Þjóðviljinn - 18.12.1977, Blaðsíða 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagurinn 18. desember 1977
Ný mynd eftir
HERZOG
Eva og dóigarnir tveir.
Werner Herzog hefur
allmikið verið á dagskrá
hjá reykvískum
kvikmyndaunnendum í
vetur. Fjalakötturinn sýnir
fjórar kvikmyndir eftir
þennan umdeilda þýska
leikstjóra, og þó nokkuð
hefur verið skrifað um
hann (sjá t.d. viðtal í tíma-
ritinu Svart á hvitu). Nýj-
asta mynd hans,
„Stroszek" fer nú sem eld-
ur í sinu um menningarbíó-
in i Evrópu, og var sýnd á
kvikmyndahátíðinni í
Taormina á Sikiley í haust.
Herzog hefur sagt að ekki beri
að líta á myndir hans sem ein-
angruð verk, hverja fyrir sig,
heldur séu þær allar hluti af heild,
af „langri rannsókn á sömu fyrir-
bærunum”. Þær tvær myndir
sem ég hef séð, „Kaspar Hauser”
og „Glerhjartað” benda lika til að
svo sé. Það sem svifur yfir vötn-
unum i báðum þessum myndum,
sem eru dulrænar i meira lagi, er
sköpunin, uppruninn, vandamál
listar og tjáningar. Herzog er
heimspekilega sinnaður kvik-
myndastjóri með mjög sérstæða
heimssýn. Þótt hann komi fram á
sjónarsviðið um sama leyti og
' landar hans Fassbinder, Kluge,
Schlöndorff ofl. og sé óneitanlega
einn af aðalmönnunum i „nýju
bylgjunni” þýsku, er hann einn á
báti hvað snertir viðfangsefni og
stil.
Það sem gerist
Stroszek, aðalpersónan i nýju
myndinni, er leikin af Bruno S. —
dularfulla leikaranum sem lék
aðalhlutverkið i Kaspar Hauser á
sinum tima. 1 byrjun myndarinn-
ar er hann að koma úr fangelsi.
Fangelsisstjórinn ráðleggur hon-
um að fara nú ekki beint i bjórinn
aftur, og i næsta atriði sjáum við
Stroszek sitja á krá og þamba
bjór úr stórri krús. Hann kynnist
vændiskonu sem heitir Eva og
tveimur melludólgum sem fara
Astarguðinn
V alentino
Hvaða amma nú á dög-
um man ekki eftir
Rudolfo Valentino,
„ástarguðnum" frá tim-
um þöglu kvikmynd-
anna? ítalanum sem
lagði undir sig heiminn
áður en hann dó 31 árs að
aldri árið 1926? Auðvitað
muna þær hann allar. Og
nú hefur annar Rúdólf,
rússneski dansarinn
Rúdólf Núrejef, leikið
hlutverk þessa nafna sins
í splunkunýrri breskri
kvikmynd, „Valentino"
eftir Ken Russell.
Ken Russell er þekktari
en frá þurfi að segja og
margir kunna vel að meta
kvikmyndir hans um
listamenn allra tima.
Þeir gagnrýnendur eru þó
fjölmargir sem fussa og
sveia þegar minnst er á
gaurinn. Þeir tala um að
hann sé smekklaus og
ruddalegur og enginn
menningarviti. í mynd-
um hans úi og grúi af
tímaskekkjum og sögu-
legum rangtúlkunum,
fyrir nú utan allar ýkj-
urnar og „skáldaleyfin".
Hvað sem því líður má
telja f ullvíst að Valentino
fái góða aðsókn. Ef eitt-
hvað má marka Films
and Filming er allt á öðr-
um endanum í Bretlandi
vegna þessarar myndar.
Gagnrýnendur ýmist
skamma eða hrósa Ken
Russell, en eyða þó
mestu púðrinu í að
skamma hver annan.
Bækur eru gefnar út um
kvikmyndina og höfund
hennar.
