Þjóðviljinn - 22.10.1978, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 22. október 1978
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
i tgefandi: Útgáfufélag Þjðóvi'ljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson.
Afgreiftslustjóri: Filip W. Franksson
Blaðamenn: Aifheiður Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Erla Sig-
urðardóttir, Guðjón Friöriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Ingólfur
Margeirsson. Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson. Iþrótta-
fréttamaður: Asmundur Sverrir Pálsson.
I.jósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson
fctlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson. Sævar Guðbjörnsson
Handrita- og prófarkalestur, Blaðaprentsvakt: Andrea Jónsdóttir,
Elias Mar, Öskar Albertsson.
Safnvörður: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: RUnar Skarphéðinsson, Sigrlður Hanna Sigurbjörnsdóttir
Skrifstofa : GuðrUn Guövaröardóttir, Jón Asgeir Sigurðsson.
Afgreiðsla: Guömundur Steinsson Kristln Pétursdóttir.
Slmavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigrlður Kristjánsdóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Ctkeyrsla: Sölvi MagnUsson, Rafn Guðmundsson.
Ritstjórn, afgreiðsla og auglýsingar: Slðumtlla 6.
Reykjavlk, sfmi 81J33
Prentun: Blaðaprent h.f.
Siglingafrœði
strandkapteins!
Strandkapteinninn var kokhraustur í útvarpsumræð-
unum um stefnuræðu forsætisráðherra. Nú hafði hann
ráð undir hverju rifi hverju og bauð fram hugmyndir
sínar um langtimalausnir á efnahagsvandamálum ís-
lensku þjóðarinnar. En varla hefur nokkur ríkisstjórn í
sögu lýðveldisins skilið eftir sig annað eins ef nahagsöng-
þveiti eins og sú stjórn sem strandkapteinninn stýrði.
Geir Hallgrímsson setti sér það mark að koma verð-
bólgunni niður í 15% á ári en skildi eftir sig 50% verð-
bólgu. Atvinnuleysi blasti við 10 þúsund manns þegar
strandkapteinninn lét nauðugur af stjórn vegna þess að
kjósendur voru búnir að f á nóg af hagspeki hans. Undir-
staða efnahagslegs sjálfstæðis, sjávarútvegurinn og
fiskvinnslan, var í rúst, og allir sjóðir tómir þrátt fyrir
góðæri og hátt útf lutningsverðlag.
Strandkapteinninn og stjórn hans höfðu magnað svo
átök við helstu samtök launafólks í landinu með ó-
svífnum kauplækkunartillögum og samningsrofum að
síðustu mánuði valdaferilsins ríkti kalt og afdrifaríkt
stríð milli launafólks og ríkisvalds. Jafnhliða því höfðu
strandkapteinninn og félagar hans safnað erlendum
skuldum á valdaferli í svo ríkum mæli að allir hugsandi
menn eru sammála um að skuldabagginn sem þeir haf a
bundið þjóðinni stofni efnahagslegu sjálfstæði hennar í
hættu. Greiðslubyrði af erlendum lánum var 13.8% af
öllum útf lutningstekjum okkar 1976, 13.7% 1977, tæp 14%
í ár og væntanlega 14 til 15% á næsta ári að mati Seðla-
bankans. Þökk sé strandkapteininum.
Sífeild skuldasöfnun við Seðlabankann var megin-
lausnin á vanda ríkisf jármálanna í tíð stjórnar Geirs
Hallgrímssonar þrátt f yrir hástemmd lof orð um að jaf n-
vægi yrði komið á í ríkisbúskapnum. Um síðustu áramót
var skuld ríkissjóðs við Seðlabankann 14.9 miljarðar
króna, á útmánuðum var hún komin í 25 miljarða og er í
dag að minnsta kosti 31.3 miljarðar króna. Þökk sé
strandkapteininum.
Geir Hallgrímsson fékk sitt tækifæri til þess að glíma
við efnahagsmál þjóðarinnar. Allir þekkja hvernig fór
og þessvegna er ekki nema eðlilegt að efnahagsúrræði
Alþfðubandalagsins móti aðgerðir stjórnarinnar nú eins
og strandkapteinninn benti réttilega á í útvarpsumræð-
um.
