Þjóðviljinn - 23.06.1979, Qupperneq 3

Laugardagur 23. júnl 1979 ÞJÖÐVILJINN — StÐA 3

Sáttatillaga ” Bandaríkjanna:
Fær kuldalegar
undi rtektir í OAS
22/6 — Tillögu
Bandarík janna um að
OAS, samband Ameríku-
rikja, skerist í leikinn í
Nicaragua, var ekki tekið
af neinni hrifningu á ráð-
stefnu OAS í Washington
Bandarikin:
Sérstakur
her til
árása á
oliulönd
21/6 — Bandarlski hers-
höfðinginn Bernard Rogers,
sem nýtekinn er viö af
Alexander Haig sem yfir-
hershöföingi Nató, sagöi i
dag aö Bandarikin væru aö
undirbúa stofnun geysi-
mikils hers, er skyldi hafa
þaö hlutverk eitt aö skerast i
Ieikinn i Austurlöndum nær
og annarsstaöar i þriöja
heiminum, ef bandariskir
ráöamenn teldu þess viö
þurfa. Aörir embættismenn i
Washington sögöu frétta-
mönnum aö tii þessa sér-
staka herstyrks mætti gripa
„hvenær sem oiiustraumn-
um til Vesturlanda væri ógn-
aö.”
Aöur haföi Harold Brown,
varnarmálaráöherra Banda-
rikjanna, oftar en einu
sinni tekiö fram aö Banda-
rikin muni ekki láta „annaö
Iran” viögangast. — 1 þess-
um sérstaka her eiga aö vera
110.000 landhermenn auk
sérsveita landgönguliös, sjó-
og flugliös. Rogers, sem er
aö láta af störfum sem her-
ráösforingi bandariska
landshersins, sagöi til dæmis
um það, hve mikilvægur
þessi nýi her væri talinn, aö
hann yrði undanþeginn öll-
um hernaöarskyldum i
Vestur-Evrópu, og þaö jafn-
vel þótt Rússarnir kæmu.
Auk þess endurtók
Rogers óskir fyrirrennara
sins um aö Nató-herir fái
nifteindaflaugar.
og heyrst hefur að báðir
stríðaðilar í Nicaragua
muni hafna henni eða séu
búnir að því nú þegar.
Cyrus Vance utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna gaf í
skyn, með óljósu orðalagi
þó, að stjórn hans vildi að
Somoza viki frá völdum,
en við tæki „þjóðarsátta-
stjórn" er „öll helstu öfl í
landinu gætu sætt sig við."
Þá lagði Vance til aö OAS kæmi
á vopnahléi og sendi friöargæslu-
liö til Nicaragua til þess aö
„hjálpa bráðabirgöastjórninni til
þess aö tryggja völd sin.”
Zambrano, utanrikisráöherra
Venesúelu, lagði fram tillögu ekki
ólika þeirri bandarísku, nema þar
var tekiö skýrt fram að Somoza
skyldi fara frá.
Utanríkisráöherra Panama til-
kynnti að stjórn hans hefði viöur-
kennt bráöabirgöastjórn
Sandinista og bandamanna
þeirra og mun Panama fyrsta
rikiö sem þaö gerir. Hann lét i
ljós grunsemdir um aö Banda-
rikin væru ekki öll þar sem þau
væru séö i máli þessu. Castaneda,
utanrikisráðherra Mexikó, sagöi
aö striöiö i Nicaragua væri innan-
rikismál og aö OAS hefði engan
rétt til aö ákveöa neitt um þaö
hvernig „svokölluð rlkisstjórn
Somoza” léti af völdum.
Eins og vænta mátti vildi Vance
kenna fúlmennsku Kubana um
striðiö i Nicaragua, aö einhverju
leyti aö minnsta kosti, og sagöi aö
fleiri riki heföu einnig blandaö sér
i striöiö. Þeim spjótum mun beint
til Panama, Kostariku og fleiri
rikja Rómönsku-Amerlku, sem
lýst hafa yfir andúö á Somoza.
