Þjóðviljinn - 11.06.1978, Blaðsíða 9

Sunnudagur II. júnl 1978 ' ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Hvort finnst yöur mannúMegra - atómsprengja eöa nevtrónusprengja?
bátur er staddur á hverjum tima.
Sovétmenn eru sagöir „kyn-
slóöum” á eftir i þessari hlustun-
ar- og eftirlitstækni. Þvi eigi þeir
ekki annan kost en aö smiöa mik-
iö af hinum háværu og klossuöu
kafbátum sinum i þeirri von aö
einhverjir sleppi ef til átaka kem-
ur út á mergöina. t greininni segir
aö Rússar reyni mikiö til aö afla
sér upplýsinga um hinn banda-
riska útbúnaö meö njósnum, en
þvi er bætt viö, aö þær ættu firna
mikiö ógert, jafnvel þótt þeim
tækist nú aö komast yfir upp-
lýsingar af þessu tagi.
Efi og sjálfstraust
Annan júni er uppsláttur á for-
siöu hins sama blaös: Yfírmaöur
bandariskra varna efast um aö
Nato geti staöist rauöliöum snún-
ing þrátt fyrir tæknilegar umbæt-
ur. A annarri siöu sama dag er
svo grein sem segir meö fyrir-
sögn aö „Bandariski flotinn er
fullur sjálfstrausts á Atlants-
hafi.” Þar er greint frá þvi, aö
bandariski flotinn hafi nú svo
góöan búnaö og vopn gegn kaf-
bátum, aö hann gæti komiö 95%
af vopnum og vistum meö skipa-
lestum yfir Atlantshaf — þrátt
fyrir allan sovéska kafbátaflot-
ann. Talsmenn flotans segjast
þar hafa aö undanförnu náö stór-
kostlegum framförum; geti þeir
nú fundið óvinakafbáta i 60-70
milna fjarlægö frá skipalest og
grandaö þeim snarlega. Tals-
menn flotans bæta þvi viö aö ef til
átaka komi i Evrópu þá sé rangt
aö gera ráö fyrir þvL aö vopn og
vistir veröi aö flytja yfir hafiö
meö loftbrú vegna hins rússneska
kafbátaflota.
Sekt Sovétmanna
Þaö sem hér aö framan segir
jafngildir ekki þvi.að Sovétmenn
séu saklausir vesalingar i vig-
búnaöarkapphlaupi. Það firrir þá
ekki ámæli þótt mikið af þvi sem
þeir gera megi kannski skoöa
sem viöbrögö viö bandariskum
yfirburðum i hernaöartækni. Inn-
rás i Tékkóslóvakiu jafnt sem ný
ævintýri þe'irra á austurhorni Af-
riku eru mjög hæpiö framlag til
friðar, svo ekki sé meira sagt.
Nixon Bandarikjaforseti sagöi
áriö 1968 að innrásin i Tékkó-
slóvakiu heföi bjargaö Nató
næstu tiu árin.
Jörgen Dragsdahl frá Infor-
mation fór nýlega i könnunarferð
til Moskvu og hann minnir lika á
þaö hvernig Sovétmenn hafa ein-
staklega gott lag á aö gera sjálfa
sig tortryggilega i vigbúnaöar-
málum. Menn vita að vegna þess
aö Sovétrikin framleiöa um helm-
ingi minna en Bandarikin, þá
kostar það helmingi meira fyrir
Sovétmenn aö hafa i fullu tré við
keppinauta sina i vigbúnaöi. Og
satt aö segja er þaö þó enn dýrara
þvi aö þeir þurfa aö bæta á sig
m.a. hálfrar milljóna manna
vesturþýskum her sem
er talinn mjög vel þjálfaður
og vigbúinn. Auk þess fer drjúg-
ur hluti sovésks vigbúnað-
ar til liðs þess sem stend-
ur á landamærum Kina. öll
efnahagsleg rök mæla þvi með
þvi,aö Sovétmenn hafi raunveru-
legan áhuga á aö stööva vig-
búnaðarkapphlaup, svo mjög sem
þaö þrengir aö þeirra kjörum. En
þeir fást ekki til aö ræöa málin
opinskátt. Þeir fara meö allar
upplýsingar eins og mannsmorö.
