Þjóðviljinn - 09.09.1978, Qupperneq 6

’« SIÐA — ÞJÓÐVILJINN ' Laugardagur 9. september 1978
VIÐBRÖGÐ VIÐ BRÁÐABIRGÐALÖGUNUM
Endurskoðun visitölu:
Verdur ad vera
í fullu samráði
við verkalýðs-
hreyfinguna
segir Jón Helgason formaöur
Einingar á Akureyri
fcg held ah ekki þýbi aft fara út i
endurskohun visitölunnar nema i
fullu samráöi viö verkaiýöshreyf-
inguna, sagöi Jön Helgason for-
maöur Kiningar á Akureyri er
Ujóöviljinn spuröi hann álits á
bókun á rikisstjórnarfundi um aö
stefnt yröi aö endurskoöun visi-
tölukerfisins fyrir 1. desember
n.k.
Hvað sem aliri visitölu liöur,
sagöi Jón, veröum viö fyrst og
fremst aö tryggja aö verðbólgu-
skriðan veröi stöövuö. baö veröur
stærsta skrefiö i átt til launajöfn-
unar. Annars er ég nýkominn til
Jón llelgason
landsins og hef ekki átt þess kost
aö hafa samband við fólk úr
verkalýöshreyfingunni um
bráöabirgðalögin og þær aðgeröir
sem nú eru i gangi og vil þvi sem
minnst um þær segja. Ef hægt er
aö tryggja kaupmátt með þessum
nýju lögum fagna ég þvi. -GFr
Griðrof ef svo
Segir Benedikt Daviðsson, formaður
Sambands byggingarmanna \
— Ég er náttúrulega ákaflega
hrifinn af þvi aö reynt skuli aö
bæta kaupmátt launa meö lækkun
matvöru. Einnig er ég ákaflega
sáttur viö aö kaupiö hækki ekki,
ef tryggt er meö þeim aögeröum
sem veriö er aö gera aö kaup-
máttur aukist. Þaö sýnist mér
einmitt vera aö gerast, sagöi
Benedikt Daviösson formaöur
Sambands byggingarmanna,
þegar Þjóöviljinn ræddi viö hann i
gær.
— Hvað hækkanir á vörum
snertir, þá tel ég aö veruleg
ástæða sé til að hækka ýmsar vör-
ur, sem eru beinar samkeppnis-
vörur við islenska framleiðslu.
Ég nefni sem dæmi innréttingar
alls konar og húsgögn, sem flutt
eru hingað til lands fullbúin á
lægri tollum en hráefni til sams
konar iðnaðar hér. Viö sliku er
full ástæða til aö sporna, sérstak-
lega þegar haft er i huga aö inn-
flutningur á slikum varningi
skiptir miljörðum króna á ári.
Þegar við spuröum Benedikt ,
um skoðun hans á endurskoöun
visitölukerfisins og þeim tima
sem slik endurskoðun kynni aö
taka, sagðist hann telja fulla
ástæöu til að endurskoöa visitölu-
kerfiö. En i tengslum viö slika
endurskoöun yrði aö láta fara
fram neyslukönnun og slik könn-
un yröi aö ná yfir miklu lengra
timabil en aöeins tvo mánuði.
Ég teldi sex mánuöi algert lág-
mark fyrir slika könnun, sagöi
Benedikt, — og ef vel ætti að vera
þyrfti hún sennilega að ná yfir
heilt ár.
Aö tala um aö ljúka endurskoö-
un á svona viðamiklum málum á
tveimur mánuöum er einber
barnaskapur og ég skil ekkert i
mönnum aö láta sér detta svona
lagaö i hug.
Ef rikisstjórnin gripur til þess
ráös, aö setja lög um visitölu frá
1. desember, án samráðs viö
verkalýöshreyfinguna, teldi ég
þaö algjöra brigð á þeirri stefnu
sem lýst hefur veriö yfir aö
stjórnin vilji fylgja. Ég myndi lita
á slika lagasetningu sem algjört
griörof af hálfu rikisstjórnarinn-
ar. -hm
Benedikt Davfösson: Griörof af
hálfu rikisstjórnarinnar ef sett
verða lög um visitölubætur 1. des-
ember án samráös við verkalýös-
hreyfinguna.
