Þjóðviljinn - 19.11.1975, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 19. nóvember 1975. ÞJÓÐV'ILJINN — SIÐA 5
Afmœliskveðja
Er síonisminn
kynþáttastefna?
i síðustu viku sam-
þykkti a llsher jarþing
Sameinuðu þjóðanna
ályktun um kynþáttamis-
rétti og olli hún miklu
fjaðrafoki í hinum vest-
ræna heimi. Ástæðan var
sú aö í ályktuninni er
síonismi — rikishug-
myndafræði ísraels —
lagður að jöfnu við apart-
heid og annað kynþátta-
misrétti.
Eins og vænta mátti er þessi
tillaga komin frá aröbum sem
reynt hafa frá þvi fyrir Yom
kippur striðið 1973 að einangra
Israel á öllum vigstöðvum
alþjóðasamskipta, einkum þó
innan SÞ. Og eins og til að gera
málið enn sárara auðvalds-
heiminum hafði sama alls-
herjarþing samþykkt nokkrum
dögum áður að palestinuarabar
ættu allan rétt á fullri aðild að
fyrirhuguðum friðarviðræðum
vegna deilnanna fyrir botni
Miðjarðarhafs.
Samþykktin um sionismann
var gerð með 72 atkvæðum
arabarikjanna, sósialisku
rikjanna og fjölmargra
þróunarlanda gegn 35
atkvæðum Vesturlanda og
annarra auðvaldsrikja — og að
sjálfsögðu Israels. 32 riki sátu
hjá.
Alyktun þessi var ein af
þremur sem fjalla um kyn-
þáttamisréttið i heiminum, en
yfirstandandi áratugúr er helg-
aður baráttunni gegn þvi. SU
barátta beinist fyrst og fremst
gegn apartheid-stefnu stjórnar
Suður-Afriku sem allur heim-
urinn er sammála um að vera
andvigur.
En eins og áður segir tók hinn
vestræni heimur þessa ályktun
óstinnt upp. Flest riki hans
neituðu að greiða atkv. með hin
um ályktununum tveimur sem
þau hefðu þó gert að öllu
óbreyttu. Bandariska þingið
viðhafði stór orð um að taka
bæri aðild Bandarikjanna að
allsherjarþinginu til endur-
skoðunar. Og i islenska rikis-
Utvarpinu flutti Gunnar
Eyþórsson fréttaauka um málið
sem vel hefði getað verið
saminn i einhverju sendiráði
ísraels.
Breytt valdahlutföll
Reiði vesturlandabúa var tvi-
þætt. í fyrsta lagi braust hún út i
almennri reiði yfir þvi að valda-
hlutföll á allsherj.þ. og viðar inn
an SÞ hafa breyst þeim i óhag.
Auðvaldsheimurinn undir
forystu Bandarikjanna hefur
orðið að bita i það súra epli að
geta ekki lengur ráðskast með
atkvæði þróunarlanda að eigin
geðþótta. Þau hafa þvert á móti
tekið höndum saman um að
beita sér sameiginlega á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna fyrir
gerbreytingu valdahlutfalla.
Menn skulu hafa það hugfast að
hér er ekki neinn minnihluti
jarðarbUa að sölsa undir sig
völdin, heldur þveröfugt: yfir-
gnæfandi meirihluti jarðarbUa
býr einmitt i þróunarlöndunum
eða hefur horfið inn á braut
sósfalismans og þessi meirihluti
er nU i vaxandi mæli að verða
sér vitandi um vald sitt — og
breytir i samræmi við það.
Sér grefur gröf...
