Þjóðviljinn - 23.09.1978, Blaðsíða 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 23. september 1978
Laugardagur 23. september 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
Frá Flatey. Ljósm. — H.S.
A sumrin ferjar Baldur bila og ferðafólk margsinnis I viku hverri. Um vetur hefur hann siglt einu sinni í
viku yfir fjöröinn með vistir og vörur i eyjarnar og upp á Strönd. Ljósm. — eik.
Baldri er fagnað og hann kvaddur I hvert skipti sem hann kemur I Flatey. Hér má sjá nokkra af eyjar-
skeggjum á bryggjunni i Flatey. Ljósm. — AI
Til athugunar fyrir samgönguráðherra, Ragnar Arnalds
Dálítill pistill
um samgöngumál
Breiöqfjaröareyja
Eins og þér mun væntanlega
vera kunnugt stendur til að leggja
flóabátnum Baldri I vetur sökum
rekstrarörðugleika. Þetta höfum
við Ibúar Flateyjarhrepps, raun-
ar vitað i allt sumar. En okkur
hefur þótt þaö með slikum ólik-
indum að viö yröum þegjandi og
hijóðalaust sviftir eina sam-
göngu- og birgöaflutningatæki
okkar yfir þá árstið sem við
þörfnumst þess mest, aö við höf-
um nánast litiö á þetta sem mein-
lausa hótun útgerðarinnar til að
krla frekari rekstrarstyrk útúr
rlkinu. En þar sem nú eru aöeins
tvær vikur til væntanlegrar
stöðvunar Baldurs og skipstjóri
hans hefur þegar kvatt, þykir
okkur heldur mikil alvara hafa
færst I lcikinn.
Vetrarferðir Baldurs hafa
undanfarin ár verið með þeim
hætti að hann hefur komið hingað
til Flateyjar einu sinni I viku með
farþega, póst og vistir, og eru
ekki mörgbyggöarlög hér á landi
sem búa við jafn strjálar sam-
göngur. Nú yrði sjálfsagt séö til
þess, ef Baldri yrði lagt, aö
Ieigja einhverja fleytu úr
Stykkishólmi til að erinda þetta
um helgar, trúlega einhvern
skelbátinn: og látum það vera,
við erum ekki sérlega frdt til
þægindanna, eyjaskeggjar, þótt
við að sjálfsögðu kjósum heldur
aö feröast i þokkalegu farþega-
rými Baldurs en loftillum lúkar
fiskibáts — og væri raunar gaman
að sjá framanl þá viðskiptavini
islensku sérleyfisbifreiðanna sem
istaö þægilegra vagna með rauð-
um hægindastólum yröi boðið
uppi pallhús vöruflutningabfls að
hristast á svampbekkjum.
Fraktferöirnar
aö sunnan
Nei, það sem verst kæmi viö
okkur ef Baldri yrði lagt væri að
missa fraktferðirnar að sunnan.
Á veturna hefur Baldur að jafnaði
lestað tvisvar til fjórum sinnum i
mánuði i Reykjavik og affermt
hér I næstu póstferð þær nauð-
synjar sem viö höfum orðið að
panta úr höfuöstaðnum. Oft eru
þetta stórir flutningar: fóöurbæt-
ir, áburður, timbur og önnur
þungavara. Veröi Baldri lagt er
ekki um annað að ræða en að fá
þetta flutt vestur i Hólm með
vöruflutningabílum. Og þá vand-
ast heldur málið, þvl að vöru sem
komin er i skemmu flutningabils-
ins i Stykkishólmi verður viðtak-
andi sjálfur að sækja.
Tökum dæmi um bónda hér
sem pantað hefði slatta af fóður-
bæti. Fyrst þyrfti hann að greiða
fyrir flutninginn vestur I Hólm
(sem mun jafnvel vera dýrara en
að fá vöruna hingaö aö bryggju
með Baldri). Þvi næst yrði hann
að hringja i umboðsmann vöru-
flutningaaðilansf Stykkishólmi til
aö ganga úr skugga um hvort
varan sé komin, og siðan leita
uppi einhvern vörubflstjóra til að
koma vörunni um borð i póstfiski-
bátinn að morgni brottfarar,
trúlega á laugardegi: sem sagt
helgidagakaup. Að lokum yröi
hann svo að greiða fyrir flutning-
inn með bátnum hingað út. Ut-
koma þessa dæmis yröi væntan-
lega sú að flutningskostnaðurinn
yrði a.m.k. helmingi meiri en
meö Baldri beint frá vöruskemm-
um Rikisskips, — fyrir nú utan
ónæðið sem af þvf hlytist að þurfa
að fylgja vörunni eftir simleiðis
og greiða mörgum aöilum flutn-
inginn I stað eins.
