Þjóðviljinn - 13.01.1978, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. janúar 1978
Málgagn sósialisma,
verkalýöshreyfingar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón með sunnudagsblaði:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjón: Gunnar Steinn
Pálsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Siðumúla 6, Simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
Heildarendur-
skoðun
bankakerfisins
Bankamálaumræða siðustu daga gefur
tilefni til alvarlegrar athugunar á öllu is-
lenska bankakerfinu. Slik athugun fór
fram að undirlagi Lúðviks Jósepssonar
viðskiptaráðherra vinstristjórnarinnar,
en þvi miður endaði athugunin með þvi
einu að samið var og lagt fram á alþingi
frumvarp um bankamálin, en Fram-
sóknarflokkurinn stöðvaði málið og þar
með voru brostnar forsendurnar fyrir þvi,
að málið næði fram að ganga.
En umræðan um bankamálin að undan-
fömu beinir huga manna aftur að nauðsyn
þess að fram fari allsherjarathugun á öllu
islenska bankakerfinu. Bankamálanefnd
vinstristjórnarinnar vann þar nauðsyn-
legt byrjunarstarf sem þarf að halda
áfram.
Það er ljóst af gögnum bankamála-
nefndar að bankar og slikar stofnanir eru
fleiri hér á landi en nokkur nauðsyn er til.
1973 voru starfræktar nær 100 innláns-
stofnanir auk 17 f járfestingar-
lánasjóða og Seðlabanka íslands eða
alls um 120 stofnanir. Taldi
bankamálanefndin að hér væri um
að ræða „miklu meiri fjölda stofnana en
hagkvæmt getur talist, auk þess sem
margar þeirra eru of smáar til þess
að þær geti uppfyllt sjálfsagðar ör-
yggiskröfur. Af samanburði við hin
Norðurlöndin má ráða að banka-
starfsemi hér á landi taki hlut-
fallslega meiri mannafla og framleiðslu-
getu þjóðarinnar en á hinum Norðurlönd-
unum. Þótt strjálbýli landsins og fámenni
kunni að valda hér nokkm um er orsak-
anna áreiðanlega ekki siður að leita i þvi
skipulagi sem hér rikir i þessum efnum.
Eigi að stefna að einföldun og samruna
innan bankakerfisins er nefndin þeirrar
skoðunar að nauðsynlegt sé að taka alla
þætti þess til endurskoðunar.”
Bankamálanefndin tekur fram, og til at-
hugunar sérstaklega, mörg atriði sem
sérstaklega mæli með nauðsyn þess að
bönkum sé fækkað. 1 fyrsta lagi er þar
lögð áhersla á hagsmuni innistæðueig-
enda og þó að þar sé einkum beint kast-
ljósi að þeirri nauðsyn að sparifjáreigend-
ur eigi fé sitt tryggt i bönkunum, er ekki
siður áhersla á nauðsyn þess að allt innra
kerfi bankanna sé það öruggt að þar komi
ekki til atvika eins og þeirra sem rætt hef-
ur verið um að undanförnu i Lands-
bankanum. I öðru lagi leggur bankamála-
nefndin sérstaka áherslu á að miklu meiri
hagkvæmni — frá þjóðhagslegu sjónar-
miði — felist i þvi að hafa færri banka-
stofnanir en svo margar sem nú eru.
Bendir nefndin á að hlutfallsleg vinnuafls-
notkun i islenska bankakerfinu sé 38-56%
meiri en á Norðurlöndunum. Nefndin
leggur sérstaka áherslu á að enn sterkari
rök séu fyrir sameiningu hlutafélaga-
banka en rikisbanka, jafnframt þvi sem
hún bendir á að sameining rikisbankanna
ætti að liggja beinna við löggjafanum. Til-
lögur nefndarinnar miðuðust að þvi að
fækka þeim stofnunum sem hér um ræðir
úr 113 i 43, en afgreiðslustöðum þeirra úr
165 í 120. Þá yrðu viðskiptabankanir 3 eða
4 en ekki 7, sparisjóðimir 30 en ekki 51,
innlánsdeildir yrðu lagðar niður og fjár-
festingarlánasjóðir yrðu 9 Í stað 17. Stofn-
unum þessum yrði þar með fækkað um
62%, en afgreiðslustöðum þeirra um 27%.
