Þjóðviljinn - 23.09.1978, Blaðsíða 9

Lang»rd»gBf 23. %*pt*mb*r ItTS j.JOPViLjIWN StPA t
Umsjón:
Hallgerdur Gísladóttir
Kristín Ástgeirsdóttir
Kristín Jónsdóttir
Sólrún Gísladóttir
Steinunn H. Hafstad
Konurnar inn
á heimilin!
Menn búast nú viö þrenging-
um á vinnumarkaðinum. Þetta
má m.a. marka af þvi, aö
undanfarið hafa guðsmenn og
fleiri hjartahreinir menn tiund-
að hvílik nauösyn það sé börn-
um, að hafa mæður sinar
„heimavinnandi” minnst fimm
fyrstu ár ævi sinnar og helst
lengur.
Bara aö þessar sjálfselsku
karlkerlingar nií á dögum
fengju nú úbyrgðartilfinningu
og hyrfu að þvl, að búa fjöl-
skyldu sinni ástríkt og notalegt
heimili — (a.m.k. hluti þeirra,
sumar eru jú nauðsynlegar til
að bjarga þjöðarverðmætum)
Haldiði að þaö yröi nú munur!
Unglingavandamálið myndi lik-
lega hverfa úr sögunni, of-
drykkja og fiknilyfjaneysla
minnka að mun, þegar fóstur-
landsins freyjur fara að vaka
meö skilyrðislausri ást og um-
hyggju yfir karlpeningi og ung-
viði hinnar hraustu islensku
þjóðar. Og það myndi lika
bjarga ýmsu i efnahagsmálun-
um þessa stundina, ef þær gæfu
sér tima til að lita upp frá þessu
andlausa aurastreði. — Já það
er alveg greinilegt, að kvenna
er aö verða minni þörf á at-
vinnumarkaönum og barnaupp-
eldi og heimilisstörf gerast
mikilvægari að sama skapi.
Þessar raddir koma að venju úr
málgögnum atvinnurekenda og
frá málpipum þeirra I stétt
geistlegra manna. Það er hollt
að hafa þennan áróður ihalds-
aflanna i huga þegar við athug-
um réttindi kvenna til lifeyris I
fæðingarorlofi. Af hve miklum
heilindum skyldu þessir menn
bera velferð foreldra og barna
meðal alþýðu fólks fyrir brjósti.
3ja mánaða
fæðingarorlof
nauðsynlegt
Það er ljóst, að'meðal lág-
launafólks með börn veitir ekki
af launum beggja foreldra til að
halda heimilunum gangandi,
ekkisíst þegar fólk er að streða
við að koma sér þaki yfir höfuð-
iö, eins og nauðsyn er i þjóð-
félagi þar sem leigjendum er
boöið upp á annað eins okur og
óöryggi.
Flestir munu viðurkenna
nauðsyn þess, aðkonur getihaft
það rólegt, a.m.k. fyrstu 2-3
mánuöina eftir barnsburð. Þann
tima þurfa allf lestar konur til að
ná upp eðlilegu likamlegu þreki.
Sé það á annað borð viðurkennt,
að nauðsynlegt sé fyrir móöur
og barn, að konan þurfi ekki aö
leggja á sig brauöstrit þennan
tima, væri æskilegt, að allar
konur ættu skilyrðislaust rétt á
lifeyrium þriggja mánaða skeið
eftir barnsburð, jafnvel lengur.
Nú er það s vo, að hjá félögum
opinberra starfsmanna er farið
að greiða konum, sem hafa
veriö um skeið full laun i þrjá
mánuði við barnsburö. Hjá
verkalýðsfélögunum innan
A.S.Ier þetta minna,2 til 3 vikui
að jafnaði fyrir fastráðna
starfskráfta.
Hver er réttur kvenna á
launum í fæðingarorlofi?
,,Atvinnuleysis -
bætur’ í
fæðingarorlofi
I april 1973 voru sett lög um
,,at vi nn u leysi sbæ tur ” i
fæöingarorlofi, en þau ætlum
viö aö lita örlitið nánar á hér.
Þar er gert ráð fyrir atvinnu-
leysisbótum i 90 daga samtals
til handa þeim konum, sem for-
fallast frá vinnu vegna barns-
burðar. Þetta kemur til góða
verkakonum, sem eiga rétt á
litlu eða engu fæðingarorlofi.
Þessar bætur eiga að miðast við
laun fyrir 8 stunda dagvinnu
samkvæmt næst lægsta taxta
Dagsbrúnar. Þær skulu vera til
giftrar konu, eða sambúðar-
konu, sem er aöalfyrirvinna
heimilis (þ.e. ef maki hennar er
sannanlega óvinnufær) 80% af
áðumefndumlaunum og til ann-
arra kvenna 70%. Aöalfyrir-
vinnur, svo ogeinstæðar mæður
eiga aö auki að fá 6,5% af áður-
nefndri upphæð vegna hvers
barns sem þær framfæra. Þess-
ar bætur voru í dag til fyrsta
sept. 5235 kr. fyrir aðalfyrir-
vinnur, 4.577kr. fyrir aðrar kon-
ur og 425 kr. á dag með barni.
