Þjóðviljinn - 22.02.1976, Qupperneq 21

1 V'G OVi
Sköpun
jaröarinnar
— Nú sjáum viö hvaö veröur úr þessum tilraunabelg.
Þessi sérkennilega mynd er ein af
þrjátiu myndum, skornum i eik,
sem hafa risiö viö þorpiö Ablinga
i Litháen. Hagleiksmenn þar i
sveit hafa gert myndirnar i anda
litháiskrar heföar. Eikarmyndir
þessar eru minnismerki um ibúa
þorpsins Ablinga, sem voru
brenndir inni, skömmu eftir að
þjóöverjar hernámu landiö áriö
1941. (mynd APN)
Nýr
íslenskur
ballett
1 byrjun næsta mánaöar verður
listdanssýning á Stóra sviðinu i
Þjóðleikhúsinu undir stjórn
breska ballettmeistarans Alex-
andders Bennett og Unnar
Guðjónsdóttur, listdansara. 1
sýningunni taka þátt islenski
dansflokkurinn og nokkrir
nemendur Listdansskóla Þjóð-
leikhússins auk gesta. Fyrri hluti
sýningarinnar er i umsjá Alex-
anders Bennett og verða þar flutt
atriði úr ballettinum Þyrnirósu
við tónlist Tsjaikovskis og dans-
gerð Bennets við verkið Dauðinn
og stúlkan við tónlist Schuberts.
Þá verður frumfluttur nýr
islenskur ballett eftir Unni
Guðjónsdóttur og nefnir hún
ballettinn Or borgarlifinu. Er
hann saminn við tónlist eftir
Þorkel Sigurbjörnsson með ivafi
popptónlistar. Unnur gerir sjálf
leikmynd og búningateikningar. 1
þessum nýja ballett koma fram 7
stúlkur úr islenska dansflokknum
og Randver Þorláksson, leikari.
Sem fyrr segir verða ballettar
þessir frumsýndir á Stóra sviðinu
i byrjun næsta mánaðar.
SKAKKI TURNINN 1 DOMA-
ZLICE. í borginni Domazlice i
Tékkóslóvakiu er skakkur turn
sem hallast ekki minna en sá
frægi skakki turn I itölsku borg-
inni Pisa. Borgarbúar gera sér
vonir um aö hann hafi mikiö aö-
dráttarafl fyrir túrista.
I M . t ,

Sunnudagur 22. febrúar 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 21
ADOLF J.
PETERSEN:
VÍSNAMÁL
Nú er Bertel
dauður
Séra Stefán Ólafsson i Valla- . Þú er oröin fjala-fá,
nesi, f. 1620, var skáld gott sem fúinn sérhvör raftur.
kunnugt er. Hann gefur sigilt Hvað mun dagurinn heita sá,
heilræði i þessari visu. hefst þin bygging aftur.
Vandfarið er með vænan grip
— votta ég það með sanni —.
Siöuga konu, sjálegt skip
og samviskuna i manni.
Bertel E.Ó. Þorleifsson, f.
1857 á Keldulandi, gerði þessa
fallegu hestavisu:
Dundi grund og hló við hóf
hópur sveina þeysti.
Stundum undan skeifu skóf,
skaust úr steinum neisti.
Þegar fregnin um fráfall
Bertels barst á ættarslóðir hans
var kveðið, en hér er óvist um
höfund:
Nú er svert um sinnisþing,
sálar skertur auður.
Nú er hert á norölending,
nú er Bertel dauður.
Jón Þorsteinsson úr Fjörðum,
f. um 1680, segir i rimum af
Alexander og Loðvik:
Vel sé þeim við góðlátt geð
gamni hlýða vilja.
stytta dægur stökum með
stundum milli bylja.
Eirikur Laxdal, f. 1743, var
alllengi við nám ytra án veru-
legs árangurs, að sagt var.
Hann var djákni á Reynistað,
siðar bóndi á Skaga, en lengst
förumaður. Um hann var þessi
visa kveðin, en óvistum höfund:
Heldur stóra haföi lund,
haldinn verkastaöur,
lika djákni litla stund,
lengst af förumaður.
Þegar ensku kvensöðlarnir
komust i tisku, þóttu þeir
nýjung að þvi leyti, að þeir voru
með klakki. Um það kvað Sig-
valdi Jónsson skáldi:
Ef auðnan mér til ununar
eitthvað vildi gera,
klakkur i sööli Katrinar
kysi ég helst að vera.
