Þjóðviljinn - 13.07.1975, Qupperneq 7

1
dyggilega. Geir Hallgrimssyni,
formanni Sjálfstæðisflokksins,
var boðið sérstaklega, auk þess
sem hann fór að eigin frumkvæði,
til viðræðna við NATO-aðmirál-
ana i Briissel. Morgunblaðið
skrifaði hvern langhundinn á fæt-
ur öðrum til þess að Islendingar
gætu skilið hagsmuni sina „rétt”.
í þessu sambandi og i tengslum
við þann áhuga sem bandarikja-
menn margir hverjir hafa á þvi
að losna við fjárhagsbyrðar af
herstöðvum erlendis er vert að
skoða örlitið undirskriftasöfnun
VL-inga. Hún er auðvitað I fyrsta
lagi gerð til þess að hafa áhrif á
veiklundaða forustu framsóknar,
— en hún verður lika til vegna
þess að einstakir forustumenn
Sjálfstæðisflokksins óttuðust að
bandarikjamenn samþykktu að
láta herinn fara frá tslandi. Þess
vegna töldu þeir nauðsynlegt að
sýna bandarikjamönnum að á Is-
landi væri hópur manna sem væri
reiðubúinn til þess að beita sér
fyrir undirskriftasöfnun á bænar-
skjal um ævarandi hersetu.
Undirskriftir VL voru þvi ekki
siður ætlaðar til þess að hafa
áhrif á bandarikjamenn, sem þeir
ofstækisfyllstu i NATO og þar
með forustumenn herstöðvasinna
á tslandi óttuðust að yrðu við
kröfum vinstristjórnarinnar.
„Hagsmunatengsl”
og „hagsmunafé”
Þegar Bandarikjastjórn fjallar
um samdrátt i herafla sinum er-
lendis vekur það að sjálfsögðu
ugg og óhug meðal herforingj-
anna og hermannanna margra.
Þeir hafa atvinnu af þvi að vera i
her og þeir óttast að missa at-
vinnuna verði herstöðvarnar
lagðar niður. Þess vegna er jafn-
an andstaða við það að herstöðv-
ar séu lagðar niður eða fækkað i
herjum, innan herjanna sjálfra.
Þar eru jafnvel falsaðar skýrslur
um hernaðarumsvif andstæðings-
ins til þess að knýja stjórnarvöld
til aukinna útgjalda til hermála.
Hefur nú að undanförnu, I tengsl-
um við uppljóstranirnar um land-
ráðastarfsemi CIA, oft komið
fram að hershöfðingjar hafa logið
að stjórnarvöldum til þess að þau
yrðu liflegri i fjárveitingum.
Þetta er skýringin á miklum
áhuga margra herforingja. Og
sama skýring er á afstöðu ein-
stakra forustumanna i íslensku
þjóðlifi á þvi að hafa herinn
hérna. Herinn gefur svo mikið i
aðra hönd; „hagsmunaféð” leyn-
ist viða og „hagsmunatengslin”
liggja i augum uppi. En aðstöðu
sina nota þeir sem njóta hags-
munafjárins til þess að ljúga upp
sögum um hernaðarlegt mikil-
vægi landsins, sem er núorðið
bókstaflega ekki neitt.
Fer herinn
nokkurn tímann?
En losnum við nokkurn tima við
herinn? Spurning af þessu tagi
hefur heyrst býsna oft að undan-
förnu og svarið við henni er þrátt
fyrir allt jákvætt. Það byggist á
eftirfarandi ástæðum:
— 1 siðustu vinstristjórn tókst
að sanna að með öflugu Alþýðu-
bandalagi er unnt að knýja fram-
sókn til þess að fallast á samn-
inga um fyrirkomulag brottfarar
hersins. Þó er ljóst aö ekkert vit
væri i þvi að fara i stjórn með
framsókn á ný vegna herstöðva-
málsins nema tryggt væri fyrir-
fram lið fyrir lið hvernig haga
ætti brottflutningi bandariska
hersins.
— Hér á landi er vaxandi and-
staða við herinn og siaukinn
skilningur á þvi, einkum meðal
yngstu kynslóðarinnar, að herinn
er hér ekki til þess að verja is-
lendinga heldur veldi Bandarikj-
anna og Vestur-Evrópu. Núorðið
er auk þess komið i ljós að hern-
aðarlegt mikilvægi landsins er
ekkert — ekki einu sinni „fyrir
NATO”.
