Þjóðviljinn - 25.04.1979, Page 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 25. april 1979
Sameinað þing á þriðjudag:
„Gustur af sorphaugum
Keflayíkurflugvallar ’ ’
miklar umrœður um herstöðina
I fyrirspurnatíma í sameinuðu þingi á þriðjudag urðu
miklar umræður um herstöðina í Keflavík.
Þessar umræður hóf ust þegar Gunnlaugur Stefánsson
spurði utanríkisráðherra um atvinnumál á Keflavíkur-
f lugvelli. Gunnlaugur sagði að starfsfólk á f lugvellinum
byggi við mikið óöryggi í atvinnumálum. Þar hefði borið
á uppsögnum starfsmanna á síðasta ári. Því væri spurt
um f jölda útlendinga í vinnu hjá ameríska hernum og
hverjar brevtingar hefðu orðið á síðasta ári.
1 svari Benedikts Gröndal kom
fram aö um 400 bandariskir
„borgaralegir” starfsmenn væru
hjá hernum á Keflavikurflugvelli
og heföi sú tala ekki breyst á siö-
asta ári. Flestir þessara væru
makar hermanna en einnig væri
þarna um aö ræöa ýmsa sérfræö-
inga i störfum fyrir herinn og
kennara i skólum hans. Þá svar-
aöi Benedikt spurningu Gunn-
laugs um búsetu ameriskra her-
manna og fjölskyldna þeirra.
Sagöi utanrikisráöherra i svari
sinu aö alls væru 42 fjölskyldur á
vegum bandariska hersins bú-
settar utan vallarsvæöins og væru
40 þeirra fjölskyldur „borgara-
legra” starfsmanna. Auk þeirra
væru f jölskyldur 21 hermanns bú-
settar hér á egin vegum en vera
þeirra væri ekki á neinn hátt á
vegum amerlska hersins heldur
heföu þær komiö til landsins sem
feröamenn og dveldust hér meö
venjulegu dvalarleyfi erlendra
feröamanna. Benedikt Gröndal
sagöi að ekki væri fyrirhugaö aö
fjölga bandariskum starfsmönn-
um hersins hér. Þá sagöi hann að
1000 til 1100 íslendingar ynnu nú
hjá hernum og að ekki heföi veriö
sagt upp fólki vegna samdráttar
þar. Benedikt sagöi einnig aö
hann heföi beitt sér fyrir þvi aö
ekki kæmu til framkvæmda fyrir-
hugaöar uppsagnir starfsfólks
hjá verktökum á Keflavikurflug-
velli.
Gunnlaugur Stefánsson þakk-
aöi utanrikisráðherra svör hans
en lagöi áherslu á aö tryggja yröi
verkafólki á Suöurnesjum at-
vinnuöryggi á borö viö aöra
landsmenn. Þaö yröi best tryggt
meö uppbyggingu islenskra at-
vinnuvega á Suöurnesjum. Þá
vék Gunnlaugur einnig aö þeim
fyrirtækjum ameriska hersins
sem hér starfa og eru undanþegin
sköttum og kvööum, þótt þar
starfi fjöldi Islendinga. Kvaö
hann þar hafa veriö stórkostlegt
tekjutap sveitarfélaga og rikis-
sjóös.
Þakkarávarpið
Þá kvaddi sér hljóðs Svavar
Gestsson. Hann tók sérstaklega
undir orö Gunnlaugs Stefánsson-
ar um nauösyn Islenskrar at-
vinnustefnu á Suöurnesjum.
Hann minnti á að fyrir Alþingi
heföi lengi legiö þingsályktunar-
tillaga frá Geir Gunnarssyni og
Gils Guömundssyni um Suöur-
nesjaáætlun og væri hún nú til
meöferöar hjá viökomandi nefnd
þingsins. Svavar beindi þvi til
nefndarinnar aö þessi tillaga
fengi þinglega meöferö og kvaöst
ekki búast viö aö deilur væru um
efni tillögunnar. Fyrsta sporiö til
þess aö losa landsmenn viö þá
smán sem fólgin væri i veru hers-
ins hér væri aö losa um öll efna-
hagsleg tengsl Islendinga viö
hann. Þá kvaöstSvavar vilja taka
fram, af gefnu tilefni, aö rikis-
stjórninni heföi fyrir nokkrum
dögum borist sérkennilegt
þakkarávarp frá bandariska
varaforsetanum Mondale sem
hér var á ferö fyrir dvöl hersins
hér. Svavar kvaöst sér ekki hafa
gefist tækifæri til þess aö segja
varaforsetanum aö svo væri ekki
Alþýöubandalagsmönnum fyrir
aö þakka.