Hér á myndinni sést
Rúdólf Núrejef í einu af
þeim atriðum sem gagn-
rýnendum þykja stórlega
ýkt. Valentino hefur
þarna lent í fangelsi fyrir
tvikvæni og Russell gerir
sér óspart mat úr því. En
í raun og veru var þessi
fangelsisdvöl ástarguðs-
ins víst mjög stutt og
gerðist þar fátt mark-
vert.
Bruno S I hlutverkl Stroszeks.
illa með hana. Gamall maður
sem á heima í næsta húsi við
Stroszek segist eiga frænda i
Ameriku og stingur upp á að þau
flytji þangað öll þrjú, til að losna
við dólgana. Afgangurinn af
myndinni gerist i Ameriku.
Stroszek, Eva og gamli maðurinn
reyna i fyrstu að lifa i samræmi
við „ameriska drauminn”. Þau
verða sér úti um hjólhýsi með öll-
um þægindum — þ.á.m. litasjón-
varpstæki — og eiga að greiða það
með afborgunum. En ekkert
þeirra þremenninga getur unnið
lengi i einu og afborganirnar vefj-
ast fyrir þeim, uns þar kemur að
hjólhýsið þeirra er selt á uppboði.
Þar fór hann, ameriski draumur-
inn. Endalok þeirra þremenninga
verða þau, að Eva tekur aftur til
við sina fyrri iðju, gamli maður-
inn er settur i fangelsi fyrir inn-
brotstilraun og Stroszek sést sið-
ast þar sem skiðalyfta með hann
innanborðs hverfur úti buskann.
Billinn sem hann hafði notað á
flótta sinum er ennþá i gangi og
snýst bilstjóralaus i endalausa
hringi. Hænur dansa i búri, enda-
lausan hænsnadans.
Bara hænur
Út úr þessu lesa gagnrýnendur
nokkurnveginn allt sem þeim
dettur i hug. Herzog yppir bara
öxlum þegar hann er beðinn að
útskýra táknmál sitt. „Þetta eru
bara hænur” segir hann. „Til
hvers á að vara að útskýra alla
hluti?”.
Sagt er að Bruno S vinni nú i
stálverksmiðju i Berlin, sem
ófaglærður verkamaður. Um
helgar leikur hann á hljóðfæri
fyrir þóknun. Hann hefur, að þvi
er virðist, ekki látið frægðina
rugla sig. Hann fór til Cannes
þegar Kaspar Hauser var sýnd
þar, og við heimkomuna sagði
hann: „Allt i lagi, nú veit ég það.
Þetta er sirkus. Ég hef séð það.
Það er allt og sumt”. ,
Nýjustu fréttir af Werner
Herzog herma hinsvegar að hann
sé i Rúmeniu að safna efni i næstu
mynd, sem á að fjalla um hinn
eina sanna Dracula.
Lea Massari I hlutverki sinu I myndinni um Antonio Gramsci.
Kommúnistaleiðtoginn
Antonio Gramsci
Á ítaliu virðist það nú
vera i tisku að gera
kvikmyndir um sögu
kommúnistaflokksins. í
fyrra var ein slik á dag-
skrá: „Grunurinn”
eftir Francesco Maselli,
og i ár er það „Antonio
Gramsci” eftir Lino Del
Fra. Mynd þessi hlaut
fyrstu verðlaun á kvik-
myndahátiðinni i
Locarno i Sviss
fyrir skemmstu.
Gagnrýnandi „Films and Film-
ing” (sem ég viðurkenni fúslega
að litið mark er á takandi) segir
myndina fyrst og fremst áhuga-
verða fyrir þá sem eru fyrirfram
kunnugir boðskap Gramsci, enda
byggist hún meira á orðum og
pólitiskum hugsunum en „kvik-
myndalegu gildi”. Uppistaðan i
myndinni virðist vera hin langa
fangelsisdvöl þessa kommúnista-
leiðtoga á Mussolini-timanum, en
skotið er inn i atriðum úr einkalifi
hans, þ.á m. misheppnuðu hjóna-
bandi.