Þjóðviljinn - 19.07.1977, Page 16

DMÐVIUINN
Þriðjudagur 19. jiili 1977
Aðalsimi Þjóöviljans er 81333 kl. 9-21 mánudaga til föstu-
daga, kl. 9-12 á laugardögum og sunnudögum.
Utan þessa tlma er hægt að ná I blaöamenn og aöra starfs-
menn blaðsins i þessum simum: Ritstjórn 81382, 81527,
81257 og 81285, útbreiösla 81482 og Blaöaprent 81348.
C81333
Einnig skal bent á heima-
sima starfsmanna undir
nafni Þjóöviljans I sima-
skrá.
Gífurleg eftirspurn eftir einkagæslu:
„Stjórnmálamenn
hafa ekkí áhuga”
segir Margrét Siguröardóttir, sem hefur eftirlit
með starfseminni á vegum Félagsmálastofnunar
„Ég hef aldrei haft veð-
ur af því/ að stjórnmála-
menn sýndu þessari starf-
semi áhuga eða leituðu eft-
ir upplýsingum um hana.
Að minnsta kosti ekki karl-
mennirnir. Þeir vilja fá
góða þegna, en hvernig á
að a la þá upp er ekki þeirra
vandamál," sagði Margrét
Sigurðardóttir, sem hefur
eftirlit með barnagæslu í
heimahúsum á vegum Fé-
lagsmálastofnunarinnar.
Bladamenn standa i kjarasamningum:
Neita ad afsala
sér verkfallsrétti
Blaöamenn og útgefendur eiga
nú í samningaviðræöum og er
deila þeirra komin til sáttasemj-
ara fyrir alllögnu. Hefur henni
ekki miðaö langt áleiðis þótt átta
fundir hafi verið haldnir.
Blaðamannafélag Islands efndi
i gær til félagsfundar þar sem
staðan i samningunum var skýrð.
Jafnframt fór stjórn félagsins og
launamálanefnd fram á að efnt
yrði til atkvæðagreiðslu meðal
blaðamanna um verkfallsheimild
til handa stjórn og launamála-
nefnd. Var það samþykkt og fer
hún fram á skrifstofu félagsins aö
Skólavörðustig 12 kl. 13-15 i dag
og á morgun.
Af samning'unum er það helst
að frétta að útgefendur hafa boðið
blaöamönnum sömu kjarabætur
og um var samið i samningum
ASt og VSI frá 22. júni sl., þe. 18
þúsund krónur strax ofan á öll
laun, 2.5% i sérkröfur og samning
til 1. desember 1978. Blaðamenn
kváðust ekki vera til viðræðu um
þessa tillögu fyrr en búið væri að
samræma laun þeirra þeim kjör-
um sem fréttamenn rikisfjölmiðl-
anna búa við.en þau eru allmiklu
betri þegar litið er til neöri hluta
launastigans en jafnast svo nokk-
urn veginn út þegar starfsaldur
blaðamanna eykst. A fundi sem
haldinn ar sl. föstudag lögðu
blaðamenn þvi til að samið yrði
til tveggja mánaða meðan beðið
er eftir samningagerð BSRB og
rikisvaldsins en þá yrði aftur tek-
ið til við samræminguna. Þessu
höfnuðu útgefendur og kváðust
vilja leysa samræminguna með
nefndarskipan og oddamanni en
blaðamenn neituðu að afsala sér
verkfallsrétti sinum og láta
samningsrétt sinn af hendi til
slikrar nefndar.
Samningafundur hófst i deil-
unni kl. 20.30 i gærkvöldi og voru
engar fréttir að hafa af honum
þegar blaðið fór i prentun. _j»h
Talið er að nú séu amk. 700 börn
i einkagæslu hjá konum, sem Fé-
lagsmálastofnunin hefur veitt
leyfi en vegna afturkipps i bygg-
ingu dagvistunarstofnana á s.l.
ári hefur gifurleg eftirspurn verið
eftir einkagæslu. Sagði Margrét
að s.l. vetur hefði skapast nánast
neyðarástand, einkum i ýmsum
eldri hverfum borgarinnar.
