Þjóðviljinn - 07.10.1975, Qupperneq 1

uomium
Þriðjudagur 7. október 1975—40. árg. —227. tbl.
Kjarabaráttunefnd
námsmannasamtakanna:
Áðgerðir í
lánamálum
Hlutaskiptareglunni
fleygt fyrir borð?
Nefnd sú, sem skipuð var af
þeim aðilum innan Sjómanna-
sambands Islands, er aðild eiga
að bátakjarasamningunum og
átti að gera tillögur að nýjum
kjarasamningum fyrir ráðstefnu
sambandsins, scm haldin verður
nk. laugardag, 11. október kom
saman um sfðustu helgi og ræddi
þessi mál.
Þar kom fram, að nefndin telur
nauðsynlegt fyrir sjómenn að
fara nýjar leiðir i kjarabaráttu
sinni. Kom þar fram sú hugmynd
að hverfa frá hlutaskipta-
reglunni, þarsem þaðhefur gerst
æ ofan i æ að vart hefur verið búið
að undirskrifa nýja kjara-
samninga fyrr en þeir hafa verið
stórlega skertir.
Jón Sigurðsson form.
Sjómannasambands Islands
nefndi sem dæmi, að þegar
núverandi rikisstjórn kom til
valda, skerti hún hlutaskipta-
kjörin um 11% með þvi að taka af
óskiptum afla i oliusjóð og stofn-
fjársjóð, svo dæmi sé nefnt og
taldi Jón að ef miðað er við töluna
100 þegar hlutaskiptasamn-
ingarnir voru i upphafi gerðir, þá
sé prósentutalan nú ekki nema 50.
Jón sagði að það hefði komið
fram að sjómenn, sem nú hafa i
kauptryggingu 77 þúsund kr. á
mánuði færu fram á 150 þúsund
Framhald á bls. 10
Væntanlega ræðst það á fundi
menntamálaráöherra i dag, hvort
rikisstjórnin leysir úr vanda
Lánasjóðs isl. námsmanna, þann-
ig að sjóðnum veröi gert kleyft að
standa við úthlutun haustlána til
námsmanna eins og ráð er fyrir
gert i i reglugerð hans.
Mikil ólga er nú meðal náms-
manna vegna tregðu stjórnarinn-
ar við að leysa af hendi skyldur
sinar við Lánasjóðinn.
Kjarabaráttunefnd sem er
samstarfsnefnd samtaka þeirra
námsmanna, sem kost eiga á
námslánum, gerði á fundi sinum
fjórða október 1975 eftirfarandi á-
lyktun:
Kjarabaráttunefnd átelur harð-
lega þá seinkun sem orðið hefur á
útvegun fjármagns til haustlána.
Nefndin krefst þess að stjórnvöld
Framhald á bls. 10
STÓRBRIM VIÐ
SSUÐURSTRÖNDINA
Á sunnudaginn var, gerði mjög mikið brim við suð-
urströnd landsins. Fór saman vont veður og stór-
straumur. Myndina hér að ofan er tekin i Þorláks-
höfn á sunnudag, þar sem fólk flykktist útað klett-
unum til að horfa á hrimið. Nánar er sagt frá þessu
mikla brimi og hvernig hafnarmannvirkin nýju i
Þorlákshöfn stóðu sig i þessari eldraun. — Ljósm.:
S.dór
Jakob Jakobsson, fiskifrœðingur: Ættum aðeins að framleiða úr síldinni
FLOKKS VÖRU
." i
„Það þarf einfaldlega að nýta
þá tækni og aðstöðu, sem er I
landi, til þess að hægt sé að gera
sildina eins verðmæta og mögu-
legt er. Það segir sig sjálft, að við
vorum ekki að friða sildina tii
þess að gera úr hcnni annars
flokks vöru. Við vorum að friða
hana til þess að við gætum aukið
þjóðartckjur okkar svo um mun-
aði.”
Þetta voru orð Jakobs Jakobs-
sonar, fiskifræðings, er við spurð-
um hann álits á þeim hætti, sem
haföur hefur verið á um sildveið-
arnar það sem af er haustinu, en
nú mun að visu verða gerð nokkur
breyting á vegna þrýstings m.a.
frá sjómönnum.
Jakob sagði, að veiðarnar i
fyrrinótt hefðu gengið mjög vel.
Þeir bátar, sem voru á miðunum
fengu allir afla nema einn, sem
reif nótina. Bátarnir munu hafa
metið hversu mikið magn af sild
þeir gætu tekið til vinnslu, en
sleppt þvi lifandi, sem umfram
var.
— Telur þú, að sú sild, sem
fengist hefur dauð i botnvörpu að
undanförnu sé afkast frá hring-
nótabátum?
— Ég vil nú ekki taka dýpra i
árinni en svo, að segja, að þetta
geti verið sild, sem sleppt hafi
verið dauðri i sjóinn.
— Ekki tekur sild upp á þvi,
svona allt i einu, að drepast i stór-
um stil þar sem hún er komin i
hafinu?
— Það er ákaflega sjaldgæft.
