Þjóðviljinn - 02.03.1977, Qupperneq 8

8 — SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 2. mars 1977
Þær gefa okkur að borða og leika við okkur.
HHHH RJUW9BI
rr n i! P ' TTiTT

Frá sundiauginni og æfingum þar.
í þágu lamaöra
og fatlaðra
„Sunnudaginn 27. janúar voru röust fyrstu stofnendur félags-
saman komnir i Oddfellowhúsinu *> en þaö voru eftirtaldir:
I Reykjavik allmargir menn I rsteinn Bjarnason
þeim tilgangi aö stofna til félags-lmar Garöarsson
skapar til styrktar lömunarveiku 'iU Vilhjálmsson
fólki dlgrlmur Benediktsson
Nokkrir menn höfðu áöur rætt ldur Sveinsson
þetta sin á meðal og 4 menn, einbjörn Finnsson
Haukur Kristjánsson, læknir,tlldór Kjartansson
Svavar Pálsson, endurskoöandi, istinn Guöjónsson
Sveinbjörn Finnsson, fram-Ifi Þ. Gislason
kvæmdastjóri og Friöfinnur iurbjörn Einarsson
Ólafsson, framkvæmdastjóri lrni Jónsson
höfðuð boöaö til þessa fundar...” luröur Bjarnason
Svo hljóöar upphaf fyrstu fund- iöfinnur ólafsson
argeröar Styrktarfélags lamaöra istján Jónsson
og fatlaöra. A þeim fundi sem hún istinn Stefánsson
var skráö voru lagöar höfuölln- 1 Sigurösson
urnar I framtíöarstarfi væntanl. )rr' p- Snorrason
félags og var ákveöiö aö 24 menn ivar Pálsson
sem á fundinum voru mættir nkur Kristjánsson
Marfa þroskaþjálfari gefur barni að borða á barnadeildinni.
———mmiMB'iwniwreTOtimwnMKma—Mmt!
Friðfinnur Olafsson,
formaður Styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra:
Fr amtídarverkefnin
eru mörg og stór
Stjórn Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra talið frá vinstri: Björg
Stefánsdóttir, Óttar Kjartansson, varaformaður, Friöfinnur ólafs-
son, formaöur, óli Pálsson og Guöný Danielsdóttir, ritari.
Þó aö Styrktarfélag lamaöra
og fatlaðra hafi látiö ýmislegt
gott af sér leiöa, siðan það var
stofnaö fyrir 25 árum, til þess að
létta undir meö fötluöu og löm-
uöu fólki, er langur vegur frá
þvi að nóg sé aö gert. Famtiöar-
verkefni félagsins eru vissulega
mörg og stór.
Ég nefni aðeins örfá. Það þarf
ennþá aö gera mikið til þess I
okkar þjóðfélagi aö gera fötluðu
fólki kieyft aö komast leiöar
sinnar á sem eölilegastan hátt.
Giidir þetta bæöi utanhúss og
innan.
Það þarf aö kenna þessu fólki
að vinna sem flest störf og
skapa þvf möguleika til þess.
Þaö þarf aö gefa þessu fólki
kost á að skemmta sér, aö ferö-
ast utanlands og innan og yfir-
leitt aö lifa eins eölilegu llfi og
þeir lifa, sem ekki þurfa aö bera
kross fötlunarinnar.
Og svo fyrst og siðast veröur
að leggja allt kapp á endurhæf-
ingu, bæöi aö hún geti byrjað
nógu fljótt og öllum tiltækum
ráöum sé beitt til þess aö hún
beri sem mestan árangur. Þar
má einskis láta ófreistað, hvorki
aö þvi er snertir húsakost,
hjálpartæki eöa velmenntað
starfsfólk.
Félagið vill vinna aö öllum
þessum efnum eftir fremstu
getu i framtiðinni og heitir á
alia vini sina aö duga þvi vel,
um leið og þaö þakkar þeim fjöl-
mörgu, sem hafa á liðnum árum
lagt þvi liö.
Við eigum aö gera lif allra
eins eölilegt og bærilegt og hægt
er — það er meginmarkmið
þessa félags.
