Þjóðviljinn - 08.07.1978, Blaðsíða 14

íslendingar þéttbýlisþjóð
14 StÐA — ÞJ6ÐVILJINN Laugardagur 8. júli 1978
Af 222 þúsund íbúum landsins alls
eiga 197 þúsund heima í þéttbýli
Hagstofan hefur nú birt endan-
legar tölur um mannfjöldann á
tslandi miðaö við 1. desember
siðast liðinn. Reyndust þá vera
222.470 manns búsettir i iandinu,
eða um 1.500 fleiri en árið áður.
Nemur sú fjölgun aðeins 7 af þús-
undi, sem er óvenju iltil fjölgun.
Fóik sem býr i strjálbýli var
25.658 manns og haföi fækkað um
600 á árinu. Strjálbýlisbúar (eða
sveitafóik öðru nafni) eru nú
11,5% landsmanna, en það þýðir
að 8 af hverjum 9 búi I einhvers
konar þéttbýli.
82 þéttbýlisstaðir
Þéttbýlisstaðir teljast sam-
kvæmt skilgreiningu Hagstofunn-
ar vera 82 i landinu, og er þá allt
þéttbýli á höfuðborgarsvæöinu
talið til eins og sama þéttbýlis-
staðar. Þar er um aö ræða
sveitarfélögin Reykjavik, Kópa-
vog, Seltjarnarnes, Garðabæ og
Hafnarfjörð, svo og þéttbýli i
Mosfellssveit. Ibúafjöldi samtals
118 þúsund. Með svipuðum hætti
teljast kaupstaðirnir Keflavik og
Njarðvik til eins þéttbýlisstaðar
með 8 þúsund ibúum.
3 svæði með 139 þús. íbúa
Þéttbýlisstaðir með 5 þúsund
ibúa og fleiri teljast þá 3 i landinu,
Reykjavikursvæði, Akureyri og
Keflavikursvæði. A þessum stöð-
um búa samtals 139 þúsund
manns.
Þéttbýlisstaöir með milli 2 og 5
þúsund ibúa eru 7, Akranes, ísa-
fjörður, Sauðárkrókur, Siglu-
fjörður, Húsavik, Vestmannaeyj-
ar og Selfoss, með samtals 22
þúsund ibúa.
13 þéttbýlisstaðir hafa meira en
1 og minna en 2 þúsund ibúa,
Grindavik, Sandgerði, Borgar-
nes, Olafsvik, Stykkishólmur,
Patreksfjörður, Bolungarvik’,
Ólafsfjörður, Dalvik, Neskaup-
staður, Eskifjörður, Höfn i
Hornafirði, Hveragerði, meö
samtals 16 þúsund ibúa.
24 staðir með
undir 200 ibúa
15 þéttbýlisstaðir hafa milli 500
og 1000 ibúa hver, samtals 10 þús-
und. 20 þéttbýlisstaðir hafa frá
200 og upp i 500 ibúa hver, sam-
tals 7 þúsund. Þá eru 8 þéttbýlis-
staðir með milli 100 og 200 ibúa og
Afmæli
Sjötugur er I dag Kristinn
Guðmundsson fyrrverandi bif-
reiðastjóri Suðurgötu 11, Sand-
geröi. Kristinn er frá Straum-
fjaröartungu. Hann verður að
heiman i dag.
Skátar
Framhald af bls. 1
aðstöðu fyrir islenskt æsku-
fólk,—”
I svari ráðuneytisins þar sem
undanþágan er veitt, segir:
,,—enda renni allur ágóði óskipt-
ur til æskulýösheimila á vegum
skátahreyfingari’inar. Skilagrein.
skal send tollstjóranum i Reykja-'
vik svo og yfirlýsing um að ágóö-
anum sé varið i framangreindu
skyni.”
/ —AI.
Fyrst og fremst
Framhald af 2 siðu
lega til rikisvaldsins, að hin
óvenju mikla útflutningsþörf á
þessu ári og óhagstætt skilaverð
vegna óðaverðbólgunnar innan-
lands, verði ekki látin skeröa
tekjur bændastéttarinnar, sem
þegar er ein tekjulægsta stétt
landsins.