Umrædd tillaga Bandarikjanna
kom ekki á óvart, og grunar
ýmsa, þar á meöal Sandinista og
Panamastjórn, aö Bandarlkin
munireyna aö beita OAS fyrir sig
til aö hindra aö Sandinistar vinni
fullan sigur I striðinu. Þaö gæti
tekist til dæmis meö þvi aö hafa
fyrirhugað friöargæsluliö skipaö
maöal annars herflokkum frá
Bandarikjunum og þeim rikjum
Rómönsku-Ameríku sem þeim
eru hliöhollust.
Hermenn Somoza, vopnaðir og þjáifaðir af Bandarikjamönnum í
áratugi — nú hefur mjög saxastá limina þeirra.
Panama hefiir viðurkennt bráðabirgðastjóm Sandinista
Norðurhluti N icaragua
á valdi Sandinista
en Somoza vinnur á i höfuðborginni
22/6 — Fregnir frá Nicaragua
benda tii þess að Sandinistar og
stuðningsmenn þeirra vinni stöð-
ugt á i norðurhluta landsins, og
norð-vesturhéruðin, sem eru sögð
mikilvægustu héruð landsins bæði
hvað snertir iðnað og akuryrkju,
virðast nú að mestu á valdi
þeirra. Þar hafa þeir nýlega tekið
borgirnar Chichigalpa og Posol-
tega og sækja að Corinto, mikil-
vægustu hafnarborg landsins.
Sagt er I fréttum frá þvi I dag að
Somoza-liöum hafi oröið talsvert
ágengt i bardögunum i Managua
og ruöst I gegnum mikilvægar
vlggiröingar skæruliöa. Sandin-
istar kváðu hafa fátt af skæruliö-
um sinum I Managua, þar sem
þeir leggi meiri áherslu á aö sigra
utan höfuöborgarinnar fyrst. í
Managua séu einkum til varnar
sjálfboöaliöar úr borginni sjálfri,
sem gengu i lið með Sandinistum
eftir aö skæruiiöar þeirra komust
inn Iborgina. Somoza, sem vikum
saman hefur hafst viö i loftvarna-
bygri djúpt i jörðu likt og annar
enn þekktari foringi viö ekki ólik-
ar aöstæöur, mun hinsvegar ætla
aö reyna aö sigra I Managua fyrst
og hefja siðan gagnsókn út á land.
Frá Kostariku fréttist aö Nica-
raguamenn þar I landi, sem flúiö
hafa land undan ógnarstjórn So-
moza, flykkist nú norður til
landamæranna og gangi i liö meö
Sandinistum.
Fangaskíptum Kínverja
og Víetnama lokid
22/6 — Kinverjar og Vletnamar
luku þvl I dag aö skila hvorir öör-
um föngum sem teknir voru I
striöi þeirra I febrúar og mars.
Skiluöu Kínverjar alls tæplega
1640 Vietnömum en Vletnamar
tæplega 240 Klnverjum. Taliö er
aö fangaskiptin muni greiöa fyrir
frekari viöræpum I þeim tilgangi
aö bæta samskipti ríkja þessara.
Fréttastofan Nýja-Kina tók fram
I tilefni þessa aö klnverska
stjórnin hefði gert allt, sem á
hennar valdi heföi staöiö, til aö
flýta fangaskiptunum „I anda
byltingarsinnaörar mannúöar-
stefnu”.
Thorpe
En pólitiskum
ferli hans lokið
22/6— Breskur kviödómur kvað I
dag upp, eftir heilabrot i hálfan
þriðja dag, þann úrskurð að
Jeremy Thorpe, fyrrum þing-
j maður og leiðtogi Frjálslynda
flokksins breska, væri sýkn saka
af ákærum um að hafa reynt að
ráða af dögum Norman Scott,
Ijósmyndafyrirsætu sem hélt þvi
fram að ástasamband hefði veriö
meö þeim Thorpe. Er þá væntan-
lega lokið einum af þeim réttar-
höldum, sem mesta athygli hafa
vakið I breskri sögu.