Miövikudagur 2. mars 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Starfsfólk Endurhæfingarstöðvarinnar að Háaleitisbraut 13.
aö áætla aö fjöldi einstaklinga
sem notiö hafa sumardvalar og
æfingameöferöa þessi ár sé liö-
lega 400.
Stjórn félagsins og for-
stöðufólk
Fyrstu 20 árin var Svavar Páls-
son formaöur og framkvæmda-
stjóri S.L.F. Siöastliöin 5 ár hefur
Friöfinnur Ólafsson veriö
formaöur, en áöur haföi hann frá
upphafi veriö varaformaöur.
Aörir i núverandi stjórn eru:
Guöný Danielsdóttir, óli Pálsson,
Óttar Kjartansson og Björg
Stefánsdóttir. Forstööukona er
Jónina Guömundsdóttir og skrif-
stofustjóri Matthildur Þóröar-
dóttir. Núverandi framkvæmda-
stjóri er Eggert G. Þorsteinsson.
I annarri grein laga S.L.F. seg-
irsvoum markmiöþess: „Mark-
miö félagsins er aö greiöa fyrir
lömuöu og fötluöu fólki, einkum
börnum, á hvern þann hátt sem
félagiö hefur tök á og stuölaö get-
ur aö aukinni orku, starfshæfni og
velferö þess.”
Starfsemi Styrktarfélagsins
hefur á liönum árum einkum
beinst aö endurhæfingu I þrengri
merkinu, þ.e. aö gera hinn fatlaöa
eins likamlega og andlega hæfan
og hægt er. Hjá flestu fötluðu fólki
eru þvi þó alltaf takmörk sett hve
langt má ná á þeirri braut og hef-
ur starfsemi félagsins þvi mikiö
veriö miöuö viö börn.
Svo sem ijóst er hata verkefni
félagsins breytst mjög frá þvi aö
þaö var stofnaö áriö 1952. Mjög fá
lömunarveikitilfelli hafa komið
upp hér á landi frá þvi áriö 1956.
Hins vegar hefur þvi fólki fjölgað
mjög sem þarfnast hvers konar
endurhæfingar. Má þar nefna
börn meö meöfæddar lamanir,
ellisjúklinga, sjúklinga af völdum
heilablæöinga, Parkinsons-
sjúklinga, taugasjúklinga og
siöast en ekki sist hefur þvi fólki
fjölgaö stórlega sem þarfnast
endurhæfingar vegna umferðar-
slysa.
Af þessu má sjá aö þrátt fyrir
aö mikiö hafi áunnist á þeim tutt-
ugu og fimm árum sem liöin eru
frá stofnun félagsins eru verkefni
þess næg og þörfin fyrir starfsemi
æfingastöövarinnar fer sist
minnkandi.
Styrktarfélag lamaöra og fatl-
aöra hefur þvi tvimælalaust unniö
mikiö og gott starf.
Nikulás Einarsson
Hreinn Pálsson
Andrés G. Þormar
Björn Guömundsson
Magnús T. Ólafsson
Sveinn Sæmundsson
Sunnudaginn 2. mars var siöan
haldinn framhaldsstofnfundur i
Tjarnarbió, og var hann mjög
fjölmennur. Þar voru samykkt
lög félagsins og kosin stjórn og
framkvæmdaráö. Fyrstu stjórn
félagsins skipuöu: Svavar Páls-
son, formaöur, Nikulás Einars-
son, gjaldkeri, og Snorri P.
Snorrason, ritari. I varastjórn
voru, I sömu röö: Friöfinnur
Olafsson, Björn Knútsson og
Benedikt Björnsson.
Framkvæmdaráöiö skipuöu
eftirtaldir: Jóhann Sæmundsson,
Haukur Kristjánsson, Sigriöur
Bachmann, Sveinbjörn Finnsson
og Halldór Kjartansson.
Hel'stu atriði úr fram-
kvæmdasögu S.L F.
Fyrstu þrjú árin voru engar
framkvæmdir hafnar á vegum
félagsins, en á þeim tima haföi
þvi áskotnast töluvert fé. Haustiö
1955 fóru aö koma hér lömunar-
veikitilfelli og innan skamms svo
mörg aö um faraldur var talaö.