Bein tekju-
aukning
Segir Guðmundur
Þ. Jónsson um
lœkkun matvöru
— Mér lýst auðvitað
mjög vel á að neysluvörur
skuli lækka svo verulega,
sagði Guðmundur Þ. Jóns-
son, formaður Landssam-
bands iðnverkaf ólks,
þegar Þjóðviljinn hafði
samband við hann í gær,
eftir að Ijóst varð hvert
efni bráðabirgðalaga
ríkisstjórnarinnar var.
— í raun og veru er það
fáranlegt að skattleggja
eins og gert hef ur verið til
þessa þær brýnustu þarfir
sem hvert mannsbarn þarf
til að draga f ram líf ið, það
er að segja matvörur.
Þess vegna finnst mér þaö
hljóti aö vera til mikils ábata
fyrir launafólk, að þessar vörur
skuli lækka. Hér er um beina
tekjuaukningu að ræöa hjá lág-
launafólki sérstaklega, sem fram
til þessa hefur átt fullt í fangi með
aö láta launin sin nægja fyrir
nauösynlegum mat, sérstaklega
auðvitað láglaunafólk meö barn-
margar fjölskyldur.
öllu meiri spurning finnst mér
vera um þær vörur sem eiga aö
hækka, ef rétt er að þar i séu út-
varps-og hljómburðartæki, sjón-
varpstæki, simar og þess háttar.
Ég held að það sé liðin tið, að
hægt sé að flokka slikt undir lúx-
us. Þetta finnst á hverju heimili
og þótt vissulega sé hægt að vera
án slikra tækja, eru þau þó á viss-
an hátt orðinn svo eölilegur hluti
af heimilistækjum, aö mér finnst
orka mjög tvimælis að skatt-
leggja þau sérstaklega.
— Helduröu aö unnt sé aö ljúka
Guömundur Þ. Jónsson, formaö
ur Landssambands iönverka
fólks.
endurskoöun visitölukerfisins
fyrir 1. desember?
— Þaö efast ég stórlega um.
Þetta er alltof viðamikið mál til
þess að mér finnist sennilegt að
hægt sé að endurskoöa það að ein-
hverju viti á tveimur mánuðum.
En ég vil taka það skýrt fram,
að verði endurskoðuninni ekki
lokið fyrir 1. desember, þá eiga
bráöabirgöalögin að gilda áfram.
Ef rikisstjórnin setur lög sem
skerða visitölubætur á einhvern
hátt frá 1. desember, þá er hún að
rjúfa það samkomulag sem gert
hefur verið við verkalýðshreyf-
inguna. Slikt verður ekki þolað og
myndi aðeins þýða átök og friðslit
milli verkalýðshreyfingar og
rikisstjórnar.
Ég trúi ekki að þessir menn
óski þess.
-hm
Kristján Ragnarsson, formaður LIÚ:
Bó kun iin er aur nlesl t vfi rklt r ir
í bráöabirgdalögunum er vísitalan framlengd óbreytt til 1. deí i. 1979 j
Þjóöviljinn haföi I gær tal af
Kristjáni Hagnarssyni fram-
kvæmdastjóra Llú en Kristján
var formaöur samninganefndar
Vinnuveitendasambandsins I sfö-
ustu samningum. Kristján var
fyrst spuröur hvaö honum fyndist
um þá kauphækkun sem leiöir
beinlinis af gildistöku samning-
anna frá 1. september, og niöur-
greiöslu verölags.
Ahrif þeirrar ákvöröunar rikis-
stjórnarinnar að afnema bráða-
birgðalögin frá i vor og greiða
fullar visitölubætur á laun sem
voru 200.000 krónur 1. desember
s.l., eru þau að yfirvinnu- og
næturvinnua'lág verkamanna
verða aftur þau sömu og áður,
sagði Kristján. Ahrifin fyrir rikis-
starfsmenn eru hins vegar mun
meiri vegna hækkunar á visitölu-
þaki. Meðalhækkun verkamanna
frá 1. september þegar áfanga-
hækkun er meðtalin mun vera um
8% en hjá rikisstarfsmönnum um
12%. Þetta getur ekki talist jafn-
launastefna.