Allar umræöur um vigbúnaðar-
kapphlaupiö byggja á vestrænum
heimildum. Dragsdahl sá sem
áöan var nefndur segir þetta
leyndardómamakk ganga svo
langt, aö i SALT-viöræðum biöji
fulltrúar sovéska hersins banda-
risku fulltrúana aö segja
„borgaralegum” sovéskum full-
trúum ekki frá vissum hlutum
sem varöa sovéska herinn!
B ókhaldsbrellur
Annaö þékkt dæmi er þaö aö
Sovétrikin halda fast viö þaö i
friöartali sinu aö þau verji aöeins
17 miljöröum rúblna á ári til
hernaöar — en þaö er aðeins
fimmtungur af bandariskum út-
gjöldum. Siöan hamra þau á þvi,
aö báöir aðilar skuli td. minnka
hernaöarútgjöldin um 10%. Þetta
er fáránlegt þvi hér er bersýni-
lega ekki um sambærilegar tölur
aö ræöa. Til dæmis kaupir banda-
riski herinn vigbúnaö sinn á
markaðsveröi — i Sovétrikjunum
er allt á einni hendi og þvi hægt að
skrá t.d. nýja skriödreka eöa
flugvélar á spottverði sem ekki
kemur kostnaðarveröi viö. Sovét-
menn geta einnig skrifaö allar
rannsóknir vegna hernaöar á
aðra útgjaldaliöi rikisins. Ailt
þetta gerir það að verkum, að
þegar Sovétmenn krefjast hrein-
skiptni i vigbúnaöarmálum þá
tala þeir fyrir daufum eyrum og
hafa i reynd afhent vestrænum
aðilum einokun á upplýsinga-
starfsemi um vigbúnaöarkapp-
hlaupiö.
Minnisblöð
í moldviðri
Af þvi sem aö ofan er rakiö má
vera ljóst aö það er hægt aö finna
margar gloppur á þeim upp-
lýsingum sem að okkur er otaö
um vigbúnaöarkapphlaup og
valdajafnvægi. Hitt er svo erfið-
ara aö benda á greiöfæra leiö út
úr þvi moldviðri sem upp er
þyrlaö um þessi mál. En þaö
skiptir miklu aö okkur takist aö
koma i veg fyrir aö fólk ánetjist
frekar en oröiö er röksemdum
þeirra „jafnvægiskenninga” sem
i reynd hafa ekki þýtt annað en
aukinn vigbúnaö og auknar hætt-
ur á tortimingu þjóöa og mann-
kyns alls.
Og það er þá brýnt að menn hafi
i huga eftirtalin atriði sem mörg-
um munu sæmilega kunn nú þeg-
ar:
Vigbúnaöarkapphlaupið á sér
miklu fleiri rætur en beinar
öryggisþarfir Sovétrikjanna og
Bandarikjanna. Vopnasala er at-
vinnuvegur og gróöavegur.
Bandarikin hafa sterkar tilhneig-
ingar til aö leysa greiösluhalla og
atvinnuleysi meö vopnafram-
leiöslu og sölu — um leiö og þau
auka meö vigbúnaöarkapphlaupi
á efnahagslega örðugleika Sovét-
rikjanna.Sovéskur vigbúnaður er
m.a. tengdur viöleitni til að halda
óbreyttum itökum i austur-
Evrópu.
í vítahring
Stórveldunum hefur ekki tekist
að leysa vitahring sem mætti lýsa
þannig: nýtt vopn — sem kallar á
nýtt varnarvopn sem kallar á
svar viö varnarvopni. Ný vopn
hafa orðiö til undir þvi yfirskini
aö þau mætti nota sem tromp i
samningaviðræöum viö and-
stæðinginn — niöurstaöan hefur
alltaf oröiö sú aö hiö nýja vopn
hefur festst i sessi hjá báöum.