Fundurinn skorar jafnframt á
rikisvaldið að létta af landbúnað-
inum tollum og opinberum gjöld-
um af aðföngum, i þvi augna-
Leiðréíting
! grein um rikisstjórnir frá
1917—1978, sem birtist i Þjóðviij-
anum s.l. miðvikudag, slæddist
miði, að búvöruverðið verði hag-
stæöara islenskum neytendum og
samkeppnishæfara erlendis en nú
er. Vextir afurða- og rekstrarlána
verði i sama augnamiði stórlækk-
aðir, samfara vaxtaleiðréttingu
til handa islensku atvinnulifi al-
mennt. Afurða- og rekstrarlánin
verði hinsvegar aukin veruleg,
þannig að bændur geti fengið
tekjur sinar greiddar við afhend-
ingu framleiðslunnar og jafn-
framt staðgreitt framleisðlu-
kostnaðinn”.
—mhg
Kaflar úr ræðu
Framhald af 5. siðu
hálfa öld með harðvítugri baráttu
að ná sömu launum fyrir sömu
vinnu og karlar. Verðum við nú
ekki að herða róðurinn fyrir þeim
sjálfsögðu mannréttindum, að við
konur getum haft vinnu eftir vilja
okkar og getu, og að það sé okkar
sjálfra að meta það, — og að það
sé ekki hægt frekar í frystihúsa-
vinnu en hverri annarri vinnu að
reka konur úr starfi, ef þær ekki
eru tilbúnar til að vinna eftir-
‘ vinnu eða nætur- og helgidaga-
vinnu.
Þessi staða hefur oft komið upp
i frystihúsunum, og oft hefur
þurft að beita hörðu af samtak-
anna hálfu, til að brjóta slikt á
bak aftur, —en það hefur lika oft
komið fyrir, að konur hafa orðið
að beygja sig fyrir slíku ofriki.
Fiskveiðar og fiskiðnaður er
grundvallaratvinnuvegur okkar
villa inn i töflu sem sýnir orsakir
afsagnar rikisstjórnar frá
1944—1978. Þjóðviljinn birtir þvi
töfluna hér ieiðrétta og hiðst, ve!-
virðingar á þessum leiðu mistök-
um.
þjóðar, sem allt lif þjóðarinnar
byggist á, og ég tel að svo muni
verða um ókomna framtið, þvi
gullkista þjóðarinnar er hafið’
umhverfis landið eins og það
hefur verið frá ómunatið. 1 þess-
ari framleiðslu er konan ásamt
sjómanninum stærsti aðilinn.
Konur hafa, þar sem annars stað-
aristörfum, flestarumheimili að
sjá, i viðbót við sin erfiðu störf i
fiskiðnaðinum.
Enn vantar þó mikið á, að fisk-
vinnslunni hafi verið skipaður sá
sess I hugum þjóðarinnar, sem
henni bersem undirstööuatvinnu-
greininni.er allt byggist á i þessu
landi.
Enn eru flest önnur störf talin
girnilegri.
Enn eru fiskvinnulaunin með
lægstu kauptöxtunum.
Enn er þar vinnuöryggið
minnst og vinnutiminn lengstur.
Það má kallast furðuleg þröng-
sýni forráðamanna þjóðarinnar
að búa þannig að aðalatvinnuvegi
hennar, að ungt fólk sækir i dag i
öll önnur störf fremur, — nema
þá sem timabundið fyrirbæri.
Er ekki mál til komið að hef ja
þessi störf til æðra vegs — og
skapa fólkinu, sem þau vinnur,
þau li'fskjör i launum, öryggi og
fristundum, að starfið verði eftir-
sóknarvert?”
Mótmæla
Framhald af bls. 9.
mikil meðal grunnskólakennara
en tiltölulega litil meðal skrif-
stofufólks. Starfsfólk i Starfs-
mannafélagi Reykjavikurborgar
tók mjög litinn þátt i þessum að-
gerðum. Samtök sjómanna
hvöttu ekki félagsmenn sina til
þátttöku, og sama er að segja um
Samband islenskra banka-
manna”.