— 1 siðasta lagi er vonin um að
losna við herinn bundin þeim
mikla áhuga sem er innan Banda-
rikjanna sjálfra á þvi létta af
fjárhagsbyrðum af herstöðvum
erlendis sem eru orðnar úreltar
og aðrir aðilar geta yfirtekið með
einföldum hætti samkvæmt nýj-
ustu hernaðartækni. Yrði slik
ákvörðun tekin innan Bandarikj-
anna sjálfra dygðu bænarskrár
VL-ingp. skammt.
Sunnudagur 13. júli 1975. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Konurnar ennþá
„veika” kyniö,
þrátt fyrir
meirihluta í
borgarstjórn
Norskir
félagsf ræði -
nemar
fylgjast með
frammistöðu
kvenna í
borgarstjórn
Þrándheims
Noregur var fyrsta fuilvalda
rikið I heiminum, sem veitti
konum kosningarétt. Frá 1907
fengu konur i Noregi að kjósa, et
þær höfðu greitt skatt af
ákveðnum lágmarkstekjum, en
1913 fengu konur almennan
kosningarétt i Noregi, tveimur
árum fyrr en i Danmörku. En i
dag vantar mikið á að konur
hafi náð jafnrétti á við karl-
menn i Noregi.
I upphafi kvennaársins var
hafin herferð til þess að tryggja
konum virka þátttöku i bæjar-
og sveitarstjórnum, en kosning-
ar fara fram i haust. I kosning-
unum 1971 voru konur i meiri-
hluta i bæjarstjórnum i þremur
borgum þar á meðal I Þránd-
heimi, næst stærstu borg
Noregs.
Áður höfðu karlmenn verið
miklu fleiri i borgarstjórninni,
en nú urðu konurnar i meiri-
hluta og munaði 6 borgarstjórn-
armönnum. Fjórir norskir
félagsfræðinemar hafa undan-
farin ár fylgst með framlagi
kvennanna i borgarstjórninni og
ekki er hægt að segja að niður-
stöðurnar séu sérlega gleði-
legar. Samkvæmt þeim eru kon-
urnar enn sem áður „veika”
kynið i borgarstjórninni og
verksvið þeirra enn sem fyrr
mjög takmarkað. Þær koma
sjaldan við sögu I ýmsum
félags- og skólanefndum og
þrátt fyrir meirihluta þeirra i
borgarstjórninni eru ýmsar
Leiötogi írska
lýðveldishersins
handtekinn
Dublin 10/7. Óttast er að hand-
taka David O’Connel sem er einn
aðalleiðtogi hins byltingasinnaða
arms irska lýðveldishersins geti
stofnað vopnahléinu á N-lrlandi I
voða.
David O’Connel er sagður hafa
verið einn aðalfrufhkvöðull hinn-
ar fimm ára áætlunar um skæru-
liðaárásir i N-lrlandi en er nú tal-
inn vera orðinn einn friðsamasti
foringi hreyfingarinnar, og aðal-
talsmaður vopnahlés.
Fangelsun hans er talin geta
leitt til árása skæruliðanna þar
sem áhrifa hans gætir nú ekki
lengur.
nefndir og stjórnunarstörf, sem
þær koma alls ekki nærri. Það
virðist hafa reynst þessum kon-
um erfitt að slita sig frá hinum
hefðbundnu kvennastörfum á
heimilinu, enda kemur i ljós að
ekki á einum einasta fundi i
borgarstjórninni hafa konurnar
mætt fleiri en karlmennirnir,
þrátt fyrir 6 kvenna meirihluta.
'Og 20 desember, i miðjum jóla-
önnunum, vantaði 21 af 46 kon-
um, sem sitja i borgarstjórn. 1
rannsókn félagsfræðinemanna
segir að allt bendi til þess, að
þegar þessar konur þurfa að
velja á milli húsmóðurhlut- ,
verksins og að fara á borgar-
stjórnarfundi, velji þær hið
fyrrnefnda. Eigi þetta að breyt-
ast verði að gerbreyta uppeldi
drengja og telpna með það fyrir
augum að auka sjálfstraust
telpnanna, svo að þær geti siðar
tekið þátt i stjórnmálabaráttu
án þess að finnast þær stöðugt
vera að svikja húsmóðurstarfið.
þs
Þótt konur séu kosnar til áhrifastarfa I stjórnmálum, er ekki þar með
sagt að þær hafi losnað undan oki hinna slgildu kvennastarfa. Sam-
kvæmt reynslunni I Þrándheimi telja konurnar mikilvægara að sinna
húsmóðurskyldunum en þeim skyldum, sem þær eiga við kjósendur
sina.
viðlegubúnaður frá Belgjagerðinni.
Hverskonar sportföt, ferðaföt og
skjólfatnaður. Endingarmikil gæða-
vara.
Belgjagerðin
Bolholti 6
Sími 36600
Reykjavík