Tilraunin stenst ekki
Akvörðun rikisstjórnarinnar
um aö greiða niður 8,1% hækkun
verðbótavisitölu er tilraun til þess
að draga úr verðbólgu en stenst
ekki vegna þess að kaupmáttur
samninganna er of hár og fær
ekki staðist nema að rikisstjórnin
heföi minnkað opinberar fram-
kvæmdir og þjónustu sem nam
niöurgreiðslunni. Þessi aðferð
rikisstjórnarinnar gerir atvinnu-
lifið svo háð rikisvaldinu að
óbærilegt er, þvi rikisstjórnin
getur spilað á visitöluna upp og
niöur með niðurgreiöslum. Ekki
er hægt aö sjeT, fyrr en fiskverð
hefur verið ákveðið hver verður
afkoma fiskveiða og fiskvinnslu
eftir þessar breytingar, en mér
segir svo hugur um að fiskverð
verði ekki unnt að ákvarða til
hækkunar sem verður að gera,
nema viðmiðunarverð Verðjöfn-
unarsjóðs verði höfð hærri en
markaösverð afurðanna og þvi
um áframhaldandi fölsun á gengi
að ræða, sem leiða mun til nýrrar
gengisbreytingar fyrir áramót.
Framlenging fær
ekki staöist
— En hvert er viöhorf þitt til
framlengingar kjarasamning-
anna um ár til 1. des. 1979?
„Einhvern tima hefðu vinnu-
veitendur fagnað þvi að kjara-
samningar væru framlengdir i 1
ár, en svo er ekki nú, þvi fram-
lenging samninga með óbreytta
visitölu er út i hött og fær ekki
staðist. Afleiðingin verður enn
meiri verðbólga en verið hefur
og tiðari gengisbreytingar. Eftir
viðræður við þrjá ráðherra um
þessi mál hvarflaði ekki að mér
að visitalan yrði framlengd,
óbreytt, heldur yrði núgiidandi
kaup fryst og óbreytt kaup greitt
þar til samið hefði verið um nýja
visitölu. Þeir óábyrgu hafa enn
einu sinni fengið sitt fram og lofar
það ekki góðu um framhaldið.
Bókun rikisstjórnarinnarum að
endurskoða visitöluna fyrir 1.
desember er þvi aumlegt yfirklór
sem ekkert gildi hefur, miðað við
að i bráðabirgðalögum hennar er
visitalan framlengd óbreytt til 1.
des. 1979.
— Telurðu að unnt sé að endur-
skoða visitölugrunninn fyrir 1.
des?
Ef vilji fylgir verki er ekkert
sem ætti að geta hindrað það að
þetta væri hægt að gera fyrir 1.
desember. Það er aðeins spurn-
ing um viljann og á það mun
reyna nú.
— Hvernig metur þú samn-
ingahorfur milli VVSl og ASt um
framlengingu samninganna?
Það hefði átt að semja um visi-
töluna, og við teljum að það hefði
ekki komið til álita að framlengja
samningana nema að visitölu-
grundvöllurinn væri endurskoð-
aður. Ég tel að undir þeim kring-
umstæðum, þegar visitalan er
framlengd og mönnum svo sagt
að semja, þá sé samningastaðan
alls ekki fyrir hendi.
Eignaupptaka?
— Hvað með skattlagningu á
atvinnureksturinn?
Ef ég skil rétt þá nýju skatta,
. sem rikisstjórnin hyggst leggja á
atvinnureksturinn i formi 6% við-
bótarskatta af hagnaði og 6% af
afskriftum að auki, virðist mér
vera um eignaupptöku að ræða.
Útgeröinni er gert skylt með lög-
um að greiða 10-16% af tekjum i
afborganir og vexti af stofnlán-
um. Sá hluti tekna sem fer i af-
skriftir er þvi notaöur til afborg-
ana af lánum, sem útgerðinni er
gert skylt að greiða. Nú á að
skattleggja afborganir og fólki
talið trú um að verið sé að gera
ráðstafanir til þess aö tryggja
rekstur atvinnulifsins, en þvi er
Kristján Ragnarsson: Framleng-
ing samninga meö óbreyttri vlsi-
tölu er út i hött og fær ekki staöist.
hins vegar öfugt farið. Mér finnst
gæta ótrúlegs óraunsæis I ráðstöf-
unum rikisstjórnarinnar og litið
til lengri tima sjáist engin áþreif-
anleg markmið til lausnar þeim
vanda sem við er að fást.
-AI