Þjóðviljinn - 31.03.1978, Blaðsíða 5

Föstudagur 31. mars 1978 ÞJÓDVILJINN — 8IÐA 5
Mánafossmálið enn
fyrir siglingadóm
***» UttMVU* I »»> í<» »««**<•» »W> •«*•>*«»«
NM•»•••» «w**«*(»*»» (•» («1 I»»» «• ■*>•(»« t*UI»«
S»«MS>t«J(»WH M « .»»>«< *.*. *»> '1* "»■ *»♦*«•«•». *»•««
>»> »• .♦»» * »♦•*»»♦*« *»*•. -
Mfttofwt. kominn tfl Hatm«lad-.
Kraftaverk að skipið
lagðist á stjórnborða
— segja Bkipvcrjar, sr-m telja a» olla hofSi fivrifl illa
Xwwaltf "
m !.*»«** .k>V lin.
!»>•»«» M.
vr» »wv>« ftotruu > »>k Ip
M t.v» f.»it-> *i*M( » I
*í ****** *» Mutttw a*»:»
I *tt H*í«*
•t«S I «'IHM .*«♦»»«
<>»t* fcM*e> < <** ir*
P»(t»l 4(fe Mfeixf*--. XI
jh*f«*> N»>*h*
*fjíf* % »<*»+>•> ttXf*
í*»»w»xví*« n *t»<««s **
)« »**f»*f*.x*(*( »(«*
ftf* * .**«*• <>í
«**. f>* Hsí» fe+ix.
*«*»(•.**(>•<**> (.»«*<
»»*« >>♦>*»**>.. «**:*>«
»«**< ** ♦»>»*<» * *>»»*»
*>»* ♦** ►*> »>*> (*■'** *
•-•■ t. ..........
fcaí*. fel.i W*l«' **'
fe* <*>«•««*
<0>t<* *»■•>*«* K*>.
».♦* x»« >X«< M* *****
*»« 1 *>'» «*(*f>m» <>*'
*»■» >'»<■<' >4 *■««<»** >>*
>,<•.<: «;o > ft .!<««<«-( t <».•
K r*tm litrtV*<»i*>ínn Asj;
Atvinnureksturinn
takiásigtalsverð-
ar kauphækkanir
t;iilr»purn a1mennin|t» 'rrfti l«-mt inn-
Undri fmmMflslu mrfl mnn««ning>hftm)tfm
> \ K*<.w*l»«*>.íf«» .>><«» :j. m<u*m» 4 *» *»>«. ♦<1»1»W* :
j ««M 1«*JkK m «*(,) < »lx«.*»<*«v ** «•)-*+« »<»»•
; ««« l;rfl>»<«»*> < !Wf, <«•* *>*« • «<*)»* *t *r <**( »1 <* M«» : :j
j (<•*» <*»»«»* «'l x» <«♦» >)»*(í«*i**»V«<t»>' *
»ía*(t«*'«**> •» iMO-rl t ».< ««<», «X«*.■»««>■ •*. »>»> *♦>
! ♦*(*( -rl, ««<)( )>l »**)•»(,»..< tiM (.,*..*«*>» M. *«.>* M>X
j »n>4»*.*of<*» ««>* >t»x» : »*•»**>» t «a<l*)l,.***.
5 *»«*,*l»itx*. «»»,*> (-.*> ** »rtl.iw*)»» •«*>«*(
.»( )•>»)• ««><>*> ». xlOÍM* > .r«>»«*M<íí«*. '****«• ))((*<«
KkXWlM ««kí i •» Ui»0<«*< *« »♦«* W«tU»*>**»fe*ft *«■*♦
>**x)*rtv«« i* *»*l*»>*< ; *>*■♦) ««>* « *» <<.**(* k>*c
•*)»♦»<*•* ((«<»♦>*-to .» : <«♦*«*.)»; »w* >-»« fe«l>> <♦
*!*)«» >»)ft « »«•* (» »1N* S *«> **»> .» *,:>>< » *»»)»W-
fctr*t <4feM«(**Ji «1 *« fe»>* ! »-)**•»
**Mu •).)•*«.*$****<» ** •»»<< V<4 *«>>» »<w»**M*'•*«♦(*
et»**)t>l'*xn> Uw«»t» . »>.«*♦ > **r fsuin »«*•» í-Stww*,
*«uxv i.i >»*»( rt*» l> r«x»)>a^>N()i*»wh*M«><* ft*»
<**««■» >w <4 (*»» ** i_________ „xtixM IU. It
Jar&skjálftavtrknl vi6 Krdflu:
Gjástykki smám
saman að fyUast
af hraunkviku?
