Þjóðviljinn - 07.11.1975, Blaðsíða 9

Föstudagur 7. nóvember 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Umræður á alþingi um
fjármál flokkaima
í kjölfar þingsályktunartillögu Ragnars Arnalds
Siðdegis á mánudag kom til
fyrstu umræöu i sameinuöu þingi
þingsályktunartaliaga Ragnars
Arnalds og fleiri um rannsókn á
fjárreiðum stjórnm álaflokka.
Reiddist þá Eyjóifur Konráð svo
mjög þegar sýnt var fram á
hvernig frumvarp hans dregur fé
úr rikissjóöi til félaga eins og Ar-
mannsfells sem gefur stórgjafir i
flokkssjóö Sjálfstæöisflokksins,
að hann varð nær óvigur af mæði.
Albert sagöi aö hann heföi veitt
Alþýöuflokknum fjárstyrk þegar
um hann var beöið. Hinu væri
hann búinn aö gleyma hvort það
var félagið Armannsfell sem gaf
miljónina eöa bræöurnir sem fé-
lagið eiga. Sýnt var fram á að
stórgjafir til stjórnmálaflokka
eins og sannað er að hafa farið
um hendur Alberts Guðinunds-
sonar verða erlendis fræknari
þingsjá
stjórnmálamönnum að falli en
þeim sem sitja á alþingi islend-
inga.
t framsögu sinni minnti Ragnar
Arnalds fyrst á það að fyrir
tveimur árum þegar hreyft var á
þingi fjármálum flokkanna hafi
það verið að skilja á formælend-
um Sjálfstæöisflokksins að hann
væri fús til að fallast á það, að
nefnd væri falið að semja laga-
frumvarp um fjármál flokkanna,
en þegar á hefði reynt hefðu þeir
dregið allan stuðning við slikt til
baka.
Staðreyndin væri ómótmælan-
lega sú, að tveir stærstu stjórn-
málaflokkar þjóðarinnar, Sjálf-
stæðisflokkurinn og Framsóknar-
flokkurinn, hefðu lengi haft sam-
an hreinan meirihluta á löggjaf-
arsamkundu þjóðarinnar, og
þeim væri þvi i lófa lagið að móta
löggjöf um flokkafjármál. Þeir
hefðu hinsvegar aldreihirt um að
Helgi Seljan mœlti fyrir tillögu
Um sveitavegi
á Austurlandi
A fundi efri deildar alþingis
þann 30. október sl. mælti Helgi
Seljan fyrir þingsályktunartil-
lögu, sem hann flytur varðandi
sveitavegi á Austurlandi. Tillag-
an er á þessa leið:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórn aö láta framkvæma
úttekt á þvi verkefni að gera
greiðfæra sem vetrarvegi þá vegi
i sveitum á Austurlandi, sem af-
gerandi þýöingu hafa fyrir at-
vinnurekstur bænda (mjólkur-
flutninga). t úttektinni skal einnig
miðað við aukna þörf á flutning-
um skólabarna. úttektin verði
falin Vegagerð rikisins og um
hana haft fullt samráð við Búnað-
arsamband Austurlands. t fram-
haldi af niðurstöðum úttektarinn-
ar verði ýtarlega kannað, hvort
ástandið í þessum málum með til-
liti til mjólkurframleiðslu i fjórð-
ungnum gefi tilefni til séráætlun-
ar um uppbyggingu þessara
vega.”
1 ræðu sinni sagði Helgi m.a.:
Helmingur vegafjár
i hraðbrautir
Um þróun vegamála okkar og
framkvæmda á þeim mætti
margt ræða. En þó mun það óum-
deilanlegt, að verkefni af þvf tagi,
sem hér um ræðir, verða aftar-
lega á röðinni á þessum timum
hraðbrauta og hringvegarfram-
kvæmda, einkum þó þegar svo er
komið, aðhelmingur vegafjár fer
beint til þess að leggja bundið
slitlag á vegi. Þvi minna kemur
til skiptanna ihina almennu vegi,
einkum út i hinum afskekktari
landshlutum, og þar verða svo
verkefni eins og sveitavegirnir
oftlega út undan, vegna mikillar
þarfar á ýmsum öðrum sviðum,
m.a. þar sem samtenging þétt-
býlisstaðanna hefur verið jafn
slæm og raun ber vitni og sumir
fjölmennir staðir hafa búið og búa
enn við ótrúlega einangrun mik-
inn hluta ársins. Allt þetta hnigur
að þvi, að of litið fjármagn verður
til þess að sinna aðkallandi verk-
efnum af þvi tagi, sem ég er hér
að fjalla um.