Hitt atriðið er svo sjálft inni-
hald ályktunarinnar: Hörð og
beinskeytt árás á tilverurétt
Israels sem rikis þar sem
gyðingar eru i meirihluta og
ráða lögum og lofum. 1 leiðara
Information um málið segir að
hér eigi við máltækið „sér
grefur gröf þótt grafi”. Þvi það
'var einmitt allsherjarþing SÞ
sem fyrir 28 árum samþykkti að
skipta Palestinu i tvö riki,
annað arabiskt, hitt gyðing-
legt. Þetta var gert i blóra við
mótmæli ibúa Palestinu sem þá
voru að tveim þriðju hlutum
palestinuarabar. Þetta hlaut
óhjákvæmilega að valda deilum
eins og heimurinn hefur
óþyrmilega orðið var við siðan
og eins og stendur bendir fátt til
Alyktun
allsherjarþings
SÞ veldur
heiftúðugum
deilum en fáir
athuga hvort
eitthvað er
hœft i henni
þess að þær verði settar niður i
bráð.
En hvað þá um fullyrðinguna:
sionismi er stefna kynþáttamis-
réttis? Áður en hUn er reifuð
verður að taka fram að
ályktunin beinist ekki gegn
sionismanum sem trúar-
kenningu heldur pólitiskri beit-
ingu hans. Kjarni hennar er að
gyðingar eigi sögulegt tilkall til
að gera tsrael að heimalandi
sinu. Það skal einnig tekið fram
að margir málsmetandi
gyðingar hafa seint og snemma
mótmælt þvi að nokkur rök fyrir
þessari kröfu sé að finna i
sionismanum og að gyðingar
sem bjuggu i Palestinu fyrir
stofnun Israelsrikis árið 1948
voru siður en svo á einu máli
um ágæti þess að skipta
landinu.
Einn af kunnari málsvörum
palestinuaraba, Henry Cattan,
sem ma. var fulltrúi þeirra hjá
SÞ árin 1947 og 1948, segir á
einum stað: — Það skai minnt á
i upphafi að vandamál
Palestinu er ekki fólgið i deilum
araba — hvort sem þeir eru
kristnir eða múhameðstrúar —
og júdaismans þvi arabar og
gyðingar hafa búið saman i friði
og jafnvægi um aldir. Deilan
stendur milli araba og
sionismans sem hefur þróast frá
þvi að vera mannréttindahug-
tak, að finna ofsóttum gyð-
ingum hæli, upp i þjóðernis-
lega, heimsvaldasinnaða
kynþáttahreyfingu.
Eins og áður segir voru
arabar i miklum meirihluta
ibúa Palestinu árið 1948 og þeir
áttu lika obbann af öllu jarðnæði
og fasteignum. Það var þvi aug-
ljóslega ekkert pláss fyrir
gyðingana þegar aðflutningar
þeirra hófust. Það vandamál
var leyst með býsna grimmdar-
legum hætti. Á árinu 1948 var á
að giska ein miljón palestinu-
araba hrakin úr landi. Aðferð-
irnar miðuðu að þvi að hræða
arabana. Sem dæmi má nefna
að einn morgun i april 1948 voru
allir ibúar þorpsins Deir Yassin
i útjaðri Jerúsalem — um 300
talsins — drepnir af gyðing-
legum hermönnum. Þetta hreif.
Arabarnir flýðu unnvörpum og
hin nýja herraþjóð lagði undir
sig eignir þeirra. Um afdrif
palestinuaraba vita allir. Þeir
dreifðust um allan heim en
hirast þó flestir enn i
ömurlegum flóttamannabúðum
nágrannalandanna.
t dag er málum þannig háttað
að innflytjendur af gyðinga-
ættum "fá rikisborgararétt sjálf
xrata t Israel en vilji palestinu-
arabi sem hrakist hefur Ur
landi heimsækja ættingja sina i
ísrael er mjög vafasamt að
hann fái landvistarleyfi þótt
ekki sé nema um stuttan tima.
