Þjóðviljinn - 23.12.1978, Blaðsíða 7

Laugardagur 23. desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Erfitt var aö ætlast til þess ad bændur fylgdu
þeim sem töluöu um ranga stefnu gegn eigin
hagsmunum og ákveðinni stefnu stjórnvalda
Rikharö
Brynjólfssor
Lausnir á vanda
bænda
Fyrir nokkru gerBist sá ein-
stæði atbur&ur i islenskri nú-
timasögu, aBUtnefndirleiBtogar
hagsmunahóps lögBu til aB kjör
hans yrBu skert til muna. Fyrir
utan tillögugerBina er tvennt
mjög athyglisvert i þessu sam-
bandi. 1 fyrsta lagi aB hvorki
var um aB ræBa útgerBarmenn,
heildsala eBa aBra breiBbaka-
limi þjóBfélagsins heldur greini-
legalágtekjuhóp. 1 öBru lagi sú
undarlega staðreynd aB þessar
mjög svo sérstæBu tillögur hafa
nær enga umræöu vakiB. Samt
voru þær kynntar rækilega á
blaBamannafundi meB ráöherra
i forsæti.
Eins og margur mun hafa
getiösér til umerhér átt viö til-
lögu svokallaörar sjömanna-
nefndar um málefni land-
búnaBarins.
Þessum tillögum má skipta i
tvo þætti, skammtimalausn og
varanlega lausn.
Varanlega lausnin er fast-
mótuö landbúnaBarste&ia sem
byggir á þeim meginforsendum
að byggB haldist sem næst nú-
verandi ástandi, framleiöslan
verBi miöuB viö hagkvæma
markaöi og tekjur bænda veröi
tryggöar og jafnar. Þetta er út-
af fyrir sig sama stefna og nU
rikir, a.m.k. i oröi, en hér er
gert ráö fyrir stjórntækjum til
aö fylgja stefnunni eftir. Fram-
leiBsluhvetjandi eða letjandi aö-
geröum eftir aöstæöum, svo og
mismunun i fyrirgreiöslu.
AB óbreyttum aöstæöum
dregst framleiösla saman og
tekjur bænda minnka eftirþvi
sem þeir nálgast sett markmiö i
framleiöslu. Þessu skal mætt ,
með nýjum tekjuöfiunar-,
leiöum.svo sem hlunnindum og
feröamennsku, en einnig betri
nýtingu aöfanga t.d. bættri hey-
verkun.
Lausn bráðabirgöavandans,
en aöhonum veröur vikiBsiBar,
er eins og fyrr segir kauplækkun'
hjá bændum. Þetta skal gert
meö þvi aö leggja á.stighækk-
andi framleiöslugjaid og flatan
skatt á einn helsta kostnaöarliB
búsins, kjarnfóBur. Fram-
kv æmd aa tr iöin er u I ýms u ól j ós,
en þó er ljóst aö gefa má gjöldin
eftir hjá frumbýlingum og
öörum meBsérlega lélega stööu.
Upphæö þessarar skattheimtu
er áætluB 3 miljaröar og skal
variðtil aö greiBa niöur útflutn-
ing og borga bændum fyrir
bústofnsminnkun. A landinu eru
nú skráöir 4400 bændur svo
meöalhluturinn er 700,000 kr.
Þykir ýmsum mikið aö vonum,
ekki sist i ljósi þess hver kjör
bænda eru fyrir.
En hvaö veldur þessum
ósköpum? Undanfarin ár hefur
misræmi milli framleiöslu og
innanlandsneyslu búvara aukist
mjög samtimis þvi aö erlendir
markaðir hafa versnaB og
þrengst. Afleiöingin er mjög
veruleg brigöasöfnun af smjöri
og ostum og er hún nú sem
svarar ársneyslu, og mun fara
vaxandi. Svipaö er uppá ten-
ingnum hvað kindakjöt varöar,
útþarf aöflytja5900tonn, þar af
eru 1800 tonn óseld og raunar er
ekki vitaö hvort tekst aB losna
viö þetta magn.
Birgðasöfnun er ávalt dýr.
Hún bindur mikiB fé og vaxta-
kostnaBur við aö geyma smjör-
Ukiði' ár er yfir 600 kr. Skamm-
timavandinn er þannig tvenns-
konar fjármögnun á útflutningi
umframframleiðslu ársins og
svo grynnkun á birgöum.
