Þjóðviljinn - 25.11.1975, Blaðsíða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 25. nóvember 1!»75.
Þriðjudagur 25. nóvember 1!»75. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
NOKKRAR
ÁLYKTANIR
frá 7. þingi
Verkamannasambands íslands
Pappírsjafnrétti
er ekki nóg
7. þing Verkamannasambands
islands vill vekja athygli á þvi, að
með aukinni þát/töku islenskra
kvenna i atvinnulifinu hafa
myndast öryggislausir láglauna-
hópar kvenna, en þær vinna þó
þau störf sem skapa þann arð og
þá fjármuni, sem þjóðfólag vort
byggist á og þá jafnframt mögu-
leika til að rétta samfélaginu þá
menntunaraðstöðu, sem það kall-
ar á til betur launaðra starfa.
Þessi stóri hópur verkamanna
eru konur i frystihúsum og iðnaði,
sem er að verða stærsti hópur
verkamanna i landinu á lægsta
kaupi. Þær búa viða við lélegan
aðbúnað á vinnustöðum, vinna
erfiða vinnu og eru eigi siður en.
aðrar útivinnandi húsmæður i
tvöföldu starfi.
Á kvennaári vill þvi þing
Verkamannasambands Islands
leggja áherslu á það að ef launa-
jafnrétti kvenna og karla á að
verða nokkuð annað en pappirs-
jafnrétti þarf hér betur að vinna
en verið hefur og nú dugar ekki
lengur skráð kaup heldur greitt
kaup samkvæmt islenskum lög-
um um launajafnrétti karla og
kvenna.
Allar konur fái
fæöingarorlof
7. þing Verkamannasambands
íslands, haldið i Reykjavik dag-
ana 21.—23. nóv. 1975, mótmælir
þvi ranglæti sem islenskum kon-
um er gert með þvi að fé til
greiðslu á fæöingarorlofi verka-
kvenna er tekið úr almennum
sjóði verkafólks, atvinnuleysis-
tryggingasjóði, en samskonar or-
lof þeirra sem vinna hjá rikinu
eða sveitafélögum, er greitt af al-
mannafé.
Jafnframt vekur þingiö athygli
á þvi misrétti. sem þeim konum
er sýnt.'er eingöngu sinna vinnu á
heimilum sinum, en þær fá ekki
greitt neitt fæðingarorlof.
Þingið telur eðlilegt og sjálf-
sagt að fæðingaroflof allra
kvenna greiðist af almannatrygg-
ingum. en fé til þeirra greiðslna
komi frá atvinnurekendum.
Breyta verður
fyrningarreglum
og skattakerfi
7. þing Verkamannasambands
lslands haldið i Lindarbæ 21,—23.
nóvember 1975.
Samþykkir að kjósa 5 manna
nefnd til að samræma reglur um
félags- og vinnuréttindagjöld
sambandsfélaga og þá með það i
huga hvort ekki sé rétt að taka
upp prósentugjald, sem verði viss
prósenta af dagvinnutekjum
verkafólks.
Einnig skal nefnd þessi gjöra
tillögurum eflingu verkfallssjóða
félaganna. Nefndin hraði störfum
og leggi tillögur sinar fyrir sam-
bandsstjórn til staðfestingar og
geta þá tillögur nefndarinnar
komið til framkvæmda með sam-
þykki viðkomandi félags.
Samræming
félagsgjalda —
Efling
verkfallssjóöa
7. þing Verkamannasambands
tslands mótmælir harðlega þvi
ranglæti, sem rikir við skattlagn-
ingu hér á landi.
Þingið bendir á, að vegna rang-
láts skattkerfis og ósæmilegra
íyrningareglna er hér á landi
mikill og vaxandi fjöldi einstakl-
inga, sem hefur háar tekjur og lif-
ir i vellystingum, en bera þó eng-
an eða mjög litinn tekjuskátt.
