Þjóðviljinn - 30.05.1976, Page 11

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 30. maí 1976.
Sunnudagur 30. mai 1976. ÞJÓDVILJINN — StÐA 11

**
**■

m

Þaö er vist hægt aö fá nóg af þessum lasarusum en óhægt að fa þjonustufólk
Ertu ekki sæmileg til heils-
unnar?
Ég finn að ég er alltaf að tapa
sjóninni og þeir segjast ekkert
geta hjálpað mér læknarnir. Ég
get ekki orðið litið i blað nú orö-
ið. Svo get ég litið gengið. Ég
datt einhvernveginn klaufalega
og meiddi mig i baki. Siðan hef
ég staf en ég fer á fætur alltaf og
ofan oftast nær.
Segðu mér frá lifshlaupi þinu
Guðrún
Ég er fædd i Hjörsey á Mýrum
20. desember 1878. Ég held þó að
presturinn hafi skrifað það vit-
laust i kirkjubókina. Móðir min
sagði að ég væri fædd annan
dag. A 4. eða 5 ári fór ég að
Saurum og var þar fram undir
Ég hef ekkert skipt mér af
pólitik. Ég hef vit á að þegja. Ég
hef kannski fylgt þeim þegar
átti að kjósa. Nei, maður veit
ekkert i sinn haus, fólk sem býr
langt upp i sveit.
Voru kannski margir
kommúnistar i þinni sveit?
Það voru þó nokkrir innan
um. Þeir hafa verið til en ég hef
ekki hitt neina núna lengi.
Þegar ég var i Hraunhreppnum
þá voru nokkrir menn með
þessa skoðun. Maður heyrir
stundum hvað fólkið segir og
hlustar á útvarp og litur i blað
en ég get það ekki nú orðiö.
Þú ert hérna i tveggja manna
herbergi.
Manni liöur vel eftir þvi sem
Guörún
á Mel
Það er það leiðinlegasta verk, sem ég hef gert, að prjóna
Eg hef ekkert skipt mér af
pólitík. Ég hef vit á að þegja.
Ég hef kannski fylgt kommún-
istunum þegar átti aö kjósa
akona
á98.aldursári
Á dvalarheimili aldr-
aðra í Borgarnesi býr
gömul kona, sem er 97
ára að aldri. Hún heitir
Guðrún Guðmundsdóttir.
Þangað til fyrir fjórum
árum bjó hún búi sínu á
Mel í Hraunhrepp ásamt
Aðalsteini Péturssyni,
syni sínum, sem lika hef-
ur sest að á dvalarheimil-
inu en hann er 77 ára.
Annar sonur hennar, sem
einnig bjó á Mel, Guð-
mundur Pétursson, lést
fyrir fáeinum árum.
Guðrún er ern og æðru-
laus.
Blaðamaður bjóðviljans hitti
hana að máli rétt áður en hún
brá búi fyrir fjórum árum og
spurði hana þá hvernig henni
litist á að fara á elliheimilið eft-
ir svo langa búskapartið. Þá
svaraöi hún galvösk eins og hún
á eðli til: „Ég held að það sé
sama hvar svona gamlar kerl-
ingareinsog ég sitja með prjón-
ana sina.” Guðrún hefur um
langa hrið aðhyllst hugsjónir
sósialismans og fylgist enn með
atburðum liðandi stundar.
Guðrún færist fyrst undan að
