Þjóðviljinn - 02.09.1979, Blaðsíða 18

18 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2. september 1979.
vísna-
mál *k
Umsjón: Adolf J. Petersen
n/
Flestu orka ftjóðin vœn
Ekki er gott aö maðurinn sé
einn, stendur einhversstaöar
skráö á bókfell, reyndar haft
eftir skapara Adams, sem
geröi sér litiö fyrir og tók rif úr
sköpunarverkinu og bió til
konu sem fékk hiö hversdags-
lega nafn Eva. Þaö varö til
þess aö Adam fylltist af kven-
semi og leit Evu girndaraug-
um.
Þegar Adam Evu sá,
eðlishvöt og girndin
vöktu i honum vffnisþrá,
viö tók konumyndin.
Þaö er vist nokkuö langt siö-
an þau Adam og Eva undu sér
i aldingaröinum Eden. Ætiö
siöan hafa karlar og konur
litiö hvert annaö hýrum aug-
um, þó meö misgóðum af-
leiöingum sem dæmin
sanna. Astin blossaöi 1
fyrstu en kólnaöi þegar
frá leiö, hýru augun oröin
köld og fráhrindandi,
brostnar vonir orðnar tál og
angur sem reynt hefur svo
veriö aö dylja meö þögninni,
þó hafa margir gerst opinská-
ir og ort um óhöpp sin I þeim
efnum.
Flestir sem ljóð hafa lesið
kannast viö ástarharminn i
kvæöinu Meyjarmissi eftir
séra Stefán Ólafsson i Valla-
nesi 1619—1698, er hefst meö
þessu erindi:
Björt mey og hrein
mér unni ein
á Isa- köidu landi.
sárt ber og mein
fyrir silkirein
sviptur þvi tryggöabandi.
Löngu fyrr en séra Stefán
Ólafsson kvaö sinn Meyjar-
missi, voru rimurnar Geö-
raunir ortar. Þar segir
höfundur frá, er ferjumaöur
flutti meyjar um flóö fram.
Varð mér fyrir eg veitta
far
veigaskorðum prúðum,
báturinn hljóp svo brátt
á mar
að brakar i ölium súðum.
Fiestu orka fljóðin væn
er fyrðum nærri liggja,
menjalindin mjúka bæn
marga náir að þiggja.
Ferjumaðurinn hefur
greinilega oröiö hrifinn af
einni meynni sem þá ætlar aö
springa af harmi ef ekkert
gerist nema augnaskotiö eitt:
Þegar viö leggjum
linspöng á
logandi ást I hjarta,
ef sprundiö ekki
spjallast má
þá springur vifið bjarta.
En ef svo brúöurin bregst,
þá hefst angriö i þanka hvers
ferjumanns:
Bæöi hefur það bragna
hent,
ef brúðir af þeim ganga,
sárlega hefur þá storgin
brennt
sárt um ævi langa.
Höfundur segist svo vita um
mann sem vildi heldur deyja
en lifa i ástarsorg:
Vissi ég einn svo vaskan
mann,
varð hann jungfrú þreyja,
sárlega upp af sorgum
brann,
sjálfur kjöri að deyja.
Hver sem angrið ýta fær
af ungum stoltar
kvinnum,
það mun ganga geöinu
nær,
getégþaöseintúr
minnum
Sem margt annaö i heimi
hér, leggst ástarbraskiö
misjafnt á mannfólkiö, einn
veröur hryggur, annar glaöur
og hamingjusamur. Þaö skipt-
ist I tvö horn:
Höldum bjóðast hlutir
tveir
hvað mun meira skilja?
annan særir sorgin meir
en sýnir öðrum vilja.
Sá mun garpurinn
gleöjast vel
gulls af yppifriöi,
annan særir sorg i hel
sárt til dauðs með striði.
Þá er miklu betra aö deyja
en lifa viö slikan ástararmóö:
Hver sem missir menja
laut
maður er sviptur auöi,
skjótlega hverfur
skemmtan braut,
skárri en miklu dauði.
Sorgir taka að særa fast,
seggja brjóst með
nauöum,
grefur sig inn um girndar,
past,
og ganga af mörgum
dauöum.
Fáriö gengur um fryggðar
völl
sem fljúgi eitur-naöra,
brýtur I sundur brjóstin
öll,
sem brotni hver við aðra.
Þótt fólk hafi dundaö sér viö
aö elskast, þá hefur þaö ekki
látiö sér þaö nægja, en boriö
all-riflegan skerf af ást til
hesta og hefur kveöið um þá
loflegar visur, einsog sjá má
af þessari visu Jóhannesar úr
Kötlum:
Blakkar frýsa og tej gja tá,
tungliö lýsir hvolfin blá,
knapar rlsa og kveðast á,
vikna vfsur til og frá.
Þetta kemur fram i vlsu
Hallgrims J ónassonar:
Hófatak og fáksins fjör
finn ég vaka 1 svörum.
Létt á baki I fleygiför
flýgur staka af vörum
Þegar eitthvað amaöi aö, þá
var einna best aö leita til
hestsins og finna þann unaö
sem hann gat veitt. Björn S.
Blöndal kvaö:
Þegar glettin bölsins brek
. byrgja þétt að vonum,
fótaléttan fák ég tek
og fæ mér sprett á honum.
Svo uröu hryssurnar
ástfangnar ekki siöur en
meyjarnar, eins og Hjálmar
Stefánsson á Vagnbrekku seg-
ir um Golu slna:
Heitir Gola hryssa stinn,
hún er I fola bráðskotin,
brýtur I mola meydórn sinn,
mörg eru svola tilfellin.
Þaö er hægt aö meta hestinn
meira en prest I stól, eins og
segir i þessum gamla
húsgang:
Gráa hestinn met ég minn
meira en prest á stólnum,
þó hann lestur semji sinn
og sé á besta kjólnum.