Aö sjálfsögöu eru ýmsar leiöir
til útúr þessum vanda, en
meginatriöi er hver á aö bera
kostnaöinn. Sjömannanefndin
gerir aö tillögu sinni aö bændur
borgi. I þvi hlýtur aö felast
annaB tveggja, viöurkenning á
að bændum einum sé um aö
kenna eöa blákalt mat á póli-
tiskri stööu i þá veru aö fjár-
munir komi ekki annarstaöar
aB.
Þaö er ekki hægt aö halda þvi
fram meö sanngirni aö um sé aö
ræöa sök hins einstaka bónda.
Bændur eru, svo þaö sé sagt
einu sinni enn, láglaunahópur,
og hafa séö þá leiö eina til aö
bæta kjör sin að framleiöa
meira. Þessu má likja viö
ákvæöisvinnu þar sem staöalaf-
köstin heita visitölubú. Aukn-
ingu á framleiðni hefúr veriö
mætt meö hækkunum á staö-
linum.
íþessum eltingarleik viö vísi-
tölubúiö hafa bændur veriö
dyggilega studdir af löggjafa og
framkvæmdavaldi. Verö-
lags-styrkja- og lánakerfi hafa
nánast hrópaö á aukna fram-
leiöslu. AB visu hafa veriö uppi
raddir um ranga stefnu, en
erfitt er aö ætlast til aö einstakir
bændur fylgi sllkum röddum
gegn eigin hagsmunum og
ákveöinni stefnu stjórnvalda.
Nei, hér er ekki viö bændur aö
sakast.
Framleiösluráöi land-
búnaöarins er samkvæmt lög-
um ætlað aö fylgjastmeö fram-
leiöslu og sölu búvara. Þaö
getur breytt veröhlutföllun milli
framleiöslugreina, en hefur
engin tök á aö hafa stjórn á
framleiddu magni. Þaö var
reynt áriö 1972 aö fá Fram-
leiöslurá&i tæki til framleiöslu-
stjórnunar.
Tillögur, sem studdar voru af
fulltrúum bænda komust inn á
Alþingi i formi lagafrumvarps.
Tlminn var hagstæöur að ýmsu
leyti, landbúnaöurinn var aö
rétta úrkútnum eftir kalárin og
framleiöslan i samræmi viö
innanlandsneyslu.
Löggjafiþjóöarinnar treystist
ekki til aö afgreiöa þessar til-
lögur eöa koma meö aörar. Til
þessa aögeröarleysis má rekja
ástandiö I dag, og má telja hart
ef löggjöfinn, sem er þó allrar
þjóöarinnar fer nú aö velta af-
leiöingum eigin a&geröarleysis
yfirá þá aöila sem vildu grlpa á
kýlinu I tíma.
Tillögur sjömannanefndar
eru i' tveim liöum eins og fyrr er
sagt, skammtima- og langtima-
lausn. Aö manni setur þann
hroll, aö komist skammtima-
lausnirnar I framkvæmd veröi
ekki þörf á langtimalausnum I
islenskum landbúnaði
P.S. 1 þessum oröum skrif-
uöum berast þær fréttir aö til-
lögur sjömannanefndar eru
orönar aö lagafrumvarpi.
Minnísmiöar í
austri
Austurþýski rithöfundurinn
Jiirgen Fuchs.: Fordómarnir
ganga á vixl
Jurgen Fuchs er ungur
rithöfundur sem ættaöur
er frá Austur-Þýskalandi.
Honum var vlsaö úr
heimalandi sfnu fyrir einu
ári/ en þá haföi hann leyft
sér aö gagnrýna aö annar
Þjóöverji Wolf Biermann
haföi veriö rekinn úr sama
landi. Fleira haföi þó fyllt
bikarinn. Meö skrifum
sinum og erindum haföi
Fuchs veriö vfirvöldum
þyrnir í augum.
Kom aö þvl aö hann var rekinn
úr kommúnistaflokknum og
háskólanum. Þaö geröist fyrir
tveimur árum en siöan var hann I
fangelsi og yfirheyrslum I tiu
mánuöi þar til honum var visaö
úr landi I september 1977. Hann
býr nú i Vestur-Þýskalandi.