Laxveiöi
Framhald af bis. 16
Þröstur kvað svo verið hafa
vegna þess, að orð léki á um ólög-
lega laxveiði i sjó. Gæslan heföi
litið eftir hvar væru net m.a. i
Skjálfandaflóa, Húnaflóa, Mið-
firði og svo hefði þyrla verið við
eftirlit i Borgarfirði og við strönd-
ina milli Þorlákshafnar og Eyr-
arbakka.
Annars væru reglur um þessi
HESTAMENN
Gerist áskrifendur að
Eiðfaxa mánaðarbiaði
um hesta og hesta-
mennsku.
Með einu símtali er
Áskriftarsími 85111
Pósthólf 887, Reykjavík.
Orsakir afsagnar ríkisstjórna 1944 — 1978
Rikisstjórnir Efnahags- mál Herstöðva- málið Fallí kosningum
Sjálfstfl. Alþýðuf 1. Og sósíaiistaf 1.. 1944 — 1947 X
Sjálfstfl. Fram- sókn og Alþýðufl. 1947 — 1949 X
Framsóknarfl. og Sjálfstf 1. 1950 — 1953 (*) M
Framsóknarfl. og Sjálfstæöisf 1 1953— 1956 X
Framsókn Alþýðu- bandal.og Alþýðufl. 1956 — 1958 X
Sjálfstæóisf 1. og Alþýðuf lokkur. 1959 —1971 -• • X
Framsókn Alþýöu- bandal.og Samtökin. 1971 — 1974 (X) (X)
Sjálfstæöisflokkur og Framsókn 1974 — 1978 w _ .... . .. .. (X)
16 þéttbýlisstaðir með 50-100 ibúa,
og er hvor flokkur meö rúmlega 1
þúsund ibúa samtals.
Minnsti kaupstaðurinn er
Seyðisfjörður með 958 ibúa, en
hann fékk kaupstaðarréttindi árið
1894. Stærsta kauptúnið án kaup-
staðarréttinda er Borgarnes með
1.461 ibúa. Nýjasti kaupstaðurinn
er Selfoss með 3.123 ibúa, en hann
fékk kaupstaðarréttindi i mai
siöast liðnum.
Skólastaðir
Á eftirtöldum stöðum voru ibú-
ar fleiri en 50 1. desember 1977 en
þó taldir til strjálbýlis: Klepp-
járnsreykjum og Reykholti, báðir
i Reykholtsdal i Borgarfirði,
Kristnesi i Eyjafirði, Eiðum á
Héraði, Skógum undir Eyjafjöll-
um og Reykholti i Biskupstung-
um.
A 5 þessara staða eru starf-
ræktir skólar en á einurn er
heilsuhæli. Á skólastaðnum
Laugarvatni eru 158 ibúar og telj-
ast þeir til þéttbýlis.
Efni þetta er unnið upp úr Hag-
tiðindum, júnihefti.
mál mjög óljósar og loðnar.
Heimilt væri t.d. að stunda ýsu-
veiði og silungsveiði væri leyfi-
legt að stunda i sjó? aðeins væru
um það reglur hve fjarri ósa-
svæðum slik net yrðu að vera.
Net, sem lögð eru fyrir göngusil-
‘ung, ber að taka upp kl. 10 á föstu-
dagskvöld og þau má ekki leggja
á ný fyrr en kl. 10 á þriðjudags-
morgun. Þröstur Sigtryggsson
taldi að það þyrftu að vera miklu
ákveðnari reglur bæði um merk-
ingar neta og möskvastærð. Það
væri auðvitað breytilegt hvað
menn teldu sig vera að veiða.
Sumirsegjast vera að veiða rauð-
maga, en það er engin reglugerð
til um þær veiðar, en hins vegar
um grásleppuveiði.