Arabiskir ibúar Jerúsalem lifa i
stöðugum ótta við israelska lög-
reglu. Undirritaður hefur það
eftir landflótta palestinuaraba
sem bUsettur er hér á landi að
margra ára fangelsisvist liggi
við þvi að aðstoða eða yfirleitt
halda uppi samskiptum við fjöl-
skyldu þeirra sem lent hafa i
fangelsum israelsku
lögreglunnar vegna baráttu
fyrir rétti palestinuaraba. Þessi
maður skýrði einnig frá þvi að
umhverfis arabahverfin i
Jerúsalem væri verið að byggja
ibúðahverfi sem eingöngu
gyðingar fá að búa i. Markmiðið
er að umkringja arabana og
gera þeim lifið óbærilegt. Þvi
það er ekki einungis lögreglan
sem ofsækir þá, heldur ekki
siður óbreyttir borgarar.
En það er heldur ekki nóg að
vera gyðingur. Þú verður að
vera af réttri tegund gyðinga.
Þeir sem koma frá Austur-
Evrópu eða Vesturlöndum geta
búist við góðri framtið i fyrir-
heitna landinu. En þeir sem
koma frá Asiu eða Afriku eru
settir á svipaðan bás og arabar
og fara yfirleitt beina leið i
fátækrahverfin.
Ekki af and-
semitiskum hvötum
Nú taka eflaust margir undir
það sem Yigal Allon utanrikis-
ráðherra tsraels sagði á alls-
herjarþinginu þegar ályktunin
var til umræðu: — Það er
blygðunarleysi af versta tagi að
ásaka gyðinga og sionismann
fyrir kynþáttamisrétti þegar
allur heimurinn veit að
gyðingar urðu fórnarlömb hinna
viðbjóðslegu kynþáttakenninga
nasismans.
Þetta er ein helsta röksemd
gyðinga gegn ásökunum á
hendur sionismanum. En með
sama hætti má segja að banda-
rikjamenn beri enga ábyrgð á
útrýmingu norðurameéiskra
indjána þar sem þeir voru
sjálfir flóttamenn undan trúar-
ofsóknum i Evrópu. Það má
einnig afsaka apartheid með
sama hætti ef haft er i huga að
stór hluti hvitra ibúa Suður-
Afriku er kominn af frönskum
hUgenottum.
Nú skyldi enginn halda að
ofanritað sé sett á blað til að
halda fram „antisemitisma”,
þe. andúð á gyðingum sem kyn
þætti. Siður en svo. Undir
ritaður fær hins vegar með engu
móti skilið nauðsyn þess að
gyðingar einir fái að byggja
Palestinu og setja þar á stofn
stéttarlegt alræði gyöinglegrar
yfirstéttar. Þá er öllu mann-
vænlegri sú stefna palestinu-
araba að gyðingar, kristnir
menn og fylgjendur Múhameðs
spámanns lifi þar saman og deili
með sér þjóðfélagslegum
völdum sem ekki væru þá
bundin einhverjum ákveðnum
kynþætti eða trúarhópi. __j,jj
Kjartan
Þorgilsson,
kennari, sjötugur
Hinn 1. nóv. sl. varð Kjartan
Þorgilsson, kennari, sjölugur.
Foreldrar Kjartans voru Þor-
gils Friðriksson, bóndi og kennari
i Hvammssveit i Dalasýslu og
kona hans, Halldóra Ingibjörg
Sigmundsdóttir frá Ksarfsstöðum
i sömu sveit. Þau hjón eignuðust
14 börn og komust 12 þeirra til
fullorðinsára. Af þeim systkinum
eru nú 6 á lifi.
Kjartan hefur stundað kennslu i
samfellt 37 ár, þar af s.l. 25 ár við
Melaskólann i Reykjavik. Hann
hefur nú látið af kennslustörfum
sökum aldurs, en annast nU dyra-
vörslu við skólann. Ekki ber
Kjartan það með sér að fullum
starfsaldri sé náð. Alltaf er hann
jafn hress og liflegur, ekki sist ef
þjóðmálin ber á góma.
Afmœliskveðja
til Kjartans Þorgilssonar, kenn-
ara, á sjötugsafmæli hans, 1. nóv.