**««««. WO *« ♦«•> »> h«»< »■«
»*>»» x» r*« »>.*<♦*< *>•**«»*<
*»»tw««í» (rt*»
((. Wex rt«w ieáu* f>«> <»»()**
M ?IU *<*»»*»< SÍÍVXtíM «0
fjl** hcf<« «*w «** !»> *«*«-
t* gfiw wtwiiu, *•<* x(*+«
«>*> »♦**< »•«»« <**■« * «•'■
wc* * <*w> *»**»*« »*« »»»*»»« ;.;•;;
«.» »*«> ,4,x*( »* iw4»íi«ts«
.»>» <*) •* »*f»W *<♦«>»*(
(,><*«.( Wí*> >x*tO * xftixtí«*»
w> tt> *»*>«<> f»< »*«' »« A«4
»»<»)««Vírt'to.ft"
« K*x* »m* «>♦<>• **<!< ***>♦><
X».w« «>« ?f>» (‘•♦w *•♦>* ><*♦*
xo*f»*«>x «> »«*'■*X><*< »*« <«
•*•«(* ><<♦» $>* $*»*» «!*<«*>»(
.*•>• x<* ><«.« »>« x«»* ♦>« -wf
* >♦> >*(*<*x x* ( (>■>>• ♦><*»>*
j.r x* ,»>*«>•*»>**" <«<*# «<
»„><*:♦♦»> u* *> < KMV,*i : «t<
* <«»(.»>* t «1. í(
> ittirtt(•**>»*»*
•♦>* *« <u tj*tf »* ta ««>*+.
«*«* t>i*»*** «*» *< •>****•
«i)«H<.x. «*«» tw,*»»«*.« M
•4 ***** (» *•> >*» »<*«» «»<»4 «
•»«* »<Bfe<M*tt<x*feU> — *wt
»»(<( «* »»<U>»(*<1« *** «>»*« »*
~r**t » «*»*(x*, ♦* <»»>< »»*
+1ÚOÁMB***: >*(f« fe» »»<«««*»«l
•f I c.u«,»»> >*• .<ott» «•»•• »«
f>n«»> »« »»•<» «*»< >•»• *>♦
,«♦(>( *<♦«*> 8.» »t(x)*»*»♦
A<t |>v< x> <V»*f fOcoBtx*#. (•>>♦
,:«x»(f»•.«!»>!*> ><<» «»>,»»->>«*»
:<*(«» «•:»»«»><•»*>»» ' ' ' '•
Ær, l>r«~< <>K noutiírtplr
1 Ftotoy » UI<t«W»»<«»>
Meira og minna
sjálfala þar all-
an ársins hring
<**'4 (»V<<*><
~A myndinni hér aft ofan sem er af Millafossi má sjá álika halla á skipi
og kominn var á Mánafoss 8. janúar 1975 úti á rúmsjó i 13-14 vindstig-
Markús B. Þorgeirsson, skip-
stjóri, Hafnarfiröi hefur fariö
þess á leit, aö Þjóöviljinn birti
bréf frá embætti sigllngamála-
stjóra, dagsett 6.3. 1978 til rikis-
saksóknara, en i bréfinu er þess
óskaö, aö Mánafossmáliö frá ár-
inu 1975 komi enn til úrskuröar
Siglingadóms.
Þá hefur Markús B. Þorgeirs-
son, skipstjóri einnig skrifaö
rikissaksóknara bréf, þar sem
hann fer fram á opinbera saka-
dómsrannsókn á þeim ummæium
Braga Steinarssonar vararikis-
saksóknara hér i Þjóöviljanum
29. janúar s.l. þar sem Bragi seg-
ir Mánafossmálinu lokiö.
Kærubréfi Markúsar til Rikis-
saksóknara fylgdi m.a. afrit úr
eigin dagbók frá 27. april 1977,
þarsem Markús greinir frá skipt-
um sinum viö forráöamenn Eim-
skips í sambandi viö Mánafoss-
málið.
Þessa dagbókarlýsingu óskar
Markús einnig eftir að fá birta.
