Þjóðviljinn - 15.08.1979, Blaðsíða 2

2 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Mi&vikudagur 15. ágúst 1979
Olíulekinn í Mexíkóflóa:
Enn mikil mengunarhætta
Enn er mikil hætta á
olíumengun viö strendur
Texas þrátt fyrir hreinsun-
arstörf, að þvi er vísinda-
menn á svæðinu sögðu í
gær.
Þeir lýstu því yfir að
hættunni hefði síður en svo
verið bægt frá, oliubrák,
sem rekið hefur yfir Mexí-
kóflóa, nálgaðist strendur
Texas með um 20 km hraða
á sólarhring.
Hér er um gifurlegt magn ollu
að ræða sem komið er úr borholu
Með flothylkjum einsog þessum
er reynt aö koma I veg fyrir að
olian komi að strönd Texas.
sýðst i Mexik^flóa sem „gaus” 3.
júni s.l.
í gær skolaði hafið einum
þremur oliuspildum (ca 40 fer-
metra hver) á strönd Padre eyju
undan Texas og fleiri nálgast
jafnt og þétt. Hreinsunarstarf
héfur mest miöast við baðstrend-
ur ferðamanna og enn sem komið
er hefur mjög litil olia borist inn i
innhöf á þessu svæöi.
Eitthvað er um að fuglar hafi
orðiö menguninni að bráð
Eftir óeiröirnar í gœr:
Loft lævi blandið
í Teheran
Fremur kyrrt var f Teheran i
gær en loft þó lævi blandið eftir
tveggja daga óeirðir vegna árása
fylgismanna Khomeinis á vinstri-
sinna sem mótmælt hafa skerð-
ingu prentfrelsis i landinu.
Innanrikisráöherrann fyrir-
skipaði byltingarvarðmönnum að
leysa upp allar mótmælaaðgerðir
I borginni sem ekki hefðu leyfi yf-
irvalda.
Engar meiri háttar aðgeröir
voru i borginni I gær, nema hvað
fylgismenn Khomeinis gerðu
nokkrar atlögur að vinstri mönn-
um i háskólanum. Fámennir hóp-
ar þeirra köstuðu grjóti að eitt
þúsund stuðningsmönnum Fed-
ayeen skæruliða sem saman voru
komnir skammt frá aðalstöðvum
samtakanna, en þær voru her-
teknar i gær.
Um 3000 stuðningsmenn Muja-
hedin skæruliðanna söfnuöust
saman við aðalstöðvar þeirra og
sættu einnig grjótkasti en ekki
kom til neinna átaka. Mörg
hundruð manns höfðu komið i að-
alstöðvarnar i fyrrinótt þar sem
búist var við aö harðskeyttir fylg-
ismenn Khomeinis myndu gera
atlögu að þeim einsog öðrum
bækistöðvum vinstrisinna. Er
sagt að aðalstöðvar Mujahedin
Stífla brást á
Indlandi
Þúsundir
fórust
Að minnsta kosti þúsund
manns létu lífið í borginni
Morvi á Vestur-lndlandi,
þegar stífla skammt frá
henni brast á laugardag-
inn.
Gífurleg flóðbylgja skall
þá yfir borgina og undan-
farna daga hafa björgun-
arflokkar unnið við að
hjálpa þeim sem slösuðust
og misstu heimili sín og
draga lík upp úr eðjunni.
Opinberir aðilar segja að 1000
manns hafi farist en indversk
blöð segja að talan sé fremur á
milli 5 og 10 þúsund.
Morvi er 60 þúsund manna borg
og skemmdir eru metnar uppá 10
miljarða króna.
Stíflan virtist ekki hafa þolað
það álag sem myndaðist eftir
tveggja vikna monsún-rigningar.
samtakanna séu virki líkastar.
Mujáhedin skæruliðarnir eru
islamskur hópur en þeir hafa haft
nokkurt samstarf við Fedayeen
skæruliðana alveg siðan þessir
tveir hópar báru hitann og þung-
ann af töku her- og lögreglustöðva
keisarastjórnarinnar I febrúar
siðast liðnum. í stjórnlagabings-
kosningunum 3. ágúst, sem þó
voru ólýðræöislegar, hlaut fram-
bjóðandi Mujahedin í Teheran 300
þúsund atkvæði.
Fedayeen samtökin sögðu i
flugriti i gær að þau myndu ekki
efna til mótmæla næstu daga til
aö foröast að gefa afturhaldsöfl-
um undir fótinn. Atökin i Teheran
þessa daga virðast i raun snúast
um það hvort vinstrisinnum verði
áfram kleift að starfa ofanjaröar
I Iran.
