Þjóðviljinn - 23.07.1976, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJ«M)VILJINN Föstudagur 23. júll 1976.
DMÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
(Jtgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Ei&ur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Árni Bergmann
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
NORRÆNA HÚSIÐ
1 Visi á miðvikudag ræðst fastagestur
blaðsins Svarthöfði, en i þessu tilviki
benda allar likur til að á bak við það sé
einn af þekktustu rithöfundum landsins,
heiftarlega á Norræna húsið og starfs-
menn þess. Eftir að hann hefur fimbul-
fambað um að „Þjóðviljaliðið” hafi sem
betur fer „hirt” þetta ómerkilega hús sem
og um „kokteilvináttu” fyrirsvarsmanna
þar við islenska vinstri menn segir hann:
„Um Norræna húsið sem stofnun verður
það eitt sagt, að ekki hefur tilvist þess eflt
virðingu fyrir hinu skandinaviska menn-
ingarprumpi. Og það mundi enginn hirða
um að mótmæla þótt einu þátttökurikinu
væri bætt við opinberlega með tilheyrandi
stöng undir hinn rauða fána kreddunnar”.
Það er i sjálfu sér ekki nýtt, að menn séu
með nöldur út i norrænt samstarf, og oftar
en ekki hefur Morgunblaðið verið að fitja
upp á danahatri eða þó frekar sviahatri,
sér i lagi þegar sænsk stjórnvöld hafa
gagnrýnt stóra bróður i Washington. En
skrif Svarthöfða Visis eru samt óralangt
fyrir neðan allar þær hellur og staðfesta
mjög eftirminnilega, að það er oft stutt i
fullkominn andlegan aumingjaskap og
volæði i islenskri menningarumræðu. Þau
eru um leið hámark vanþakklætis i garð
fólks sem hefur unnið stórmerkilegt og
hressilegt starf.
Þegar á heildina er litið má leiða góð
rök að þvi, að norrænt samstarf, einkum á
sviði menningarmála, hafi þróast mjög
ánægjulega á undanförnum árum. Ein-
mitt frá hástemmdum ræðuhöldum og
samnorrænni tilfinningasemi til sýnilegra
og áþreifanlegra verka, nýrra kynna milli
fólks sem hefur svipuð áhugamál á Norð-
urlöndum eða vinnur svipuð störf. Og Nor-
ræna húsið i Reykjavik er einmitt það
fyrirtæki sem glæsilegast hefur kveðið
niður háðsglósur um það, sem nýbakað
heiðurslaunaskáld kallar „prump” i Visi
sinum.
Norræna húsið var óráðin gáta þegar
það tók til starfa, það var erfitt að spá um
það hverju hlutverki það mundi gegna i
PENINGAR OG LÝÐRÆÐI
Vald auðsins er háskalegra lýðræðis-
legu kerfi en flest annað. Þetta höfum við
verið minntir á undanfarna daga, eftir að
Helmut Schmidt, kanslari Vestur-Þýska-
lands glopraði þvi út úr sér, að forystu-
menn Bandarikjanna, Frakklands, Bret-
lands og hann sjálfur hefðu komið sér
saman um að beita itali efnahagslegum
þvingunum ef þeir semdu við kommúnista
um rikisstjórn. Með öðrum orðum: dollur-
um og mörkum skal beitt gegn vilja kjós-
enda. Stjórnmálamenn i Róm munu ekki
fá kreppulán nema þeir taki tillit til þeirr-
ar hótunar.
Það er athyglisvert, að um leið og reynt
er að setja efnahagslegar þumalskrúfur á
ítaliu er stjórn Spánar að semja við fjár-
málamenn Efnahagsbandalagsins um
miljarð evrópudollara til láns. Þetta er
menningarlifi okkar. En allar hinar betri
vonir hafa ræst, húsið orðið lifleg miðstöð
sem dapurlegt væri án að vera. Þetta hef-
ur ekki sist verið að þakka þeim sem hús-
inu hafa stjórnað, allt frá Ivari Eskeland
og nú siðast Maj-Britt Imnander. Þau
hafa stefnt á fjölbreytni með góðu hugviti
og samstarfi við heimamenn. Menningar-
tiðindi i Norræna húsinu hafa bæði verið af
mörgum og ólikum sviðum og einhvern-
veginn sniðgegnið þá skiptingu sem sumir
menn vilja hafa i „fina” og „ófina” menn-
ingu. Allir hafa haft eitthvað til hússins að
sækja sér til upplyftingar, og það sem
kynnt hefur verið hefur ekki aðeins verið
tengt höfuðborgum Norðurlanda, heldur
og afskiptari svæðum, minnihlutaþjóðum
o.s.frv. Fyrir allt þetta kunna islendingar
stjórnendum hússins mikla þökk. Maj-
Britt Imnander, sem nú er á förum, fylgja
bestu þakkir og árnaðaróskir — um leið og
boðinn er velkominn til starfa Erik
Sönderholm, einhver ágætastur þýðari is-
lenskra bókmennta á dönsku. —áb.
stærsta lán sinnar tegundar og með firna-
góðum kjörum: vextir eru innan við tvö
prósent. Gleymum þvi ekki, að spánska
stjórnin verður ekki til með lýðræðisleg-
um hætti, hún er skipuð af konungi, arf-
taka Francos einvalds. Hún bannar enn
marga stjórnmálaflokka. En hún er sem-
sagt af réttum lit. Hún fær alla þá peninga
sem hún þarf.
