Þjóðviljinn - 19.07.1977, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 19. jtíli 1977 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Ólga og óeirðir
í Suður-Afríku
JÓHANNESARBORG 18/7
Reuter.Talsverð ólga var í
tveimur borgarhverfum
blökkumanna i Suður-
Afríku um helgina, og á
einum stað skaut lögreglan
--Auðvitað reynum við aö gera eitthvað við menguninni - við
blöndum reykinn með ilmvatni.
Dönsk heilbrigðisyfirvöld:
Sönnunarbyrði
velt yfir á
framleiðendur
Umhverf isverndunar-
menn i Danmörku hrósa nú
nýunnum sigri i baráttunni
við mengunarvaldandi
verksmiðjur. Nýskipaður
forstöðumaður danskra
heilbrigðisyf irvalda og
starfslið hans hafa synjað
sænsk-norsku fyrirtæki,
Lorokem A/S, um leyfi til
aðreisa og reka poly-vinyl-
kiórið plastverksmiðju i
Skælskör í Danmörku.
Plastefnið PVC, sem mikið er
notað til framleiðslu alls kyns
plasthluta, röra, umbúða og hár-
greiða, svo eitthvað sé nefnt, er
framleitt úr smærri einingum,
vinyl-klöriöi. Fá efni eru eins vel
þekkt sem skaövaldar fyrir menn
og dýr eins og vinyl-klóriðiö, en
við framleiðslu PVC sleppur
alltaf einhver hluti hráefnisins út
i andrúmsloftið, auk þess sem
starfsmenn verksmiöjanna eru
aldrei óhultir fyrir þvi. — Að
undanförnu hefur verið unnið að
þvi að loka efnaferlinu og hefur
magn vinyl-klóriðs sem sleppur
út i umhverfið veriö minnkað um
95% á siðustu fjórum árum.
Samsteypa Norsk-Hydro og
Nordkem er i þessu tilliti mjög
framarlega i mengunarvörnum
sinum, en dönsk heilbrigðisyfir-
völd hafa krafist þess að hún
sanni að það litla magn vinyl -
klóriös sem samt sleppur við
efnaferlið sé alls ekki skaðlegt
heilsu manna.
Með þessari ákvörðun hefur
hlutunum verið snúið við neyt-
endum i hag, þar sem heilbrigð-
isyfirvöld hafa ávallt talið sér
skylt aö sanna skaðsemi meng-
unar áður en til synjunar á
rekstrarleyfi eða stöövunar-
rekstrar kæmi. Þetta þekkjum
viö frá Alverinu, Kisiliðjunni og
Grundartanganum hér á landi.
Samkvæmt þeim upplýsingum
sem Þjóðviljinn hefur aflað sér,
er töluvert flutt til landsins af
unnum plastvörum úr PVC, en
einnig hefur Hampiðjan og fleiri
fyrirtæki keypt PVC inn frá
Þýskalandi og Noregi og steypt úr
þvi sinar framleiðsluvörur. Eins
og sagt er hér aö framan er það
sjálf framleiðsla PVC sem er
hættuleg en ekki vinnsla úr þvi
efni, þótt varhugavert þyki að
nota PVC-rör til drykkjarvatns-
flutninga og PVC-umbúðir utan-
um matvæli.
Þetta fordæmi danskra heil-
brigðisyfirvalda verður væntan-
lega til þess að yfirvöld annars
staðar láti af undirlægjuhætti sin-
um gagnvart verRsmiðjurekstri,
sem grunaður er um að vera
hættulegur umhverfi sinu og
starfsfólki.Umsagnar heilbrigðis-
eftirlits rikisins var leitað, en þar
eru allir i sumarfrii sem stendur.
—A.I
aövörunarskotum eftir að
kveikt haföi verið í tveim-
ur skólum.