Hagsmunir
Baröstrendinga
En það eru ekki aðeins við
eyjaskeggjar sem eigum mikið
undir fraktferðum Baldurs
komið. Barðstrendingar eiga þar
einnig mikilla hagsmuna að
gæta. Verði alvara gerð úr þvi
ólánsáformi að leggja Baldri
munu þeir neyðast til að fá
þungavöru sina flutta sjó.leiðis til
Patreksfjarðar og þaöan yfir
fjallveg sem aö vetrarlagi er oft
mjög erfiður yfirferðar. Einnig
hefur Baldur flutt bila yfir fjörð-
inn og auðveldaö þannig mörgum
akandi Barðstrendingi að fara
ferða sinna suður á bóginn þegar
ófært er orðið landveg um norður-
firöi Bráðafjaröar.
Nú er það ekki á minu valdi aö
negla þessi orö min niður meö
hreinum tölum um þann
fjárhagslega skaða sem áform
þetta mundi hafa I för með sér
fyrir hina föstu viðskiptavini
Baldurs hf, né heldur veit ég
hversu stór útgjaldaliður rlkis-
kassans þarna er í húfi, en um
það munt þú geta upplýst sjálfan
þig fyrirhafnarlltiö þar eö rflriö er
stærsti hluthafi þessa útgeröar-
félags. En eitt mun þó augljóst
hverjum manni: Með þvl að
leggja Baldri dregur rikið úr út-
gjöldum sinum til samgöngumála
og skeröir um leið hlut þeirra enn
meir sem veriö hafa afskiftir i
hinni öru samgönguþróun undan-
farinna áratuga.
Af hverju er tap
á flóabátnum?
Þaö er vitað mál að Baldursút-
geröin hefur barist I bökkum
fjárhagslega undanfarin ár. Oft
hefur legið við aö skipið stöövað-
ist vegna þess að ekki hafa veriö
til peningar fyrir oliu eða launum
áhafnarinnar. Rekstur þess virö-
ist hafa verið tilviljunum háður
meir og minna, oltiðáskyndiverk*
efúum, svo sem sandflutningi eöa
áburðarflutningum, sem fleytt
hafa útgerðinni yfir verstu sker-
in. En nú virðist komið að enda-
lokunum, strandið blasa við, og
ekki önnur verkefni I framtiöinni
fyrir þetta prýðilega skip en aö
ferja túrista og bila þeirra yfir
Breiðafjörö á sumrin. En hvaö
veldur? Getur þaö veriö að Breið-
firðingar séu svo þurftarsmáir
um aðdrætti úr höfuöborginni að
litlu vöruflutningaskipi þurfi að
leggja vegna verkefnaskorts?
Nei, ég ætla að ástæðan sé önnur.
Hún felst fyrst og fremst i þvl aö
einstaklingar og fyrirtæki hér við
fjörðinn notfæra sér ekki þessa
þjónustu Baldurs nema i litlum
mæli, en kjósa heldur vöruflutn-
ingabilana. Ég á bágt með að
skilja hvers vegna. Sú tið er ekki
löngu liöin aö skip voru einu flutn-
ingatæki okkar islendinga. Og
hvað er i rauninni sjálfsagðara?
Landið er lltið, byggö er nær öll
með ströndum fram og hafnir
margar og góðar.
Nei, bíll skal þaö vera. Og um
aHt þetta viðkvæma vegakerfi
okkar skreiðast tiu tonna þungir
drekar sökkvandi niöurúr þunnu
malarlaginu, fullhlaðnir vörum
sem með miklu hægara og ódýr-
ara móti mætti flytja sjóleiöis —
ódýrara bæði fyrir kaupandann
og rflúð. Eöa skyldu forsvars-
menn stærsta hluthafa Baldúrs
hafa reiknað út hversu mikið
mætti spara I viðhaldi vega-
kerfisins, segjum á leiðinni frá
Borgarnesi og vesturá Snæfells-
nes, með þvi að koma einhverju
af umferðaþunganum yfirá öldur
Faxaflóa og Breiöafjarðar? Mér
býður i grun að þaö yröi mun
hærri upphæð en sú sem nú er um
að ræða þegar Baldri skal lagt.
Nú siösumars var i
Stykkishólmi haldinn stjórnar-
fundur Baldurshf þarsem fjallað
var um vandræöi þau sem aö
steðjuðu og fyrirhugaða stöðvun.
