Þjóðviljinn - 22.10.1978, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 22. október 1978
SVAVA JAKOBSDÓTTIR:
Barnaár Sameinuðu þjódanna
Sameinuöu þjó&irnar hafa
ákveöiö að helga næsta ár — áriö
1979 — börnum og velferö þeirra.
Ef til vill hvarflar aö einhverjum
aö efast um gildi slikra alþjóð-
legra merkisára og hvort þau
muni skila þeim árangri sem
ætlast er til. Skammt er siöan viö
héldum kvennaár á vegum
Sameinuöu þjóöanna. Vart er þó
hægt aö fullyr&a aö þær framfarir
og umbætur sem orðið hafa á
réttarstööu kvenna og högum
þeirra megi beinlinis rekja til
kvennaársins. Nær væri aö segja,
aö kvennaáriö heföi veriö nokk-
urs konar staöfesting á réttmæti
jafnréttisbaráttunnar sem háö
haföi verið af krafti i landinu
sjálfu allt frá upphafi þessa ára-
tugs. Hins vegar geröi hinn
formlegi stimpill Sameinuöu
þjóöanna þaö aö verkum aö hin
ihaldssamari öfl gátu sameinast
þeim sem höföu staöiö i fremstu
viglinu og vissulega er slik sam-
eining ekki litils viröi þegar um er
aö ræ&a a& glæða skilning heillar
þjóöar á vandamálunum. En
vandinn er auövitaö sá aö halda
þeim skilningi vakandi i önn
hversdagsins og knýja á um
raunhæfar aögeröir áfram i jafn-
réttisátt.
Hvers vegna?
Kannski á ekki á þessu stigi aö
spyrja um árangur slikra „ára”
Sameinuöu þjóöanna. Kannski
ætti fremur aö spyrja hvers
vegna i ósköpunum sé talin þörf á
þvi aö helga konum og börnum
sérstök ár (var ekki einu sinni
lika haldiö sérstakt dýraverndun-
arár?)? Ætli þaö sé ekki þessi
samviskuspurning sem Samein-
uöu þjóöirnar eru að leggja fyrir
hvern og einn? 1 plaggi einu sem
Sameinuöu þjóöirnar gefa Ut til
þess aö kynna Barnaáriö, stendur
aö á sliku ári gefist tækifæri til aö
setja velferö barna i brennidepil
um heim alian. Er ekki meö þessu
verið að viöurkenna aö málefni
barna, kvenna (og raunar ýmissa
annarra hópa, svo sem fatlaöra,
aldraðra, öryrkja) séu allajafna i
útjaöri áhugasviös stjórn-
málanna, þegar veriö er aö
útdeila peningum og mannrétt-
indum? Þetta hlýtur aö vera
aðaláhyggjuefniö og raunveru-
legum árangri náum viö ekki
nema viö horfumst i augu viö aö
hér erum viö komin að kjarna
andstæönanna milli gróöahyggju-
þjóðfélags og einkaneyslu annars
vegar og hins vegar þjóöfélags
sósialisma og samneyslu.
Mikilvægur
mœlikvarði
Uppbygging dagvistarheimila
á Islandi er einn mikilvægasti
mælikvaröi á hvort hagur og vel-
ferö barna situr I fyrirrúmi eöa
ekki. Arum og áratugum saman
böröust sóslalistar fyrir því aö
rikiö veitti fé til byggingar og
reksturs dagvistarheimila.
Þörfin var brýn, en ekki viöur-
kennd opinberlega. Mörg áhuga-
félög höf&u rekiö dagvistar-
heimili en orðiö aö gefast upp
vegna kostnaöarins og sveitar-
félög tóku viö rekstrinum.
Sveitarfélögin höföu flest heldur
ekki bolmagn til aö svara þörf-
inni. A dögum vi&reisnarstjórnar
Sjálfstæöisflokks og Alþýöuflokks
var öllum tillögum um rikis-
fjármagn til þessara mála hafn-
aö og Sjálfstæðisflokkurinn rak
svo óheillavænlega stefnu hér i
Reykjavik a& hætt er viö a&
langan tima taki aö bæta þar um.
Dagvistunarheimili voru talin
neyðarúrræöi og hálfgerö ölmusa
fyrir „forgangshópa”.
Það var ekki fyrr en Alþýöu-
bandalagiö komst i rikisstjórn ár-
iö 1971 aö tekiö var á þessum mál-
um af festu og myndarskap. Lög-
in frá 1973 um hlutdeild rikisins i
byggingu og rekstri dagvistar-
heimila fyrir börn ollu algerum
straumhvörfum. Áriö 1974 voru
heimilin sem fá greitt stofnfram-
lag 19 talsins 111 sveitarfélögum;
áriö 1978 eöa einungis fjórum ár-
um siöar voru heimilin oröin 43
talsins i 27 sveitarfélögum. Aukn-
ingin er yfir 100% á aöeins fjórum
árum.
Vanræksla síðustu
rikisstjórnar
Rikisstjórn Geirs Hallgrims-
sonar haföi þó ekki lengi setiö er
hún svipti dagvistarheimili
rekstrarstyrk og heföi ónýtt lögin
með öllu, hefðu ekki komiö til
eindregin mótmæli sveitar-
stjórnarmanna. Stofnframlag var
látiö haldast en varð sifellt rýr-
ara. Til stofnkostnaöar dag-
vistarheimila á þessu ári eru
veittar einungis 180 miljónir,
enda þótt fyrir lægi aö þörfin væri
311 miljónir. Verkalýöshreyfingin
haföi gert þá kröfu viö samninga-
boröiö I fyrra aö framlög hins
opinbera til dagvistarheimila
yröu stóraukin og dagvistar-
heimilum fjölgað. Fyrir lá loforö
rikisstjórnarinnar um aukiö
framlag en efndirnar voru þá
ekki meiri en raun bar vitni.
