Þjóðviljinn - 11.07.1976, Page 5

Sunnudagur 11. júll 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
NÍELS HAFSTEIN
SKRIFAR
UM MYNDLIST
BARBARA ARNASON
Vesturbærinn var einu sinni
viöáttumikið flæmi túns og
mela, óræktarmóa, hvanna-
stóðs, djúpra skurða, vöruports
og lágreistra húsa sem herinn
skyldi eftir þegar hann fór úr
bænum. Hvilikur ævintýra-
heimur! Hvilikt athafnasvæði!
Menn verða klökkir af til-
hugsuninni og hrista hausinn
yfir öfugþróun timans! Tökum
sem dæmi vöruportið stóra
sem stóð þar sem sundlaugin
stendur nú: þar voru sekkja-
stæður, trékassastaflar gaddá-
vir og netarúllur og rafmagns-
kaplar á stórum keflum. Yfir
stæðurnar og staflana breiddu
portmenn segl og mynduðust
þá krókótt leynigöng sem börn
léku sér i er þannig viðraði og
mikið lá við að felast fyrir óvin-
um. Ekki voru allir jafn hrifnir
af ferðalögum þessum og voru
menn á verði til að bæja frá ó-
æskilegu aðkomufólki,
myndaðist oft mikil og þrúgandi
spenna i tjaldbúðunum þegar
krakkarnir heyrðu þá nálgast,
sumir göptu (augun voru
starandi, fingurnir skulfu) aðr-
ir snöktu alteknir óbærilegum
æsingi. Þetta leyndardómsfulla
umhverfi kynti undir i-
myndunaraflið og hugdetturnar
og var hluti ævintýraheims
nætursvefnsins. í annan stað
voru það skrúðgöngurnar þegar
skýluklútur mömmunnar flags-
aði á öxlunum og hatturinn
pabbans hékk á ská aftur á
hnakka. Kassafjalakastalar úti
forarpollum. Njólaslagur,
tappabyssur og trésverð. í
hvaða álfum var frelsið ef það
var ekki rikjandi i Vesturbæn-
um á þessum árum? Það sem
eyðilagði ánægjuna af tilver-
unni, spenninginn i fram-
kvæmdinni, það var skólinn og
skipulagið innan veggja hans.
>ar voru raðir, timatakmörk,
farðu þetta, gerðu hitt, þrásetur
og skammarkrókar, og bió.
Drottinn minn, var það nú biió!
Þessar náttúrlausu fjallkonu-
myndir, þessar óhugnanlegu
hrollvekjur úr iðrum mannsins
þar sem gumsið i maganum
veltist til og frá eða tilreykt
lungun hreyfðust með harm-
kvælum og djúpum sogum. Svo
voru auðvitað samkomur með
bjánalegum leikritum og
fölskum söng sem skar i eyrun.
Þegar börnin voru orðin leið á
lifinu og nenntu ekki að fylgjast
með lengur, þá skoðuðu þau
með athygli skreytingarnar á
veggjum salarins. Þetta voru
figúrur búnar til úr snúrum og
teygðu sig fimlega i formum og
linum. Þeim var aldrei sagt
frá höfundi myndanna, né held-
ur fengu þau að vita hver gerði
málverkið á norðurvegginn i
anddyrinu, — en þetta skraut-
lega málverk var órjúfanlega
tengt skólagöngunni og margar
voru þær stundirnar sem
eyddust i skoðun þess. Hver
hafði töfrað fram þessa mynd og
hennar fugla og Iitlar verur?
Hver hafði sett þennan
bakgrunn fyrir hátiðlegar
myndatökur við skólaslit og
önnur merk tækifæri sem
geymast i fjölskyldualbúmum?
Það var ekki fyrr en árið 1975
að höfundur þessarar greinar
vissi nafnið:
Barbara Árnason
Barbara fæddist hinn 19..april
1911, dóttir A. Moray Williams,
visindamanns og fornfræðings i
Peterfield i Hampshire á Eng-
landi. Hún stundaði nám við
listaskólann i Winchester, en sú
borg er fræg frá fornu fari af
byggingum sinum, kirkjulegum
málverkum, liannyrðum og
bókaskreytingum. Eftir þriggja
ára nám þar fluttist hún i Royal
College of Art i London þar sem
hún stundaði nám i önnur þrjú
ár, einkum með áherslu á
málmristu og bókaskreytingu,
— þaðan lauk hún prófi árið
1935. Barbara kom til Islands
ári siðar og kynntist þá eigin-
manni sinum Magnúsi Á. Arna-
syni listmálara.
1 stuttu máli má segja að Bar-
bara Arnason hafí komið við hjá
flestum afbrigðum mndlistar-
innar: hún teiknaði og litaði, óf
og saumaöi, og hún var sileit-
andi að nýjum tjáningarleiðum,
og óx af hverri grein þroskaðri
og frumlegri þar til yfir lauk, —
er þar skemmst að minnast til-
rauna hennar með vatnslita-
þrykk, en sú tækni vakti mikla
og verðskuldaða athygli kunn-
áttumanna jafnt sem annarra
listnjótenda og mun halda nafni
hennar hátt á lofti meðal
grafikera.
1 minningu Barböru Arnason
hefur verið sett upp yfirlitssýn-
ing á verkum hennar i mynd-
listarskálanum á Klambratúni;
eru þar samankomin verk frá
vmsum skeiðum i sköpun
hennar og leit. Athygli vekja
barnamyndir Barböru,
teikningar hennar af hvitvoð-
ungum og stálpuðum krökkum.
Er hér auðséð að listakonan hef-
ur gengið til verks af alúð og
næmleik,hún hefur gjörþekkt
viðfangsefnið, unnað þvi og
glætt lifi persónulegrar reynslu:
barnabrek og leikir, lokkandi
atvik, augnablikssýn. Einnig
koma vel fyrir sjónir verk lista-
konunnar i þráðum og vefnaði,
en þar breytti hún frá hefð-
bundnum aðferðum og óf i ný-
stárlegum heildarformum
sem sættu tiðindum á sinum
tima. Barbara Arnason var
viðförull heimsborgari og sótti
heim fjarlæg lönd, hún drakk i
sig áhrif menningar og þjóðlifs
og má merkja þau viöa i verkun'
hennar, einkum mexikönsk
áhrif sem verða að teljast hafa
haft mikla þýðingu i þróun
hennar og þroska. Þessi áhrif
birtast helst i linum sem af-
marka stór form, og i einföldun
efnisþáttanna, samanber
snúrumyndirnar, vatnslita-
þrykkjurnar og skreytingar i
bókum.
Aður var nokkuð minnst á
skreytingar Barböru Arnason i
Melaskólanum, en fleiri verk
liggja eftir hana i vesturbæn-
um: i apótekinu á horni Hofs-
vallagötu og Melhaga eru verk
hennar á veggjum, fagurlega
samræmd arkitektúrnum.
Vesturbæingar hafa þvi nokkur
kynni af list þessarar fjölhæfu
konu: i bernsku þegar lifið er
leikur og ævintýr, og þegar á bj-
átar i amstrinu dagsins.