Þjóðviljinn - 12.09.1976, Blaðsíða 8

Þjóðviljinn - 12.09.1976, Blaðsíða 8
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 12. september 1976. fslendingar eru að verulegu leyti f luttir til Spánar og fara þangað heim til sín eins og í hvern annan Búðardal. Aftur á móti er heimsókn til Finnlands, eða þá Færeyja, stórviðburður sem hrærir röggsamlega upp í sálarvell- ingnum. Svo margt er líkt, svo margt ólíkt. Mitt á milli jjessa kunnugleika, þeirrar tilf inningar að „ég hef i kom- ið hér áður" og hins annarlega, undarlega, spretta upp vandræði: hvernig er hægt að skrifa um heimsókn til lands eins og Finnlands? Sem allir telja sig þekkja mætavel af Kalevala, Paavo Nurmi, hr. Sibeliusi, pappír, stöðuvötnum, gleri, sánu og eigin hugmyndum um eða misskilningi (mjög margvíslegum) á Vetrar- stríðinu við rússa og af leiðingum þess. Ein leiðin úr þeim vanda getur orðið klipping eins og þessi, sem hér á eftir verður prófuð. Síðar verða aðrar leiðir farnar. Taivallahtikirkjan í Helsinki t Reykjavlk horföi Pentti Saarikoski út yfir hausinn á Stalin á Kjartan ólafsson og Þorstein frá Hamri. Lars Hulden var að enda viö reisuljóö frá tslandi um sólmasöng Jónasar Arnasonar I Reykholtsklrkju. Aö slnu leyti reynir Lars karlinn Hamberg aö andæfa rauðri slagsföu á islaiulstúlkun finnskra skálda Finnar munu búa sér eitthvert jafnvægi i þessum viökvæmu málum sem öörum. Viö tökum tiilit til rússa segir Gustav, sýndum ekki tvan Denisovitsj og prentum Gúlageyjaklasann i Sviþjóö. Viö tökum lika nótls af amerikönum. Enginn finnskur ábyrgöarmaöur hefði espaö þá i miöju Vietnamstríðinu eins og Olof Palme geröi. Viö tókum þá vel á móti Lyndon B. Johnson. Viö erum þar sem viö erum. Finnskir skáldsagnahöfundar eru ýmist sósialrealistar eöa sjálfsskoöarar stundum hvorttveggja i senn til dæmis liannu Salania. Eftir sambúð viö óraunsæja sósialista sérhiifna sjálfsdýrkara hygg ég gott tii aö lesa þessa finnsku doöranta eftir aö sól sest yfir Eliivuori. Þeir skera upp fortíö höfundar og þjóöar án alla miskunn tortima goösögnum loftiö er hneykslum blandiö A Lilla teatern þar sem Borgar vinnur situr Christer Kihlman og strýkur skeggiö I leit að lausn á leikriti um hómósexúalista. Hversdagslegasta spurningin: hvernig gengur meö hans alkóhólproblem? Þessari niðurrööun á oröum er ekki ætlaö aö hefna fyrir feröaljóöafórnir finna til Islands. Hún er athugun á því hvernig efniviöur i greinar litur út hraörítaöur. , Þaö er leiöinlegt aö kunna ekki aö baka dómkirkjur úr leir daganna eins og Edith Södergran cn aörar þrautir eru þyngri. Vissulega mun pólitik elta þig inn I græna skóga þar sem hindbcrjarunnum einum ætti að leyfast aö tefja för og klippa sundur dagdrauma. Við gleymum þvi ekki aö þessar trjáfylkingar milli vatna eru mikið örlagaland islenskum sóslalistum. Etelka heldur þvl fram að þaö sé margt sameiginlegt meö Þjóöviljanum og ihaldsblaöinu Uusi Suomi: bæði eru feykilega þjóðrækin bæði hafa sinn djöful aö draga þeir rússa, þið kana. A afmælishátíö Kansan Uutiset bölvar Seppi klofningsbrðiti harölinukomma fréttir berast af háspennu hjá krötum þrengslum I háskólunum niöurgreiöslu landbúnaöarafuröa. Og Kekkonen hefur læst stjórnarflokkana fimra I kaþólskt hjónaband: skilnaöur er ekkí leyföur. En þaö er mikiö af himni yfir Finnlandi sem breiöir sig yfir allt þetta með ótviræöum yfirburöum. „Skógarnir fella fræ sin l mannanna hjörtu og blikandi vötnin vaka I hverju auga...” „Finnland er Finnland og fugiarnir fljúga, engin gagnrýni er mögulcg.” Akseli Gallen-Kallela: Móöir Lenninkainens. Umboösmaöur leikhússins