Um leið þýða hin nýju og ná-
kvæmu vopn auknar styrjaldar-
hættur. Ýmsir óháðir sérfræöing-
ar (Barnaby frá SIPRI, Agrell
ofl.) telja að hin nýju vopn hafi
dregiö úr þeim mun sem i vitund
manna hafi til þessa verið á
kjarnorkustriði og „venjulegu”
striöi. Þeir telja aö þeim sjálfs-
blekkingarviöhorfum hafi vaxið
fiskur um hrygg meöal herfor-
ingja og sumra stjórnmáiamanna
aö strið með „venjulegum” vopn-
um sé hugsanlegt og lfka aö unnt
sé aö heyja kjarnorkustyrjöld og
vinna hana. Þessi viðhorf segja
þeir eru að sönnu ekki rikjandi
meöal þeirra manna sem mestu
ráða hjá hernaðarbandalögum,en
samt breiöist þessi hugsunarhátt-
ur út.
Tækniþróunin og dreifing há-
þróaðra vopna um allar jaröir
auka einnig likur á stórstyrjöld
sem byrji vegna tæknilegra mis-
taka eöa bilana.
Við eigum að trúa
Þaö er sjálfsblekking aö hægt
sé aö heyja styrjöld milli blakk-
anna tveggja, þannig aö báöir
stilli sig um að nota sin stórvirk-
ustu vopn. En þaö er hugsanlegt
aö risarnir tveir heyji styrjöld sin
i milli sem þýöi þaö fyrst og
fremst aö Evrópa tortimist —
vesturevrópskir félagar Banda-
rikjanna i Nató og austur-
evrópskir sessunautar Sovétrikj-
anna i Varsjárbandalagi hverfi af
yfirborði jaröar meöan risarnir
tveir haldi tórunni bak viö um-
samdar giröingar varnareld-
flauga (sbr. Alva Myrdal — „Af-
vopunarleikurinn”).
Okkur er sagt aö viö skulum
vera rólegir og biða eftir þvi, að
risaveldin hernaöarbandalögin
semji sin á milli um afvopnun.
Okkur er sagt að lúta nauöhyggju
þeirra forræöis. Okkur er sagt að
treysta þeim — enda þótt risa-
veldin hafi tifaldaö vopnabúnað
sinn frá þvi þau hófu afvopnunar-
viðræöur fyrir um þaö bil tuttugu
árum. Viö eigum aö trúa þeim
þegar þau segja satt og þegar þau
ljúga okkur fulla. Viö eigum aö
trúa þeim þegar þau boöa I oröi
slökun og sáttfýsi jafnt og þegar
þau boða hörku og tortryggni.
1 staö þess aö ganga úr leikn-
um.
Arni Bergmann
Gröfumaður
óskast til starfa hjá Hveragerðishreppi.
Upplýsingar á skrifstofu hreppsins i sima
4150 eða hjá verkstjóra i sima 4337.
Hveragerðishreppur
LAUSSTAÐA
við skráningardeild
Rannsóknarlögreglu ríkisins
Staða ritara við skráningardeild
Rannsóknarlögreglu rikisins er laus til
umsóknar. Vélritunarkunnátta nauðsyn-
leg. Eiginhandar umsóknir ásamt upplýs-
ingum um fyrri störf sendist Rannsóknar-
lögreglu rikisins, Borgartúni 7, Reykjavik
fyrir 19. júni 1978.
ÚTBOÐ
Framkvæmdanefnd byggingaráætlunar
óskar eftir tilboðum i byggingu parhúsa
(30 ibúðir). Húsunum skal skila tilbúnum
undir tréverk, en undanskildir eru ýmsir
verkþættir, svo sem jarðvinna, raflögn,
hita- og hreinlætislagnir og fleira.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu F.B.,
Mávahlið 4,frá þriðjudeginum 13. júni gegn
30 þús. skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð föstudaginn 7. júli
1978.
ÚTBOÐ
Hitaveita Suðurnesja óskar eftir tilboðum
i lagningu hitaveitu i Njarðvik,3ja áfanga.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu
Hitaveitu Suðurnesja, Vesturbraut 9a
Keflavik, og á Verkfræðistofunni
Fjarhitun hf. Alftamýri 9,Reykjavik,gegn
kr. 20.000.00 skilatryggingu
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Hita-
veitu Suðurnesja fimmtudaginn 22. júni
1978 kl. 14.00.