Til óeirða kom á laugardaginn
og sunnudaginn i borgarhverfi
blökkumanna fyrir utan Queens-
town i Höfðahéraði og i Soweto
skammtfrá Jóhannesarborg. All-
margir lögregluþjónar og a.m.k.
einn óbreyttur borgari urðu fyrir
meiðslum i Queenstown á laugar-
dagskvöld, þegar mannfjöldinn
grýtti lögregluþjóna, sem komu á
vettvang eftir að óeirðaseggir
höfðu kveikt i tveimur barnaskól-
um. Öeirðirnar stóðu aðeins yfir i
tiu minútur og dreifðist mann-
fjöldinn þegar lögreglan skaut
aðvörunarskotum.
Fjörutiu og tveir blökkumenn
voru handteknir i Soweto á
sunnudaginn þegar til óeirða kom
við jarðarför manns, sem lög-
reglan hafði skotið til bana.
Frá óeirðum I Soweto.
Lokið
fundum á
hajréttar-
ráðstefiiu
NEW YORK 16/7 Reuter —
Sjötta fundi hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna,
sem staðið hefur yfir i New
York undanfarnar átta vik-
ur, lauk i dag og var ákveðið
að sjöundi fundurinn skyldi
hefjast 28. mars næstkom-
andi i Genf. Sögðu fulltrúar á
ráðstefnunni það í einkavið-
ræðum að talsverður árang-
ur hefði orðið af þessum við-
ræðum einkum hvað snerti
reglur um vinnsiu auðiinda á
hafsbotni. Niðurstöður þessa
fundar verða ekki birtar fyrr
en i næstu viku.
Trúaróeiröir
í Tel Aviv
TEL AVIV, — Til óeiröa kom I Tel
Aviv á föstudagskvöldið, þegar
lögreglunni lenti saman við um
3000 strangtrúaða gyðinga, sem
reyndu aö loka götum I borginni.
Ætluðu gyðingarnir með þessu að
koma I veg fyrir alla umferð, þvi
að samkvæmt trúarbrögöum
þeirra er ekki leyfilegt að aka i
bifreið á hvildardaginn.
Þetta er i annað sinn i röð, sem
óeiröir verða i þeim hverfum Tel
Aviv, þar sem strangtúaðir menn
búa, kvöldið á undan hvildardeg-
inum. Reyndu trúaðir menn
klæddir svörtum fötum að setja
tálmanir fyrir göturnar,lögreglan
tók burtu tálmanirnar og ýtti
mönnum burt, en þeir gripu þá til
þess að grýta lögregluna. Loks
náðist samkomulag um að göt-
urnar yrðu opnaðar, en einungis
fyrir umferð þeirra sem búa i
hverfinu. Fyrr um kvöldiö hand-
tók lögreglan sjö unga menn, sem
voru að mótmæla lokun gatn-
anna.
Umsvif strangtrúaðra gyðinga
hafa aukist mikið siöan stjórn Be-
gins tók við völdum i Israel, þvi
að hann varð að ganga til samn-
inga við trúarlega stjórnmála-
flokka til að fá þingmeirihluta, og
lofaði hann þeim þá ýmsum frið-
indum.
Handtökur i Egyptalandi
KAIRÓ 15/7 Reuter — Talsmenn
egypsku lögreglunnar skýrðu frá
þvi i dag að undanfarna daga
hefðu verið handteknir um 600
heittrúaðir múhameðstrúar-
menn, sem ákærðir eru fyrir
samsæri gegn rikisstjórn lands-
ins. Þessir menn eru allir félagar
i samtökunum „Iðrun og aftur-.
hvarf frá synd” (Takfir wal
hijira), sem handtóku og myrtu
fyrrverandi ráðherra snemma i
þessum mánuði og geröu
sprengjuárásir i Kairó.
