Þjóðviljinn - 06.03.1979, Síða 2

2 StÐA — ÞJÓÐVILJlNNiÞriftjudagur 6. mars 1979.
Halda Kínverjar heim?
Flest bendir nti til þess aö Kln-
verjar séu aö draga til baka her-
liö sitt frá Vfetnam. Dagblaö al-
þýöunnar sagöi i leiðara 5. mars
aö striðinu væri i þann mund aö
Ijiika. Sömu sögu haföi Hua Guo-
feng aö segja breska iönaöarráö-
herranum Eric Varley sem nh er i
Peking i tilefni störaukinna viö-
skipta landanna.
Hart sótt aö Amin
Aldrei í verri
kreppu þrátt
fyrir sovésk
vopn
Idi Amin á i miklum erfiöieik-
um um þessar mundir. Útvarp
hans tilkynnti i gær aö innrásarlið
frá Tanzaniu sækti fram um leiö
og hersveitir Obote, fyrrv. forseta
Úganda,sækja aö höfuöborginni
Kampala.
Tanzaniumenn segjast vera aö
tryggja landamæri sin og benda á
Flotaforingi
væntanlegur
Nýskipaöur yfirmaöur Atlants-
hafsdeildar flotans, Harry B.
Train II, kemur i opinbera heim-
sókn til Islands n.k. föstudag.
Flotaforinginn mun eyöa
morgninum á Keflavlkurflug-
velli, en siödegis mun hann ræöa
viö forsætis- og utanrlkisráö-
herra. Hinni opinberu heimsókn
lýkur þá um kvöldiö, en næsta
dag mun H.B. Train II. heiöra
samtök áhugamanna um vest-
ræna samvinnu meö fyrirlestri á
Hótel Loftleiöum.
—AI
innrás Ugandahers siöast liöiö
haust sem dæmi um útþenslu-
stefnu Amins. Hafa þeir krafist
þess aö einingarsamtök Afriku-
rikja OAU fordæmi Amin sem
árásaraöila, en samtökin hafa aö
undaförnu árangurslaust reynt aö
miöla málum milli rikjanna.
Þetta er jafnframt I fyrsta sinn
sem Obote, sem Amin steypti
fyrir átta árum, viöurkennir aö
fylgismenn hans haldi uppi bar-
dögum I Úganda. Fréttaritari
Dagens Nyheter i Nairobi telur
þetta vera alvarlegustu kreppu
Amins á öllum hans valdaferli til
þessa. Nágrannarikiö Kenya
hefur á yfirboröinu veriö hlut-
laust I þessum átökum, en ýmis
Afrikuriki hafa tekiö afstööu meö
Tanzaniu, ss. Angóla, Mósambik
og Alsir. DN segir aö blöö I
Austur-Afriku telji jafnvel sum,
aö Tanzania njóti aöstoöar
kúbanskra hernaöarráögjafa.
Þaö má svo viröast þverstæöa
sögunnar, aö Sovétrikin sjá Amin
fyrir vopnum.
Samtimis bárust þær fréttir frá
útvarpinu i Hanoi aö Vietnamar
heföu lýst yfir eJls herjar her-
kvaöningu til aö hrekja kinverja
Ut fyrir landamærin.
Siöar í gær sagöi kinverska
fréttastofan aö hernum heffii ver-
iö fyrirskipaö aö yfirgefa vfet-
namskt landsvæöi alveg. Frá þvi
innrásin var gerö 17. febrúar
heföi tekist aö refsa Vietnömum
nægilega, einkum i bardögunum i
kringum borgina Lang Son. Ekki
er þó vist aö innrás Kinverja geti
talist sigurför. Þrátt fyrir aö um
200.000 hermenn hafi tekiö þátt i
henni gekk sóknin mjög hægt.
Þaö er sérstaklega athyglisvert
með tilliti til þess aö Vietnamar
beittu fyrstu vikuna aðeins landa-
mæravarösveitum, en ekki aöal
hersveitum sinum.
Ennfremur er óliklegt aö kyrrö
færist yfir landamærahéruöin i
skjbtri svipan. Hafa ber i huga, aö
fyrstu fréttir um árekstra á
landamærunum bárust frá Hong-
kong i árslok 1976. Deilumál Kin-
verja og Vfetnama eru enn óiit-
kljáö. Hins vegar höföu Vfetnam-
ar lýst þvi yfir, aö skilyröi þess aö
þeir settust aö samningaboröinu
væri brottför alls kinversks her-
liðs. Allsherjar herkvaöning
þeirrasýnir aöþeim eralvara, og
Kinverjar viröast taka þá trúan-
lega.