—áb
Svo mœlir svarthugi:
Norrœnt
menningarprump
Hinir rauðu forstjórar Norrœna hússins
Þjóðviljamenn (sá illþefjandi
lýöur) standa nú hriktandi
frammi fyrir andlegu stórmenni
í hljóðvarpi. Rödd hrópandans I
eyöimörkinn i, Hannes
Gissurarson, hefur rofiö hinn
austræna þagnarmúr meö þvi
aö upplýsa vora afvegaleiddu
þjóð um þá félaga og vini,
Solsjenitsin og George Orwell,
sem alltof lengi hafa setið
óbættir undir fjörbaugsgaröi.
Plötusnúöur Þjóöviljans, Arni
Bergmann, gat auðvitað ekki
unaö þessu og setti strax plöt-
una á. Þá vöknuöu margir upp
við vondan draum i Vaglaskógi.
Sá slepjulegi kommúnistalýöur,
sem þykist eiga rikisútvarpið og
hafa þar einokun til að niöa niö-
ur vondlegan vestrænan heim,
kapitalisma og nasisma, brá
hart við eins og hans var von og
austræn visa.
Þetta er svo sem ekkert til aö
fjargviðrast út af. Rauðliöar
hafa löngum þóst hafa einkarétt
á hljóövarpi enda eru starfs-
menn þess allir upp til hópa
harðsviraðir kommúnistar.
Yfirmenn hljóövarps hafa gefist
upp fyrir þessum niðhöggum og
láta undan hverri kröfu frekar
en eiga þá yfir höfði sér, lykt-
andi langar leiðir.
Þjóðviljamenn lofa dýrðina í
„sælurikinu” fyrir austan en
kippa fótunum undan vestræn-
um heimi. Já, það er engin
furða þótt jafnágætur yfir-
Ivar Eskeland. Jyrki Mantylá Maj-Britt Imnander Erik Sönderholm.
aö fást viö bókmenntaverk.
Kannski hann sé farinn að
stunda samnorræna drykkju á
einhverju túni og hver veit
nema sjálfur THOR sé þar
nærri? Ætli þeir séu ekki
kokteilvinir?
Hér um áriö var reistur sam-
norrænn kumbaldi, öllum til
ama og óþurftar (nema vitan-
lega kommúnistum) og liklega
runninn undan rifjum svia. Þar
hefur farið fram ails konar lág-
kúra allt frá þvi að laumu-
komminn Kristján Eldjárn
byrjaði feril sinn með þvi áð
vigja það. (Ætli hann sé ekki
vinur THORS lika?).
Þetta hús átti að verða til
mótvægis við svokallaða
amerikaniseringu eins og voð-
inn heitir á skandinavisku. En
hvar er þessi amerikanisering?
Vinur minn Agnar Bogason er
nýkominn heim að vestan og
mas. þar, sagði hann, ber furðu-
litið á þessari amerikaniser-
ingu, enda Bandarikin mesta
lýðræöisriki i heimi. Þar dettur
engum i hug að reisa neitt Nor-
rænt hús.
Þarna úti 1 mýrinni svifur
andinn af Skólavörðustig yfir
vötnunum. 1 forstjórasæti hefur
verið hver rauð silkihúfan eftir
aðra, sumar að visu fóðraðar I
sænskar krataflikur en ekki er
óþverrinn betri fyrir það enda
skin alls staðar i rautt undir.
Nú er laumukomminn og
prófessorinn Eirikur rauði
Sönderholm (umkringdur lýðn-
um og THOR) kominn i for-
stjórastól. Guðmundur Daniels-
son, sem hefur gefið út margar
svonefndar skáldsögur, (illu
heilli fyrir islenskan bókamark-
að) hefur ýmist tileinkað þær
ástkonum eða kommum, nú sið-
ast þessum Sönderholm, sem
þýddi bók á dönsku fyrir hann.
Húsið hét vist sú. (Var það
kannski Norræna húsið, ha!?)
En sú tileinkun mun litið stoða
þvi þegar Sönderholm var hér á
dögunum var hafin samnorræn
sammenningardrykkja úti á
túni hjá Norræna húsinu undir
gráum listamannshaddi THORS
hins eina og tilkvaddur ljós-
myndari frá Þjóðviljanum til að
mynda útreiöartúrinn. (Og öll-
um þykist þeim veröa vel til
kvenna þessum andskotum!)
Kommúnistar, kommúnistar.
Allt kommúnistar.
Um Norræna húsið sem stofn-
un verður það eitt sagt, að ekki
hefur tilvist þess eflt virðingu
fyrir hinu skandinaviska
menningarprumpi. Og það
mundi enginn hirða um að mót-
mæla þótt Sovétrikjunum væri
bætt við opinberlega með til-
heyrandi stöng undir hinn rauða
fána kreddunnar.
Svarthugi
burðamaður og Hannes Giss-
urarson sé nú bókstaflega hund-
eltur á siðum Þjóðviljans — og
hver veit nema Andrés
Björnsson láti hann fara I hund-
ana. Lengi hef ég haft grun á
Andrési. Hann er amk. hættur
Thor Vilhjálmsson.