láta hafa nokkurt blaðaviðtal
við sig og segist vera orðin al-
veg minnislaus. „Þegar maður
heyrir ekkert og sér ekkert þá
veit maður ekkert,” segir hún.
En þetta er nú bara litillæti.
Blaðamaður spyr hvernig hún
hafi það hérna á dvalar-
heimilinu. „Við höfum það nátt-
úrlega gott. Við erum eins og
skepnur sem gefið er á jötuna.
Við étum, sofum og sitjum.”
Þú er farin að nálgast það að
verða 100 ára?
Já, það mætti segja um mig
eins og haft var eftir Ingólfi
gamla lækni þegar hann var
sóttur til sjúklings og fékk að
vita hvað hann væri gamall. Þá
sagði læknirinn: Þú ættir löngu
að vera dauður.
tvitugt en var þó vinnukona hjá
hálfsystur minni á Hömrum um
tima. Ég gifti mig um tvitugt og
byrjaði að búa á Saurum, það
var fyrir aldamót, en fór þaðan
að Litla Kálfalæk 1907 og 1910 að
Mel og bjó þar siðan i 62 ár.
Breyttust ekki búskaparhætt-
ir mikið á þessu timabili?
Það er ekki hægt að lýsa bú-
skaparbreytingunum. Það var
fátækt og hvergi stór búskapur,
fátæktarbasl viða. Hún var nú
ekki i eyði Hjörseyin þá. Þar
voru stórbændur og á ökrum og
i Vogi. Jú, það hafa orðið miklar
breytingar. Það þótti gott að
hafa fatnað þá sem ekki þætti
boðlegur núna.
Þú ert kommúnisti
um er að gera. Það er hér allt(
mikið af aumingja vesalingui
miöað við þjónustufólkið. Þett
hrúgast upp. Samt er alltaf vei
ið að byggja. Ég heyri haman
höggin. En alltaf fyllist jafnób
um. Það er vist hægt að fá nóg
af þessum lasarusum en óhægt
að fá þjónustufólk.
Ég sé að þú ert að prjóna
vettlinga
Það leiðinlegasta verk, sem
ég hef gert, er að prjóna. En ég
er að prjóna svona eitthvað af
drasli og þeir kaupa það þetta
sem eru við einhverja vinnu.
Svo er nú það sem mér hefur
alltaf þótt skemmtilegra að
vinna, það er að hekla.
Nú dregur Guðrún upp forláta
Ég datt einhvern veginn klaufalega og meiddi mig i baki. Siðan hef
ég staf.
dúk úrpússi sinu sem hún segist
vera nýbúin að hekla en kveðst
um leið ekki sjá orðið nógu vel
við að sauma.
Nú er Ijósmyndarinn að
hamast við að taka myndir og
Guörún hefur áhyggjur af þvi að
hún sé ekki nógu fin. Ljós-
myndarinn biður hana að brosa.
Þá segir þessi gamla hressa
kona:
„Þegar maður er orðinn
svona gamall hvernig á maður
þá að brosa. Maður verður bara
grettnari.”
Við kveðjum nú þau mæðgin
með virktum. Aðalsteinn fylgir
okkur til dyra. Hann segist vera
hættur að vinna að mestu en
starfar þó i sláturhúsinu á
haustin.
GFr
Mæðginin Aðalsteinn Pétursson og Guörún Guðmundsdóttir
Dauöa-
syndirnar
■ ■ ■
sjo:

