn maður snúning
En ég hef heyrt aö sumir
.... fengju magasár af núning.
Einar Sæmundsen kom að
Garði og kvað:
Þá er ég kominn, Þura min,
að þinum ranni.
Þrjátiu ár ég þráði fundinn,
þó aðég væri annarri bundinn.
Þura svaraði:
Kætir mig þú komst að sjá
kvenna og sveitarprýði.
Nú er lokiö þeirri þrá
og þrjátíu ára striöi.
Þó ég sé fræg I minni mennt,
margt hefur öfugt gengið.
Sagt er að heimti þráin
þrennt
þegar eitt er fengiö.
Freymóður málari ljóöaði á
Þuru:
Væri ég aftur ungur sveinn,
ekki skyldi ég gefa neinn
snefil af minum ástararði
annarri konu en Þuru I Garði.
Og Þura svaraði:
Hvað er aö varast?
Komdu þá!
Hvar eru lög sem banna?
Ég get lifað allt eins á
ástum giftra manna.
Skeyti svarað
Iðnskólapiltar frá Akureyri
staðnæmdust i Garöi og tveir
þeirra gengu heim og færðu
Þuru þessa vísu:
Þura I Garði þraukar hér
þögui á vatnsins bakka.
Ef hún kynntist meira mér
myndi hún eignast krakka.
Og Þura svaraði:
Ekki þarftu að efa það,
ég mun borga skeytið.
Nefndu, drengur, stund og staö
og stattu við fyrirheitiö.
Þetta látum við nægja að sinni
af visum eftir Þuru i garði.
BOTNAR
Eins og ég átti von á var
þátttaka lítil 1 að botna
fyrripartinn sem við birtum
fyrirtveim vikum, og munu þvi
ekki fleiri fyrripartar koma I
þessum þætti.Þeir botnar sem
bárust við fyrri partinn — Af
óstjórn komið nú er nóg / nærri
tómur kassinn, eru svona:
thaldið og Óli Jó
eru að detta árassinn.
VL.
Aldrei meira áður vó
auglýsinga-klassinn
S.E.
Ennþá fægir Framsókn þó
fjárplógsmanna-rassinn.
Adm.