Hann fjallar meöal annars um
reynslu sína I bók sinni „Minnis-
miöar”, sem nýlega kom út i
danskri þýöingu. Wolf Biermann
ritar þar formála og getur þess aö
Fuchs viti að eingöngu vinstri
sinnuö gagnrýni á yfirvöld I
Austur-Þýskalandi geti komiö aö
gagni.
Þegar danskur blaöamaöur
innti Fuchs sjálfan eftir þessu,
svaraöi hann þvl til aö oröin
sósialisti og kommúnisti fælu I sér
margar og mismunandi túlkanir,
sbr. sinn er siöur i landi hverju.
Ef átt væri viö mannsekjur sem
Rósu Luxemburg og Robert
Havemann þá gæti hann fallist á
slikt heiti um sig.
vestri
Álfur úf úr hól
Hann sagöist ennfremur hafa
veriö sem álfur út úr hól þegar
hann kom yfir landamærin. Hann
heföi ekki getaö gert sér raun-
hæfar hugmyndir um hvaö hug-
takið vinstri sinnaöur þýddi i
Vestur-Þýskalandi. Auk þess
fyndist honum umræður þar I
landi oft ákaflega abstrakt og
fræðilegar og I litlum tengslum
viö reynslu hans sjálfs. Þær væru
oft innantómar og efaöist hann
um aö geta byrjað nýtt lif I
Vestur-Þýskalandi. Helst vildi
hann búa I fööurlandi slnu, ef
hann réöi nokkru þar um.
Hann gat þess ennfremur aö
fordómar væru alls ráöandi á
báöa bóga, frá austri til vesturs
og öfugt. I vestri virtust menn
gera sér alranga mynd af austur-
þýska kommúnistaflokknum.
Margir teldu aö þar væru
samankomnir allir þröngsýnustu
menn landsins. Benti hann á aö
skrif Carillos (formanns spænska
kommúnistaflokksins) bærust
þar manna á milli, oft á ólöglegan
hátt, en þau væru rædd engu aö |
siöur. |
Austurþýskar bókmenntir slö-
ustu ára væru á margan hátt
gagnrýnar á þjóöskipulagiö.
Sagöi Fuchs skoöanir sinar og af-
stööu vera afleiöingar lesturs á
þeim bókmenntum. Kvikmynd-
irnar væru engu aö siöur
athyglisveröar.
Bílar og menn
Sem dæmi um mismun daglegs 1
lifs I austri og vestri tók hann
bflana. I vestri ekur fólk I mis-
munandi geröum af bifreiöum,
stæröum og litum. 1 austri eru
hins vegar aöeins tveir flokkar. I
svörtum Volvobólum aka flokks-
foringjarnir, og er þaö vitaö mál.
Heimili mannanna i svörtu bil-
únum eru girt af vegna öryggis en
allir vita hvar þeir búa. Sömu
menn grafa vestrænu niöursuöu-
dósirnar niöur i garö sinn til aö
fólk haldi nú ekki aö þeir lifi
| eingöngu i vestrænu munaöi.
Menn þessir njóta forréttinda,
segir Fuchs, en þeir hljóta þau
ekki á sama hátt og vestrænir for-
réttindamenn. I austri þurfa
menn að vera tryggir starfsmenn
flokkssins til aö ná svo langt. —
Fuchs lagöi þó áherslu á aö hann
væri þar með ekki endilega aö
halda fram aö forréttindahóparn-
ir I austri væru betri en þeir I
j vestri, heldur fyrst og fremst
ööru vlsi.
Þrátt fyrir gagnrýni á vinstra
starf á Vesturlöndum tók hann
fram, aö sér heföi komiö þægilega
| á óvart hve mikil áhersla væri
þar lögö á umhverfismál. Sagöi
hann slikar umræöur ekki vera
viö lýöi i landi slnu og veltu menn
þvi þar ekki fyrir sér hvaöa af-
leiöingar kjarnorkuver geta haft.
Viss vandamál heföu þessir
tveir heimar sameiginleg.
ES endursagöi.
A lafoss-værðarvoö
tilvalin jólagjöf
ÁLAFOSSBÚDIN
Vesturgötu 2 — sími 13404