Þjóðviljinn - 14.04.1976, Side 13

Þjóðviljinn - 14.04.1976, Side 13
Miðvikudagur 14. april 1976. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13 um. Af þessum ástæðum leggja áhrifamestu kommúnistaflokk- ar Vestur-Evrópu sig fram um það að kveikja saman sósialiska stefnu og lýðræði.” Að svo mæltu ræðir Mlynár nokkuð um samstarf kommúnista og sósialista sem svo miklu skipti að nú verði unnið að af heilindum. Nú séu loks að skapast skilyrði til þess að þeir leggi til hliðar meira en hálfrar aldar gamlan ágreining sinn, en þá verði flokkarnir að sameinast um lýð- ræðisregluna og sjálfræði hver annars.Þessu fylgi viðurkenning kommúnista á þvi að sósialistar séu ekki aðeins timabundnir bandamenn i baráttu fyrir sósial- isma heldur bandamenn til fram- búðar við framkvæmd sósial- ismans. Samskonar reglur og móta sambúð kommúnista og sósialista i þessari óskamynd Mlynárs, eiga einnig við samskipti kommún- istaflokka innbyrðis, bæði i hinum kapitaliska sem sósialiska hluta álfunnar. „Augljóst er að kommúnistar allra landa hljóta að halda áfram að styðja kom múnistastjórnir i öðrum löndum. Þessi stuðningur má hinsvegar ekki byrgja úti alla gagnrýni. Það er rétt að kommúnistar búa við valdaeinok- un i sumum löndum, en það þýðir ekki að þeir hafi einokun á sann- leikanum og megi bæla niður alla gagnrýni frá öðrum kommúnist- um i hreyfingunni. Þessir rikj- andi kommúnistaflokkar eiga ekkert með að hafna öllum öðrum lausnum en þeir sjálfir hafa og úrskurða það að einstefna við framkvæmd sósialismans sé bindandi fyrir alla kommúnista. Sú hugmynd að þeir kommún- istar einir sem völdin hafa geti talað i nafni „raunverulegs sósialisma ” er með öllu fram- andi marxismanum. Hún er að- ems til vitnis um gagnrýnislaust sjálfstraust þeirra valdhafa sem engu skilorði þurfa að hlita.” Zdenek Mlynár leggur áherslu á það að sósialisk þróun sé komin undir staðháttum i hverju landi og þvi sé það til tjóns eins að hefta kommúnistaflokk við algildar fyrirmyndir en gera þá brottræka ella úr hreyfingunni og lýsa forystumennina svikara. Þessar aðferðir þekki menn frá dögum Stalins, en sósialisk framþróun i Evrópu sé óhugsandi uns siðustu leifum þessarar stefnu sé rutt úr vegi. Einmitt þetta sértrúarvið- horf leiddi til fordæmingar á tékkóslóvaska kommúnista- flokknum fyrir það, að hann skyldi leggja á braut lýðræðis- sósialisma árið 1968. Meður þvi að þessi stjórn- málaþróun 1968 var dæmd óæski- leg af leiðtogum sumra rikjandi kommúnis t a f 1okka , var Kommúnistaflokkur Tékkóslova- kiu þvingaður til að taka upp stefnu sem gekk þvert á anda framkvæmdaáætlunar flokksins (frá þvi i april 1968 eftir að Dubcek hefði verið kjörinn framkvæmdastjóri - aths. ÞJV). Undir yfirvarpi þess að verið væri að „skipta um flokksskirteini” • var yfir hálfri milljón kommúnista ýtt útúr flokknum árið 1970. Þetta fólk hafði hafnað þvi að lita á hernaðarihlutunina 1968, sem „bróðurlega hjálp við að verja sósialismann fyrir gagn- byltingu,” og það var siðan brennimerkt og úthrópað sem andsósialiskir og andsovéskir gagnbyltingarmenn. Samskonar hreinsun var gerð i verkalýðs- félögunum”. ,,í dag er ástandið i Tékkó- slóvakiu þannig að þaggað hefur verið niður i þeim einstaklingum sem voguðu sér að orða gagnrýni eða láta i ljós þá óánægju sem býr með ýmsum þjóðfélagshópum. Þetta er nógu slæmt en vanda- málið er stærra: Þaggað hefur verið niður i hundruðum þúsunda af fólki sem árum saman var fulltrúar