Mjólkurframleiðslan
i hættu
Fyrir um það bil tveimur ára-
tugum var sauðfjárrækt afger-
andi aðalþáttur i búskap á Aust-
urlandi. Mjólkurframleiðsla til
Helgi Seljan
sölu var sáralitil i flestum sveit-
um. Á þessu hefur orðið mikil
breyting á þessum tveim áratug-
um, en á siðustu árum hefur þar
orðið nokkur stöðnun. Mjólkur-
framleiðsla hefur sums staðar
dregist saman, svo að hætta er nú
á, að um skort á mjólkurafurðum
verði að ræða innan skamms tima
og er þegar orðið nokkurt vanda-
mál. Tillöguflutningur minn er i
nánum tengslum við þessa stað-
reynd. Sannleikurinn er vitanlega
sá, að sveitir Austurlands eru
misjafnlega settar hvað snertir
skilyrði til annars vegar sauð-
fjárræktar og hins vegar kúabú-
skapar. Viða hefur þessi þróun i
átt til aukinnar mjólkurfram-
leiðslu, sem gerðist á 6. og 7. ára-
tugnum, gerbreytt búskaparað-
stæðum og efnahagsástandi fjöl-
margra bænda á hinn jákvæðasta
Spurt um meðlög
kynlífsfræðslu
og
Nýlega voru lagðar fram
nokkrar fyrirspurnir frá alþýðu-
ba n da la gs m önn u nu m R a gna ri
Arnalds, Sigurði Björgvinssyni og
Vilborgu Harðardóttur.
Vilborg Harðardóttir spyr um
undanþágu afnotagjalda fyrir út-
varp og sima, en i lögum er heim-
ild til handa ráðherra um að und-
anþiggja lifeyrisþega slikum
gjöldum. Varðandi afnotagjöid
sima kom það inn i lög á siðasta
þingi að frumkvæði Magnúsai
Kjartansso nar.
Vilborg Harðardóttir spyr enn-
fremur um framkvæmd á
ákvæðum i svonefndum „fóst-
ureyðingalögum” um kynlifs-
fræðslu i skólum og um ráð-
gjafarþjónustu á vegum heil-
brigðisvfirvalda.
Sigurður Björgvinsson spyr um
útflutningsuppbætur á landbún-
aðarafurðir, og Ragnar Arnalds
spyr um endurskoðun á uppliæð
barnalifeyris.
neyta tækifærisins og segði það
sittum áhuga þeirra á málefninu.
Framhaldssagan
með Ármannsfell
Svo hefði dregið til merkra tið-
inda I sumar. Fyrirtæki nokkurt
fékk lóð á svæði sem áður var bú-
ið að ákveða að yrði ekki byggt á,
en öðrum var ekki gefinn kostur á
að sækja um hana. Samtimis var
upplýst að fyrirtækið greiddi eina
miljón króna i flokkssjóð Sjálf-
stæðisflokksins. Þetta samband
milli úthlutunar lóðarinnar og
miljónarinnar var lengi fram-
haldssaga i blöðunum og hefur
verið til umfjöllunar hjá ákæru-
valdinu. Svo sýndist að skrif 2ja
stuðningsblaða Sjálfstæðisflokks-
ins beindust að þvi að einangra
þann mann sem allt Ármanns-
fellsmálið brann aðallega á, Al-
bert Guðmundsson, og gera hann
pólitiskst óvirkan. En svo fór að
lokum að allir borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins tóku málið á
sig jafnt og óskipt.
Eykon vill 530 þús. kr.
rikisstyrk
En nú kemur að þætti Eyjólfs
Konráðs Jónssonar. Hann flytur
frumvarp um skattfrelsi gjafa til
stjórnmálaflokka. Það felur i sér
að rikissjóður endurgreiði fyrir-
tækinu, Ármannsfelli, 530 þúsund
krónur þvi að tekjuskattur félaga
nemur 53%.
En athyglisvert er að sama árið
og Ármannsfell leggur fram að
gjöf eina miljón króna, fær það
um 146 þúsund krónur i tekju-
skatt, og hafa þá hreinar tekjur
þess samkvæmt bókhaldinu num-
ið um 260 þúsund krónum. Hins
vegar var veltan 236 miljónir
króna. Skatttekjurnar eru minni
en nema tekjum lifeyrisþega, og
þessi aumingi i tölu fyrirtækja er
látinn borga eina miljón i flokks-
sjóð. Mér sýnist þvi, sagði Ragn-
ar, að þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins hafi fengið samviskubit
eftir útkomu skattskrárinnar og
þvi vilji Eyjólfur Konráð að Ár-
mannsfell fái 530 þúsund krónur
úr rikissjóði.