Rikisstjórn þeirri sem nú situr
ber skylda til aö taka upp merki
fyrri vinstri stjórnar enda þótt
stórátak þurfi til þess aö bæta upp
vanrækslu si&asta kjörtimabils.
Er þess aö vænta aö verkalýös-
hreyfingin minni á kröfu sina frá
þvi I fyrravor og knýi á riflegt
fjárframlag til þessa málaflokks
viö afgreiöslu fjárlaga i vetur. Þá
ber aö fagna þvi markmiöi
núverandi meirihluta I borgar-
stjórn Reykjavikur aö veita
uppbyggingu dagvistarheimila
forgang.
Uppeldi og
menning
En löggjöfin um dagvistar-
heimili frá 1971 fól I sér fleiri
nýmæli. Staðfest var aö dagvist-
arheimili skyldu vera uppeldis-
og menningarheimili sem öll börn
skyldu eiga kost á aö sækja.
Markmiösgreinin hljóðar svo:
„Markmiöiö meö starfsemi dag-
vistarheimila er aö gefa börnum
kost á aö njóta handleiöslu sér-
menntaðs fólks i uppeldismálum
ogbúa þeim þau uppeldisskilyröi,
er efli persónulegan og félags-
legan þroska þeirra.”
Fleiri atriði I lögunum benda til
þeirrar framtiöarþróunar, aö
dagvistarheimili skyldu tengd
eöa felld inn i fræöslukerfiö og
tíyggja börnum jafnrétti á for-
skólastigi. Eftirfarandi atri&i má
nefna:
Staöfest var að dagvistar-
heimili heyrðu undir mennta-
málaráöuneytiö, og skipaöur sér-
menntaður starfsmaöur I ráöu-
neytinu til aö sinna þessu verk-
efni.
Kveöiö var á um rétt barns til
aö dveljast á dagheimili til skóla-
skyldualdurs. Aöur var markiö
miöaö viö 6 ára aldur.
Byggingarstyrkur rikisins til
dagheimila og skóladagheimila
var ákveöinn meö hliösjón af
samsvarandi framlagi rikisins til
skólabygginga.
Kveðið er á um
menntun
starfsfólks
Stefnt skyldi aö þvi aö dag-
vistarheimili skyldu eiga kost á
sálfræöi- og ráögjafarþjónustu er
skyldi tengd viö rágjafar og sál-
fræðiþjónustu skóla.
Þá má geta þess aö skv. lögun-
um var forstööumanni dagvistar-
heimilis gert skylt aö halda reglu-
lega fundi meö starfsliði um
stjórn heimilisins og velferö
hvers einstaks barns auk þess
sem rekstraraöili dagvistar-
heimila skyldi skipuleggja tengsl
milli foreldra barnanna og
heimilanna I þvi skyni aö efla
samstarf milli þessara aöila um
velferö barnsins.
Börn í þróunar-
löndunum
Barnaár Sameinuöu þjóöanna
leggur okkur fleiri skyldur á
heröar en uppbygging dagheimila
og skóla. Verkefnin eru ótalmörg,
Ég minni á börn meö sérþarfi^ég
minni á bætta réttarstööu barna
og aö lokum minni ég á, aö barna-
árið er ekki sist haldið aö frum-
kvæði þeirra sem bera fyrst og
fremst fyrir brjósti börn i þró-
unarlöndunum. Sameinuöu
þjóöirnar skýra okkur frá þvi aö
um þaö bil 350 miljónir barna I
þróunarlöndunum skorti mat og
njóti ekki lágmarksþjónustu á
sviöi heilsugæslu eöa fræöslu.
Þaö væri veröugt verkefni
islenska rikisins og hvers sveitar-
félags aö ætla einhverja upphæö á
fjárlögum næsta árs til Barna-
sjóös Sameinuöu þjóöanna til aö
hjálpa þessum börnum.
HEBA
heldur viö
heilsunni
Ný námskeið að hefjast
Dag-og
kvöld
tímar
Leikf imi
Sauna
Ljós
Nudd
Megrun
Hvild
Kaffi
o.fl.
Tvisvar eða Megrunarkúrar
Fjórum sinnum Nuddkúrar
í viku Létt leikfimi
o.fl.
Hárgreiöslu-
stofan
HRUND
Innan veggja Hebu
hárgreiöslustofa með
alla almenna þjónustu
Snyrtistofan
ERLA
Andlitssnyrting
handsnyrting o.fl. Opið
allan daginn og fram
eftir kvöldi
Iloilsurækt Auðbrekku 53 Kópavogi §imi 42:?(io
Óska eftir að taka á leigu
2ja-3ja herbergja íbúð
helst i gamla bænum. Vinsamlegast hafið
samband við mig i sima 17966 kl. 13-17
virka daga.
Björn Br. Björnsson
Akranes — fóstra
Akraneskauðstaður óskar að ráða fóstru
til að veita forstöðu leikskóla að Viðigerði
2. Umsóknum sé skilað til undirritaðs
fyrir 27/10 nk.
Akranesi 20.101978
Bæjarritari