sérstakrar linu i evrópuhreyfingu kommúnista, sósialista og lýðræðissinna. A sama tima er þessi lina að verða æ áhrifarikari i verkalýðs- hreyfingu Evrópu. - kommúnista- flokkar hafa gert hana að sinni stefnu á ttaliu, i Frakklandi, á Spáni, i Bretlandi, Sviþjóð, Belgiu og viðar. Litlu munar að sú stefna sem júgóslavneskir kommúnistar fylgdu lengi falli saman við þessa linu, og samræmi er við ýmis atriði i sérstöðu rúmenskra kommunista.” Bréfið túlkar einungis min eigin viðhorf, segir Mlynár, enda hef ég enga aðstöðu til að bera mig saman við fólkið i landi minu. Þvi fer fjarri, segir hann, að hann vildi undanskilja sig umræðum og gagnrýni, en hann hafi ástæðu til að ætla að boðskapur þessa bréfs túlki það sem sósialistar og kommúnistar i Tékkóslóvakiu hugsa og vildu sagt hafa, hefðu þeir tækifæri til. Margir vitnis- burðir hafa komið fram og verið birtir utan lands um það, hvernig frjálshuga kommúnistar og sósialistar eru leiknir af nú- verandi valdhöfum Tékkóslóvakiu: atvinnuofsóknir, nauðungarvinna, börn þeirra svipt menntunarmöguleikum, út- gáfubann, lögreglunjósnir, pólitisk lömun verkalýðs- hreyfingarinnar, menntamanna og flokksins sjálfs. Að visu er enginn tekinn af lifi og pólitiskar fangelsanir eru ekki daglegt brauð þótt þeim sé lika beitt, en að öðru leyti er andinn sá sami og rikti á þeim dimmu dögum stalinismans sem fordæmdur var á 20. flokksþinginu hjá sovéska kommúnistaflokknum fyrir tveimur átatugum. Stjórn- málarök stalinismans, sem öll kommúnistahreyfing Evrópu hefur opinberlega visað á bug, eru aftur orðin góð og gild vara i landi minu, segir Zdenek Mlynár. Einu brey tingarnar, segir Mlynár, sem undirritun helsing- fors-samkomulagsins hefur haft fyrir aðstöðu okkar heimafyrir, eru þær að nú erum við ekki aðeins „andsósialiskir gagn- byltingarmenn” i orðasafni yfir- valdanna, heldur einnig „friðar- spillar og striðsæsingamenn.” Vitnar hann i grein i dagblaði kommúnistaflokksins, Rude Pravo, 4. janúar i vetur, sem nefndi Dubvcek, Mlynár, Kriegel ofl. slikum nöfnum og sagði að þeir væru erindrekar kalda- striðs-hugsunarháttar. Allt og sumt sem við höfum til saka unnið, segir Mlynár, er það að við erum enn sem fyrr staðfastir andstalinistar, stuðningsmenn þeirra viðhorfa sem náðu yfir- höndinni á 20. flokksþinginu 1956. „Allar götur siðan 1956 hefur geisað innri barátta i öllum kommúnistaflokkum milli þeirra sem vilja segja með öllu skilið við staliniskar hefðir og hinna sem að visu verja stalinismann ekki opin berlega en reyna samt að halda i eins mikið og hægt er af hug- myndum hans og aðgerðum. Þessi barátta kemur ekki alltaf uppá yfirborðið en hún er samt enn til staðar. F'rumkvæði Sovét- rikjanna að Helsingforssátt- málunum er ávöxtur slikrar baráttu gegn arfleifð stalinismans. Báðir aðilar beita sinum eigin pólitisku og og hug- myndafræðilegu túlkunum á stefnu friðsamlegrar sambúðar, og það er stundum hægt að sjá i stefnu eins og sama flokks og jafnvel i athöfnum einstaks flokksforingja árekstur and- stæðra viðhorfa sem af þessu spretta”. „Tékkóslóvakia hefur um margt sérstöðu. Yfirgnæfandi meirihluti þeirra kommúnista sem veittu stalinismanum við- nám og knúðu fram stefnu lýð- ræðisþróunar árið 1968 hefur nú verið hrakinn útúr Kommúnista- flokki Tékkóslóvakiu. Kröfur þeirra um það að helsingforssátt- málarnir ættu að vera bindandi fyrir stjórnvöld landsins eru stimplaðar „andsovéskar” og ákall um ihlutun i „innri