Hvi ekki rannsókn?
Frumvarp Eyjólfs Konráðs um
flokkafjármál vill koma slikum
viðskiptum i kerfi með 40% eða
53% aðild rikissjóðs að gjöfum til
flokka, lægri talan hjá einstakl-
ingum, sú hærri hjá félögum. Við
svona tillögur fellum við alþýðu-
bandalagsmenn okkur ekki. Við
viljum láta rannsaka slik mál
sérstaklega og almennt, og þvi
flytjum við okkar þingsálykt-
unartillögu um nefnd er skoði
þessimál og geri um þau skýrslu
sem sé birt opinberlega og semji
' þar á eftir drög að frumvarpi um
opinberan stuðning við stjórn-
málaflokka.
Rikisframlög i
öðrum löndum
Ragnar Arnalds rakti það að i
flestum nálægum löndum hafa
verið tekin upp rikisframlög til
stjórnmálaflokka og hefur sú
skipan verði lengi. A Norðurlönd-
um mun vera miðað við kjós-
endafylgi, en i Vestur-Þýskalandi
við þingmannafjölda. Hefur þess
ekki orðið vart að hægri sinnaðir
flokkar i þessum löndum væru
sliku fyrirkomulagi mótfallnir, né
Ragnar Arnalds
að þeir þyrðu að koma fram með
tillögur um, að fésterkir aðilar
réðu fjárframlögum einir og
sjálfir, hvað þá að þeir gerðu það
á kostnað rikisins.
I þingmannatimariti Norður-
landaráðs var nýlega fjallað um
skipan þessara mála i Noregi og
þess getið að i' ráði væri að hækka
rikisstyrkinn þar um 3 miljónfr
norskra króna. Þá yrði styrkur-
innalls30miljónirnorskra króna,
um 900 miljónir islenskra, á
næsta ári, þar af 13 miljónir til
flokksdeilda vegna starfa að
sveitarstjórnarmálum.
Ragnar kvaðst leggja áherslu á
það að þingsályktunartillagan
fjallaði um rannsókn á fjárreið-
um blaða, félaga og fyrirtækja
sem tengd væru stjórnmálaflokk-
um, engu siður en á fjárreiðum
flokkanna sjálfra.
Að lokum minnti Ragnar á það
að islensk löggjöf væri mjög fá-
tækleg að ákvæðum um stjórn-
málaflokka, og ósamræmi væri i
þvi lika sem sagt væri.
Nær Ármannsfell
sér ekki á strik?
Eyjólfur Konráðtók næstur til
máls og var ógreitt um tal vegna
skaphita, en það átti þó enn eftir
að versna i umræðunni. Kvað
hann Ragnar óhæfan til að vera
þingmaður, tillagan væri að
formi til vitlaus vegna þess að
ekki væri getið hvernig nefndina
skyldi kjósa. A kannske sendillinn
að tilnefna hana? Þá næði það
ekki nokkurri átt að nokkurn tima
gæti komið til þess að rikið gæfi
eftir 530 þúsund krónur i skatt-
gjaldi hjá Ármannsfelli þar eð
miðað væri i frumvarpi si'nu við
vissa prósentu af skattskyldum
tekjum sem hámark.
Ragnar Arnalds svaraði hóg-
værlega og sagði að tillagan um
nefndarskipunina væri með tiðk-
anlegu orðalagi sem ástæðulaust
væri að snúa út úr. Auðvitað
mundi alþingi kjósa slika nefnd
hlutfallskosningu ef tillagan yrði
samþykkt.
Þá misskildi Eykon málið með
tilvonandi skattaeftirgjöf til Ar-
mannsfells. Gjöfin til Sjálfstæðis-
flokksins félli ekki á sama árið og
skattálagningin, heldur væri
þarna ársmunur. Vonandi kæmist
fyrirtæki með svona feikna veltu
eins og Ármannsfell ekki hjá þvi
að teija fram meiri skatttekjur að
ári en var i ár, og við það hefði
hann miðað.
Ragnhildur gegn
Ragnarr og Eykon
Ragnhildur Helgadóttir flutti
alllanga ræðu um nauðsyn þess
að setja almenna löggjöf um
stjórnmálaflokka, svo og um
hagsmunasamtök, tii þess að
Framhald á bls. 10
SÉRTILB0Ð SÉRTILBÖÐ SÉRTILBOÐ SÉRTILBOÐ SÉRTILB0Ð