Setti félagiö þá allar eigur sinar
sem' tryggingu fyrir kaupum á
efni til varnar lömunarveiki,
vegna pöntunar er dr. Björn
Sigurösson geröi. Var þetta gert I
trausti þess aö heilbirgöisyfirvöld
kostuöu þetta, sem og varö á sin-
um tima. Fyrir milligöngu
félagsins kom og hingaö danskt
hjúkrunarliö.
Um þetta leyti haföi veriö ráö-
gert aö til starfa tæki HeUsu-
verndarstöö Reykjavikur meö
deild fyrir langlegusjúklinga.
Þegar mænuveikifaraldurinn
hófst var þeirri ákvöröun breytt
og var efri hæö stöðvarinnar tekin
undir mænuveikisjúklinga. Litil
sem engin aöstaða var til eftir-
meöferöar þess fólks sem veikt-
ist. Réöst S.L.F. þá I aö kaupa
stórt einbýlishús að Sjafnargötu
14. Var þvi á skömmum tima
breytt I æfingastöð, og naut félag-
iö fjárhagslegrar fyrirgreiöslu
frá danska lömunarveikifélaginu
viö þessar framkvæmdir. Ljóst
var þó, aö hér var ekki um fram-
tlðarlausn aö ræöa, enda húsnæö-
iö ekki hentugt til þessara nota.
Eftir nokkurra ára starfsemi
æfingastöövarinnar aö Sjafnar-
götu var smiöi endurhæfingar-
deUdar viö Landspitalann langt
komin, en þaö mun ekki sist hafa
veriö fyrir áeggjan ýmissa ráöa-
manna S.L.F. og fjárframlag
félagsins aö ákvöröun um bygg-
ingu þeirrar deildar var tekin.
Kom þá til tals aö spitalarnir yfir-
tækju starfsemi æfingastööyar-
innar og aö hún yröi lögö niöur i
þáverandi mynd. Aö höföu sam-
ráöi viö borgarlækni og aöra yfir-
menn heilbrigöisþjónustunnar
var þó taliö aö þessa starfsemi
viö fatlaöa mætti ekki leggja niö-
ur.
Var þá ráöist I smiöi nýrrar
endurhæfingarstöðvar, aö Háa-
leitisbraut 13 og var hún tekin I
notkun haustið 1968, löngu áöur en
hún gat talist fullgerö.
Börnin í fyrirrúmi
Ariö 1959 bættist nýr þáttur I
starfsemi félagsins er þaö hóf
rekstur sumardvalarheimilis fyr-
ir fötluö börn. Fyrstu fjögur árin
var starfsemin rekin á tveimur
stööum, aö Varmalandi I Borgar-
firöi og Reykjaskóla i Hrútafiröi.
En áriö 1963 keypti félagiö
Reykjadal I Mosfellssveit þar
sem þessi starfsemi hefur verið
rekin siöan. Haustiö 1969 hófst
rekstur heimavistarskóla I
Reykjadal fyrir fötluö börn og
starfaöi sá skóli I 6 vetur, en vorið
1975 var hann lagöur niöur I fram-
haldi af stofnun sérdeildar fyrir
fjölfötluð börn viö Hliöaskóla I
Reykjavik.
Enn jukust afskipti félagsins af
lömuöu og fötluöum börnum meö
stofnun leikskóla snemma árs
1972. Var leikskólinn starfræktur I
húsi æfingastöövarinnar aö
Háaleitisbraut 131 tæp tvö ár, eöa
þar til Reykjavikurborg hóf
rekstur dagheimilis i næsta ná-
grenni stöðvarinnar. Tókst þá
samkomulag um aö ætla 1/4
hluta af húsrými þess fyrir lömuö
og fötluö börn. Leggur borgin þar
til húsnæöi og fullkomna aöstööu,
en Styrktarfélagiö starfsfólk og
nauösynleg hjálpartæki. Húsnæö-
iö sem þannig losnaöi I æfinga-
stööinni hefur siöar veriö notaö
fyrir asthmasjúklinga, aö ósk fé-
lags þeirra.
Lögö hefur veriö á þaö áhersla
innan félagsins aö bæta þjónustu
viö fatlaöa aö þvl er tekur til stoö-
tækja-, umbúöa og skósmiöi. I þvi
skyni hefur S.L.F. styrkt nokkra
einstaklinga til slikra verkefna.