’75.
í dag niun vor skóli skála
fyr sjötigu barni vetra,
— Skála fyr göfugri sálu,
samverkabróðurnum góða.
Starfið langa og stranga
styrkt með trúnaði og virkni
vert er af hlýju hjarta
höldi þakkir að gjalda.
Engan halinn svo ungan
með aldursmalinn jafn gildan
getur, þótt lengi sé leitað
um landsins dali og strendur.
Heill þér, Kjartan. — Vér hyllum
heiðursmanninn sanna.
Endist þér æskumyndin
á ævinnar löngu göngu.
Með árnaðaróskum og bestu
kveðjum.
Magnús Pétursson.
Sambandsstjórn Sambands byggingamanna
V erkmenntunar-
stefna stjórnvalda
breytist
Sambandsstjórn Sambands
byggingamanna samþykkti
harðorða ályktun um ástandið
i verkmenntunarmálum á fundi
sinum 8. þ.m.
„Fundur i sambandsstjórn
Sambands byggingamanna vitir
þá stefnu stjórnvalda gagnvart
verkmenntun i landinu, sem
kemur fram i fjárlagafrumvarpi
rikisstjórnarinnar og kveður á
um stórfelldan niðurskurð á
fjármagni til verkmenntunar.
Lækkun tolla á innfluttum
iðnaðarvörum á sama tima mun
enn auka á það misrétti, sem
verkmenntun hefur mátt búa við
og veikja stórlega aðstæður
islensks iðnaðar.
Slikri stefnu er i raun stefnt
gegn þróun og uppbyggingu
islensks iðnaðar.
Fundurinn beinir þvi eindreg-
inni áskorun til stjórnvalda. að
þau hverfi frá núverandi stefnu
sinni og auki til muna f járframlög
til verkmenntunar, minnug þess
að bætt verkmenntun og traustur
og vaxandi iðnaður mun verða ein
af meginstoðum islensks þjóðfé-
lags i framtiðinni.”
Leiðrétting
Á forsiðu siðasta sunnudags-
blaðs Þjóðviljans var sagt að rætt
væri við Margréti Jónsdóttur,
fréttamann á Jafnréttissiðu
blaðsins þann dag. Þarna átti að
standa að rætt væri við Margréti
R. Bjarnason, fréttamann, svo
sem fram kemur i viðtaiinu á
Jafnréttissiðunni.
Þjóðviljinn biður hlutaðeig-
andi afsökunar á þessum
mistökum.
Fimmtudagsleikrit útvarpsins:
Músagildran
eftir Agöthu Christie
Annað kvöld kl. 20.05 verður
flutt i útvarpi leikritið „Músa-
gildran” (The Mousetrap) eftir
Agöthu Christie. Þýðandi er
Halldór Stefánsson, en leikstjóri
Klemenz Jónsson.
Agatha Christie er f jölmörgum
kunn hér á landi, enda á hún
stóran lesendahóp. Hún heitir
réttu nafni Agatha Mary Clarissa
Miller og er fædd i Torquay i
Devon árið 1891. Á unga aldri
stundaði hún tónlistarnám i Paris
og var hjúkrunarkona i heims-
styrjöldinni fyrri. Hún hefur
ferðast mjög viða, ekki sist i fytgd
með manni sinum, Sir Max
Mallowan, sem er fornleifa-
fræðingur.
Fyrstu sakamálasögur Agöthu
Christie kom út um 1920, en alls
hefur hún skrifað yfir 70 sögur, en
auk þess allmörg leikrit. Lang-
vinsaælast þeirra en án efa
„Músagildran”, sem hefur verið
sýnd i London samfleytt frá 1952 ,
eða i 23 ár. Leikurinn gerist á
Monkwell herragarðinum. sem
breytt hefur verið i gistihús, og er
loft þar sannast að segja lævi
blandið.en efnið skal ekki rakið
nánar af skiljanlegum ástæðum.