Vletnamar viö brottflutning særöra nálægt Lang Son.
Carter berst fyrir
samnmgum
Carter Bandarikjaforseti
hyggst enn leggja land undir fót
og fara til Egyptalands og ísraels
á fimmtudaginn, eftir þvi sem
Hvíta húsiö tilkynnti i gær, tii aö
tryggja samninga milli landanna.
Leiötogi Israelsmanna Begin
hefur verið i Washington undan-
farna daga. Carter lagði þá fram
nýja sáttatillögu til aö bjarga
Marx deilir viðMúhameð
Vaxandi ágreinings er nU tek-
iö aö gæta meöal fylgismanna
„írönsku byltingarinnar”.
Stjórn Bazargans reynir sem
óöast aö koma á reglu um leiö
og hUn dregur aö efna fyrirheit
sem gefin höföu veriö i rás
baráttunnar um lýöræðisiegar
kosningar til stjórnlagaþings og
stóraukin völd verkafólks, jafn-
framt þvi sem her keisara-
veldisins yröi leystur upp og
stofnaöur „alþýöuher”. Sjálfur
Khomeini hefur opinberlega
iýst andstööu sinni viö vinstri
menn og Bazargan hefur sagst
munu segja af sér ef stjórn hans
fær ekki starfsfriö.
Hverjir eru þessir vinstri
menn? Hér er um fjölmargar
hreyfingar aö ræöa sem fram til
skamms tima voru allar tiltölu-
lega veikar, og átti áratuga löng
pólitisk kUgun stærstan þátt i
þvi. SU hreyfing, sem um þessar
mundir sýnist geta oröiö sam-
einingartákn iranskrar vinstri
mennsku er skæruliöahreyf-
ingin Fedayeen-e-Khalk, sem
kölluö er marxisk. HUn hélt ný-
lega Utifund viö háskólann í Te-
heran sem nærri 100 þUsund
manns sóttu. Hreyfingin var
stofnuö l byrjun þessa áratugs
sem leynileg skæruliöahreyfing,
og flestir af upphaflegum leiö-
togum hennar hafa fallið i bar-
dögum.. Þeir hafa varla veriö
fleiri en 500 talsins áöur en
keisarinn fór. NU eru þeir hins
vegar taldir um eöa yfir 10
þús., en af þeim eru aöeins
fáir skipulagöir i leynilegan
haröan kjarna. Þátttaka þeirra
i hinni vopnuöu uppreisn fyrir
röskum þremur vikum, þar sem
mikilvægustu lögreglustöövarn-
ar og ýmsar herbækistöövar
voru herteknar, hefur sjálfsagt
valdiö mesto um aukiö fylgi
þeirra. Þeir segjast berjast
fyrir verkalýðsvöldum og krefj-
ast meöal annars þjóönýtingar
stærstu banka og fyrirtækja,
stofnunar lýöræöislegs alþýðu-
hers, fullra réttinda til handa
minnihlutaþjóðflokkum og aö
stærstu fyrirtækjum sé stjórnaö
af „alþýöuráöum”. Kröfur sem
þessar eiga talsvert fylgi.
Óbreyttir hermenn vilja fá aö
kjósa yfirmenn sina og oliu-
verkamenn, sem meö langvinn-
um verkföllum sinum áttu
stóran þátti falli keisaradæmis-
ins, krefjast einnig stóraukinna
réttinda. Herskáir skæruliöar
Múhameöstrtiarmanna, Muja-
heden, hafa einnig lýst stuðningi
sinum viö meginkröfur
Fedayeen. Þeir siöarnefndu
segja um stjórn Bazargans:
„Viö trúum þessari rikisstjórn
ekki til aö fullnægja þörfum
fólksins” um leiö og þeir votta
Khomeini hollustu sina ogstaö-
festir sti yfirlýsing enn fylgi
trUarleiötogans.