Markús B. Þorgeirsson, skip-
stjóri tekur fram, aö áhugi sinn
fyrir þvi aö fá kveðinn upp úr-
skurö i Mánafossmálinu byggist
ekki á persónulegum forsendum,
heldur liti hann á þetta mál sem
öryggismál (prófmál) fyrir alla
sjófarendur, og hér veröi að fást
úr þvi skorið, hvort skipafélögin
eigi aö ráöa þvi sjálf, og aöeins
þau ein, hvenær mál af þessu tagi
fara til sjóréttar og hvenær ekki.
Hér koma svo bréf siglinga-
málastjóra til rikissaksóknara
. frá 6. mars s.l. og kafli úr dagbók
Markúsar sem fylgdi kæru hans.
Bréf
siglingastjóra
Rikissaksóknari,
Hverfisgötu 6,
101 Reykjavik
6. marz 1978.
Meö bréfi dagsettu 2. septem-
ber 1977 óskið þér, herra sak-
sóknari, umsagnar siglingamála-
stjóra um framhaldsrannsókn,
sem fram hefur farið vegna þess
atburöar, er M/s Mánafoss varö
fyrir áfalli hinn 8. janúar 1975.
I umsögn siglingamálastjúra
um máliö, dagsettri 12. febrúar
1976, var þess óskað aö frekari
upplýsinga væri aflaö um hleöslu-
ástand skipsins, er þaö lét úr höfn
i Hamborg 4. jan ’75.
Nú hafa þessi gögn verið lögö
fram og hefur þvi verið mögulegt
aö gera sér nokkra grein fyrir
þvi, hvernig stööugleika skipsins
var háttaö i þessari ferö
Skipiö var fremur létt hlaöiö og
þungadreifing farmsins var eöli-
leg, en um 44% var i undirlest,
15% i millilest, 25% i efri lest og
16% á þilfari. Aö auki voru I skip-
inu 218 t. af oliu, 134 t. kjölfesta,
auk ferskvatns og vista.
Eftir þvi, sem lauslegir stööug-
leikaútreikningar, samkvæmt
þeim gögnum, sem fyrir liggja,
gefa i skyn, hefur stööugleiki
skipsins viö brottför veriö góöur,
enda væri ekki óliklegt aö verr
heföi fariö meö 40-45 gráöu slag-
siöu og sjó og vind á hliöina, ef
svo heföi ekki veriö.
Samkvæmt útreikningunum
hefur metasenterhæöin veriö 0,46
m og hámarks stöðugleiki viö um
þaö bil 50 gráöur og réttiarmur
viö þann halla um 0,73 m. Er
þetta vel yfir látmarksstööug-
leika þann, sem Alþjóöasiglinga-
málastofnunin gerir ráö fyrir á
farmskipum.
Markús B. Þorgeirsson
Fram hefur komiö, aö orsök
hallans var sú, aö farmur haföi
kastast til i skipinu, einkum
sekkjavara, sem komiö haföi ver-
iö fyrir á brettum. Er þvi auösætt
aö ekki hefur veriö gengiö nógu
tryggilega frá þessum hluta
farmsins, en hinsvegar hefur vel
veriö gengiö frá þilfarsfarmi og
ýmsum þungastykkjum og ööru i
lestun skipsins. Nú segir meöal
annars i 25. gr. Siglingalaganna:
„Skylt er honum (skipstjóra) aö
annast um, aö skip sé ekki of-
fermt og farmur vel búlkaöur, og
til aö tryggja aö hann sé séð fyrir
nægu refti, undirbreiðum, hler-
um, skoröum o.s.frv.”
Þar sem fram hefur komiö i
málinu, svo ekki getur leikiö vafi
á, aö sekkjavaran á brettunum
kastaöist til og olli hallanum,
sem kom á skipiö, veröur aö telja
aö viðhlitandi skýring hafi komiö
fram.
Nú hafa farið fram 5 sjópróf i
máli þessu og lögö fram fjöldi
dómskjala, eöa um 30 talsins.
Ber mönnum þeim, sem kallað-
ir hafa veriö fyrir dóminn, i flestu
saman um atburöarásina, þó
kemur ekki ljóst fram, hvort
sjálfstýring var notuð eöa ekki,
þægar hallinn kom á skipiö, enn-
fremur heldur einn hásetanna,
Markús B. Þorgeirsson, þvi fram
m.a., aö brotsjór hafi enginn
komið á skipið, sem valdiö jaföi
hallanum, einnig heldur hann þvi
fram, raunar eftir frásögn annars
háseta, aö dagbók hafi verið
ranglega færö.
