Þjóðviljinn - 12.06.1976, Qupperneq 6

Þjóðviljinn - 12.06.1976, Qupperneq 6
(> SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN Laugardagur 12. júní 1976. LANDHELGISMÁLIÐ Samkomulagið Rikisstjórnin er ánægð með samkomulagið, sem gert var i Osló, um veiðar breta i islenskri fiskveiðilandhelgi næstu 6 mánuði. Hún heldur þvi fram, að i samkomulaginu felist ,,viður- kenning breta á 200 milunum”, mikill niðurskurður á aflamagni þeirra og i rauninni fullnaðar sigur islendinga i deilunni. Það er rétt að athuga nokkru nánar þessar fullyrðingar ráð- herranna. Hvað um viðurkenningu breta á 200 mílunum við ísland? í Morgunblaðinu þ. 4. júni sl. segir i frétt frá Osló, að Evensen hafréttarráðherra norðmanna hafi sagt um samkomulagiö:,,..,. aö þótt bretar hefðu ekki form- lega viðurkennt islensku 200 mil- urnar, væri um viöurkenningu að ræða á 200 mllna grundvallar- hugtakinu.” Þessi dómur Evensens er hár- réttur. Bretar viðurkenndu ekki formlega islensku 200 milurnar, en þeir sömdu um veiðar breskra skipa innan 200 milna markanna við fsland og viðurkenndu þannig á óbeinan hátt 200 milna grund- vallarhugtakið. I samningunum, sem gerðir voru við breta i nóvember 1973 um veiðar innan 50 milna mark- anna kom fram samskonar óbein viðurkenning þeirra á 50 milna reglunni. A það var bent á sinum tima og mikið úr þvi gert af sumum aðilum. Sú óbeina viður- kenning kcun þó ekki i veg fyrir að bretar tígkju deiluna upp aftur i lok þess samningstima. „Viðurkenning” breta nú á 200 milunum er hliðstæð „viður- kenningunni” frá 1973. Þá neituðu beir þvi, að islensk lögsaga næði ótvirætt yfir breska fiskimenn á íslandsmiðum. Af þeim ástæðum var tekin upp sú regla að kalla ætti til breskt eftirlitsskip, ef breskur togari yrði staðinn að landhelgisbroti og siðan mátti strika viðkomandi skip út af skipalista en um annan dóm var ekki að ræða. 1 samkomulaginu frá Osló er þetta sama fyrirkomulag tekið upp til þess að undirstrika að ekki er um formlega viðurkenningu F ræðsluskrif stof a Reykjavíkur óskar eftir að ráða eftirtalið starfsfólk frá 1. sept. n.k.: Við fjölskyldu- og með ferðarheimilið að Kleifarvegi 15: a. Forstöðumann með búsetu á staðnum, til greina kemur að ráða hjón til starf- ans. b. Aðstoðarfólk Við skólaathvörfin: a. Gæslukonu (húsmóður). b. Gæslumenn (kennara). Við grunnskólana: Ýmsa sérkennara, þ.á.m. talkennara. Nánari upplýsingar um störf þessi og væntanleg launakjör gefur Fræðsluskrifstofa Reykjavikur (sérkennslufulltrúi) simi: 28544. Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf, skuiu hafa borist Fræðsluskrifstofu Reykjavikur fyrir 1. júli n.k. RITARI óskast til vélritunarstarfa i 3^1 mánuði. Góð vélritunar- og islenskukunnátta nauðsynleg. Dóms- og kirkjumálaráðuneytið 11. júni 1976. Verslumn hættir Nú er tækifærið að gera góð kaup. Allar vörur seldar meö miklum afslætti. Allt fallegar og góðar barnavörur. Barnafataverslunin Rauðhetta Iðnaðarhúsinu v/Hallveigarstlg Eftir Lúðvík Jósepsson breta að ræða á 200 milna fisk- veiðilögsögu við ísland. Það atriði I samkomulaginu frá Osló, sem á að fela i sér „viður- kenninguna”, er orðrétt þannig: „Eftir að samningurinn fellur úr gildi, munu bresk skip aðeins stunda veiðar á þvi svæði, sem greint er i hinni islensku reglu- gerð frá 15. júli 1975, i samræmi við það sem samþykkt kann aö verða af Islands hálfu.” Sú viðurkenning sem i þessari grein felst