í stað kalda stríðsins við verkalýðshreyf inguna er nú
komið náið samráð um efnahagsmálastjórnina. I stað
stöðvunar í atvinnulíf inu snúast hjól þess á ný. I stað ó-
friðar á vinnumarkaði er nú vinnufriður. I stað vöru-
hækkana kemur vörulækkun. í stað árása á laglaunafólk
er nú leitast við að skipta þjóðartekjum jafnar en áður
milli þjóðfélagshópa.
Vissulega hafa orðið umskipti frá því að strandkapt-
einninn hrökklaðist frá vegna þess að enginn stjórn-
málaf lokkur vildi stjórna með honum þrátt f yrir ákveðin
bónorð til þeirra allra. Það stoðar lítt að koma nú og ætla
að kenna þjóðinni siglingafræði. Sá sem strandaði skút-
unni í vor fær ekki traust til þess að stranda henni á ný að
hausti, hversu hátt sem hann hefur um að nýi kúrsinn
stefni í hafvillu.
En það er of snemmt að spá þvi að núverandi ríkis*
stjórn takist að koma á skynsamlegri efnahagsstjórn og
jaf nvægi í þjóðarbúskapnum. Enn er allt of margt óljóst
í endanlegri stef numótun hennar í ef nahagsmálum. Eins
og Svavar Gestsson viðskiptaráðherra benti á í útvarps-
umræðunum sl. f immtudag má þó spá stjórninni langlíf i
og farsæld ef störf hennar mótast af þeim meginsjónar-
miðum sem ráðherrann setti fram á þennan hátt:
„Stjórnin verður langlíf, ef allir stjórnarflokkarnir
gera sér í daglegum störfum grein fyrir forsendum
stjórnarsamstarfsins, tryggingu kaupmáttar og atvinnu
og mótun nýrrar efnahagsstefnu í samráði við launa-
fólk.
Stjórnin verður langlíf, ef kauplækkunarpostulunum
verður haldið utan dyra.
Stjórnin verður langlíf, ef hún markar sér sannfær-
andi framtíðarstefnu, sem getur leitt þjóðina út úr þeim
ógöngum erlendra skulda og óðaverðbólgu sem fráfar-
f.ndi ríkisstjórn lét eftir sig. *
Stjórnin verður langlíf ef hún þorir að leggja byrðarn-
nr á þá sem hafa rakað saman verðbólgugróða.”
-ekh.
OLA ULLSTEN — hinn nýi
forsætisráðherra Svíþjóðar:
pólitlskri úlfakreppu. Atti flokk-
ur hans aö sitja einn að stjórn —
eöa átti hann aó bjó&a Bohman
til borös? Það leiö þó ekki á
löngu, ádur en hann hafBi á-
kveöiö sig: — Ég ætla aö stjórna
einn. Þaö er eina leiöin til aö
flokkur minn komist lifandi út
úr þessari stjórnarkreppu. UU-
sten hlýtur aö hafa óttast dauöa-
koss Bohmans.
En nú hafa vandræöin fyrst
fyrjaö. Ef Ullsten á aö komast
lifs af á þingi, veröur hann
aö treysta á aö sósíal-
demókratarnir sitji hjá viö
atkvæöagreiöslu. Er Ullsten
þá reiöubúinn aö viöurkenna
hlutleysisstefnu og þegjandi
þögn kratanna, ef hann þá fær
hana? Þaö væri auövitaö þaö
sama og aö kasta hinni
borgaralegu samsteypustefnu
fyrir róöa. En Ullsten kaus
heldur aö treysta á hlutleysi
Palmes viö atkvæöagreiöslu á
þingi, en að taka upp samstjórn
meö hægriflokknum hans Boh-
mans.
Fjölhæfur maður
Ullsten er fjölhæfur stjórn-
málamaöur, en hefur tvö sér-
sviö: Mál, sem varöa aöstoö viö
vanþróuðu löndin, og húsnæöis-
mál. I þessu sambandi má
nefna, aö hann var sá ráöherra
er sá um aðstoð viö vanþróuö
lönd I stjórn FSlldins. Pólitísk-
ur frami Ullstens hófst i sænsku
templarahreyfingunni. Þaö er
sagt um hann, aö hann fál sér
glas öðru hverju I dag — en hann
er hættur aö reykja. Og fyrir þá,
sem hafa gaman af persónuleg-
um áhugamálum frægra
manna, skal upplýst, aö Ullsten
leikur tennis og teflir skák i fri-
stundum, og uppáhaldsmatur-
inn hans er laxabúöingur —
hvaö sem þaö getur nú veriö.