málefni” Tékkóslóvakiu. Yfirvöld segja að slikar kröfur gangi gegn „andan- um frá Helsingfors” og séu til þess fallnar að endurvekja kalda striðið. Þetta er einsog staðlað dæmi um lýðskrum stalinista”. „Vitanlega eru til afturhalds- söm öfl i Evrópu sem reyna að eyða andanum frá Helsingfors með þvi að lýsa samningana ó- raunhæfa barnalega blekkingu. Verðmætur stuðningur við þessa viðleitni valdahópa einokunar- auðmagnsins er veittur af þeirri stalinisku stefnu sem sumir kommúnistaflokkar reka. úr þvi að fyrrverandi framkvæmda- stjóri kommúnistaflokksins telst vera „andkommúnisti”, fullur haturs á sósialismanum, á þeim forsendum einum að hann hefur gagnrýna afstöðu til einræðisað- ferða eftirmanns sins og vegna þess að hann er áfram þess sinnis að sósialisminn eigi samleið meö lýðræði, hvernig skal þá dæma menn sem aldrei hafa verið kommúnistar en alltaf staðið á hugmyndagrundvelli jafnaðar- stefnunnar, eða menn sem er all- ur sósialismi viðsfjarri en stefna i einlægni að friði og lýðræði i Evrópu? Hvaða meðhöndlun fengju slikir menn af hálfu stjórn- arfars sem ofsækir sannfærða kommúnista og fjölskyldur þeirra? Hér er um kommúnista að ræða sem hafa siðustu 25 árin barist fyrir framþróun kommún- isks þjóðfélags en hljóta nú kárin- ur fyrir það eitt að hafa aðrar skoðanir en þeir sem að völdun- um sitja. Er raunhæft að gera ráð fyrir þvi að slikt stjórnarfar liti á helsingforssamkomulagið öðru- visi en sem pólitiskt herbragð? Opinber viðurkenning á lýðræðis- réttindum og persónufrelsi sé ekki annað en dula til að breiða yfir andlýðræðislega harðstjórn? Með þvi að ýta undir spurningar sem þessar færa núverandi vald- hafarTékkóslóvakiu þeim aðilum sem andvigir eru helsingforssátt- málunum gnægðir öflugra skot- færa”. 1 lok bréfs sins minnir Zdenek Mlynár enn á það að hvergi hefur málstaður sósialismans staðið fastari rótum meðal almennings en einmitt i Tékkóslóvakiu, það sannaðist hér um „vorið i Prag”. Þá hafði sú stefna lýðræðisþróun- ar sem kommúnistaflokkurinn beitti sér fyrir öðlast svo mikinn styrk og fjöldafylgi að ekkert nema bein hernáðarihlutun gat stöðvað hana. „Ef tékkóslóvösk- um sósialistum leyfðist að á- kvarða sjálfir á lýðræðislegan hátt um framtiðarþróun sósial- ismans i þessu landi óháð fyrir- mælum erlendis frá, þá yrði Tékkóslóvakia fljótlega eitt sterkasta aflið til styrktar frið- samlegri sambúð og auknum sósialiskum áhrifum i Evrópu”. Afhending símaskrárinnar 1976 hefst þriðjudaginn 20. aprfl til simnot- enda. í Reykjavik verður simaskráin afgreidd á Aðalpósthúsinu, gengið inn frá Austur- stræti, daglega kl. 9-18 nema laugardag- inn 24. april kl. 9-12. t Hafnarfirði verður simaskráin afhent á Póst- og simstöðinni við Strandgötu. í Kópavogi verður simaskráin afhent á Póst- og símstöðinni, Digranesvegi 9. Þeir simnotendur, sem eiga rétt á 10 simaskrám eða fleirum fá skrárnar sendar heim. Heimsendingin hefst þriðju- daginn 20. april n.k. í Reykjavík, Kópavogi og Hafnarfirði verður simaskráin aðeins afhent gegn afhendingarseðlum, sem póstlagðir voru i dag til simnotenda. Athygli simnotenda skai vakin á þvi að simaskráin 1976 gengur í gildi frá og með laugardeginum 1. mai 1976. Simnotendur eru vinsamlega beðnir að eyðileggja gömlu simaskrána frá 1975 vegna fjölda númerabreytinga, sem orðið hafa frá þvi hún var gefin út, enda er hún ekki lengur i gildi. Póst- og simamálastjórnin.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.