Þinga um krabbamein
KAUPMANNAHÖFN 15/7 Reuter
— Búist er við þvi að fjórtán milj-
ónir Evrópumanna deyi úr
krabbameini á næsta áratug, en
unnt er þó að lækna einn krabba-
meinssjúkling af hverjum þrem-
ur, sagði dr. Mikhail Garin, leið-
togi krabbameinsdeildar heil-
brigðismálastofnunar Sameinuöu
þjóðanna, á blaðamannafundi i
Kaupmannahöfn i dag.
Undanfarna daga hefur Heil-
brigðismálastofnunS.Þ. gengist
fyrir ráðstefnu um varnir gegn
krabbameini i Kaupmannahöfn,
og tóku þátt i henni sérfræðingar
frá 22 löndum. Lauk henni i dag,
og var þá haldinn fundur með
fréttamönnum.
Yfirmaöur krabbameinsrann-
sókna i Vinarháskóla sagði að bú-
ast mætti við þvi að 90% lungna-
krabba hyrfi ef menn hættu að
reykja. „Það bendir einnig ýmis-
legt til þess að áfengi sé ekki siður
krabbameinsvaldur en tóbak, og
valdi krabbameini i þvagblöðru
og ýmsum öðrum stöðum likam-
ans”, sagði hann.
Danskur sérfræðingur sagði að
krabbamein i húð væri stöðugt að
aukast vegna óhóflegra sólbaða
manna nú.
Það kom fram i umræðum á
ráðstefnunni að krabbamein væri
ein af þremur helstu dánarorsök-
-um i Evrópu, en hinar tvær væru
hjartasjúkdómar og slys. Svipað
væri ástandið i Norður-Ameriku
og Japan. Lungnakrabbi væri al-
gengasta tegund sjúkdómsins og
væri hann stöðugt að aukast.
Krabbamein i húð og hvitblæði
væri einnig að aukast, i Evrópu,
en hins vegar væri krabbamein i
maga og móðurlifi að minnka.
CIA:
Byrluöu mönnum
inn eiturlyf
WASHINGTON 15/7 Reuter —
Talsmenn bandarisku leyni-
<þjónustunnar CIA skýröu frá
þvi i Washington i dag að þeir
hefðu fundið skjöl sem sönnuðu
að leyniþjónustan heföi gert til-
raunir meö eiturlyf á mönnum
án vitneskju þeirra. Þegar
Carter forseti hafði fengið vitn-
eskju um þetta hjá Stansfield
Turner, yfirmanni CIA, skýrði
hann fréttamönnum frá þvL að
hann liti mjög alvarlegum aug-
um á þetta mál.
Þegar rannsókn var gerð á
ýmsu undirferli CIA árið 1975,
m.a. áformum um að myrða er-
lenda leiðtoga, var svo látiö
heita að þessi skjöl um tilraunir
með eiturlyf hefðu verið eyði-
lögð. En samkvæmt upplýsing-
um, sem komu fram i bréfi frá
Turner til Daniels Inouye, öld-
ungadeildarmanns og formanns
rannsóknarnefndar um málefni
CIA, fundust þessi skjöl nýlega.
Tilraunir með eiturlyf voru
geröar á árunum 1953 til 1964, en
að sögn Turners var þeim þá
hætt. M.a. voru notaðir
drykkjumenn og eiturlyfjaneyt-
endur við tilraunirnar og voru
mönnum byrluö eiturlyf án vitn-
eskju þeirra. Eitt markmiö til-
raunanna var einmitt það
hvernig unnt væri aö gefa
mönnum slik lyf án þess aö þeir
kæmust að þvi.
Einn af þeim mönnum sem
notaöir voru sem „tilrauna-
dýr”, lifefnafræðingur að nafhi
Frank Olson, beið bana við
þessar tilraunir; stökk hann út
um glugga á hóteli i New York
28. nóvember 1953, þegar hann
var undir áhrifum eiturlyfja.
Ekki var skýrt frá hinni raun-
verulegu dánarorsök hans fyrr
en 1975, þegar rannsóknarnefnd
fór að hnýsast i leyndarmál
CIA.