Fjöldi fyrirtækja i landinu
blómstrar og skilar góðum hagn-
aði. en nýtir sér leiðir sem lög-
gjafion hefur opnað, til að losna
að verulegu eða öllu leyti undan
greiðslu tekjuskatts.
Meðan þessu fer fram er al-
menningur, sem yfirleitt verður
að leggja á sig óhóflegan vinnu-
dag, til að sjá sér og sinum far-
borða, latinn bera þunga skatta af
nauöþurltartekjum sinum.
ijingið mótmælir barðlega nú-
verandi skattalögum og fram-
kvæmd þeirra og telur að bér sé
þörf skjótra og gagngerðra breyt-
inga.
Þá telur þingið eölilegt, að hluti
tekna verkafólks við fiskvinnslu
verði skattfrjáls við álagningu
tekjuskatts.

Nokki ir þinglulltrúar, frcmsli r siglfirðingarnir Jóhann Möller og Kol-
licinh l'riðbjariiarson.
Eðvarð Sigurðsson, fráfarandi formaður Verkamannasambandsins, í
ræðustól á þinginu.
(iestir þingsins: Björn Jónsson, forseti ASÍ og Toine Carlsson, varafor- Karl Steinar Guðnason, varafor-
maður Norræna verkamannasamhandsins.
maður Verkamannasambands-
42verkalýösfélög meö 18 þúsund
félaga íVerkamannasambandinu
7. þing Verkamanna-
sambands islands var
haldið í Reykjavik dagana
21.-23. nóvember. Þinghald-
ið fór fram í Lindarbæ,
Lindargötu 9 og hófst þing-
ið kl. 20.30 á föstudag og
lauk kl. 01 aðfaranótt
sunnudags. Þingið sátu 89
fulltrúar 38 sambandsfé-
laga, en 4 félög sendu ekki
fulltrúa.
Þingforseti var Hermann Guð-
mundsson form. Vmf. Hlifar og
varaforsetar Guðriður Eliasdótt-
ir form: Framtiðarinnar og Kol-
beinn Friðbjarnarson form. Vöku
Ritarar voru Jón Agnar Eggerts-
son Borgarnesi og Guðrún Ólafs-
dóttir Keflavik
Gestir þingsins voru:
Björn Jónsson forseti ASt
Rone Carlsson stjórnarmaður i
Nordiska fabriksarbetarefeder-
ationen
Guðmunda Helgadóttir form.
Sóknar.
f skýrslu stjórnar kom fram, að
nú eru i sambandinu 42 verka-
lýðsfélög með um 18 þúsund fé-
lagsmenn Samþykktir voru
reikningar sambandsins fyrir ár-
in 1973 og 1974.
Miklar og fjörugar umræður
urðu á þinginu um kjaramálin og
fylgir ályktun þingsins i þeim hér
með, ásamt ályktun um land-
helgismálið og fl.
Eðvarð Sigurðsson, sem verið
hefur formaður Verkamanna-
sambandsins frá stofnun þess
1964, lét nú af formennsku af
heilsufarsástæðum, einnig viku
úr stjórn sambandsins að eigin
ósk Hermann Guðmundsson, sem
verið hefur ritari og siðustu árin
varaformaður og Jóna Guðjóns-
dóttir, en þau hafa bæði átt sæti i
stjórn sambandsins frá upphafi,
voru þeim öllum og þá sérstak-
lega Eðvarð, þökkuð störf þeirra i
þágu sambandsins.
i stjórn sambandsins til næstu
2ja ára voru kjörin:
F'ormaður: Guðmundur J. Guð-
mundsson, Reykjavik, Varafor-
maður: Karl Steinar Guðnason,
Keflavik, Ritari: Þórunn Valdi-
marsdóttir, Reykjavik, Gjald-
keri: Vilborg Sigurðardóttir,
Vestmannaeyjum, Aðrir i stjórn:
Andrés Guðbrandsson, Reykja-
vik, Björgvin Sigurðsson, Stokks-
eyri, Hailgrimur Pétursson,
Hafnarfirði, Herdis ólafsdóttir,
Akranesi, Jón Helgason,
Akureyri, Pétur Sigurðsson, tsa-
firði. Sigfinnur Karlsson. Nes-
kaupstað.
