Þjóðviljinn - 18.12.1977, Blaðsíða 16

16 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagurinn 18. desember 1977
islenskur ibnaOur byggir I
vaxandi mæli á matvælafram-
leiöslu og eflaust mun matvæla-
iönaður eflast mjög á næstu ár-
um hér á landi.
A ótrúlega skömmum ttma
hefur úrval islenskra matvæla
aukist verulega, nýjar tegundir
matvæla hafa komiö á markaö
og nýjar vinnslu- og geymsluaö-
feröir oröið almennar.
Það er t.d. ekki langt siöan aö
einungis var hægt aö kaupa hér
mjólk, rjóma, skyr, smjör og
eina tegund af mjólkurosti, en á
undanförnum árum hafa
mjólkurafurðir oröiö mjög fjöl-
breyttar og nýjar tegundir osta,
jógúrt, ýmir, o.fl. komiö á
markað.
Fjölbreytni hefur einnig auk-
ist i pylsugerö, smjörllkisgerö
og brauðgcrö og niöursuðuiön-
aöur hefur eflst.
A sama tlma hafa umbúðir
matvæla veriö bættar og á þeim
hefur I ýmsum tilvikum veriö
komiö fyrir upplýsingum um
innihald, geymsluþol og nær-
ingargildi vörunnar.
Vöruþróun af þessu tagi er
ekki möguleg nema til komi sér-
þekking manna á sviöi mat-
vælaframleiöslu, næringar-
fræði, efnafræöi og verkfræöi.
Sjálfsagt hafa framfarirnar
oröið örastar í mjólkuriönaöin-
um, enda munu nú starfandi hér
á landi um 100 mjólkurfræðing-
ar, en samanlagöur fjöldi sér-
fræöinga I framleiöslu annarra
matvæla er miklu lægri.
Sérmenntun á sviöi matvæla-
fræði og matvælaframleiöslu
hafa menn hingaö til þurft aö
sækja til útlanda, en I haust
hófst kennsla I matvælafræöum
viö Háskóla islands og stunda
nú um 30 manns nám þar á
þremur stigum. Aætlaö er aö
fyrstu nemendur útskrifist á
næsta ári.
Ný kennslugrein í Háskóla Islands:
„islenskt hráefni til mat-
vælaiönaðar er i mörgum til-
fellum gjörólikt þvi hráefni
sem framleitt er jafnvel I
næstu nágrannalöndum okk-
ar og krefst þvi sérstakrar
meöferöar.
Ef menntun I matvæla-
fræöum á aö koma islenskri
framleiöslu aö fullu gagni
veröur að vera hægt aö afla
hennar hér á landi.
Astæöan er m.a. sú, aö há-
skóladeildir i matvælafræö-
um erlendis sérhæfa sig
venjulega i ákveönum grein-
um sem henta þvi landsvæöi
eöa landi, sem deildin starf-
ar i.
Auk þess miöast námiö þar
við meiri sérhæfingu og aö
jafnaöi margfalt stórtækari
vinnslu en hér tiökast.
Vonandi vex þekking okk-
ar á sérstöðu tslands og is-
lenskra hráefna á komandi
árum fyrir tilstilli innlendra
rannsókna, sem gera má ráö
fyrir aö þrói'st jafnhliöa
þessu námi i Háskólanum.’
J.Ó.R.
Nú þegar
30 nemendur
Eins og fyrr segir stunda nú um
30 manns nám i þessum greinum
viö Háskólann, á fyrsta, ööru og
þriðja ári.
A fyrsta ári leggja nemendur
aöallega stund á liffræöigreinar
og grunnnám i öörum greinum,
svo sem efnafræöi og stæröfræöi.
Alls eru rúmlega 20 nemendur á
þessu ári.
Á ööru ári er kennd almenn
matvælafræöi, auk þess sem
áætlað er að kenna matvæla-
tæknifræöi þ.e. vinnslufræöi mat-
væla á þvi ári.
Tæplega 10 nemendur stunda
nú nám á ööru ári.
A þriðja ári er gert ráö fyrir að
kenna matvælaverkfræði, en þaö
er vélaverkfræði fyrir matvæla-
fræöinga. A siðasta misseri
námsins bætist siöan við mat-
vælaefnafræði, matvælaörveru-
fræði og næringarfræði.
Vonir standa til aö nemendur
sem ljúka BS prófi i matvæla-
Ólafur Reykdal, Þuriöur Þorbjarnardóttir, Kristberg Kristbergsson og Svana Stefánsdóttir undirbúa
mælingar á saltkjötinu.
12 nemendur i matvælafræðum
undir stjórn öldu.
Niöurstööur þessarar könnunar
hafa þegar verið kynntar i
Þjóðviljanum, en þær voru í
stuttu máli þær, að óþarflega
margar tegundir virðast fluttar
til landsins og að hátt verð
þessara vörutegunda tryggir ekki
gæði þeirra.