(Byggt á Dagbladet)
Deildl og
drottnaði
■ Fyrir nokkrum árum
| var hann óþekkt stærð í
■ Þjóðarf lokknum (Folke-
| partiet), sem er minnsti
J borgaralegi flokkurinn í
I Svíþjóð. I dag er hann
l forsætisráðherra Sví-
| þjóðar. Þetta er í hnot-
■ skurn hið pólitíska ösku-
■ buskuævintýri um Ola
■ Ullsten (47), formann
! hins frjálslynda Þjóðar-
| flokks. En róðurinn verð-
■ ur þungur fyrir hann;
| hann hefur aðeins 39
■ þingsæti (af 349) að baki
I sér, þegar hann tekur við
Z forsætisráðherraembætt-
■ inu. Og það er tæpt ár til
j næstu þingkosninga.
■ Ullsten er nær óþekktur utan
■ Sviþjóöar. Þaö er a&allega á
■ slöustu mánuöum, sem hann
Z hefur látiö á sér bera. Hann var
I kjörinn formaöur Þjóöarflokks-
■ ins þegar Per Ahlmark hætti
■ formennsku af persónulegum á-
| stæöum. Þarmeö varö hann
■ einnig aöstoöarforsætisráö-
I herra I samsteypustjórn FSlld-
■ ins.
■ Ullsten hefur þaö orð á sér aö
' vera duglegur, en frekar lit-
laus. Þó hefur hann aö sögn
manna reynst litskrúðugari upp
á síökastiö, sérstaklega i sam-
bandi viö skipbrot FSlldins-
stjórnarinnar.
Ullsten bak við tjöldin
Þaö var nefnilega Ullsten,
sem átti virkastan þátt i þvi, aö
samsteypustjórnin sprakk á
limminu. Ullsten og Þjóöar-
flokkurinn kraföist áframhald-
andi byggingar 11. kjarnorku-
versins, en Gösta Bohman, for-
maöur Hógværa sameiningar-
flokksins (Moderata samlings-
partiet) beitti-sér ekki svo ýkja
mikiö fyrir þeirri stefnu, enda
haföi hann mestan hug á aö sitja
áfram I stjórn. Þaö var þvi hin
þráláta stefna Ullstens — á-
samt þögn FSlldins — sem varö
þess valdandi aö samsteypu-
stjórnin sprakk.
Þaö mætti þvi halda, aö þetta
heföi veriö þaulhugsaö hjá Ull-
sten — en slikar hugleiöingar
eru aö sjálfsögðu getgátur. Þaö
er alla vega langt siöan aö for-
sætisráöherra hefur komiö úr
rööum Þjóöarflokksins — eöa 46
ár.
Einn við stjórn —
en tæpast við völd
Faildin-stjórnin var ekki fyrr
fallin, er Ullsten var lentur i
Hjartakreppa Helgadóttir
A siöustu öid voru sett lög i
Brasiliu, sem veittu fólki algjört
frelsi til aö velja nöfn barna
sinna. Aö visu ráöa islenskir for-
eldrar hvort dóttir þeirra á aö
heita Margrét eöa Melkorka, en
brasilskir foreldrar þurfa ekki aö
gefa barni sinu mannsnafn,
heldur hvaöa samsetningu sem
þeim dettur i hug.
Nafngiftafrelsi þetta hefur
reynst mjög vafasamt. Annarlegt
hugarástand foreldra eftir fæð-
ingu hefur oft haft þungar afleiö-
ingar. Mörg börn i Brasillu hafa
mátt þola háö og spott vegna
nafna sinna. Til eru börn þar I
landi sem heita Hjartakreppa,
Magakveisa Messíasar og jafnvel
Himinblámi sólskinsfaðmsins,
allt eftir smekk foreldranna.
Drengur einn var skirður Faraó
Egyptalands, þvi móöir hans haföi
mikinn áhuga á mannkynssögu.
Annar hlaut nafniö Chevrolet
Silva Ford, þvi faöir hans var
meö bíladellu.
Nú er svo komiö aö yfirvöldum
er fariö aö finnast nóg um
Imyndunarafl foreldra og hafa nú
gripiö til þess ráös, að neita aö
skrá nofn sem talin eru börnum
til vandræöa og skammar, frekar
en til blessunar og gagns.
(Le Matin.)