Varanienn i stjórn:
Guðriður Eliasdóttir, Hafnar-
firði, Halldór Björnsson, Kópa-
vogi, Skúli Þórðarson, Akranesi,
Guðrún ólafsdóttir, Keflavik, Jón
Karlsson, Sauðárkróki
Formaður, varaformaður og
ritari eiga sæti i framkvæmda-
stjórn og auk þeirra hefur sam-
bandsstjórnin kosið Hallgrim
Pétursson og Andrés Guðbrands-
son i hana. Framkvæmdastjóri
Verkamannasambands tslands
er Þórir Danielsson.
Alyktun þings Verkamannasambandsins um kjaramál:
Kjarabætur þeirra lægst
launuðu hafi forgang
Kaupið þarf að hækka um 30% til aö ná sama kaupmætti og 1. mars 1974
Þegar 6. þing Verkamanna-
sambands tslands var haldið i
október 1973 var verkalýðshreyf-
ingin að búa sig undir samninga-
gerð, sem lauk svo sem kunnugt
er 26. lebrúar 1974 er samninga-
nefnd Alþýðusambandsins undir-
ritaði samninga, við samtök at-
vinnurekenda. Þessir samningar
voru um margt athyglisverðir og
hafa verið mikið til umræðu sið-
an.
Verðlagsþróunin á þessu tima-
bili hefur verið launafólki mjög ó-
hagstæð. Þannig hefur visitala
Iramfærslukostnaðar hækkað um
111% frá þvi i des. 1973 til nóv.
1975, en kaup verkamanna aðeins
um 8(1% á sama tima. Kaupmátt-
ur timakaups verkamanna varö
mestur 1. mars 1974 eða um 10%
hærri en i des. 1973 en lægstur 1.
júni 1975 aðeins 82% af þvi sem
var 1. des. 1973.
Viðnám verkalýðshreyfingar-
innar gegn óðaverðbólgunni og
ýmsum þeim ráðstöfunum stjórn-
valda, sem hafa yerið launafólki
n.jög andsnúnar hefur verið fólg-
ið i þvi að nota það ákvæöi samn.
að þeír séu uppsegjanlegir
ef veruleg breyting verði á gengi,
til þess að segja þeim upp og gera
siðan bráðabirgðasamninga til
skammstima og hafa þannig ver-
ið gerðir samningar 26. mars fyr-
ir mars—mai og 13. júni til ára-
móta.
Jalnframt hefur verið reynt að
hafa áhrif á gerðir stjórnvalda
launafólki i hag en með misjöfn-
um árangri. Allar launahækkanir
Irá 1. mars 1974, nema 3% hækk-
unin 1. des. 1974, hafa verið
krónuhækkanir sem komið hafa
jafnt á alla taxta.
Ráðstöfunartekjur heimil-
anna hafa hækkað meira
en nemur lækkun kaup-
máttar kauptaxta
Þcssar hækkanir eru alls kr.
91.2(1 á klst. eða kr. 15.800 á nián-
uöi. Þrátt fyrir þetta inikla
bækkun i krónutölu, hefur ekki
tekisl aö lialda i horfinu og vantar
nú um 17% til þcss að timakaup
verkamanna hafisama kaupmátt
og i cles. 1973 en um 30% til þess
aö ná liæsta kaupmætti timabils-
ins.
Aíleiðing versnandi viðskipta-
kjara og óðaverðbólgu, sem
stjórnvöld hafa haft litla tilburði
til að hamla gegn hefur verið
samdráttur á ýmsum sviðum,
sérstaklega þjónustustarfsemi.
Ráöstöfunartekjur heimilanna
liafa af þeim sökum drcgist mun
meira saman lieldur cn kaup-
niáttur kauptaxta liefur lækkaö.