Hvort serh brotsjór hefur komiö
á skipiö eöa ekki, þá er ljóst, aö
farmur kastaðist til i skipinu og
olli hallanum, enda heföi 15-20
gráöa velta getaö komiö farmin-
um af staö eins og frá honum var
gengið, enda viröist skipiö hafa
haft mikinn formstööugleika, og
þvi veriö nokkuö stift eftir aö kom
fram yfir 15 gráöu hallamarkiö.
Aö þvi er rangar dagbókar-
færslur varöar, þá liggur annars
vegar fyrir dagbókarútdráttur
undirritaöur af skipstjóra og
tveim stýrimönnum og hins vegar
ummæli hásetans Ingólfs Guö-
mundssonar, sem Markús færði i
einkadagbók sina.
Sem kunnugt er hefur ýmislegt
spunnist inn i mál þetta, sem er
þess eölis að telja verður, aö ekki
falli undir mál þau, sem siglinga-
málastjóra ber að fjalla um sam-
kvæmt 41. gr. laga um eftir lit
meö skipum. Má þar til nefna
sumt af þvi, sem kemur fram f
bréfi Markúsar B. Þorgeirssonar
til rikissaksóknara, dags. 24. des-
ember 1975, svo sem ósk Markús-
ar um opinbera rannsókn á tiltek-
inni fréttatilkynningu Eimskipa-
félags Islands, krafa hans um frá-
vikningu ýmsra starfsmanna fé-
lagsins úr starfi, ósk hans um
opinber rannsókn á forsendum
dreifibréfa Mc Cartyreglnanna,
sem eru um borö I skipum Eim-
skips, sem sigla á Ameriku o.fl..
F.h. siglingamálastjóra
Páil Ragnarsson.
Úr dagbók
Markúsar
Miövikudaginn 27. april 1977 kl.
10.45 var ég mættur hjá Jóni H.
Magnússyni lögmanni Eimskips
og ráöningarstjóra, þeirra erinda
aö fá aö sjá dagbók m/s Mánafoss
hvað viökom feröinni frá
Hamborg hinn 4. jan. 1975. Jón
var fyrst ekki á þvi aö ég fengi
aöstöðu til aö kynna mér dagbók-
ina og færslu hennar af hálfu yfir-
manna á Mánafossi. Ég haföi sent
stjórnarformanni, Halldóri H.
Jónssyni, skeyti, þar sem ég fór
fram á aö mér yröi sent ljósrit af
færslu bókarinnar, en var synjað
um þá ósk I svarskeyti. Ég lét Jón
H. Magnússon vita af þvi, aö ég
heföi boriö þetta mál undir borg-
ardómarann Emil Agústsson og
hann sagði, að skv. 38. gr. sigl-
ingalaga væri ekki hægt aö neita
mér um þennan rétt, þar sem upp
væri risiö mál er varöaði þessa
ferð skipsins þá ætti ég fullan rétt
á að kynna mér og fá afrit úr dag-
bók skipsins svo lengi sem máliö
stæöi um umrædda ferð og dómur
ekki endanlega uppkveöinn hvaö
varðaöi niöurstöðu feröarinnar og
málalok. Ég haföi einnig sam-
band viö varasiglingamálastjóra
Pál Levi Ragnarssson, og hann
var meö sömu niöurstööu i mál-
inu sem borgardómarinn Emil
Agústsson. Þegar hér var komiö
spuröi Jón mig aö þvi hvort hann
mætti bera þessi ummæli undir
Emil Agústsson borgardómara,
og samþykkti ég þaö á stundinni i
viðtali við Jón. Nú sagöist Jón H.
Magnússon lögm. þurfa að bera
þessi ummæli undir Axel Einars-
son hrl. þvi aö hann heföi staöið
aö þvi skeyti sem mér var sent
um ljósrit af dagbókinni á Mána-
fossi á sinum tima. Axel Einars-
son lét nú undan sjólögum, en
setti mér þó þá úrslitakosti aö ég
færi i fylgd meö borgardómara til
aö skoöa dagbókina og meö okkur
færi Jón H. Magnússon lögm. en
ég tæki ekki afrit úr dagbókinni,
og féllst ég á þau skilyröi þá. Kl.
