Þjóðviljinn - 14.02.1978, Blaðsíða 17

sjónvarp
Þriðjudagur 14. febrúar 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 1?
„Min klukka er tekin að halla i fjögur”. „Ég kann bara hálfu og
heilu timana á klukkunni”.
gashreyfli er tengdur var hjólun-
um með reim. Þetta var fyrsti
billinn sem hannaður var fyrir
sprengihreyfil. Auglýsingabækl-
ingar lýstu honum sem þægilegu
farartæki, sem einnig mætti nota
til að klifa fjöll, Samt sem áður
seldist hann litið. Það var ekki
fyrr en 1893 að raunverulegur
söluárangur náðist, er Viktoria
gerðin var sett á markaðinn.
Þetta var fjögurra hjóla og
þriggja hestafla vagn. Ódýrari
bfl, eins og hálfs hestafls, Vélo,
var bætt við árið 1894. Þetta
voru fyrstu bilarnir sem fjölda-
framleiddir voru i heiminum. Ar-
iö 1895 voru smiðaðir 135 bilar,
þaraf 62 Vélo og 36 Viktoria bilar.
Arið 1898 var ársframleiðslan
komin upp i 434 bila og áður en
næsta ár var liðið hafði tvö þús-
undasti Benzinn runnið út úr
verksmiðjunni.
Serpico
I kvöld kl. 21.55 hefst nýr
bandariskur sakamálamynda-
flokkur i sjónvarpinu. Hann er i 16
þáttum og byggður á bók eftir
Peter Maas um lögreglumanninn
Frank Serpico, sem varð frægur
fyrir baráttu sina gegn spillingu
innan lögreglunnar i New York.
Margir muna sjálfsagt eftir
kvikmyndinni um Serpico, sem
sýnd var hér á landi ekki alls fyrir
löngu við góða aðsókn. Aðalhlut-
verkið i sjónvarpsþáttunum
um Serpico leikur David Birney.
Saga
bílsins
„Bilar og menn” nefnist
franskur fræðslumyndaflokkur i
sex þáttum um sögu bifreiða og er
hinn fyrsti þeirra á dagskrá sjón-
varpsins i kvöld kl. 20.45. I þátt-
um þessum er lýst framförum
sem orðið hafa i bifreiðaiðnaðin-
um siðan fyrsti BenzbiUinn leit
dagsins ljós árið 1886 og einnig
þeim gifurlegu breytingum sem
verða á lífsháttum manna, þegar
bifreiðar verða almenningseign.
Fyrsti þátturinn ber nafniö
„Aðalsmenn og vélvirkjar” og
fjallar um timabilið 1886-1908.
1 tilefni þessa þáttar skal hér
sagt i fáum orðum frá Benz og
fyrstu bifreiðum hans. Karl Benz
fæddist árið 1848 i Karlsruhe i
Þýskalandi. Frá unga aldri sýndi
hann tækninni mikinn áhuga og
sextán ára gamall innritaðist
hann i verkfræðiskólann i Karls-
ruhe. Það hafði mikil áhrif á hann
að einn kennari hans þar spáði
þvi að nýr aflgjafi myndi leysa
gufuvélina af hólmi. Samt sem
áður byrjaði Benz starfsferil sinn
i vélsmiðjunni i Karlsruhe, sem
framleiddi eimreiðar, en hann fór
þaðan árið 1866.
Árið 1871 stofnsetti Benz járn-
smiðju og vélsmiðju i Mannheim,
en fyrirtækið komst fljótlega í
fjárhagskröggur. Til þess að
reyna að bæta afleita stöðu
sina, byrjaði hann að vinna
að tvigengis-sprengihreyfli. I lok
ársins 1899 var vél Benz gangfær.
Hann gat þó ekki tryggt sér nægi-
legt fjármagn til aö þróa vél sina
að vild fyrr en siðla árs 1883. Eft-
irspurn eftir þessum nýju vélum
Franskur bill, Panhard, árg. 1890.
var svo mikil, að 1886 varð fyrir-
tækið að flytjast i miklu rýmri
húsakynni i Mannheim.
Benz, sem hafði byrjað að
vinna að fjórgengisvél árið 1884,
fékk árið 1886 einkaleyfi á
þriggjahjólabil, sem búinn var
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15og 10.10.
Morgunleikfimi kl. 7.15 og
9.05. Fréttirkl. 7.30,8.15 (og
forustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl. 7.55.
Morgunstund barnanna kl.
9.15: Guðrún Guðlaugsdótt-
ir heldur áfram að lesa
„Söguna af þverlynda
Kalla” eftir Ingrid
Sjöstrand (7). Tilkynningar
kl. 9.30. Þingfréttir kl. 9.45.