Að ekki hefur oröið stórfellt at-
vinnuleysi er fyrst og fremst að
þakka mikilli atvinnuuppbygg-
ingu undanfarinna ára, sérstak-
lega út um land og að unnið hefur
verið að kappi við stórfram-
kvæmdir i virkjunarmálum.
Hinsvegar sjást nú merki sam-
dráttar og atvinnuleysis, sem
stafar annarsvegar af frestun
Iramkvæmda og hinsvegar brös-
óttum rekstri hraðfrystihúsa
einkum á suðvesturlandi, sem
þegar hefur valdið tilfinnanlegu
atvinnuleysi.
Ahersla lögð á að vinna
upp kjaraskerðinguna
7. þing Verkamannasambands
Islands telurað við þær aðstæður,
sem nú eru i þjóðfélaginu og að
framan er að nokkru lýst, þurfi
verkalýðshreyfingin á öllum sin-
um styrk að halda til varnar kjör-
um félagsmanna sinna og sóknar
til aukins kaupmáttar launa.
Þingið telur þvi sjálfsagt að öll
aöildarsamtök Alþýöusambands
islands standi sameinuð i kom-
andi samningum. i þeim samn-
ingum veröi mcgin-áhersla lögö á
aö bæta stöðu þeirra lægst laun-
uöii og vinna hiö fyrsta upp þá
kjaraskeröingu. sem oröin er og
lelur þingiö væntanlegum fulltrú-
um Verkamannasambandsins i
samningum að lylgja þvi fast eft-
ir.
Allar ráðstafanir aðrar en bein-
ar kauphækkanir, sem gerðar
kunna að verða og miða að aukn-
ingu kaupmáttar, mun verka-
lýðshreyfingin nú sem jafnan áð-
ur meta, euda fvlgi þeim ráöstöf-
uiuim tryggingar, sem hún lékur
gildar. i nýjum samningum verði
ákvæöi er tryggi aö umsamiö
kaup lialdi raungildi sinu.
Þingið telur það skipta megin-
máli, að allt verði gert til að koma
i veg fyrir atvinnuleysi og að full
atvinna verði tryggð.
7. þing Verkamannasambands
Islands samþykkir að boða til
Framhald á bls. 14
Seö ylir liluta þingsins; lulltrúar frá Akurcyri fyrir miöri inynd.
Guömundur J. Guömundsson, formaöur
Verkamannasambands íslands:
Eindregnar kröfur
um að hlutur láglauna
fólks verði réttur
— A þessu sjöunda þingi
Verkamannasambandsins
voru það tvö mál, sem
yfirskyggðu öll önnur,
landhelgin og samfelld
kjaraskerðing síðasta eins
og hálfs árs. i umræðum
þingfulltrúa kom vel í Ijós
sá óhugur og ótti, sem
menn bera í brjósti vegna
þróunar þessara mála
beggja, en jafnframt hef
ég sjaldan orðið var svo
mikils baráttuvilja hjá fé-
lögunum eins og nú.
Þetta sagði Guðmundur J.
Guðmundsson, nýkjörinn for-
maður Verkamannasambands
Islands og varaformaður Verka-
mannalelagsins Dagsbrúnar, i
upphafi viðtals, sem Þjóðviljinn
átti við hann i gær.
— Með þeim samningum sem
nú er verið að gera við vestur-
þjóðverja markar rikisstjórnin
þá stefnu að semja beri við út-
lendinga um veiðar á 40% af þeim
afla, sem skynsamlegt er að
veiða á tslandsmiðum á næstu ár
um. Það er mikil harka i félögun-
um á móti þessum samningum,
en jafnframt ótti við þessa pólitik.
Samdráttur i afla vegna ofsóknar
i fiskistol'nana bitnar á allri þjóð-
inni, en fyrst og með mestum
þunga á almennu verkafólki i fé-
iögum okkar.
Verkalýðshreyfingunni hefur
ekki tekist að standa nægilega vel
á móti samfelldri kjaraskerðingu
og óðaverðbólgu á þessu og sl.