11.45: staddur hjá Emil
Agústssyni borgardömara og
sagöi ég honum samtal okkar
Jóns, er hér er skráö efnislega.
Hann hringdi á stundinni i Jón H.
Magnússon lögm. Þaö varö aö
samkomulagi aö inn i Mánafoss
skyldi fariö kl. 13.30v, en þá lá
skipiö i Sundahöfn. Þaö kom fram
þá strax við skoöun á Mánafossi'
aö framburöur 2. stýrimanns,
Gisla Jóhanns Yngvasonar, er
hann hafði boriö fyrir dómi hinn
24. mars, var rangur, þar sem
hann sagðist hafa annast dagbók-
arfærslu yfir atburðinn er viö-
kemur veltunni á Mánafossi.
Dagbókina færöi 1. stýrimaöur,
Guöni Sigþórsson. Ég lagöi mikla
áherslu á hvort hægt væri að
finna fyrirmæli þau til hásetanna,
er þeir voru ræstir til að fara til
lestar, þar sem tekiö var fram, aö
eins og nú væri ástatt fyrir skip-
inu og vegna áhættu mætti enginn
fara til lestar fyrr en fyrirmæli
um þaö kæmu frá skipstjóra.
Ekkert er um slikt aö finna i dag-
bók Mánafoss. Og sýnir
þetta betur en nokkuð annaö aö
minu mati aö fyrirfram var
ákveöiö af skipstjóra aö færa sem
allra minnst um nefndan atburö.
Hvergi kom fram i færslu dag-
bókar að skipinu heföi veriö
handstýrt, er óhappiö varö, eöa
hvaöa háseti var við stýriö.
Hvergi má finna i dagbókinni aö
skipstjóri hafi óskað aöstoöar
annarra skipa. Hvergi er aö finna
hvar skipið var á hafinu, er
óhappið átti sér staö, engin
staöarákvöröun tekin.
Ég læt þetta nægja i bili um
vanfærslu skistjóranna á Mána-
fossi. Hún sýnir aö dagbókar-
færslan um atburöinn og þaö sem
skeöur eftir á er brot á lögum um
færslu dagbókar skipsins, þar
sem hún á engan hátt greinir satt
frá þvi ástandi sem rikti um borö
i skipinu. Hvergi er aö finna aö
sjór kom inn i matsal háseta og
setustofu þeirra á nefndu augna-
bliki er skipiö lá sem dýpst I sjó.
En þá gekk sjór inn i nefndar vist-
arverur skipverja. Þetta skal ég
staöfesta með eiðstaf minum hve-
nær sem þess verður krafist af
mér fyrir dómi.
Hafnarfiröi 10.12.1978
Markús B. Þogeirsson
Skeyti til Markúsar
frá siglingamálastjóra
Mér var mikil ánægja aö fá i
hendur slmskeytið dags. i dag,
þar sem þess er óskaö, aö
starfsliö Siglingamálastofnunar
Riklsins veitist ávallt sú gæfa,
að standa tryggan vörð yfir vel-
ferð sjófarenda aö sviöi
öryggismála. Ég kann vel aö
meta þann hlýhug, sem ég veit
aö býr aö baki þessarar orð-
sendingar, og svo er án efa
einnig um alla aöra starfsaöila
stofnunarinnar. Ég vil þakka af
heilum hug þetta skeyti i tilefni
alþjóðasiglingamáladagsins 17.
marz.
Hjálmar R. Báröarson
siglinga m álast jóri.
Tökum að okkur
smiði á eldhúsinnréttingum og skápum,
bæði i gömul hús og ný. Sjáum ennfremur
um breytingar á innréttingum. Við önn-
umst hvers konar húsaviðgerðir, úti og
inni. Verkið unnið af meisturum og vönum
mönnum.
Trésmíðaverkstæðið
Bergstaðastræti 33 — Simar 41070 og 24613
Blikkiðjan
Ásgarði 7, Garðabæ
önnumst þakrennusmiöi og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð
SIMI53468
WRSTÖfliaANDSIflDMGAR
Skrifstofa Sba Tryggvagbtu 10 Rvk..s:1798B,er opta vlrka iaga frd kl 13 til 17-ffri 303097
Fundur í Hlíðahóp
verður haldinn næstkomandi laugardag
kl. 14.00 i Tryggvagötu 10. Allir herstöðva-
andstæðingar á svæðinu hvattir til að
mæta vel og stundvislega.
dRNKTO KRUUMURT