er harla sérkennileg. Tekið er fram beinum oröum, að eftir að samningstiminn er liðinn, muni bresk skip stunda veiðar á þvi svæði innan 200 mílnanna, sem samþykkt kunni að verða af tslands hálfu. Það er ekki sagt að samnings- timanum loknum muni bresk skip ekki stunda veiðar innan 200 milnanna nema leyfi islendinga komi til. Þess i stað er augljóslega gefið til kynna að bresk skip muni veiða innan 200 milnanna i sam- ræmi við reglur sem islendingar kunni að setja. Þessi grein samkomulagsins er vægast sagt Ioðin. Og hætt er við að bretar túlki hana á annan veg en islensku ráðherrarnir gera. Hvað tekur við 1. desember? Það sem mestu máli skiptir varðandi Oslóar-samkomulagið er að sjálfsögðu, hvað tekur við i deilunni við breta 1. desember n.k., eða þegar samkomulagið rennur út. Ljóst er á yfirlýsingu, sem utanrikisráðherra breta gaf, strax að samkomulaginu gerðu, að það er hans skoðun að eftir 6 mánuði taki við nýtt samkomulag um veiðar breskra togara við Island. Hann segir, að þá taki Efnahagsbandalag Evrópu við samningsgerðinni fyrir breta og allar bandalagsþjóðirnar. Hann segir ennfremur, að bretar muni leggja til að tolla- lækkun samkv. bókun 6 verði ekki látin gilda, nema á meðan sam- komulagið um veiðar breta við Island sé i gildi. Utanrikisráðherra breta til- kynnir með öðrum orðum, að áfram eigi að þæfa i samningum og aö af þeirra hálfu eigi að nota efnahagslegar þvinganir gagn- vart islendingum. En hvað segir islensk rikis- stjórn um þessi atriði málsins? Hún segir harla litið, sem nokkru máli skiptir, um þetta þýðingarmikla atriði málsins. Islenska rikisstjórnin hefir enn ekki fengist til að lýsa þvi yfir, að eftir 1. desember vcrði alls ekki um neinar veiöiheimildir breskra skipa i islenskri fiskvciðiland- helgi að ræða. Þess i stað fjasa einstakir ráð- herrar um, að þá komi til greina samningar á gagnkvæmisgrund- frá Osló velli, þannig að Islensk skip fái þá að veiða i Norðursjó og ef til vill við Grænland. Allt tal um þessi atriði er mark- laust bull út i loftið. Bretar 'geta ekki samið við okkur um neina veiði I Norðursjó fyrr en þeir hafa sjálfir tekið sér 200 milna fisk- veiðilandhelgi og hið sama er að segja um dani varðandi Græn- land. Og þegar slikt liggur fyrir þá er heldur ekki lengur til staðar neinn ágreiningur um óskoraðan rétt okkar til 200 milna við Island. Óvissan um það hvað gerist eftir 1. desember er vissulega mikil. Bretar munu sækja á, eins og áður. Efnahagsbandalagið mun einnig pressa og hóta. Og hvað gerir núverandi rikisstjórn á Islandi? Hún sem hefir sifellt viljað semja. Hún sem bauð samninga til tveggja ára. Hún sem klifar á þvi sýknt og heilagt að við verðum að tryggja okkur bókun nr. 6, við verðum að tryggja okkur markað i Efnahagsbanda- laginu og halda frið við banda- lagsþjóðir okkar i Nató. Baráttan gegn undanhaldinu Baráttan gegn undanhaldi i landhelgismálinu hefir staðið lengi. Hún hefir staðið óslitiö siðan núverandi rikisstjórn settist i valdastóla. Hver man ekki tilraunir núver- andi sjávarútvegsráðherra og meirihluta rlkisstjórnarinnar til þess að koma á samningum við vestur-þjóðverja rétt eftir að stjórnin var mynduð? Þá voru samningar full-gerðir og efni þeirra var birt i stjórnarblöðum. Vegna mjög sterkra mótmæla almennings tókst þá að stöðva þá samninga. Siðan var allt samningamakkið við breta og tilboðið til þeirra um samning til tveggja ára, 65 