Tyggigúmmí og
karamellur
Þá taiaöi Kjartan ólafsson.
Hann kvaöst vilja andmæla sér-
Gunnlaugur Benedikt
Sighvatur Karl Steinar
Oddur Svava
staklega þvi viöhorfi sem fram
heföi komið hjá Gunnlaugi
Stefánssyni er hann kvartaöi yfir
þvi aö þjónustuaöilar bandariska
hersins eins og t.d. Navy ex-
change greiddu ekki gjöld til
sveitarfélaga og rikissjóðs.
Kvaöst Kjartan alveg sérstaklega
vilja vara viö þessu sjónarmiöi,
þvi ef viökomandi sveitarfélög
yröu háö ameriska hernum meö
sinn fjárhag þá væri illa komiö.
Þaö væri skylda okkar aö tryggja
fólki atvinnu utan vailarins og
sveitarfélögum að þau gætu
sæmilega þrifist meö öörum hætti
en aö hafa fé af hernum. Þaö væri
hættulegur hugsunarháttur aö
mæna upp á Keflavikurflugvöll
þótt eitthvaö kynni aö vanta i
kassann t.d. i Keflavik. Kjartan
kvaöst einnig andvigur þvi aö hér
dveldu fjölskyldúmenn á vegum
ameriska hersins,þvi fylgdu stór-
aukin umsvif hans hér. Ef þvi
fylgdu einhver iöggæsluvanda-
mál aö hafa hér einhleypa her-
menn, þá ætti aö mæta þeim
vanda á sviöi löggæslunnar. Viö
lslendingar ættum heldur ekki aö
óska eftir þvi aö fá að selja ame-
riskum hermönnum tyggigúmmi
og karamellur i Navy exchange.
Meðan enn væri meirihluti fyrir
dvöl þessa herliðs hér ætti aö
stefna aö þvi að einangra starfs-
menn hersins sem mest.
Næstur talaði Sighvatur Björg-
vinsson.Hann spuröi þingheim að
þvi hvaö Magnús Kjartansson
mundi hafa sagt yfir þvi oröalagi
Svavars Gestssonar aö ekki bæri
aö þakka Alþýöubandalagsmönn-
um fyrir dvöl hersins hér.
Magnús heföi einmitt bent á
þaö i nýlegri blaöagrein aö Al-
þýöubandalagsmenn teldu þaö nú
helstu skyldu slna aö verja upp-
mælingaaöalinn. Þá vék Sighvat-
ur aö störfum sinum i stjórn
Framkvæmdastofnunar ríkisins.
Þar væri nú unniö aö áætlun um
atvinnulif á Suöurnesjum.
Næstur tók til máls Kari Stein-
ar Guönason.Hann kvaö atvinnu-
Svavar Kjartan
Geir Einar
Stefán Ragnar
mál á Keflavlkurflugvelli hafa
komiö til umræöu hvað eftir ann-
aö i vetur. Þaö óöryggi sem
verkafólk á vellinum byggi viö
heföi veriö óþolandi, en núver-
andi utanríkisráöherra hefði tek-
iö þessi mál föstum tökum og
komiö i veg fyrir uppsagnir.
Fyrrverandi rikisstjórn heföi
hinsvegar veriö búin aö leyfa
hernum aö framkvæma ýmis
störf sem fslenskt verkafólk heföi
áöur unniö i herstööinni.
Þá sagöi Karl Steinar aö ráö-
herrar Alþýöubandalagsins heföu
beitt sér gegn því i rikisstjórn aö
Suðurnes fengju togara.
Ýmsir vindar
Stefán Jónssonsem talaöi næst-
ur kvaö þaö merkilegt hve sæmi-
lega skýr hugsun gæti aflagast á
leiö sinni um hlustir Sighvats
Björgvinssonar og út úr munni
hans. Svavar Gestsson heföi talaö
um ummæli Mondale varaforseta
og þakkir hans til islenskra ráöa-
manna og beðist undan þeim fyrir
hönd Alþýöubandalagsins.
