Þjóðviljinn - 05.04.1977, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 5. april 1977
Umsjón: Guðjón Friðriksson
Skrifið— eða hringið í síma 81333
Við frábiðjum okkur
mjófirsku og
fljótamennsku
„Ég er yfirleitt á móti þvi aö
smiöa fornminjar”, sagöi
Vilhjálmur Hjálmarsson
menntamálaráöherra i blaöa-
viötali þegar hann var spuröur
aö þvi hvort hann væri hlynntur
þvi aö endurreisa húsin sem
brunnu i Bernhöftstorfunni.
Hann á nú samt hlut aö máli aö
smiöa stóran bæ innii Þjórsár-
dal sem kallaöur er sögualdar-
bær og er helmingi vitlausari
framkvæmd heldur en aö halda
viö og endurbæta þaö sem enn
er til eöa reisa þaö sem
nákvæmlega er vitaö hvernig
leit út. Þaö veit nefnilega enginn
hvernig sögualdarbær hefur lit-
iö út.
Sögualdarbærinn kemur þvi
hvorki aö gagni né hefur nokk-
urt fornminjagildi. ööru máli
gegnir um Bernhöffstörfuna.
Hún er hluti af heillegri húsa-,
þyrpingu frá siöustu öld, en búiö
er aö eyöileggja flestar aörar
Verðlaun
fyrir skip
nr. 27-30
Dregiö hefur verö úr nöfnum
j þeirra sem sendu réttnöfn skipa
I nr. 27-30 en skip nr. 26 er ekki
meö vegna mistaka þriöjudag-
inn sem þaö átti aö birtast. Upp
| kom nafn Hermanns Björns-
sonar, Engjavegi 32, ísafiröi og
| fær hann i verölaun bókina
Veturnóttakyrrur eftir Jónas
I Arnason sem Ægisútgáfan gefur
I út.
Þessi eru nöfn skipanna:
Nr. 27 Ólafur.
Nr. 28 Guömundur.
Nr. 29 Herjólfur.
Nr. 30 Surprise.
sllkar þyrpingar eöa húsaraöir
frá timbur- og bárujárnshúsa-
árunum. Þar aö auki eru húsin i
Bernhöftstorfu meöal elstu húsa
i Reykjavik og byggö I hlýlegum
dönskum stil, sem einkenndi
fyrsta þéttbýli á íslandi og er
þvi hluti af Islenskri sögu
Margiraöilar hafa sýnt áhuga
á aö fá inni I þessum húsum
fyrir margvislega starfsemi svo
aö húsin gætu komiö aö fullu
gagni auk þess aö gera Reykja-
vik aö fallegri, skemmtilegri og
fjölbreyttari borg heldur en ef
ferkantaöir kassar einoka hana
meö öllu. Þetta hafa akureyr-
ingar skiliö fyrir löngu og varla
viljum viö reykvikingar kallast
barbarar viö hliöina á þeim.
Flestir eru sammála um aö
Akureyri sé fallegasti bær á
islandi. En hvers vegna er hann
þaö? Spyrji nú hver sjálfan sig.
Einhvern tima hefur veriö
sagt aö þaö sé einkennilegt aö
allar fegurstu borgir I Evrópu
séu gamlar borgir en allar þær
ljótustu séu nýjar. Ég hef komiö
til tveggja nafnfrægra borga I
Hollandi. Onnur var eyöilögö
meöölluistriöinu oghefur veriö
reist ný borg á rústum hinnar
fyrri. Hin heldur sinum svip frá
17. öld aö mestu leyti enda fékk
hún aö vera I friöi i strlöinu.
Þetta eru Rotterdam og
Amsterdam. Hin fyrri er kald-
ranaleg opin og ljós. Þar ræöur
steinsteypa, stálog gler feröinni
og hraöbrautir skera borgina
þvers og kruss. Amsterdam er
einhver hlýlegasta og fallegasta
borgEvrópu.Þare*ugömul hús
viöþröngargötur og siki, og þar
er skemnitilegt mannlif á göt-
unum.