Fjármál félagsins
Ariö eftir stofnun félagsins, eöa
1953 var mikiö rætt um aö afla fé-
lagínu fastra tekjustofna, þvl
ljóst var, aö félagsgjöld og frjáls
framlög myndu duga skammt til
fyrirhugaös starfs. Var þá ákveö-
iö, aö fengnu leyfi fjármálaráöu-
neytisins aö merkja hluta af eld-
spýtustokkum, sem Tóbakseinka-
salan verslaöi meö. Skyldu þeir
seldir á hærra veröi, og hækkunin
renna óskipt til félagsins. Segja
má aö þetta hafi veriö eini fasti
tekjustofnS.L.F.gegnum árin, en
hann hefur þó fariö hlutfallslega
lækkandi og er nú innan viö 2
milljónir króna á ári.
önnur meginfjáröflun félagsins
hefur veriö ágóöi af happdrætt-
um. Þegar til slmahappdrættis
S.L.F. var stofnaö á sinum tima
var þaö hugmynd forystumanna
félagsins aö hagnaöur þess rynni
til nauðsynlegrar fjárfestingar I
húsum og tækjum. Þrátt fyrir aö
undirtektir almennings viö happ-
drættiö hafi ávallt veriö góöar og
meö þvi safnast háar fjárhæöir,
hafa þaö ávallt oröiö örlög þess
Frá barnadeildinni — þvottur og siglingar i vaskinum.
sjóös aöhverfa inn I rekstrarhalla
æfingastöövarinnar.
Enn er ógetiö ýmissa gjafa og
áheita sem félaginu hafa borist á
25 ára starfsferli og styrkt hafa
mjög stööu þess og ööru fremur
gert félaginu kleyft aö ráöast i
þær framkvæmdir sem oröiö
hafa.
Kvennadeildin
Ariö 1966 var stofnuö sérstök
kvennadeild viö S.L.F. Deild
þessi hefur unniö aö margs konar
fjáröflunarstarfsemi og fært æf-
ingastööinni ýmsar gjafir. Eins
og gefur aö skilja hefur þetta ver-
iö félaginu mikil lyftistöng.
Formaöur kvennadeildar er Jón-
Ina Þorfinnsdóttir.
Þá ber aö geta þess aö siöastlið-
in fimm ár hefur félagiö fengiö 1
milljón króna I byggingarstyrk
frá Alþingi.
Starfsemin
t æfingastööinni aö Háaleitis-
braut 13 starfa nú 10 sjúkraþjálf-
arar auk lækna og sérfræöinga,
en alls starfa þar 35manns, þar af
20 i fullu starfi.
A þeim tuttugu árum sem liöin
eru frá þvi aö Styrktarfélag lam-
aöra og fatlaöra hóf fyrst rekstur
æfingastöövar, aö Sjafnargötu 14,
hafa alls 7.555 sjúklingar fengiö
222.452 æfingameöferöir á vegum
þess. Er þá ótalinn fjöldi æfinga-
meöferöa sem fötluö börn hafa
fengiö á sumarsvalarheimilinu i
Reykjadal.
Til aö gefa nokkra hugmynd
um, hvab þessi þáttur I starfi
félagsins hefur aukist gifurlega
að umfangi þau tuttugu og fimm
ár, sem liöin eru frá stofnun þess,
má nefna aö fyrsta áriö sem æf--
ingastöðin aö Sjafnargötu var
starfrækt, komu þangaö 240
sjúklingar og fengu 4406 meöferö-
ir. A siðasta ári komu 779 sjúkl-
ingar i æfingastööina aö Háaleit-
isbraut 13 og fengu 22664 meö-
ferðir.
Félagiö hefur sem fyrr segir
stabiö fyrir rekstri sumardvalar-
heimilis fyrir fötluð börn. Alls
munu á sjöunda hundraö börn
hafa notiö slikrar dvalar þau
átján sumur sem starfsemin hef-
ur veriö rekin. Mörg barnanna
hafa dvaliö þar oftar en einu
sinni, en þó mun ekki fjarri lagi