Létt lög milli atriða. Aður
fyrr á árunum kl. 10.25:
Agústa Björnsdóttir sér um
þáttinn. Morguntónleikar
kl. 11.00: Alicia De
Larrocha og Filharmoniu-
sveit Lundúna leika
Pianókonsert i D-dúr fyrir
vinstri hönd eftir Ravel:
Lawrence Foster stj. /
Sinfóniuhljómsveitin í Prag
leikur Sinfóniu nr. 3 i Es-dúr
op. 10 eftir Dvorák, Václav
Smetácek stj.
14.30 Um málefni aldraðra og
sjúkra. í þættinum er rætt
um elli- og dvalarheimili.
Umsjón: Ólafur Geirsson.
15.00 Miðdegistónleikar.
Grumiaux-trioið leikur
Strengjatrió i B-dúr eftir
Franz Schubert. Karl Leist-
er og Drolc-kvartettinn
leika Kvintett i A-dúr, fyrir
klarinettu, tvær fiðlur, viólu
og selló op. 146 eftir Max
Reger.
16.20 Popp
17.30 Litli barnatfminn.
Finnborg Scheving sér um
timann.
17.50 Að tafli. Jón Þ. Þór flyt-
ur skákþátt og fjallar um
Reykjavikurskákmótið.
Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
19.00 Fréttir. Fréttaauki.
Tilkynningar.
19.35 Rannsóknir i verkfræði-
og raunvisindadeild Há-
skóia islands. Guðni
Alfreðsson dósent fjallar
um Salmonella-sýkla, sér-
kenni þeirra og útbreiðslu.
20.00 „Myndir á sýningu” eft-
ir Modest Mussorgsky i
hljómsveitarbúningi rftir
Maurice Ravel.
Concertgebouw-hljómsveit-
ini Amsterdam leikur, Edo
de Waart sjórnar. ,
20.35 Réttur til orlofs-
greiðslna.Þáttur um orlofs-
greiðslur til Póstgiróstof-
unnar. Umsjónarmenn:
Þorbjörn Guðmundsson og
Snorri S. Konráðsson.
21.00 Kvöldvaka: a. Einsöng-
ur : Sigurveig Hjaltested
syngur lög eftir Sigfús
Halldórsson við undirleik
tónskáldsins. b. Minningar
frá menntaskólaárum. Séra
Jón Skagan flytur fyrsta
hluta frásögu sinnar. c.
Alþýðuskáld á Héraði.
Sigurður ó. Pálsson skóla-
stjóri les kvæði og segir frá
höfundum þeirra, — fjórði
þáttur. Endurtekið er brot
úr gömlu viðtali viö Friðfinn
Runólfsson á Viðastöðum.
d. Presturinn og huldufólkið
á Bújörðum Pétur Péturs-
son les frásögu Jónatans S.
Jónssonar. e. Kórsöngur:
Þjóöleikhúskórinn syngur
islensk lög. Söngstjóri: Carl
Billich.
22.20 Lestur Passiusálma.
Ólafur Þ. Hallgrimsson
nemi i guðfræðideild les 19.
sálm.
22.30 Veðurfregnir. Fréttir.
Ilar monikulög.
23.00 A hljóðbergi. Skáldaást-
ir: The Barrets of Wimpole
Street eftir Rudolf Besier.
Flytjendur eru Anthony
Quayle og Katharine
Cornell, sem les einnig
nokkrar sonnettur eftir
Elizabeth Barrett Brown-
ing.
23.35 Fréttir. Dagskrárlok.
20.00 Fréttir og veður
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.30 Reykjavikurskákmótið
(L)
20.45 Bílar og mcnn (L)
Franskur frasðslumynda-
flokkur i sex þáttum um
sögu bifreiða. 1 þáttum
þessum er ekki aðeins lýst
framförum, sem orðið hafa i
bifreiðaiðnaðinum, siðan
fyrsti Benz-billinn leit dags-
ins ljós árið 1886, heldur
' einnig þeim gifurlegu breyt-
ingum, sem veröa á lifshátt-
um manna, þegar bifreiðar
verða alm^nningseign. 1.
þáttur. Aöalsmenn og vél-
virkjar (1886-1908) Lýst er
smiði fýrstu bifreiöanna.
Fljótlega er hafinn kapp-
akstur um alla Evrópu, og
sigurvegarar fá verðlaun.
Þýðandi Dóra Hafsteins-
dóttir. Þulur Eiður Guðna-
son.
21.35 Sjónhending Erlendar
myndir og málefni.
Umsjónarmaöur Bogi
Agústsson.
21.55 Serpico(L) Nýr, banda-
riskur sakamálamynda-
f lokkur i 16 þáttum, byggður
á bók eftir Peter Maas um
lögreglumanninn Frank
Serpico, sem varð frægur
fyrir baráttu sina gegn
spillingu innan lögreglunn-
ar i New York. Kvikmynd
um Serpico var sýnd i
Sjörnubiói nýlega. Aðalhlut-
verk David Birney. 1. þátt-
ur. Hættulegur leikur Þýð-
andi Jón Thor Haraldsson.
23.25 Dagskrárlok
Pétur og vélmennið eftir Kjartan Arnórsson