Þjóðviljinn - 19.11.1978, Side 7

Sunnudagur 19. ndvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
a/ &riendum vettvangi
Liechtenstein er háborg skattsvikanna.
HVAÐ VEIST ÞÚ UM LIECHTENSTEIN?
Frans Jtfsef annar — og honum var botfib I mat I Kremi.
Dvergríkið sem ekki veit
aura
Furstadæmið Liecht-
enstein, sem liggur á
milli Sviss og Austurrik-
is, sýnist i fljótu bragði
eins og hver önnur
skrýtla: 160 ferkiló-
metrar, ellefu þorp, 37
lögregluþjónar. En
þetta siðasta fursta-
dæmi þýskumælandi
manna er næst á eftir
oliurikinu Kuweit rik-
asta land heimsins.
Furstinn, Frans Jósef annar, er
ekki a&eins siöasti krýndi þjóö-
höföingi i þýskumælandi landi,
hann er og sá sem lengst allra
hefur aö völdum setiö nUlifandi
þjóöhöföingja i Evrópu. Og hann
þarf vist ekki aö óttast um hásæti
sitt i bili: bankar hafa reiknaö
þaö Ut, aö I fyrra hafi þjóöartekj-
ur i þessu dvergriki I Alpafjöllum
numiö 11.900 dollurum á manns-
barn hvert, og er þaö litlu minna
en i' Kuweit. Ariö 1977 námu þjóö-
artekjur á hvert mannsbarn i
Sviss 10.010 dollurum.
Skattsvik
sem tekjulind.
Þessi au&æfi eiga sér nokkrar
forsendur. Feröamannastraumur
er verulegur. Tekjur af fri-
merkjasölu eru miklar. Skatta-
ivilnanir hafa gert þetta dverg-
riki aö athvarfi 35.000 erlendra
fyrirtækja sem hafa komiö sér
upp heimilisfangi i Liechtenstein
til þess aö sleppa viö ýmsar álög-
ur heima fyrir. Þetta þrefalda að-
streymi fjár skapar siöan for-
sendur fyrir iönvaröingu, en nú er
annarhver starfandi þegn furst-
ans í vinnu hjá iönfyrirtækjum.
Liechtenstein reynir nú sem
best þaö getur aö hlaöa undir
sjálfsviröingu sina. NU i haust
tókst fulltrúum furstadæmisins
aö fá aöild aö Evrópuráöinu I
Strassborg eftir alllanga mæöu,
og dvergrikiö hefur fullan hug á
að fá aögang aö Sameinuöu þjóö-
unum — aöild örsmárra eyrikja
a& SÞ. hefur skapaö fordæmi sem
jafnvel sliku kotriki sýnist ekki
erfitt aö fylgja.
sinna tal
160 ferkiltfmetrar — járnbrautin
liggur framhjá höfu&borginni.
R'StARCII AND NAHASÍWHT El T! I flTF Y"
CÖMPANV ÍSIABllSHMiNI Bll ' ' LU ' c A<
íiimisstmEm
UNISERVICE
reg.Trust
ETABIIS5EMEHT
EUROFIIH
þungaiöna&i. Sjálf smæö rikisins
kemur I veg fyrir aö slik mann-
virki skjóti upp kollinum.
Andstæöingar stórra heilda
segja aö land eins og Liechten-
stein sýni hve vel þaö gangi aö
stjórna litlum heildum, og nota
furstadæmiö sem röksemd fyrir
til dæmis auknu vaidi héra&s-
stjórna og landshlutastjórna I
stærri rikjum. Aö sönnu er
Liechtenstein einstakt I sinni röö.
Sem fyrr sagöi er flatarmáliö aö-
eins 160 ferkm. og mestan part
fjalllendi. íbúarnir eru aöeins
25.000 og hafa 37 lögreglumenn
sér til trausts og halds. Þetta riki
kemst af án hallarvaröa, öryggis-
þjónustu og hermanna, aöeins
einn rikisblll er f notkun, þar er
enginn flugvöllur og höfuðborgin
er án járnbrautarstöövar. Þorp-
unum ellefu stjórna kosnir full-
trúar I fristundum sinum. Stjórn-
arbygging er aðeins ein i höfuö-
borginni Vaduz og hýsir allt i
senn, þingiö, stjórnina, lögregl-
una og fangelsiö (sem oft er
tómt). Þrir atvinnudiplómatar
sjá um samskipti þessa dvergrlk-
is viö umheiminn — tveir sitja i
Vaduz og einn i eina sendiráöi
Liechtenstein erlendis — I Bern,
höfuöborg Sviss.