Þessar tillögur bankamálanefndarinnar
frá 1973 þarf nú að draga fram i dagsljósið
og leggja áherslu á nauðsyn þess að þeim
tillögum verði komið i framkvæmd hið
fyrsta. Augljóst er af umræðu undanfar-
inna daga að almenningur er þvi hlynntur
að allt bankakerfið verði tekið til upp-
skurðar. Þar þarf að sameina banka og
einfalda uppbyggingu bankakerfisins alls
og þar þarf að gera gangskör að þvi að
breyta og tryggja innra eftirlitskerfi
bankanna i heild. í þessum efnum má ekki
fara fram með neinu hálfkáki, en þar má
heldur ekki flana að hlutum. Hér er ekki
um að ræða hagsmuni þess sem kallað er
„bankakerfi” — hér er um að ræða hags-
muni alls almennings, þjóðarheildar, inn
á við og út á við. — s.
Margt kemur
upp þegar
hjúin deila
NU fyrr í þessari viku skrifuöu
ritstjórar Morgunblaðsins tvær
forystugreinar i röð til að vara
við lýöskrumurum. Sú fyrri
birtist á sunnudag og bar heitið
„Niðurrifsstarfsemi lýðskrum*
ara” og I næsta blaði á þriðju-
daginn var kom önnur, sem bar-
heitiö „Vlsum lýðskrumurum á
bug.”
Ekki fer milli mála, að I þess-
um skrifum Morgunblaðsins er
fyrst og fremst verið að beina
spjótum að þeim hópi manna,
sem að útgáfu Dagblaösins
stendur, en þeir eru reyndar all-
ir annað hvort fyrrverandi eða
núverandi liðsmenn Sjálfstæðis-
flokksins.
Þaðleynirsér heldurekki, að
Dagblaðsmenn hafa skilið
skensið og tekið sendinguna til
sin. I gær svarar Jónas
Kristjánsson, ritstjóri Dag-
blaðsins Morgunblaðinu fullum
hálsi og vandar þvi ekki
kveðjurnar.
Til fróðleiks og skemmtunar
fyrir lesendur Þjóðviljans birt-
um við hér sýnishorn af vopna-
burðinum hjá þeim hetjum
einkaframtaksins, sem stjóma
Morgunblaðinu og Dagblaðinu.
Morgunblaöið segir:
Hitler,
Mússólíni og
þeirra líkar
„Hitler og Mússólini komust
til valda i Þýskalandi og á ítab'u
fyrr á þessari öld vegna þess, að
slikt öngþveiti og upplausnar-
ástand hafði skapast i löndum
þeirra, að almenningur féll fyrir
þvi lýðskrumi, sem þeir höfðu
uppi. Hinir „sterku” menn með
einíöldu lausnirnar i flóknum
vandamálum töluðu upp i eyrun
Júna* KriitjáMMn
á fólki, sem lagði við hlustir
með hinum hörmulegustu af-
leiðingum. A siðari timum höf-
um viö séö fyrirbæriö Glistrup
skjótastupp á stjörnuhimininn i
Danmörku.... Við Islendingar
eigum engan Glistrup. En öllum
er ljóst að hér er nú betri jarð-
vegur fyrir lýðskrumara en ver-
ið hefur um langt skeið. Þessir
lýðskrumarar láta mikið að sér
kveða... Þeir tala eins og vind-
urinn blæs hverju sinni. Þeir eru
eins og vindhanar, sem sveiflast
til eftir vindáttinni. Þeirskrifa i
blöö, láta til sin taka i stjórn-
málabaráttunni, ráðast á það
sem fyrir er og slá um sig með
einföldum staðhæfingum.
Fólk þarf að gæta sin á þessum
kraftaverkamönnum. Þeim
þarf að visa á bug. Aukin áhrif
þeirra i islensku þjóðfélagi
mundu hafa slæmar afleiöingar.
Þeir geta engan vanda leyst.”
Lýðskrumarar
— vindhanar
krafta verkamenn
Og enn er haldið áfram i ieið-
urum Morgunblaðsins á þessa
leið: „Þeir lýðskrumarar —
vindhanar — kraftaverkamenn,
sem framleiða mest af þeim
hávaða, sem sumir misskilja
sem almenningsálit, eiga margt
sameiginlegt i vinnubrögðum og
málflutningi, en þó fyrst og
fremst eitt: þeir eru niðurrifs-
menn. Lýðskrumarar rífa niður
en byggja ekki upp, þeir gagn-
rýna en leggja ekki fram já-
kvæðar tillögur. Þeir eru tals-
menn hins neikvæða i þjóðlifi
okkar. Fengju þeir að ráða væri
neikvæð hugsun og neikvætt
lifsviðhorf alls ráðandi.... Þess-
ir niðurrifsmenn setja blett á
þjóðlif okkar. Þeir eitra and-
rúmsloftið, og þeir þrifast þvi
aöeins, að fólk leggi við hlustir.