öfundin er leiðindafrænkan i
flokki dauðsyndanna sjö. Hve
glæsilega litur ekki Múnúðinút: i
visum Gesualdos sveiflast háar
sópranraddir tærar sem gler og
lausar við alla blekkingu til hæða.
Ö þvilik stund! Berum við ekki i
laumi viröingu fyrir Drambinu:
það kemur þjóðhöfðingi i heim-
sókn og ekur til höfuðborgarinnar
með fylgdarliði i löngum,
svörtum bilum og lestin er um-
kringd svarthvitum riddurum á
lögreglumótorhjólum, og
auðmjúkir þokum við okkur tii
hliðar. Og Reiðin. Herra minn
sæll og trýr, er hún ekki orðin að
þeirri dyggð sem við mset sækj-
umst eftir? Við lesum um
riddaraliðssveitina léttvopnuðu,
sem hvað eftir annað ræðst með
blindri heift gegnum Balka-
vaskarö gegn rússneskum fall-
byssum. Og einhver hluti af okkur
sjálfum vill gjarna hafa verið þar
með i för. Eða þá Græðgin! Bara
að guð gæfi að skattarnir yrðu
lækkaðir og að úthlutunarnefnd-
irnar fyndu púörið i bókum okkar.
Hve ljúft væri okkur ekki að fylla
baðkarið af skrjáfandi og fersk-
um þúsundköllum og bylta okkur
eins og leikglaðir höfrungar i
þessum vinsamlegu laufum
haustsins naktir að sjálfsögðu og
stynjandi af velsæld.
Það er varla til sú dauðasynd,
sem gæti ekki fengið hjarta okkar
til að slá örar, gæti ekki ljáð
kinnum okkar ungbarnaroða.
Slikt er eðli dauðasyndanna.
Kenning kirkjunnar hermir, að
dauðasynd sé aö þvi leyti ólik
venjulegri synd, að hún geti með
öllu leitt athygli okkar frá guði.
Og guð verður hér látinn þýða hið
góða, það sem lifir þau grænu tré,
sem til eru i undirvitund okkar og
vilja vaxa þar og verða að vold-
ugum eikum, grasið sem vill
gróa.
Flestar dauðasyndir geta kom-
ið þessu til leiðar meö þvi að vera
einstaklega freistandi og þægi-
legar. Þær skila fjárfestingum
okkar rikulegum arði.
En öfundiner vist svo sjaldgæf,
óþægileg og grámygluleg dauða-
synd einmitt vegna þess að hún er
með eindæmum vont fyrirtæki.
Ekki hin minnsta smánautn er
henni tengd.,Maður fórnar hugar-
ró sinni, einbeitni sinni að þvi sem
máli skiptir, missir örlæti sitt og
þægilegt viðmót, aö ekki sé talaö
um hlutlæga dómgreind — og fær
i staöinn liðan manns sem hefur
etið tvo litra af grænum plómum
á fastandi maga.
Við sjáum vesældöm þessarar
tilfinningar best þegar við sjálf
tökum ekki þátt i leiknum.
Strákur uppi á girðingu öfundai
annan strák af þurrum sokkum
og augu hans verða súr og herp-
ast aftur eins og patentlás.
Skáldið x kemst að þvi, að
skáldiö y hefur verið þýtt á
serbnesku og hann verður náfölur
og undarlegur i framan og munn-
vikin frjósa. Hann geíur ekki
skrifað eina linu allan daginn.
Þess i staö skrifar hann grein, þar
sem y er sakaður um blekkingar
og spillingu. Siöan getur hann
skrifaö eitthvað i viðbót.
Framkvæmdarstjórinn x kemst
að þvi aö y er að koma með nýja
vöru á markaðinn. Hann trimmar
eins og vanalega, á erfitt um and-
ardrátt á öörum kilómetra. Hann
fer i sturtu, fær hjartaslag og
deyr.
Menn velja. Menn velja sjáltir
óvini sina. (Og það skiptir máli
aö menn velji i raun og veru,
annars verða þeir verstu einir
eftir handa okkur sjálfum.)
Með sama hætti velur maður
sjálfur sér hverja maður öfundar
og út af hverju. Það er sjaldgæft
að hægt sé að rekast á einhvern
sem öfundar hans hátign konung-
inn af bústað hans, Ford forseta
af þvi valdi sem hann fer með,
eða Hans Abel íyrir stærðfræði-
gáfuna. (Ef svo óliklega vill til að
þú hittir einhvern sem það gerir,
þá ættir þú að taka hann i þinn
vinahóp. Hann er mikill maður).
Þaö ömurlegasta við þetta val
er einmitt þaö, aö það afhjúpar
með skuggalegri ótviræðni sjálfa
okkur, metnað okkar og óvissu.
Það kemur fyrir að öfundin er
færð i felubúning og kölluð
Réttsýni.Réttsýnin er á hinn bóg-
inn dregin niður i svaðið með þvi
að hún er smánuö og kölluð öfund.
Er það réttsýni eða öfund ef að
verklýðsfélag vill fá sömu tima-
laun og annað verklýðsfélag i
svipaðri starfsgrein hefur?
Réttsýni er það, ef það er verk-
lýðsfélagið sem vill að konur i
starfsgrein þess fái sömu laun og
karlar eða að annað félag manna
sem vinna svipuö störf fái laun til
jafns við eigin félagsmenn. Rétt-
sýni er þar til staðar, þar sem
menn eru fúsir til að alhæfa. Rétt-
sýni er að óska öðrum, sem búa
við sömu aðstæður þess sama og
sjálfum sér.
öfund er að vilja vera einhver
annar.
Það ófrjóa, þyrkingslega og
dauða i öfundinni er einmitt i þvi
fólgiö, að það sæmir okkur ekki
að vera einhver annar. Hvað sem
vera skal, en ekki það. Ég er sá
sem ég er. Þú ert sá sem þú ert.
öfund er að hafa látið sér sjást
yfir það sem máli skiptir. Það
sem máli skiptir er að enginn hef-
ur nokkru sinni verið til annars-
staðar, að öll erum við til á einum
tima og á einum staö :
HÉR OG NÚ
HÉR OG NO
HÉR OG NO
og svo framvegis
Lars Gustafsson.
(Or greinaflokki um dauðsynd-
irnar sjö)