Fundþennan sat fulltrúi frá sam-
gönguráðuneytinu og kvaö hafa
borið sig illa undan þvi aö rikis-
styrkurbátsins yrði aukinn. Samt
mun hafa verið ákveðið að reyna
allar leiöir til þess að svo yrði. Og
nú spyr ég: Hefur það verið gert?
Eða var það kannski þegjandi
samkomulag stjórnarmanna
undir niöri að Baldri skyldi lagt?
Byggðinni á
Breiöafiröi ógnaö
Eins og ég vona að þegar sé
oröið ljóst mun það verða okkur,
Ibúum hinna svokölluöu Vestur-
eyja á Breiðafirði, mikiö reiðar-
slag ef Baldri verður lagt og við
látin hlita pinhverri bráða-
birgðalausn á samgöngumálum
okkar. Fyrir okkur er það ekki
aöeins hagsmunaatriöi aö Baldur
gangi áfram, heldur einnig
tilfinningalegt. 1 einangrun þeirri
sem okkur er búin skipar bátur
þessi ákveöinn sess i hugum okk-
ar. Okkur þykir vænt um hann,
við erum stolt af honum og skip-
ver jar hans eru kunningjar okkar
og vinir. Baldur hefur um árarað-
ir verið einu sjáanlegu tengsl
okkar við umheiminn og reglu-
bundin koma hans hefur meö
vissum hætti verið okkur trygg-
ing þess að hér væri búandi.
Einkum á þetta við á veturna
þegar einangrun okkar er slik —
sökum þess hvað samgöngur eru
strjálar — að mánuöir liða án
þess nokkur gestur sæki okkur
heim. Og nú, þegar vetur ferað, á
skyndilega að svipta okkur þessu
öryggistákni.
Þeir sem eitthvað þekkja til
sögu Breiðafjarðareyja vita aö
eitt sinn var hér blómleg byggð
svo fáar geröust slíkar hér á
landi. Þegar fólki tók fyrir alvöru
aö fækka hér i Flatey undir miö-
bik aldarinnar var veigamikil or-
sök þess breyttir samgönguhætt-
ir. Aðuren hlutverk bilanna varð
slikt sem það er, var Flatey miö-
stöö verslunar fyrir allan norðan-
verðan Breiðafjörö og jafnframt
liflegt útgerðarpláss. Ibúar voru
hér flestir nokkuð á þriðja hundr-
að á öörum áratug aldarinnar, —
nú eru I Flatey yfir vetrarmánuð-
ina aðeins um tuttugu sálir og aö
auki eru aðeins Svefneyjar og
Skáleyjar I byggð.
Borgarfjaröarbrúin
og Breiöafjöröur
Já, við erum ekki ýkja mörg aö
höfðatölu og eflaust erum viö
þjóðfélaginu nokkuö kostnaðar-
söm þar eð reynt hefur verið aö
veita okkur lágmark þeirrar
þjónustu sem sjálfsögð er talin af
landsmönnum. En nú þykir
ástæða til aö draga eitthvað úr
örlætinu, enda erfiðir timar
framundan og mörg fjárfrek
verkefni sem biða úrlausnar hjá
samgönguráðuneytinu, svo sem
einsog það hvernig halda megi
áfram með akveginn hans
Halldórs E. yfir Borgarfjörð.
Þarna er einfaldur höfðatölu-
reikningur á ferðinni og hvorki
spurt um sanngirni né nauðsyn.
Auövitað koma margfalt fleiri til
með að njóta góös af þessum
brúarvegsspotta á fáeinum
mánuðum þegar honum lýkur,
helduren Baldri hefur tekist að
safna i þjónustuskrá sina allan
sinn starfetíma, og samkvæmt
sömu regluhefur Baldur sjálfsagt
verið þúsundfalt dýrari á hvert
höfuði sinum feröum en brú þessi
veröur sérhverjum er yfir hana
skýst i framtiðinni.
En eigi þessi regla að hafa fullt
framkvæmdagildi, er þá ekki allt
eins gott að gánga hreint til verks
og leggja rikisómaga einsog
Flateyjarhrepp niður? Þvi hvað
Baldursmáliö snertir, þá er
spurningin ekki um það hvort
rflrið hafi efni á að halda Baldri
úti til vetrarferða sinna, heldur
hitt hvort rikið hafi efni á að
halda úti byggð i Breiöafjaröar-
eyjum eða ekki.
Flatey, 17.9.
Jón Ýngvi Ýngvason
Greinarhöfundur, Jón Ýngvi Ýngvason, slmstöðvarstjóri I Flatey.
Ljósm. — eik.
Skipstjórinn hefur kvatt og nú er ekki annað eftir en að leggja bátnum.
Jón Daibú Ibrúnniá Baldri. Ljósm. — eik.
wammm