Viö þurfum að losna við þá spill-
ingu, sem nú riður bersýnilega
húsum i okkar landi. En við
þurfum lika að setja lýð -
skrumarana á sinn bás. Af þvi
yrði mikil hreinsun. Sumir
þeirra eiga heima i glerhús-
um.”
En hver býr í
glerhúsi?
Sem sagt Morgunblaðið visar
fyrri samherjum sinum, sem nú
halda úti Dagblaðinu, á bekk i
glerhUsi, þeir eiga ekki að kasta
steinum, — slikt hæfir ekki lýð-
skrumurum. —Ekki var þess að
vænta, að Dagblaðsmenn sætu
þegjandi undir ádrepunni, enda
svárar ritstjóri Dagblaðsins
fullum hálsi i blaði sinu i gær,
og þar fær Morgunblaðið
sannarlega viðeigandi einkunn-
ir. Dagblaðið segir á þessa leið i
forystugrein, sem ber nafið
„Innikróuð risaeðla”
— „Gamalreyndasti lýð-
ski-umari landsins er Morgun-
blaöið. Gottdæmi um það er af-.
staöa þessarar öldnu risaeðlu
islenskrar fjölmiðlunar til
kjaramála. I manna minnum
hefur sú afstaða ætið snúist við
breytingar á afstöðu blaösins til
rikisstjórnar. Þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn er i stjórn er
Morgunblaðið harðsnúin and-
stæðingur kauphækkana. Þegar
Sjálfstæðisflokkurinn er hins
vegar utan stjórnar er Morgun-
blaðið með kauphækkunum á
jafn harðvitugan hátt. Þetta
mátti auðveldlega sjá I tlð
tveggja siðustu vinstri stjórna.
Kúvendingar Morgunblaðsins i
þessu máli sem öðrum eru liður
i tilraunum blaðsins til að grafa
undan rikisstjórnum sem Sjálf-
stæðisflokkurinn á ekki aðild að.
Það sást á tima beggja siöustu
vinstri stjórna, að ekkert
flokksblað stundarslíka baráttu
eindregnar en einmitt Morgun-
blaðið. Lýðskrum er ein af
mörgum nótum i þunglamaleg-
um áróðurskviðum Morgun-
blaðsins.
Slík dýr tryllast
stundum
...Vaxandi mótlæti Morgun-
blaðsins hefur komið hinni
gömlu risaeðlu Ur jafnvægi.
Morgunblaöið er orðið eins og
dýr, sem finnst það vera króað
inni, án þess að það sjái neina
undankomuleið. Slik dýr tryll-
ast stundum. Hver dularfullur
leiðarinn á fætur öðrum hafa
birst i Morgunblaðinu undan-
farna daga. Aður lét blaðið sér
nægja að kvarta um að vondir
menn hefðu vélað um fyrir þjóð-
inni og látiö hana hætta aö trUa
á Morgunblaöið. Nú er blaðið
hins vegar oröið skrækróma. 1
fyrradag notaði Morgunblaðið
orðið „lýðskrumarar” sextán
sinnum i einum og sama leiðar-
anum og „vindhanar” nokkru
sjaldnar. Ætla mætti að
Morgunblaöið sé fariö að stunda
siðbúna sjálfsgagnrýni undir
rós.”
Einkaskeyti til
Alberts
Hér setti Jónas ritstjóri Dag-
blaðsins punkt að sinni, og nú
Albert Guðmundston
eiga þeir Styrmir og Matthlas
næsta leik. Þessar kostulegu
deilur talsmanna hins „frjálsa
framtaks” um það hver sé meiri
lýðskrumari og vindhani en
hinn eru sannarlega til marks
um það upplausnarástand, sem
nú rikir innan Sjálfstæðisflokks-
ins, en full ástæða er til að
minna á, að formaður útgáfu-
stjórnar Dagblaðsins er mið-
stjórnarmaður i Sjálfstæðis-
flokknum.
Ekki þarf heldur að efa, að
sumt i skrifum Morgunblaðsins
um lyðskrumara og vindhana er
einkaskeyti til Alberts Guð-
mundssonar sigurvegarans i
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins i
Reykjavik og tilvonandi efsta
manns á lista flokksins i kom-
andi alþingiskosningum. Annað
er ætlað stuðningsmönnum Al-
berts, þeim Aronitum, sem
ákafast stigu dansinn kringum
gullkálfinn i skoöanakönnun
flokksins, sem prófkjörinu
fylgdi.
Jarðskjálftar og eldgos eru
viðar á feröinni en á Kröflu-
svæðinu. Það hriktir i húsi Sjálf-
stæðisflokksins, þar sem risa-
eðlan bröltir um á brauðfótum.
K.
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
í
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
i
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I