þúsund tonn á ári: Upplýsing- arnar um tilboðið bárust frá London og var i fyrstunni neitað af rikisstjórninni. Og muna menn ekki för forsætisráðherra á fund Wilsons og tilboðið sem hann kom með heim um 70-80 þúsund tonn af þorski á ári? Samningar þá voru einnig stöðvaðir af almennings- álitinu i landinu, en ekki vegna skilnings eða staðfestu rikis- stjórnarinnar. Og varla eru samningarnir við vestur-þjóðverja gleymdir enn. Þeir voru knúðir i gegn á þeim fölsku forsendum, að þeir ættu að gefa betri stöðu i baráttunni við breta, þvi við breta yrði aldrei samið úr þvi sem komið væri. En nú liggur fyrir, að samning- arnir við þjóðverja hafa beinlinis verið notaðir til þess að koma á samningum við breta. Og nú sitjum við uppi með veiðar við þjóðverja til 1. desember 1977. Og hvernig hefir ekki undan- haldspólitik rikisstjórnarinnar verið allan timann varðandi land- helgisgæsluna? Opinberlega héldu ráö- herrarnir þvi fram, að við gætum ekki varið landhelgina og þvi yrðum við að semja. Það tók langan tima og mikla baráttu að knýja það fram, að skuttogarar yrðu teknir i gæsluna. Og lengst af var það svo að eitt til tvö varðskip voru i einu átökunum við bresku freigát- urnar, en reynslan hafði þó sýnt að þegar 4-5 gæsluskip okk- ar gátu unnið saman þá var ailt i uppnámi hjá bretum og fiskveiði-árangur þeirra enginn. Það var mikil og sifelld barátta fólksins um allt land, sem kom i veg fyrir algjöra uppgjöf rikis- stjórnarinnar i landhelgismálinu. Það voru samþykktir skips- hafna, féiagasamtaka, sveitar- stjórna og annarra, og sifelld bar- átta stjórnarandstöðunnar á Alþingi sem kom i veg fyrir hið versta i málinu og bjargaði þvi sem bjargað var. Gallar samkomulagsins Um það er ekki að villast að miklir gallar eru á þvi samkomu- lagi sem nú hefir verið gert við breta. Þessir gallar eru verstir: 1. Formleg viðurkenning fékkst ekki. 2. Mikil óvissa rikir um það hvað við tekur að samningstimanum loknum. 3. Bretar fá leyfi til að veiða 30-40 þúsund tonn af fiski á næstu 6 mánuðum og samningurinn við vestur-þjóðverja, sem átti að réttu lagi að falla niður, verður áfram i gildi og þar með fá þjóðverjar leyfi til að veiða hér er>n um 90 þúsund tonn til 1. des. 1977. Þessir gallar eru svo miklir, að samkomulagið átti ekki að gera. Bretar voru komnir að þrotum i deilunni. Þeir voru sjálfir búnir að lýsa yfir stuðningi við 200 miina regluna á Hafréttarráð- stefnu sameinuðu þjóðanna og vildu að Efnahagsbandalagið tæki upp þá stefnu sem fyrst. Við gátum þvi auðveldlega haldið deilunni áfram þann stutta tima sem eftir var, og losað okkur þannig við ógæfusamninginn við þjóðverja. Við þurftum þvi sannarlega ekki að láta neitt undan bretum eins og málin stóðu. Hitt er svo lika rétt, að samkomulagið sem gert var i Osló, er miklu skárra en þeir samningar, sem rikisstjórnin gerði áður við þjóðverja og hafði áður boðið bretum og hafði hvað eftir annað gert tilraun til að knýja i gegn í aliri sinni undan- látspólitik i málinu. En þó að samkomulagið sé skárra en marg-yfirlýst stefna rikisstjórnarinnar, þá breytir það ekki þvi, að það heföi ekki átt að gera. - Sovéskar bækur og tímarit (á ensku), hljómplötur og nótur. Opið frá kl. 10—12 og 14—18 föstudaga til kl. 19, laugardaga kl. 10—12. ERLEND TÍMARIT Hverfisgötu 50 v/Vatnsstig 2. hæð. - - ---------------------------------

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.