Mikil flialdssemi.
Aöeins tveir af fimm ráöherr-
um eru f fullu starfi, hinir stjórna
i fristundum. Þingmennskan er
einnig fristundavinna fyrir fimm-
tánmenn — og þeir koma þá aö-
eins saman aö nóg hafi „hrúgast
upp” af málum.
Um leiö eru þessir fjallamenn
eitthvert ihaldssamasta samfélag
sem þekkisti Evrópu. Konur hafa
ekki kosningarétt, hjónaskilnaöir
eru ekki leyföir. Bá&ir flokkar
iandsins eru þrælihaldssamir og
halida þvi fram aö allir séu svo
rlkir, aöþeir hafiekki áhuga áfé-
lagslegum umbótum.
35.000 fyrirteki hafa komiö sér
upp heimilisfangi I dvergrikinu.
Allt í smáum stil.
Liechtenstein er einnig I ti'sku
hjá umhverfisverndarmönnum
og andstæöingum miöstýringar.
Þeir sem fyrr voru nefndir geta á
þaö bent, aö Liechtenstein þarf
ekki aö hafa áhyggjur af kjarn-
orkuverum eöa allt Utbiandi
Hæpið fullveldi.
Eitt er þaö sem ööru fremur
hrjáir sálarlif Liechtensteina og
þaö er sú staöreynd, aö Svisslend-
ingar efast stórlega um aö dverg-
rikiö á austurlandamærum þeirra
sé I raun „sjálfstætt og full-
valda”. Þaö erheldur ekki nema
von. Siöan 1923 hefur veriö i gildi
milli Sviss og Liechtenstein
samningur um verslun og tolla-
Þingmenn koma saman þegar ntfg hefur safnast fyrir af málum til af-
grei&slu.
mál sem gerir sjálfstæöi Frans
Jósefs annars heldur betur rýrt I
ro&inu. Samkvæmt honum má
furstinn ekki láta slá a&ra mynt
en minnispeninga, gjaldmi&ill
landsins er svissneski frankinn.
Aö visu er gefiö út mikiö af fri-
merkjum — og skila þau um 15%
af tekjum rflúsins — en þaö eru
Svisslendingar sem reka bæöi
póst og sima. Jafnvel tollveröirn-
ir á þeim fjórum vegum sem
liggja til Austurrikis eru sviss-
neskir. Grunnskóli starfar I öllum
þorpum Liechtensteins, en alla
verkmenntun og framhalds-
menntun veröur aö sækja til
Sviss.
tJtibú frá Sviss.
Þaö eru lika svissneskir sér-
fræöingar i rikisrétti sem fundu
upp fyrir Leichtenstein þaö arö-
sama bragö, aö veita útlendum
fyrirtækjum, sem taka sér þó
ekki væri nema heimilisfang i
dvergrflrinu, miklar skattaiviln-
anir. Og þaö var þetta bragö sem
öörufremur breytti Liechtenstein
úr fátæku bændariki I efnað iön-
riki. Þessi slóttugheit voru aö
sjálfsögöu ekki gerö i góögjöröar-
skyni. Oll helstu fyrirtæki I
Liechtenstein eru UtibU frá sviss-
neskum fyrirtækjum og stjórnaö
af Svisslendingum; hin undarlega
sérstaöa Liechtensteins býöur
upp á margar þær smugur i viö-
skiptum sem ekki er aö hafa i
Sviss sjálfu — og kalla menn þó
ekki allt ömmu sina i þvi
geymslulandi dularfullra sjóöa.
Hvaö sem þvi liöur: Liechten-
stein leitar i ýmsum áttum viöur-
kenningar á þvi, aö þaö sé riki
meö rikjum. Frans Jósef fursti
fór meira aö segja i reisu til
Moskvu. Æ&sta rá&iö skildi hvaö
klukkan sló og bauö karlinum i
mat f Kreml...
Blikkiðjan

i
Asgarði 7, Garðabæ
önnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð
SIMI 53468