Þennan sannleik hafa lika rót-
grónar menningarþjóöir skiliö.
Þar er algengt aö smiöaöar séu
fornminjar. Hins vegar er ekki
von aö gamall og Ihaldssamur
bóndi austan úr fásinninu i
Mjóafirði skilji svona sjónar-
miö. Viö reykvikingar frábiöj-
Þaö er ekkl von aö gamall og
Ihaldssamur bóndi austan úr
Mjóafirði skilji svona
sjónarmiö.
um okkur lika sjónarmiö hans.
Og lika fljótamannsins i
stjórnarráöinu. Þeir geta atast
eins og naut i flagi i sinni
heimabyggö en ekki i okkar.
Höfuöborg Póllands var jitfn-
uð við jöröu I seinni heims-
styrjöldinni. Fyrsta verk
pólverja var aö endurreisa hana
i sinni fyrrimynd frá grunni. Og
þetta geröu þeir þrátt fyrir
örbirgð eftirstriösáranna. Samt
heyrast aldrei pólskar raddir aö
þetta hafi veriö röng stefna.
Þeir eru hreyknir af þessu
framtaki og enn skipar Varsjá
sinn sess sem ein af fegurstu og
mannlegustu borgum I Evrópu.
Tveir fornir virkisturnar i
Bonn þóttu vera fyrir umferö á
siöustu öld, þrátt fyrir þaö, aö
umferöin væri þá bamaleikur
miðaö viö það sem nú gerist.
Þjóöverjar fengu bakþanka 60'
ámm siðar þegar bilaumferö
var komin i algleyming. Þeir
tóku sig til og endurreistu báöa
turnana beint i veg fyrir bila-
umferöina.
Gleymum „sögualdarbæn-
um” og komum þess i staö I veg
fyrir aö þaö sem viö eigum glat-
ist meö öllu. Hlúum aö forn-
minjum, en púum á „glamour”
eins og sögualdarbæinn.
Ungur rcykvikingur
Níu spurníngar frá
aldraðrí konu
Kona sem býr skammt frá
miöbænum hringdi i Póstinn og
baö fyrir niu spurningar til
ýmissa aöila. Þeim er hér meö
komiö á framfæri til þeirra sem
svara ber:
1. Hvenær kemur framhalds-
saga fyrir aldraöa aftur I
Þjóöviljann?
2. Er þaö skylda aö birta
myndir af ódæmdum saka-
mönnum og hvers vegna?
3. Er þaö siölegt aö ganga til
messu meö peninga I vösum
sbr. fjársöfnun aö lokinni guös-
þjónustu?
4. Er þaö ekki ókurteisi aö
spyrja fermingarbarn aö þvi i
fjölmiöli hvort þaö hafi látiö
ferma sig aöeins fyrir gjafir?
5. Væri þaö ósvlfni aö ætlast
til þess aö settir yröu þrir bekkir
viö Laugaveg og svo sem einn á
Skólavöröustig fyrir örmagna
gangendur aö tylla sér á? Hvaö
segja Lyonsmenn, oddfellowar
eöa aörir sérvitringar um þaö?
6. Má drepa eins mikiö af
þorski hér viö landiö eins og
hægt er, bara ef Islendingar
sjálfir gera þaö?
7. Hvenær losnum viö út-
varpshlustendur við Hannes
Gissurarson?
8. Hvers vegna voru þættir
Sverris Kjartanssonar I útvarpi
lagöir niöur sem voru þó svo
yndislegir?
9. Hvenær veröa göturæsin á
Skólavöröuholtinu og vlðar
hreinsuö?
Mínótárus
og bíllinn
Til er goösögn um skrimsliö
Minótárus á eynni Krit sem bjó
þar i völundarhúsi og varö aö
fórna þvi ungmennum á hverju
ári.