hjá Faiersbakarii hefur fyrirfram afþakkað aö sjá svoleiöis svínari. Fðnrik Stáls sagner eftir Runeberg helgiriti margra kynslóða um stríðið viö rússa 1808 er breytt l ópercttu I Svenska teatret, á æfingu sé ég orustum um örlög þjóöarinnar breytt i lostafuilan dans. Rússakeisari syngur um ást og bræðralag hleypur um salinn og býöur upp á konfekt! Sveinn Dúfa hristir af sér rússneska hcrinn þrjár skvlsur meö kósakkahúfur tagl og svört sokkabönd. Þetta er ekki hægt, segir konan sem gætir húss Runebergs I Borgá FSnrik Stál I óperettu! Viö veröum aö vera fosteriandska (maöurinn minn var fjögur ár i strlöinu). Ekki eru rússar feimnir við aö vera fosterlándska. Þvi ættum viö þá aö vera þaö? Finnland er eina landiö þar sem þú gengur I ný hús meö andagt og helgislepju sem annarsstaöar er ætluö Notre Dame og Vasili hinum blessaöa, En ef vel er aö gáö stendur kirkja heilagrar önnu handan vatnsins meö sex aida þykkum veggjum frá þvi fyrir réttlinustein högg sannfærandi eins og grjótiö upp á Púkahæö. Þú sest upp á reiöhjó! þrútínn af áhuga eins og bjórkolla feröu yfir ása, brýr, yfir sund á ferjum Kutala, Haapaniemi, Karkunkylla rúgur og skógur synda framhjá meö mildum þyti S. Mikkonen selur sápu, steinollu, grciður, kex og mellanöi og hefur þaðeitt fram yfir Danivalsbúö l Keflavík. i örlitlu plássi brosa tveir bankar hvor tíl annars yfir veginn önnur fyrirtæki ekki sýnileg, hér vantar aöeins þrjá bensintanka til aö ástandiö sé fsienskt. Saarikoski var I Sviþjóö Saiama fluttur frá Pispala Alpo Ruuth strokinn upp I sveit. En blessaöir elskn andskotans gagnrýnendurnir menningarvitarnir voru heima og buöu kaffi og öi. Þaö er rok á vatninu, báturinn heggur kvöldsólin kastar rauöum skýjum niöur til okkar. Morguninn eftir geispa silungar viö bryggjuna vatnaliljur bjóða i sundferð og. heimsókn laufiö kitlar naktar iljar á skógarstigum. Fróðleikur I mörgum bindunt um munaö og lystisemdir! Aukiö ingar- Viðtal við menntamála- ráðherra Finnlands, Kalevi Kivistö í viðtali sem blaða- maður Þjóðviljans átti við Kalevi Kivistö menntamálaráðherra Finnlands í Helsinki á dögunum kemur fljót- lega i ljós, að svipaðir hlutir eru ofarlega á baugi i menningarmál- um hjá finnum og hér heima: áform um að breyta stuðningi við listamenn og rithöfunda, þörf fyrir kvikmynda- sjóð, þrengsli i æðri skólum, þörf fyrir nýjar námsbrautir. Kalevi Kivistö hefur veriö ráö- herra i niu mánuöi i þeirri sam- steypustjórn fimm flokka sem nú situr I krafti einbeitts vilja Kekkonens. Kivistö er með yngstu ráðherrum,35 ára aö aldri, háskólakennari, þingmaöur sföan 1972 fyrir Lýöræöisbandalagiö, SKDL, og er einn þeirra þing- manna þess, sem ekki eru i kommúnistaflokknum finnska, sem er hrygglengja þess banda- lags eins og menn vita. Hann er reyndar annar tveggja mennt- amáiaráöherra i stjórninni, hinn er miöflokksmaöur. Kivistö fer m.a. meö tæknimenntun, Iþrótta- mál, iistir, alþjóöleg menningar- tengsli. Peningar og rithöfundar Samtalið hófst á þvi að fjalla um þær hundrað miljónir marka (4800 milj. fel. króna) san ráðu- neytið hefur i tekjur af happ- drættum og getraunum á ári: af þessu fé fara 45% til iþróttamála en 55% til visinda, lista og æsku- lýðsstarfs. (í blöðum þessa daga mátti einmitt lesa um úthlutun til æskulýðssamtaka, þau fengu 16 miljónir marka, pólitisku æsku- lýðssamtökin þar af rúmlega sex miljónir). Mér skildfet, að rithöf- undar fengju um tvær miljónir marka I sinn hlut, það fé fer eink- um til aðstanda undir starfslaun- Háskólinn i Juvaskyla stúdenta.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.