„Þetta kemur auðvitað niður á
gæðum þessarar þjónustu, og
margar konur urðu að hlaða á sig
miklu fleiri börnum en þær gátu
sómasamlega sinnt vegna þessa
neyðarástands.”,,Styður hið op-
inbera eitthvað viö þessa starf-
semi?” „Gæsla barna einstæðra
foreldra er niðurgreidd, en að
öðru leyti hefur hið opinbera ekki
afskipti af þessu. Við reynum aö
fylgjast með þessum heimilum og
veita fræðslu og aðstoð eftir þörf-
um. Það má segja að oft gefist
þessi einkagæsla ágætlega, eink-
um hjá konum sem hafa sjálfar
komið upp eigin börnum og hafa
ánægju af að hafa börn i kringum
sig. En þvi fer f jarri að hægt sé að
leysa dagvistunarmálin eingöngu
á þennan hátt. Hið opinbera verður
aö gera verulegt átak i byggingu
dagvistunarstofnana þannig að á-
lagið veröi ekki svona mikiö á
einkagæsluna og að fólk hafi ein-
hverja valmöguleika”, sagði
Margrét ennfremur. Talið er að
verð fyrir einkagæslu sé nú um 22
- 25 þús. á barn og rætt hefur verið
við skattstjóra um leiöir til að
telja þessa vinnu fram.
þs
Myndina tók gel. á starisvelu l Breiftholti. Þessir hressu
krakkar bjarga sér sjálf þessa stundina, en staftreynd er,
samkvæmt nifturstöðum sálfræftideildarskóla, að flest sál-
ræn vandræfti barna má rekja til langs vinnutima foreldra
og skorts á góðri umönnun — á dagvistunarheimilum eða
meft öðrum hætti.
FYRIRFRAM SALA Á SÍLD
4 miljarðar
Fyrrihluta þessa mánaftar voru
undirritaðir samningar um fyrir-
framsölu á 72.000 tunnum af ýms-
um tegundum saltaftrar Suftur-
landssildar til Sviþjóftar og V-
Þýskalands. Nokkur hækkun varft
á söluveröi frá fyrra ári.
Aður var búið að semja um fyr-
irframsölu á 65.000 tunnum til
Sovétrikjanna og Finnlands.
Samtals hafa þvi verið seldar
með fyrirframsamningum um
137.000 tunnur og áætlað er að fyr-
ir innanlandsmarkað verði saltað
i 20 — 30.000 tunnur og er i þeirri
tölu innifalið það magn, sem
Sfldarútvegsnefnd gerir ráð fyrir
að selja i öðrum dreifingarum-
búðum en tunnum.
Samkvæmt framansögðu hefir
sala verið tryggð á 157 — 167 þús.
tunnum og er útflutningsverð-
mæti þess magns áætlað um 3.800
miljónir króna, miðað við svipaða
stærðarskiptingu sildaraflans og i
fyrra.
A s.l. ári nam heildarsöltun
Suðurlandssildar um 125.000
tunnum, en mestur hluti aflans
fór þá til söltunar.
Verdbólguyélin komin í gang
Vaxtahækkun sú sem
Seðlabankinn boðaði fyr-
ir helgina sýnir greini-
lega að ríkisstjórn Geirs
Hallgrímssonar er ráð- og
dáðlaus í höndunum á dr.
Jóhannesi Nordal. Þetta
viðurkenndi viðskipta-
ráðherra opinberlega og
sagðist ekkert hafa með
þau viðskiptakjör að gera
er vextir nefnast.
Það fer heldur ekki á milli
mála hvaöa hagsmuna Seðla-
bankinn þarna gætir. Það eru
hagsmunir veröbólgubraskara
og innflutningskónga. Þar i
flokki er framarlega Geir Hall-
grimsson, sem fyrir undarlega
tilviljun er alnafni forsætisráð-
herrans, sem ekkert hefur með
vaxtamál að gera.
Ekkert vafamál er að þessi
vaxtahækkun virkar sem hvati
á verðbólguna. Vextir eru stór
liöur i kostnaði fyrirtækja hér á
landi og sérhver hækkun útláns-
vaxta eykur framleiöslukostnað
hjá fyrirtækjum. Þessari aukn-
ingu framleiðslukostnaðar
reyna fyrirtækin að sjálfsögðu
að velta út i verðlagið. Fyrir-
tæki, sem framleiða til útflutn-
ings og geta þvi ekki velt hækk-
ununum út I verðlagið, munu i
staðinn fara fram á gengislækk-
un. (Ætli frystihúsin krefjist
ekki gengisbreytinga i haust?)