Auk sameiginlegra verkefna af
þessu tagi vinna nemendur sjálf-
stætt aö ákveðnum verkefnum og
gera siöan grein fyrir vinnu sinni
i fyrirlestri.
Slik verkefni eru margvisleg og
ma.a hafa nemendur kannaö is-
gerð og issölu hér á landi, C-
vitamin innihald i ávöxtum,
ávaxtasafa og kartöflum. Gerð
hefur verið grein fyrir nytjafisk-
um, sem litið hafa verið notaöir
til neyslu, svo sem kolmunna og
spærlingi og þaðan af sjaldgæfari
tegundum. Auk þess athuguðu
nemendur kæli- og frystiaöstööu I
verslunum og er nú veriö aö vinna
úr þeim niöurstööum.
Þannig fá nemendur innsýn i
fjölbreytni og framleiöslu
einstakra matvæla, sagöi Alda,
en jafnframt er mikil áhersla lögö
á efnafræðilega samsetningu.
10.000 pylsur
og 1800 brauð
Nemendur á þriðja ári mat-
vælafræöinnar eru aðeins 6 tals-
ins, og hafa þeir lokiö tilskildu
undirbúningsnámi i liffræöi eöa
efnafræöi, en sækja tima með
nemendum á ööru ári um leið.
Þeir leggja nú stund á mat-
vælatæknifræði og annast dr. Jón
Óttar Ragnarsson þá kennslu.
Námið þaö sem af er vetri hefur
aöallega fariö i aö kynna
nemendum meöferö og vinnslu
islenskra matvæla og i þvi skyni
er i hverri viku heimsótt mat-
vælaverkmiöja, sem er einkenn-
MATVÆLFRÆÐI
Dr. Jón óttar Ragnarsson
Aðdragandinn að þessari
kennslu er orðinn nokkuö langur,
en þaö var áriö 1972 aö mennta-
málaráðherra skipaði 6 manna
nefnd, til að undirbúa nám i mat-
vælafræðum og áttu i henni sæti
fulltrúar Háskólans og fram-
leiðsluráöuneytanna. 1 vor sam-
þykkti deildarráð verkfræöi- og
raunvisindadeildar Háskólans
siðan að kennsla skyldi hafin að
hausti.
Námið i matvælafræðum er
byggtofan á grunnnám i liffræði,
en eiginleg kennsla i matvæla-
greinum hefst fyrst á ööru ári
Dr. Alda Möller
námsins. Þar sem kennslan er
nýhafin, er skipulag námsins ekki
komiö i fastar skoröur, en gert er
ráö fyrir að nám til BS-prófs taki 3
ár.
Þá er gert ráð fyrir aö námiö
geti á siöari stigum tengst viö-
skiptadeild Háskólans til þess aö
nemendur kynnist , rekstri og
stjórnun fyrirtækja.
Fastir kennarar i matvæla-
fræðum eru dr. Jón Óttar
Ragnarsson, dósent i matvæla-
efnafræði, dr. Jónas Bjarnason,
dósentiefnafræöi, og dr. Guöni S.
Alfreösson, dósent i liffræöi. Þar
að auki er áætlað að ýmsir
stundakennarar taki þátt i
kennslunni og nú þegar hefur dr.
Alda Möller, matvælafræðingur,
hafiö kennslu i matvælafræöum
fyrir nemendur á öðru ári.
Sýnishorn »f tultugerð nemenda.
fræði geti átt kost á einu námsári
til viðbótar, þar sem þeir leggja
stund á viðskiptagreinar og vinna
að hagnýtum rannsóknarverkefn-
um.
Okkur lék forvitni á aö vita
hvernig kennslan i hinum eigin-
legu matvælafræðifögum fer
fram, og leituðum þvi til þeirra
öldu Möller og Jóns 0. Ragnars-
sonar en þau annast þá kennslu,
sem nú þegar er hafin, auk þess
sem viö heimsóttum þriöja árs
nemendur i verklegum tima á
Rannsóknastofnun landbúnaöar-
ins.
Allt frá öflun
til neyslu
Dr. Alda Möller annast kynn-
ingu á hinum ýmsu tegundum
matvæla fyrir annars árs nem-
endur. Dr. Alda sagöi i samtali
viö Þjóöviljann, aö hver tegund
matvæla væri tekin fyrir og henni
fylgt eftir i stórum dráttum allt
frá öflun til neyslu.
Þá er farið ofan i efnasamsetn-
ingu hverrar tegundar, áhrif
geymslu rakin og vinnslu lýst I
stórum dráttum. Þaö sem af er
vetri hafa nemendur kynnt sér
mjólk, egg, kjöt, fisk, grænmeti,
ávexti, kornmat, kaffi, te, sykur
og kakó.
Þá vinna nemendur aö sam-
eiginlegum verkefnum, og nýlega
voru birtar niöurstöður könnun-
ar, á bragðgæöum og veröi á
grænum baunum og blönduöu
grænmeti, en þessa könnun unnu