Ofafemi Awolowo, sjötugum leið-
toga Sameiningarflokks Nigeriu,
hafði verið spáð sigri I forseta-
kosningunum.
Kosningar í Nígeríu
V aldatíð
her-
foringja lokið
Endanleg úrslit forsetakosn-
inganna i Nigeriu sem fram fóru
á laugardag eru ekki kunn og
verða ekki fyrr en eftir nokkra
daga. Fyrstu tölur benda þó til
þe ss að Nnamdi Azikiwe fyrrum
forseti hafi unnið óvæntan sigur.
Forsetakosningarnar eru
fimmtu kosningar i landinu siðan
i júlibyrjun, sem fram fara sam-
kvæmt nákvæmri áætlun um við-
töku kjörinnar stjórnar í stað
þeirrar herforingjastjórnar sem
setiö hefur að völdum i 13 ár.
Fréttaritari Dagens Nyheter i
höfuðborginni Lagos segir að
kosningaþátttaka hafi verið
fremur dræm i fyrri kosningum
sumarsins til hinna 19 fylkis-
þinga, og beggja deilda sam-
bandsþingsins (einnig voru kosn-
ir fylkisstjórar).
tforsetakosningunum álaugar-
daginn, — þar kepptu 5 frambjóð-
endur — mun þátttaka hins vegar
hafa verið mikil meðal þeirra 48,5
miljóna sem eru á kjörskrá.
Samkvæmt fyrstu tölum er Azi-
kiwe efstur, Alhaji Shehu Shagari
(ákafur talsmaður frjálsra mark-
aðsafla og erlends fjármagns)
annar og Obafeme Awolowo i
þriðja sæti. Ekki er þó alveg að
marka þessar tölur vegna dreif-
ingar atkvæða, t.d. vann Awo-
lowo, sem lagt hefur nokkra
áherslu á félagslegur umbætur,
mikinn sigur I höfuðborginni Lag-
os.
Nigeria er aö verða eitt helsta
stórveldi Afriku, með röskar 80
miljónir ibúa og miklaroliulindir.
bar eru þó lika mikil pólitisk og
félagsleg vandamál og um 250
þjóðflokkar munu vera innan
landamæra rikisins.
FRETTASKYRING
n
m Uppbyggingarstarf er efst á
dagskrá byltingarstjórnarinnar
i Nicaragua núna. Landiö er al-
gerlega i rústum. Stjórnin hefur
reynt að tryggja sér velvild sem
flestra erlendra rlkja svo hún
fái frið til innanlandsstarfa.
bað telst til undantekninga ef
fréttastofur segja eitthvað frá
Nicaragua núna, uppbygging I
eftirbyltingarsamfélögum gefur
yfirleitt litið tilefni til fréttahas-
ars. Nema nógu mikið sé um af-
tökur á liösmönnum gömlu
stjórnvaldanna. bvi er ekki til
að dreifa i Nicaragua. I fyrra-
dag létu Sandinistar meira að
segja lausan Eddie Monterrey,
ofursta úr þjóðvaröliðinu,
manninn sem tók Augusto Cesar
Sandino af lifi 1934 að skipan
Somoza eldri.
Tomas Borge innanríkisráð-
herra og róttækur Sandinista-
leiðtogi, sagði við Monterrey
árásum og tilheyrandi) sem
greip einræðisstjórnina undir
lokin eyðilögöust flestar verk-
smiöjur borganna og búist er
við að þjóðarframleiöslan muni
dragast saman um 15-20%.
Erlendar skuldir nema 1.3
miljörðum dollara og hungrus-
neyð vofir yfir ef aðstoð berst
ekki fljótt.
Fyrstu ráðstafanir
bó blaðamaður Nouvel Obs-
ervateur kvarti undan þvi að
þaö sjáist ekki mikið til nýju
stjórnarinnar og að meðlimir
hennar séu á sífelldum þeytingi
um önnur lönd, hefur hún þegar
gripiö til stórtækra ráðstafana.
Bankar landsins hafa verið
þjóðnýttir m.a. til aö stemma
stigu viö fjármagnsflótta (sem
nam um 250miljónum dollara á
fyrstu dögum stjórnarinnar).
Lendur Somoza-fjölskyldunnar
Sandinistar á veröi um nótt I fátækrahverfi
ur hafa látið á sér kræla.
Managua. Leyniskytt-
IHvert stefnir Nicaragua?
þar sem hann fór grátandi út
um fangelsishliðiö: „Farðu
heim, gamli maöur, og reyndu
að friða samvisku þfna.” Sjálfur
sat Borge i sjö mánuði hlekkjað-
ur, keflaður og meö bundið fyrir
augun I fangelsi Somoza yngri.