ári. Þessi viðhorf ásamt launa-
misrétti settu náttúrlega svip
sinn á Verkamannasambands-
þingið. Láglaunafólkið hefur orð-
ið langsamlega harðast úti i þeim
darraðardansi, sem stiginn hefur
verið i þjóðfélaginu og algjör ein-
drægni rikti um að höfuðáhersla
yrði lögð á að rétta kjör þeirra og
tryggja þyrfti varanlegan kaup-
mátt umsaminna launa.
Þjv.: Nú ríkti eining um þann
liluta kjaramálaályktunar þin gs-
ins, sem fjallaöi um lýsingú á
ástandinu og kröfur um skilyrðis-
lausa leiöréttingu á kjörum lág-
launafólksins. Þaö var hinsvegar
liart deilt um leiðir til þess aö ná
markmiöinii. Um livað snerust
þessar deilur?
— Já, það er rétt. Þar skiptust
menn i tvo hópa, og umræður
urðu mjög harðar. Meginágrein-
ingurinn snýst um það hvort sé
árangursrikara að hafa samflot
með ASl i komandi samningum
eða að Verkamannasambandið
semji eitt á báti fyrir láglauna-
fólkið.
Rökin lyrir siðarnefndu skoð-
uninni eru þau helst að ASl-sam-
flotin á undanförnum árum hafi
ekki skilað nægilegum árangri
varðandi það atriði að rétta hlut
láglaunafólksins. þótt það hafi
náðst fram að samið var i siðustu
samningum eftir krónu- og aura-
reglunni en ekki prósenturegl-
unni. Þörfin á að hækka þá lægst-
launuðu hefur sjaldan verið
brýnni en nú, og það er talsvert
stór hópur. sem telur að betri ár-
angur næðist með þvi að þeir
stæðu sér að sinum málum. held-
ur en með samfloti.
Hinn hópurinn heldur þvi að
visu fram, að engin örugg leið sé
fyrirhendi til þess að tryggja það
aö hlutur hinna lægstlaunuðu
verði réttur i samningum. en tel-
Giiönuuidiir .1. Guömundsson.
#Aflaminnkun
vegna landhelgis-
samninga bitnar
fyrst á verkafólki
• Gremjan og
sárindin vegna
kjaraskerðingar
og launamisréttis
sffellt meiri
ur að sérstaða Verkamannasam-
bandsins myndi brjóta upp Aþ
þýöusambandið i margar fylking-
ar og veikja heildarsamtökin
hættulega mikiðá þeim umbrota-
tima, sem framundan er. Þá sé
einnig sú hætta fyrir hendi að ,
semji Verkamannasambandið á
undan öðrum hópum launafólks
komi aðrir smærri hópar á eftir
og hrifsi til sin það sem við na'ð-
um fram og meira til.
i umra'ðum voru mörg dæmi
tind til um að þetta hefði gerst
bæði i samfloti og eltir löng verk-
löll og sérsamninga Verka-
mannasambandsins.
Atkva'ðagreiðsla fór fram um
þetta atriði i kjaramálaályktun-
inni. og lvktaði henni á þann veg
að 47 greiddu atkvæði með sam-
floti við ASÍ og 34 á móti.
Þjv.: Kr liér uiii alvarlegan
klofning iitiian Verkaiuaiiiiasain-
bandsiiis aö ræða aö þimi mati?
Ég vil ekki túlka þetta sem
klofning. þótt ymsir af helstu lor-
ystumönnum félaganna hafi lagst
mjög eindregið á sveif með þeim
sem vilja að Verkamannasam-
bandið semji sér. Þetta ber
miklu fremur Ijósan vott um þá
gremju og þau sárindi sem búiö
hala um sig meðal almenns
yerkafólks vegna hins gifurlega
launamisréttis sem viðgengist
hefur um árabil. Og reynslan af
heildarsamningum siðustu ára
skýrir það að margir skuli vilja
berjast á annan hátt.