Eirikur Rustikusson, f. 1712,
var umferðarskáld á Austur-
landi. Hann orti allmikið af
lausavisum á sinni tið. Eitt sinn
kom hann á Hjaltastað þá prest-
urinn Grimur Bessason var i
smiðju og sló járn. Eirrikur
segir:
Tvillaust þetta tel ég stál,
tólin prestsins fara á ról.
Grimur, sem var hagmæltur
en grófyrtur, svaraði:
Ýlir þin af sulti sál
sólarlaus fyrir næstu jól.
Visa þessi hefur af sumum
verið kennd við Bjarna
Halldórsson á Reynistað og
prest er hann hafi átt i úti-
stöðum við, en það er ekki rétt,
að þeir hafi ort visuna.
Eggert Ólafsson, f. 1726 i
Svefneyjum, kom eitt sinn
austur i öræfi, fór um Breiða-
merkursand og orti þá um bæ
Kára á Breiðumörk:
SIöddu-Kára breytt er ból,
Breiðamörkin forna,
eftir sést á háum hól
hleifur jökla norna.
Eggert kom i Viðey árið 1757
og þótti kirkjan hrörleg:
Þorsteinn Mikaelsson, f. 1795,
bóndi i Mjóanesi i Skógum átti
fyrir konu Kristinu Jónsdóttur
prests i Vallanesi. Þau- voru
bæði hagmælt. Hún kom einn
haustmorgun og kvaö:
Fýkur mjöliin feikna stinn
fegurð völlinn rænir,
hylja fjöllin sóma sinn
silungs höllin skænir.
Þorsteinn mun-ekki hafa
viljað láta konu sina eina um
það að lýsa fyrstu snjóum, svo
hann kvað:
Fýkur snjórinn feikna stór,
fýlakórinn þekur,
grenjar sjór og gýs órór,
gríðar-óra vekur.
Helga Steinvör Baldvins-
dóttir, f. 1858 i Viðidal i Húna-
þingi, fluttist i æsku til
Ameriku, en saknaði ætið
bernskudalsins. Hún segir:
i bernsku skall á bylgja þung,
sem breytti margra högum,
og tók það flest, sem ást min
ung
unni á fyrstu dögum.
Helga átti vissulega stóran
vinahóp, en var þó i raun
nokkuð einmana, virðist samt
ekki sakna þess, svo sem sjá má
i þessari visu:
Vinir oft mitt gleðja geð
á góðra manna fundum,
en ég er alveg ánægö meö
einveruna stundum.
Guðmundur Andrésson. f.
1615 á Bjargi i Miðfirði, var litill
höfðingjavinur og varð að
gjalda þess og sæta hörðum
búsifjum af þeirra hálfu. Hann
hefur þetta að segja um örlög
manna:
Forlög koma ofanað,
örlög kringum sveinia,
álögin úr uggastað,
ólög vakna heima.
Margir hafa sagt að þessi visa
væri eftir Pál Vidalin, en það er
ekki rétt.
Eins og sagt var i upphafi
þessa máls, þá hafa skáldin lof-
sungið ljóðagyðjuna i formi fer-
skeytlunnar. Þorsteinn Þ. Þor-
steinsson dáir hrynjandi
islenskunnar:
Út er sunginn islendings
allur drungi, er sterkum rómi
magni þrungin hending hrings
hlær á tungu, vör og gómi.
Nú skal breiðan sónarsjá
sigla i leiöi kvæða-goða
ijóðaskeið, og lending ná
Ijóss i heiðum morgunroða.
Eitt ljúfasta skáld 17. aldar er
Steinunn Finnsdóttir i Höfn.
Hún er fyrsta konan svo vitað
sé, sem yrkir rimur og kappa-
kvæði. 011 hugverk hennar bera
ljósan vott fjölhæfrar skáld-
gáfu, mikillar lifsreynslu og
djúpstæðrar vináttu til alls sem
lifir.
Það hæfir vel að ljúka Visna-
máli að þessu sinni með þessari
visu Steinunnar:
öllum þeim ég óska góðs,
er á hafa hlytt um stundir,
og dyggva eyju funa flóös
fel ég blessan undir.