Ég þekki gamlan mann, sem
bjó I Ameriku I aldarfjóröung,
og er mikill spekingur. Einu
sinni var ég viö fótskör hans aö
hlýða. Þá fór hann aö tala um
bila og þaö böl sem af þeim staf-
ar. Hann likti þeim viö
Minótárus. Þeir eru eins og
ófreskjur sem einn góöan dag
gengu á land og siöan tilbiöur
mannkyniö þá og veröur aö
fórna þeim fjölmörgum
manneskjum á hverju ári, sem
láta lifiö eöa örkumlast.
Kritverjar hinir fórnu losnuöu
ekki viö Minótárus fyrr en
Þeseus kom og drap hann.
Jónas Kristjánsson, ritstjóri
Dagblaösins, telur aö þaö sé
eðlislægt nútimamanninum aö
eiga bil.
Kritverjum var talin trú um
nauösyn skrimslisins og tilvera
þess var ópium fólksins og hélt
þvi I skefjum.
Einu sinni var ég á ferö á
hraöbraut milli New York og
Washington. Þaö var um mestu
ferðahelgi i Bandarikjunum.
Fyrir helgina var þvi lýst yfir i
fjölmiölum aö tölfræöilegar lik-
ur bentu til þess aö 767 færust i
biislysum um hana. Siöan
dundu tilkynningar i útvarpi
alla helgina um hversu margir
væru þegar dauöir þá og þá
stundina.
Ég sat stjarfur af hræöslu á
100 km hraöa á mestu umferöa-
götu i heimi.
Vib Islendingar erum farnir
aö þjóna bilguönum meira en
góöu hófi gegnir. Aöalskipulag
Reykjavikur er td. miðaö viö
hann fyrst og fremst.
Þaö er dyggilega fariö eftir
guðspjalli Jónasar Kristjánsson
aö einkabillinn sé manninum
eölislægur.
Samt er nú svo komiö aö
ókostir einkabilaeignar eru
orönir svo áberandi aö timi
Þeseusar er kominn. Þaö er
ekki aöeins slysahætta, mengun
og hávaöi, sem af honum stafar.
Stór hluti af þjóðartekjum og
gjaldeyrissjóöi okkar fer I hann
og fólk þarf aö slita sér Ut til ab
geta átthann. Svo veröur borgin
okkar svo ógn leiöinleg, þver-
skorin af hraöbrautum, og
snauö af samveru fólks. Allir
eru i bilunum sinum. Gamli
rúnturinn i miöbænum er lýs-
andi tákn um þessa breytingu.
Bllguöinn er smám saman aö
færa sig lengra og lengra upp á
skaftið i Reykjavik og prestar
hans, borgaryfirvöldin, halda
söfnuðinum viö efniö.
Skrýtiö fyrirbæri hefur td.
rutt sér til rúms I eldri hverfum.
Þar eru rifin gömul hús og i
staðinn eru reist bilhús.
Sú regla gildir aö fyrir hverja
nýja ibúö á aö vera bilastæði
fyrir einn bil. Þetta er skv.
sjónarmiðinu aö billinn sé eölis-
lægur manninum.
Sums staöar eru gamlir og
rótgrónir trjágarðar malbikaöir
til aö uppfylla þessi skilyrði en
annars staðar eru smiöuö hús
sem fylla upp i garöinn og þá
eru góö ráö dýr.
Þá veröa bilastæöin aö vera
inni I húsunum. Og þannig er
oröið um mörghús. iplllihn hef:
hreiöraö notalega um sig meðal
fólksins i Ibúöarhúsunum. Bill-
inn býr á 1. hæö, fólkið á 2.
hæð. Fer ekki timi Þeseusar
aö koma?
—GFr.
m
ALDARSPEGILL
s
Ur íslenskum blöðum á 19. öld
Lausafregn segir Ldruá sýslumani)
Blöndal (skipaðan amtmann nyrðra) iát-
inn, on ntiklar JJkur til uð ntuni jnissögn.
vern, sem betur fcr, mcð því hún er ó-
rekjanleg til góðrar heimildar.
ísafold 23. maí 1894