Thorpe var ákæröur fyrir aö
hafa reynt aö stofna til samsæris
meö nokkrum kunningja sinna,
sem sumir voru einnig háttsettir i
Frjálslynda flokknum, til þess aö
myröa Scott, af ótta viö aö Scott
myndi koma upp um meint ásta-
samband þeirra og eyðileggja þar
meö pólitiskan frama Thorpe. En
sá skaöi mun skeður, þótt Thorpe
Thorpe — ákærurnar og mála-
ferlin urðu Frjálslynda flokknum
mikill hnekkir.
væri sýknaður aö lokum. Hann
var um skeiö, samkvæmt niöur-
stööum skoöanakannana, vinsæl-

Svavar Gestsson viðskiptamálaráðherra:
Reynum að knýja fram
hagstæða samnlnga
erum samt verulega háðir öðrum en einungis Sovétmönnum um olíukaup
„Við beinum allri athygli okkar
I svipinn að oliuvandanum,”
sagði Svavar Gestsson, „og höf-
um I þvl skyni haft starfandi sér-
staka ollunefnd á vegum við-
skiptaráðuneytisins frá þvi 19.
mal. Sú nefnd hefur haft miklu
viðtækara starfssviö en fyrri oliu-
nefndir. Hún hefur bókstaflega
fjallað um alla þætti olíumál-
anna, allt frá verðviðmiðunum
fyrir ollu niðrl geymslurýmiö.
Nefndin hefur með aðstoð allra
sendiráða tslands erlendis aflað
sér upplýsinga um þaö, hvernig
innkaupum og verðviðmiðunum
annarra þjóða er háttað. Jafn-
framt hefur hún snúið sér til fjög-
urra alþjóölegra upplýsinga-
banka og meö þessu freistum við
aö bera ástand oiiumála hjá okk-
ur saman við aörar þjóðir, og
reynum aö leita ráða sem kynnu
að duga okkur I glimunni við oliu-
vandann.”
Svavar sagöi jafnframt aö tals-
menn viöskiptaráöuneytisins
heföu kappkostaö aö skýra út á
erlendum ráöstefnum t.d. á þing-
um EFTA og OECD þann sér-
staka vanda sem Islendingar eiga
viö aö etja, þar sem viö flytjum
inn allar okkar oliuafuröir I unnu
formi, og erum þvl viökvæmari
fyrir „spotmarkaönum” I Rotter-
damm en aörar þjóöir.
„Þaö eru þrjú atriöi sem viö
höfum aö okkar höfuömarkmiö-
um” sagöi viöskiptamálaráö-
herra.
— 1 fyrsta lagi aö tryggt sé aö
landsmenn hafi ævinlega nægar
birgðir af oliu.
— 1 öðru lagi aö ollan sé á eins
hagstæöu veröi og framast er
kostur. En enginn má gleyma þvi,
aö ollukreppan er ekkert séris-
lenskt fyrirbæri. Hún er alþjóö-
leg, og þessvegna geta menn ekki
vænst þess aö sæta betri kjörum
en aðrar þjóðir.
— í þriöja lagi er þaö stað-
reynd, aö viö búum viö ákveöna
samninga sem geröir voru viö
viöskiptamenn okkar i ágúst i
Framhald á blaöslöu 18.
USA-þing
hefur í
hótunum
21/6 — Fulltrúadeild Bandarikja-
þings samþykkti að lokum i dag
löggjöf um framkvæmd samn-
inganna um Panama-skurðinn,
þó með þeim viðbæti, að Banda-
rikin skuli svipta Panama hlut
þess I tolltekjum af skurðinum, ef
forseti og þing Bandarikjanna
komist aö þeirri niðurstöðu að
Panama blandi sér i innanrikis-
mál annarra rikja.
Opinská samúö Panama meö
Sandinistum I Nicaragua hefur
vakiö mikla gremju Bandarikja-
manna, hægrimanna sérstaklega,
og er hér greinilega veriö aö
benda Panamamönnum á aö
haldi þeir sig ekki á mottunni i
utanrikismálum muni Bandarik-
in draga fyrir barkann á þeim
efnahagslega. Samkvæmt
samningunum veröur innheimta
skurötollsins i höndum Banda-
rikjanna til aldamótanna 2000.