Vaxtaráðstafanir af þvi tagi
sem nú hafa verið ákveðnar
þýða einfaldlega aö vextirnir
elta verðbólguna og veröbólgan
vextina o.s.frv., o.s.frv.
Vextir af rekstarlánum til at-
vinnureksturs eru mun hærri
hérlendis en i nágranna- og
samkeppnis-löndum okkar, og
hafa veriö þaö undanfarin ár.
Þetta hefur gert samkeppnis-
hæfni okkar slæma.
Til að Islensk fyrirtæki gætu
verið samkeppnishæf hefur bilið
i raun verið brúaö meö þvi aö
borga islensku verkafólki lægri
laun en tiðkast i þessum lönd-
um. Vaxtahækkun þessi er þvi
bara enn einn áfangi á þeirri
sömu braut.
Það vantar ekki að nógu fal -
legar hugmyndir eru settar
fram þegar vaxtahækkunin er
skýrð. Með þvi að hækka vexti á
aö minnka eftirspurn eftir fjár-
magni og þar með verður dregið
úr þenslu i efnahagskerfinu og
verðbólgan minnkar. Hljómar
flott, ekki satt?
Og samkvæmt kennslubókum
þeim I hagfræði sem dr. Jó-
hannes Nordal hefur lesið i
skóla er þetta rétt. En forsendur
kennslubókarinnar eru ekki fyr-
ir hendi i islensku þjóðfélagi, og
þvi verða röksemdir og úrræði
frjálshyggjumanna að hreinni
endaleysu, jafnvel á mæli-
kvaröa frjálshyggjunnar (sem
þó kallar ekki allt ömmu sina i
lélegum röksemdum).
Vaxtahækkun mun eins og nú
háttar i efnahagskerfi Islend-
inga ekki draga úr eftirspurn
eftir fjármagni heldur mun hún
þvert á móti auka hana.
Það er litið á hana sem fyrir-
boða annars og meira, t.d.
meiriháttar gengisbreytinga og
aukinnar verðbólgu. Þess vegna
taka menn lán með hverjum
þeim kjörum sem bjóðast og
fjárfesta i steinsteypu og
tréysta svo á aö verðbólgan
bjargi málunum. Verðbólgu-
braskarar af ýmsu tagi sjá svo
um að ýta undir bálið. T.d. birt-
ist i Timanum á sunnudaginn
viðtal við nokkra fasteignasala
og aömati eins þeirra „má gera
ráð fyrir allt að 30% hækkun til
áramóta”.
Þegar svo er komið málum
verður hagfræði frjálshyggj-
unnar að öfugmælavisu og allar
ráöstafanir byggðar á henni að
hreinum skripaleik.
Verkalýðshreyfingunni
að kenna?
En frjálshyggjumennirnir eru
þó svo heppnir að þeir hafa
komið sér upp föstum sökudólg
til að kenna um verðbólguna.
Það er verkalýðshreyfingin. Og
sami söngurinn mun verða
sunginn aö þessu sinni, og er
reyndar hafinn.
Forystumenn i svonefndum
„samtökum atvinnuveganna”
hafa ekki verið neitt sérlega
áfjáðir að skamma rikisstjórn-
ina fyrir að hækka rekstrar-
kostnað þeirra, en i aðalmál-
gangi heildsalastéttarinnar,
Visi, er Grýlusöngurinn um
verkalýðshreyfinguna hafinn.
Dr. Þráinn Eggertsson skrifar
þar grein þar sem Sólstöðu-
samningunum er lýst sem „af-
kastamestu verðbólguvél sem
sést hefur”, og þar fram eftir
götunum og spáð algjöru hruni
af þeirra völdum.
Það er þvi ljóst að ætlunin er
að koma þvi inn hjá fólki að
verkalýðshreyfingin beri
ábyrgð á efnahagsástandinu, en
ekki rikisstjórnin, þvi af grein
doktorsins er helst hægt að lesa
að rikisstjórnin sé fangi ASt.
En i raun er i grein þessari
um harðan áfellisdóm að ræða
yfir islensku efnahagskerfi og
þeim er þvi stjórna. Þvi i raun
segir dr. Þráinn þarna, að is-
lensku efnahagskerfi verði ekki
stjórnaö i anda frjálshyggjunn-
ar nema þvi aðeins að verka-
fólki séu borguð sultarlaun.
eng.
Vextirnir elta verðbólquna og verðbólgan vextina