Hetjuskapur Sandinista I bar-
áttunni gegn einræðinu verður
ekki dreginn I efa. bess meiri
ástæðu hafa sósialistar til að
gefa gaum að þróun mála þar
núna, hvert er markmið upp-
byggingarstarfsins, að hvers
konar samfélagi er stefnt?
Land í rústum
1 Nicaragua búa um 2,7 mil-
jónir manna (heimildum ber
ekki alveg saman um það). 30
þúsund létu lifiöí borgarastyrj-
öldinni, þriöjungur Ibúa missti
heimili sfn, 750 þúsund hafa
enga atvinnu.
Yfirvöld vonast til að geta
■ bjargaö kaffiuppskerunni, en
I óttast er að 3/4 baðmullarupp-
J skerunnar fari i súginn, en
Ibaðmull hefur yfirleitt veriö 1/4
hluti útflutnings landsins. í
I
■
I
■
I
i
■
I
j
j
i
■
I
i
i
(um þriðjungur besta ræktar-
landsins) hafa verið þjóðnýttar.
Enn sem komiö er hefur aðeins
litlum hluta þess verið dreift
meöal hinna 60 þúsund land-
lausra bænda, hitt er áfram
undir umsjón rikisins.
Fjármagn Somoza hefur lika
verið þjóönýtt og sumir telja að
stjórnin ráði nú um 60% efna-
hagslifsins. Hins vegar hefur
verið tilkynnt að ekki verði um
frekari þjóönýtingar að ræða,
hvorki á eigum innlendra kapi-
talista né erlendra stórfyrir-
tækja, hvort sem sú ákvörðun er
endanleg eða ekki.
_ Fullt félagafrelsi er I landinu
og tilkynnt hefur verið að aðeins
þeir hermenn þjóðvarðliösins
sem hafa gert sig seka um
pyndingar og viölika glæpi verði
dregnir fyrir rétt, en fjöldaaf-
tökur komi ekki til geina —
dæmið fyrrnefnda af Monterrey
staðfestir þetta.
Fred Murphy, fréttaritari
bandariska blaðsins Interconti-
nental Press I Nicaragua, segir
aö þessum ráðstöfunum hafi
uppbyggingarhugur sé i ibúum.
Sandinistar gefa út dagblað,
Barricada, og mikill mannfjöldi
hefur boöiö sig fram I uppbygg
ingar- og varðsveitir verka-
manna (CDTS).
Orð eru dýr
bað er ekki nema skiljanlegt
að Sandinistar reyni að halda
vinsamlegum samskiptum viö
nágrannarfkin, þar með talin
Bandarikin, en stjórnvöld þar
eru erkifjendur þjóðarinnar i
Nicaragua.
Enginn skyldi heldur lá þeim
þó þeir kenni ekki stjórn sina við
sósialisma, þeim er ljóst að orð
eru dýr á þessum slóðum og
gjarnan mega menn minnast
þess aö byltingarstjórnin á
Kúbu kenndi stefnu sina ekki við
sósialisma fyrr en i april 1961
(valdatakan varö um áramótin
1958/9).
Avinningur byltingarinnar
eru tvimælalaust miklir, en sú
spurning hlýtur að vakna hvort
stefna meirihluta bráðabirgða-
stjórnarinnar að gera bandalag
hrófla ekki við erlendum fjár-
festingum geti ekki stefnt þeim I
voða. Lýðræði hefur veriö ákaf-
lega skammlift i flestum Mið-
og Suöur-Amerikurikjum. Og
viðast hvar hefur ekki staðið á
borgarastéttinni að gera banda-
lag við innlend og útlend aftur-
haldsöfl til varnar hagsmunum
sinum.
Vestrænu auðvaldsrikin virð-
ast þessari stefnu fegin, einkum
keppast sósialdemókratar við
aö ná vinsamlegum samskipt-
um við nýju stjórnvöldin. bað er
táknrænt að leiðtogi sendinefnd-
ar þeirra til Managua er Mario
sá Soares sem gerðist bjarg-
vættur kapitalismans i Portúgal
i byltingarumrótinu þar.
Vitað er að meðal Sandinista
eru uppi mismunandi skoðanir á
framtlðarstefnunni. Mestu
skiptir að Nicaragua-búar fái að
gera þau mál upp viö sig sjálfir,
án „ihlutunar vestrænna lýð-
ræöisinna.”
(heim.i Socialist Challenge,
Nouvel Observateur, Reuter,
— hg
j^kemmdaræöijvijmeð^ Jofb_ ^eriTmjög veftekiö oynjkuí _ Jö jjnnSa^kapjtaj^a^ _ Intercontinratai^es^ ^ - HJ