Mikill fjöldi vinstri samtaka
er í Iran nú. Einna elstur er
Tudeh ftokkurinn, kommúnista-
flokkur sem hallur er undir
Sovétríkin. Eftir 1953 (valda-
timabil Mossadeg) hafa áhrif
hans minnkaö mjög, en einna
sterkastur mun hann meðal
verkamanna I olíuiönaði.
Flestir straumar vinstri hreyf-
ingarinnar hafa opinberlega
stofnaö samtök eftir aö losnaöi
um hin pólitáiku höft, td. runnu
saman margir hópar trotskyista
sem komu Urtitlegð og stofnuðu
Sósiallska verkamannaflokk-
inn. Heyrst hefur aö vinstri
samtök s'eu ekki færri en
fimmtán talsins.
Þaö veltur nU á samstööu
þeirra og þvi hversu vel þeim
tekst að ná fylgi meöal verka-
manna i helstu framleiöslu-
greinum ogóbreytta hermanna,
hvort þeim tekst aö hindra þaö
sem viröist vera fyrirætlan
Bazargans og félaga: Aö koma
á fót sterkri borgaralegri rikis-
stjörn sem ekki hróflar veru-
lega viö völdum yfirstéttarinnar
og itökum erlends auömagns.
Eitt viröist ljóst aö eftir
baráttuna aö undanförnu mun
alþýöa Iran vilja veröa spuröaö
fleiru en hvort hUn vilji stofna
islamskt lýöveldi. Og þaö er lika
ljóst aö almenningur borganna
er vopnum bUinn. Einungis litlu
broti af þeim vopnum, sem
tekin voru i uppreisninni 10. og
11. febrUar.hefur veriö skilaö,
þrátt fyrir áskoranir stjórn-
valda.
Camp David samkomulaginu frá
þvi i fyrra. Rikisstjórn Israels tók
að loknum fundi vel I tillögurnar
og tilkynnti Carter þá um ferðina.
Hefur brúnin lyfst á ráðamönnum
Israels viö þetta, þar sem ekkert
hefur gengiö né rekiö I viöræöum
við Egypta aö undanförnu. Carter
tilkynnti Sadat þessa ákvöröun
sina og varð honum svarafátt að
sögn Reuter. Sadat haföi áformaö
aö halda blaöamannafund I gær
en frestaði honum. Forsætisráð-
herrann Khalil taldi of snemmt aö
segja nokkuö um tillögurnar. Um
efni sáttatillagna Carters hefur
ekkert spurst. Ljóst er aö þar
hljóta þá aö vera einhver ákvæöi
um þaö deiluatriöi, aö tsraels-
menn vilja ekkert ákvæöi um
sjálfsstjórn Palestínumanna á
vesturbakka Jórdanár og Gaza
svæöinu inn i samninginn.
Bandarikjamenn hafa mikilla
hagsmuna aö gæta bæöi I tsrael
og Eygptalandi, og þaö siöar
nefnda hefur aö undanförnu i
vaxandi mæli hallaö sér að Vest-
urlöndúm og um leiö dregiö úr
stuöningi sinum viö samtök Pal-
estinumanna, PLO (sem þinga
um þessar mundir). Ljóst er þvi
þegar aö friöarsamningar Isra-
elsmanna og Egypta munu veröa
á kostnað baráttu Palestinuaraba
fyrir sjálfsstjórn.
Enn skotið
á Spáni
Spænskur hcrforingi var
skotinn til bana fyrir framan
heimili sitt í Madrid i gær.
Er hann fjóröi herforinginn á
þessu ári sem hlýtur þau ör-
,ög-
Nafn hans var Munoz
Vazquez, og vann hann á
herforingjaskrifstofu I
höfuöborginni. Reuter segir
aö grunur hafi þegar falliö á
frelsishreyfingu Baska, ETA
sem tók á sig ábyrgðina á
hinum moröunum þremur.
Tilræöismennirnir voru lik-
lega þrir og feröuöust i stoln-
um bil, sem fannst skömmu
siðar. ETA geröi hlé á vopn-
aöri baráttu sinni I kringum
kosningarnar, en þær sýndu
aö hreyfingin á talsvert fylgi
I Baskalandi. Hún bauð þar
fram i tveimur héruöum og
hlaut þrjá þingmenn, sem
hún mun þó ekki senda á
þingiö i Madrid, þar eö þeir
eiga aö starfa I Baskalandi
sjálfu •