Hvernig Sighvatur gæti snúiö
þessu, væri verkefni fyrir sál-
fræöinga, en ekki þingmenn. Þá
sagöi Stefán aö hann barmaöi sér
ekkert undan þvi aö ýmsir vindar
blésu um þingsalina. Þeir mættu
vera af ýmsum áttum. Ekki bara
þessum fjórum höfuðáttum held-
ur bæci Bka að þakka Karli Stein-
ari a8 bera i þingsali gustinn af
sorphaugunum á Keflavikurflug-
velli.
Geir Hallgrimssonkvaö fullvist
aö allir þingmenn væru sammála
um aö byggja upp heilbrigt at-
vinnulif á Suöurnesjum. Hins
vegar væri mikill meirihluti þing-
manna sammála um veru varn-
arliösins hér. Þaö væri dnægju-
legt aö Alþýöubandalagiö heföi
skipt um skoöun i þessu mikil-
væga máli en þaö væri ljóst af þvi
aö þaö tæki nú þátt i rikisstjórn
sem ekki heföi þaö aö markmiöi
aö láta varnarliöiö fara. Um mót-
töku Mondales fór Geir nokkrum
oröum og sagöi aö heimsóknin
hlyti aö hafa veriö skipulögö af
rikisstjórninni allri. Ráöherrar Al-
þýöubandalagsins hlytu þvi aö
hafa veitt forsætisráöherra og
utanrikisráöherra fullt umboö til
viöræöna viö Mondale. Þá vék
Geir aö þvl sem hann kallaði
þroska Kjartans ólafssonar sem
hann sagöi lýsa sér i þvl aö vilja
nú ræöa fyrirkomulag dvalar
bandariska hersins hér. Kvaöst
Geir aö visu vera Kjartani ósam-
mála, hann teldi að hermenn ættu
aö vera hér meö fjölskyldur sin-
ar.
//Það var miklu meira"
Þá talaöi Einar AgUstsson og
mótmælti þeim oröum Karls
Steinars Guönasonar aö
fyrrverandi rikisstjórn heföi gert
sérstakt samkomulag viö herinn
um aukna vinnu hermanna á vell-
inum. Um þaö væri ekki hægt aö
tala þótt leyft heföi veriö aö mála
eina skemmu. (Hér greip Karl
Steinar fram I „Þaö var miklu
meira”.) Einar kvaöst vera
þeirrar skoðunar aö fækka ætti
hermönnum hér og heföi hann
unniö aö þvi i sinni ráöherratiö.
Hann vildi vekja athygii á þvi aö
margt af þeim Islendingum sem á
vellinum ynnu gæti ekki unniö
nema létt störf og gæti þvi ekki
horfiö til annarra starfa. Ef
Alþýöuflokksmenn vildu hinsveg-
ar meiri vinnu hjá hernum þá
væri þaö rétt af þeim aö þakka
utanrikisráöherra þaö.
Þá tók Einar AgUstsson undir
þaö meö Kjartani ólafssyni aö
nauösynlegt væri aö skilja aö,
starfsemi hersins og aöra is-
lenska starfsemi. Liöur i þvi hlyti
aö vera aö byggja nýja flugstöð.
Okkur stæöi til boða fjárhagsaö-
stoö frá Bandarikjamönnum til
þessa verks, og skoraöi Einar á
rikisstjórnina aö koma þessu
máii i höfn. Alþýðubandalagsráö-
herrarnir gætu eflaust afgreitt
máliö i rikisstjórninni meö bókun.
Oddur ólafsson kvaöst gleöjast
yfir áhuga þingmanna á atvinnu-
málum Suöurnesja. Þaö væri hins
vegar ekki langt siöan þau mál
heföu veriö til umræöu. Þá heföu
þeir Kjartan Olafsson og Stefán
Jónsson lagst gegn atvinnuhags-
munum Suöurnesja og talaö um
aö þar væri verið að drepa hrygn-
ingarþorskinn. Þeir heföu einnig
látiö skip sin umferma fisk i höfn
á Suöurnesjum til þess aö sigla
meö hann til Englands. ,■
Sighvatur Björgvinsson talaöi
aftur og var ræða hans nú nær
eingöngu um Stefán Jónsson, sem
hann sagöi vera orðljötastan
þingmanna. Hefði hann einn
þingmanna þurft að þvo sorpiö úr
ræöum sinum áöur en þær birtust
I þingtiöindum.