Þó' minnist ég þess, en hef þvi
miður ekki getað haft upp á þvi
ennþá nákvæmlega að fyrir svona
tiu árum kom fyrir að togbátar
fengu dauða sild i vörpu án þess
að við teldum möguleika á þvi, að
það væri af mannlegum ástæðum.
Við höfum og fengið ský.rslu frá
Kanada, en þar kom snögglegá
fár i sildarstofn fyrir nokkrum
árum, og varð af þvi mikið af
dauðri sild á sjávarbotni.
— Áttuð þið fiskifræðingar hug-
myndina, að þeim vinnubrögðum,
sem nú hafa viðgengist við sild-
veiðarnar?
— Nei. Þetta kom frá~stjórn-
skipaðri nefnd, sem skilaði þvi á-
liti, að þannig skyldi að þessu
staðið.
Við höfðum hins vegar gert til-
Framhald á bls. 10
Hefst
rækjuveiði
ekki fyrr en
eftir áramót
við Ísafjarðardjúp9
Allt bendir nú til þess, að
rækjuveiði hefjist ekki á ísa-
fjarðardjúpi fyrr en eftir áramót,
og veldur þvi, að ekki hefur verið
ákveðið það verð fyrir rækjuna,
sem sjómenn sætta sig við.
Óskar Friðbjarnarson, fram-
kvæmdastjóri á lsafiröi, sagði
blaðinu i gær, að rækjan hefði
fallið mjög i verði á sviþjóðar-
markaði frá þvi i fyrra eða úr 19
krónum sænskum niður i 14,40 kr.
sænskar.
Sjómenn hafa boðist til þess að
veiða rækju og selja hana verk-
endum fyrir sama verð og i fyrra-
vetur, en þá var verðið rúmar 50
krónur fyrir fyrsta flokks rækju,
en 36 krónur fyrir annan flokk.
Verðið á rækjunni lækkaði i
sumar, samkv. ákvörðun verð-
lagsráðs niöur i 42 kr. kg. af
fyrsta flokks rækju en 26 kr. kg. af
2. flokks rækju. Engin rækjuveiði
hefur verið stunduð vestra siðan
þaö verð tók gildi, sem siðar sagði
frá hér áð ofan.
Verðlagsráð hefur ekki gefið út
annað verð á rækju enn, og
reiknaði Oskar með, að ef af
rækjuveiði yrði vestra i vetur yrði
verðið að verða samkomulag á
milli sjómanna og verkenda.
Reiknaði Óskar ekki með, að
rækjuveiðar hæfust fyrr en um
áramót vegna þessa, en i fyrra
hófst rækjuveiði þar 12. október,
en áður hefur hún jafnan hafist 1.
október. Taldi öskar að ef af
rækjuveiði yrði i vetur, mundu
liklega 12 færri bátar stunda hana
að þessu sinni, en stunduðu þann
veiðiskap i fyrravetur.
Bátarnir, sem stundað hafa
rækjuveiðar eru af stæröinni frá 5
tonnum upp i 24 tonn, en flestir
10—15 tonn að stærð.
Nokkrir báta þessara eru á
handfæraveiðum þessa stundina,
en Óskar sagði, að þann veiði-
skap væri yfirleitt búið að
afskrifa þar vestra á þessum
árstima vegna gæftaleysis.
-úþ
Ráðuneytið lét undan: Síldarsöltun leyfð í landi
Embættismenn i sjávarút-
vegsráðuneytinu hafa orðið að
láta af þeirri dagskipan að salta
skuli alla þá sild, sem hér kann
að veiðast i haust, um borð i
sildveiðiskipunum. Má ugglaust
telja þetta gert vegna gifurlegr-
ar óánægju, sem rikjandi hefur
verið með þessa tilskipan hjá
sjómönnum.
Ráðuneytið gaf út tilkynningu
i gær, þar sem snúið ar frá villu
fyrri tilskipunar. Segir þar, að
„bátum sé heimilt að landa
þeirri sild, sem ekki er söltuð
um borð, isaðri i kössum til
frystingar eða söltunar i landi.”
Telja embættismennirnir
„eina meginástæðuna” fyrir
þessari stefnubreytingu vera
þá, að mestur hluti þeirr-
ar sildar sem veiðst hefur, hafi
verið óflokkaður og heilsaitað-
ur, en „nauðsynlegt þyki vegna
þeirra markaða, sem islending-
ar eru nú að reyna að komast
inn á” að flokka sildina og haus-
skera hana.”
Þá segja ráðuneytismenn
kokhraustir:
„Ráðuneytið mun fylgjast ná-
kvæmlega með þvi, að einstakir
bátar fiski ekki meir en nemur
þessum kvóta (185 tonn pr. bát)
þeirra, en ef það mun koma
fyrir geta þeir, sem það hendir
átt von á þvi, að það komi niöur
á leyfisveitingum til þeirra sið-
ar.”
1 lok fréttatilkynningarinnar
frá ráðuneytinu segir, að þvi sé
aðeins kunnugt um að einn bát-
ur hafi sleppt dauðri sild úr nót,
og hafi viðkomandi skip ekki
leyfi til sildveiða hér við land.
—úþ