Þjv.: Voru þessi átök á þingiiiii
á einlivern liátl flokkspólitisk?
— Nei, eindregið ekki, það má
kannski miklu fremur lita á þau
frá landshlutasjónarmiði. Mörg
lélaganna úti á landi voru i
minnihlutanum. Skýringarnar á
alstöðu þeirra eru vafalaust
margar. en vera má að á þeirra
svæöum séu viða hreinni linur.
minna um blönduð l'élög og erfið-
ara um samband við samninga-
l'orystu i heildarsamningum.
Þjv.: Ilvaöa áhrif hafa þessar
umræöur á Verkamannasam-
bandsþingimi á kjaramálaráö-
stefnu ASi, sem liefst eftir viku?
- Þær eru náttúrlega mjög á-
kveðin visbending til hennar. Það
þarf að bæta margt i vinnubrögð-
um. og tryggja verður betra sam-
band við félögin og koma i veg
fyrir að heildarsamningarnir lok-
ist inni af fárra manna höndum.
Verkamannasambandsþingið
ákvað sjálft að kalla íulltrúa frá
öllum félögum á ráðstefnu sem
fyrst eftir ASl-ráðstefnuna þar
sem rætt verður um sérkröfur og
hvernig standa eigi að samning-
unum i heild, auk þess sem kosin
verður samninganeínd fyrir
Verkamannasambandið. Hún
mun fara með sérkröfur og verða
hugsanlegum fulltrúum
sambandsins i samninganefnd
ASl til trausts og halds sem bak-
nefnd. En það er ástæða til að
minna á að félögin eru á engan
hátt bundin af þessum samþykkt-
um þingsins.
Þjv.: Að lokuin. Guðmundur.
hvað um framtiðarverkefni
Verkamannasambandsins?
Þú færð mig ekki til þess að
koma neð neinar stórbrotnar vfir-
lýsingar i foringjastil. Það er
ekkert vit i öðru en að stjórn
Verkamannasambandsins starfi i
sem nánástri samvinnu við félag-
ana og félögin og stefnan veröur
mótuð sameiginlega. en hún mun
að sjálfsögðu markast af þvi
dökka ástandi. sem lramundan
er.
Það er ekki bjart framundan.
Ég óttast stöðvun fiskiskipaflot-
ans um áramót. öngþveiti i efna-
hagsmálum. og ha’ttan á atvinnu-
leysi upp úr áramótum er vissu-
lega fyrir hendi. Verkalýðshreyf-
ingin á við rammasta afturhald
að etja. Það er nú að semja at
okkur stóran hluta fiskimiðanna.
Við það bætast yfirlýsingar rikis-
stjórnarinnar og atvinnurekenda
um að helst þurli að auka kjara-
skerðinguna enn frekar. En eftir
að hafa hlýtt á þykkjuraddir og
beiskjuraddir á þingi okkar
vegna kjaraskerðingarinnar og
afsals auðlinda er ég enn sann-
færðari en áður um. að það eru
samtök verkafólks i landinu sem
ein geta tryggt að þjóðin eigi sér
lifsvon i þessu landi.
Það ler ekki milli mála að inn-
an Verkamannasambandsins eru
ákaflega sterk verkalýðslélög og
meginþorri almenns verkafólks i
landinu. Þar er þvi um sterkt
þjóðlélagsafl að ra’ða. sé þvi
beitt. Ilitt er svo annar handlegg-
ur að verkalýðshreyfingin er á-
kaflega stirðnuð og hel'ur ekki
tekist að samra’ma starf sitt
breyttum starfsháttum i þjóðfé-
laginu.
Al þvi sem eg het tiundaö her i
stuttu viðtali er þvi alveg ljóst að
verkalólk og isiensk verkalýðs-
hreyling þarf ekki að kviða verk-
efnaskorti. Það er mikið og erfitt
verk að vinna og hörð barátta
framundan.
—ekb.