Sighvaturog málefnin
Svavar Gestsson kvaöst ekki
vilja gleöja þennan málefnalega
þingmann meö þvi aö skattyröast
viö hann. Væri furöulegt að
þingmaöurinn gæti ekki eftir
jafnlanga þingsetu og raun bæri
vitni tamið sér annaö en
útúrsnúninga i máli. Svavar
kvaöst hinsvegar vilja mótmæla
áburöi Karls Steinars Guönason-
ar um þaö aö ráöherrar Alþýöu-
bandalagsins heföu viljaö koma I
veg fyrir þaö i rikisstjórn aö
togarifæri til Suöurnesja. Svavar
sagöi aö þótt ekki væri ljóst af
orðum þingmannsins hvaða mál
viö væri átt né hvaöan þessar
röngu upplýsingar væru komnar,
þá væri liklega átt viö þaö þegar
rikisstjórnin ræddi um hvaö gera
ætti viö skip sem ráöstafa átti i
staö skips sem keypt var til
landsins. Svavar sagöi þaö al-
rangt aö ráöherrar Alþýöubanda-
la.isins heföu beitt sér gegn þvi að
þc ta skip færi til Suöurnesja.
■ eir heföu einungis viljaö aö
athugaö yrði áöur en skipinu yröi
ráöstafað innanlands hvar þörfin
væri mest fyrir skipið meö tilliti
til atvinnuaátands, en þaö væri
viöa slæmt.
„útbúnaður af
fullkomnustu gerð"?
Næstur talaöi Karl Steinar
Guönason.
Þá kvaddi sér hljóös Svava
Jakobsdóttir.Hún vék oröum sin-
um aö hinu sérkennilega þakkar-
ávarpi Mondales og kvaö hún þaö
sanna þaö sem herstöövaand-
stæöingar heföu haldið fram
áratugum saman aö herstöðin
væri hér Bandarikjunum til
gagns en ekki okkur. Nú væri ekki
einu sinni reynt aö viöhalda þeim
blekkingaáróöri aö herstööin væri
hér til þess aö verja okkur. Það
sem Mondale væri aö þakka fyrir
væri aö Islendingar væru fúsir til
þess aö fá yfir sig fyrstu skeytin I
hugsanlegum ófriöi. Svava las
siöan tilvitnun I viötal viö
Mondale i Mbl. en þar kom fram
aö á Keflavikurflugvelli væri út-
búnaöur af fullkomnustu gerö til
varna. Hún varpaöi af þessu til-
efni fram þeirri fyrirspurn til
forsætisráöherra og utanrikisráö-
herra hvaöa útbúnaöur þetta
væri.
Átti við ratsjár
Benedikt Gröndal talaöi næst-
ur. Hann kvaöst ævinlega hafa
haldiö þvi fram aö herstööin hér
væri hlekkur i varnarkeöju og þvi
gætu þjóöirnar I Nató þakkaö
hver annarri fyrir gagnkvæma
vörn. Hann sagöi aö spurning
Svövu væri málefnaleg og eölileg
og ætti hún rétt á svari viö henni.
Þaö væri á allra vitoröi aö nýlega
heföi veriö skipt um ratsjárflug-
vélar hersins á Keflavikurflug-
velli og teknar i notkun allra nýj-
ustu vélar af þvi tæi. Þá heföu
einnig veriö teknar i notkun nýjar
smærri eftirlitsvélar. Þessar vél-
ar væru óvopnaöar. Aörar breyt-
ingar heföu ekki veriö geröar á
búnaöi á vellinum og hefði vara-
forsetinn vafalaust átt viö þetta
og heföi þaö komiö fram i samtali
viö hann. Þá vék utanrikisráö-
herra aö heimsókn Mondales
hingaö. Hann kvaö timann hafa
veriöstuttan og heföi forsætisráð-
herra boöiö hópi áhrifamanna til
viöræöna viö Mondale eina
kvöldstund en enginn ráöherra
Alþýöubandalagsins heföi haft
tækifæri til þess aö koma þar.
Benedikt kvaöst ekkert efast um
aö samráöherra hans Svavar
Gestsson heföi ekki talaö neina
tæpitungu viö Mondale ef þeir
heföu hist,en svo heföi ekki veriö.
Varaforsetinn heföi hitt Ragnar
Framhald á blaösiöu 14.