Ef algjörlega ætti að sporna við
netaveiði á laxi I sjó þá þyrfti aö
fara fram viðtæk könnun á
göngusvæöum laxa i námunda við
þessar ár og banna þar lagnir, á-
leit Þröstur Sigtryggsson. Og
bætti við: — Ég er að vísu ekki
nógu kunnugur þessum málum,en
mér sýnist þó að það vanti ákvæði
um netalagnir á fjörðum, sem lax
gengur um. Það er margt gott I
lögum um laxveiði, en þau eru
gloppótt. —mhg
I Lindarbæ
Sunnudag kl. 20.30
mánudag kl. 20.30
Miðasala I Lindarbæ alla daga
kl. 17-19 og sýningardaga kl.
17-20. Simi 21971.___
Gæslan
truflar
ædarvarp
og selveiði
Talsverð óánægja er nú á
Hvammstanga, og raunar á
Vatnsnesi öllu og Heggstaðanesi
vegna þeirrar röskunar sem
eftirlitsferðir Landhelgisgæsl-
unnar á þessar slóðir hefur vald-
ið.
Bændur sem tekjur hafa af
æðarvarpi segja að lágflug þyrlu
og gæsluvélar siðustu daga yfir
svæðið hafi gjörspillt varpi. Þá
kvarta selveiðimenn yfir þvi að
ferðir hraðbáta meðfram strönd-
um hafi hrakið selinn á haf út og
spillt selveiðinni. Engin laxveiði
sé i þau net sem lögð hafi verið út
á þessu svæði, og sé hér eingöngu
um fikt við silungsveiði að ræða.
Þessvegna séu þessar eftirlits-
ferðir gæslunnar ástæðulausar
með öllu og spilli einungis fyrir
hefðbundnum búrekstri.
—-ekh
Dregur úr mótmæla-
aðgerðum vörubílstjóra
7/7 — Hundruð vörubila héldu út
fyrir landamæri Austurrikis I
dag og virðist þvi sem að farið
sé að draga úr mótmælaaðgerð-
um vörubilstjóra, austurriskra
og erlendra, gegn nýjum vega-
skatti Austurrikismanna. Vöru-
bilstjórarnir brugðust við gegn
þessari skattlagningu með þvi
að loka flestum akvegum Ut Ur
landinu, og sumsstaðar halda
þeir þvi áfram enn.
Nýtt evrópskt myntkerfi á
döfinni
7/7 — Leiðtogar rikja Ef nahags-
bandalags Evrópu, sem eru nú á
ráðstefnu i Brimum i
Vestur-Þýskalandi, samþykktu
I dag að vinna að nýju evrópsku
myntkerfi, i þeim tilgangi að
Vestur-Evrópa verði svæði
„stöðugleika i gengismálum.”
Kerfið á að verða tilbúið i des-
ember og til stuðnings þvl á aö
vera sjóður að upphæð yfir 50
miljarðar dollara. Sagði Bret-
inn Roy Jenkis, forseti stjórn-
arnefndar EBE, að sjóður þessi
yrði stærri en Alþjóðlegi gjald-
eyrissjóðurinn(IMF) og að
þessi áætlun væri sú stórfelld-
asta, sem nokkurntima hefði
komið til greina i gengismálum.
Plútó er minnsta plánetan
7/7 — Bandariskir stjarnfræð-
ingar hafa uppgötvað nýtt tungl
sem gengur i kringum Plútó,
ystu plánetuna I sólkerfi okkar.
Hefur þessi uppgötvun gert
stjarnfræðingunum fært að
reikna út stærð Plútós, og sýnir
sig þá að hann er minnsta plá-
netan i sólkerfinu. Aður hafði
Merkúr verið talinn minnstur.
Hinn nýfundni máni hefur þegar
verið skirður Karon eftir ferju-
manni þeim I forntrú Grikk’ja,
er flutti sálir framliðinna til.
dauðrarikisins.
Alþýðubandalagið i Hveragerði
Fundur verður haldinn i Alþýðubandalaginu
Hveragerði mánudaginn 10. júli næstkomandi
kl. 20.30. Lkaffistofu Hallfriðar.
Dagskrái 1. Inntaka nýrra félaga. 2. Hrepps-
málin. 3. Garðar Sigurðsson, aiþingismaður,
ræðirstöðu þjóðmála að kosningum loknum. 4.
Sumarferðalag. 5. önnur mál. —Stjórnin
Garðar