Þær konur, sem eiga rétt á
þessum bótum þurfa aö vera 16
ára og vera fullgildir félagar i
verkalýðsfélagi. Þær þurfa að
hafa á 12 siðustu mánuöum fyrir
barnsburðinn stundað vinnu,
sem er tryggingarskyld sam-
kvæmt lögum um atvinnuleysis-
tryggingar I a.m.k. 1032
dagvinnustundir, eöa 516 dag-
vinnustundir sé um reglu-
bundna hálfsdagsvinnu aö ræöa,
en i því tilfelli greiðast hálfar
bætur samkvæmt sömu reglum.
Réttlausar
konur
Stórir hópar kvenna lenda ut-
an viö allar reglugerðir um at-
vinnuleysisbætur, eða launa-
greiðslur í fæöingarorlofi og
eiga þvi ekki rétt á lifeyri af
neinu tagi, þann tima sem þær
eru óvinnufærar sökum barns-
burðar. Þar i flokki lenda m.a.
marglofaðar húsmæður. Þær,
sem vinna hjá riki eða bæ eiga
engan rétt á slikum bótum og
þar með verða margar konur
af þessu,sem eru lausar við hjá
rikinu og hafa ekki áunn-
ið sér rétt til að fá
laun i fæðingarorlofi.
Stundarkennarar hafa til að
mynda engan rétt i þessu máli.
Allfiestar konur i námi lenda
einnig utangarðs: þó er til sú
klásúla um þær, aö námstima
megi telja með til vinnustunda,
hafi kona fengið greiðslur skv.
taxta verkalýösfélags undan-
gengið ár og hafi eignast barn
aö afloknum „áfanga i námi”
(nánan skilgreining gagn-
færöaprófi, stúdentsprófi, eöa
lokaprófi i háskóla).
Hvert eiga
konur að snúa
sér?
011 verkalýösfélög hafa sér-
staka nefnd, sem sér um að út-
hluta fæðingarorlofi — 200-300
manns standa i þessu á landinu!
—. Til þessarar nefndar hjá við-
komandi stéttarfélagi er best að
snúa sé^, ef konur telja sigeiga
rétt á margnefndum bótum. Við
viljum hvetja konur sem hyggja
Framhald á 18.,
Athyglisverðar umræður hafa
átt sér stað i lesendadálk Dag-
blaðsins aö undanförnu. Þær
hafa fyrst og fremst snúist um
klæðnað kvenna en auk þess
hefur verið á það bent að konur
tilheyri mannkyninu. Loksins!
Til þess að gefa lesendum Jafn-
réttissiðunnar nokkra innsýn i
hinar háfleygu umræður birtum
við tvær úrklippur úr Dagblað-
inu föstudaginn 15. sept. 1978.
Orð í belg
Eiginmenn, — verið
inærgætnir við frúna
Konur gangi í föt-
um sem
leynalitlu
Karl skrifa:
Athyglisverðar og timabærar
umræður um klæðnað kvenna hafa að
undanfórnu vcrið á lesendasiöum
Dagblaðsins. Sitt sýnist hverjum eins
og gcngur og langar mig að leggja hér
litilllcga orðí beig.
Það er skoðun min að kvenfólk sem
hefur þokkafulla likamsbyggingu eigi
að ganga i fölum við hæfi. þ.e.a.s. sem
leyna litlu og gefa vonir.
Yfirleitt er æskilegt að kvcnfólk sé i
kjólum eða pilsfatnaði. Til þcss eru
konur jú skapaöar að vera augnayndi
og lcikföng karlmanna.
Hvernig væri að koma örstuttu
pilsunum i tizku á nýjan leik? Það
voru góðir timar þegar stúlkur leyndu
ekki lokkandi fegurð fótleggja sinna.
Þviekkiað reynaaftur?
Mcð ósk um að kvenfólk gangi i
fatnaði sem hæfir kynferði þeirra og
félagslegu hlutvcrki.
En það er annað atriði i grcin
Einars sem einmg vakti athygli mina
og sem knúði mig til að skrifa DB inu.
Það var þessi setningarhluti: ... Þar
BréfriUii leggur til að kvcnfólk gangi i
klæónaði sem „leyni Ulhi”. Sennllega
vildi hann sjá fleiri stfilkur i klæðnaði
cins og við sjium hér i myndinni.
sem, við menn og konur erum börn
náttúrunnar.” Hvenær förum við
karlar að tala um og lita á konur sem
mcnn og sem jafningja? Hvað eru
konur annað en menn? Ef karl kemur
að konu. sent hcfur verið beitt ofbeldi,
andlcgu eða likamlegu. ætti hann þá
siðferðilega að hafa samband sem allra
fyrst við Dýraverndunarfélagið og láta
viðkomandi vita unt aökomuna?
Konur eru rnenn, rétl eins og við,'
karlarnir. Menn af gagnstæðu kyni
við okkur karlmennina og tilheyra þar
með mannkyninu. I
Annars kann illa að fara, því eftir-
spurn er meiri en framboð á íslandi
Úr Timanum 10. sept. 1978
Við höfum aldeilis efni á þvi, að láta hvina I okkur stelpur,
meðan markaðslögmálin haga þvl svo til að við erum I háu verði!