Þjóðviljinn - 25.09.1979, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriftjudagur 25. september 1979
DWÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs
Hreyfingar og þjóðfrelsis
Ðtgefandl: Otgáfufélag Þjóöviljans
FramkvKmdastjóri: EiBur Bergmann
Ritatjórar: Arni Bérgmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg HarBardóttir
Umsjónarmabur Sunnudagsbiaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Olfar ÞormóBsson
Auglýsingastjóri: Rúnar SkarphéBinsson
AfgreiBslustjóri: Valþór HlöBversson
BlaBamenn: AlfheiBur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, GuBjón
FriBriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór
Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Halldór GuBmundsson.
tþrótta fréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
Otlit og hönnun: GuBjón Sveinbjörnsson, Sævar GuBbjörnsson.
Handrita- og pnófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsin'gar: SigrfBur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Oiafsson.
Skrifstofa: GuBrún GuBvarBardóttir, Jón Asgeir SigurBsson.
AfgreiBsla : GuBmundur Steinsson, Kristfn ÞétUrsdóttir.
Sfmavarsla: Olöf Halldórsdóttir, SigriBur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BárBardóttir
HusmóOir: Jóna SigurOardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn GuBmundsson.
Ritstjórn, afgreiOsla og auglýslngar: SIBumúla 6, Reykjavlk, slml R 13M.
Prentun: BlaBaprent hf.
Geir og Rotterdam
• Verkefni dagsins í olíumálum Islendinga er að semja
við Sovétmenn ef þess er nokkur kostur um aðra verð-
viðmiðun en uppboðsmarkaðinn í Rotterdam fyrir síð-
asta ár rammasamningsins um olíukaup Islands frá
Sovétríkjunum. Það var beina breytingin sem Geir Hall-
grímsson og ríkisstjórn hans gerði á f jögurra ára valda-
ferli sínum á olíuviðskiptasamningum okkar við Sovét-
menn að negla þá niður við Rotterdam-viðmiðun. Hún
hefur reynst okkur þung í skauti vegna þess að Islend-
ingar kaupa eingöngu unnar olíuvörur og hver verð-
sprengingin annarri meiri hefur orðið á Rotterdam-
markaðinum vegna olíuskorts, gróðabralls olíufélag-
anna og pólitísks umróts í löndunum fyrir botni Mið-
jarðarhafs. Vonandi tekst fyrir forgöngu viðskiptaráð-
herraaðlosa Islendinga af klafa Rotterdamviðmiðunar-
innar strax á næsta ári.
Viðhorf í orkubúskap
• Viðhorfin í olíu- og orkumálum heimsins þegar til
langstíma er litiðþurfa ekki að vera eins dökk og heims-
endaspámenn vilja vera láta. Olfan er að vísu enn aðal-
orkugjaf inn og engum blöðum er um það að f letta að hún
mun sífellt verða dýrari í verði. En að ýmsu er að
hyggja.
1. Sífellt eru að finnast nýjar olíulindir og tækni til að
nýta þær fleygir stöðugt fram.
2. Ný olíu- og orkulönd eru að bætast í hóp orkuútf lytj-
enda. Þar má nefna Norðursjávarlöndin, Mexíkó, Kana-
da, Alaska og Ástralíu.
3. Sihækkandi verð á olíu minnkar æ meir bilið milli
hagkvæmari olíunotkunar og annarra orkugjafa, sem
þekktir eru, en hafa til þessa þóttof dýrir kostir.
4. Flest bendir til þess aðjarðarbúum munigefast næg-
ur umþóttunartími til þess að þróa og skipta um orku-
gjafa, áður en olíulindir þrýtur, þannig að olía verði á-
fram í allmarga áratugi einn af mikilvægustu orku-
gjöfunum, en ekki sá eini sem treyst er á.
• Hið mikla og tiltölulega ódýra olíustreymi sem runn-
ið hefur frá löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs út á
heimsmarkaðinn hef ur m.a. leitt til þess að nær útilokað
hefur verið að raungera möguleika á nýtingu annarra
orkugjafa. Hin pólitíska klemma sem Arabaríkin hafa
sett iðnríki Vesturlanda í með f ramleiðslutakmörkunum
og verðhækkunum hef ur m.a. leitt til þess að gíf urlegum
fjármunum er nú varið f að þróa aðrar leiðir í orku-
málum en tíðkast hafa, ekki aðeins kjarnorkuleiðina,
heldur f jölmargar aðrar.
• Það hef ur og mikla pólitíska og viðskiptalega þýðingu
aðfleiri löndog heimshlutar munugerast olíuútflytjend-
ur á næstu árum samfc^ra því að þróaðir verða nýir kost-
ir í orkumálum. Samningsstaða rfkja sem háð eru olíu-
innflutningi ætti að batna og möguleikar á hagstæðum
langtímasamningum viðfleiri en einn aðila og fleiri en
eitt ríki ættu að minnka líkurnar á snöggum verðbreyt-
ingum og skaðlegum áhrifum af pólitísku óvissuástandi
á einhverju olíuframleiðslusvæði.
• Af þeim kostum sem álitlegastir eru taldir til fram-
leiðslu á fIjótandi eldsneyti hafa helst verið nefndir jarð-
gas, olíusandur og kol. Gífurlegt magn af þessum jarð-
efnum er fyrir hendi og nýtingarmöguleikar eru fjöl-
breyttir. Því er spáð að á næsta áratug verði þegar farið
að blanda gervibensfni, methanoli, ethanoli og vetni í
herðbundið eldsneyti til sparnaðar í rekstri véla og
tækjá. Fyrir okkur fslendinga er methanolframleiðsla
með raforku ákjósanlegur kostur.
• Þeir sem spá í f ramtíð orkumálanna halda því marg-
ir f ram að til aldamóta muni ganga yf ir sparnaðartíma-
bil og íblöndunar í orkumálum, um leið og vélar og tæki
verði í síauknum mæli endurbyggð og aðlöguð að nýjum
orkugjöfum. Um 1990 má gera ráð fyrir að hafin verði
nýbyggingaröld og byrjað að f ramleiða alfarið með hlið-
sjón af nýjum eldsneytistegundum. Þeir sem þannig
hugsa telja aðárið2000 verði orkubúskapurinn ekki leng-
ur eitt helsta dagskrármálið í heiminum. Af slfkri bjart-
sýni er gott að vita og tef la á móti heimsendaspám. Það
sem mestu skiptir þó í bráð er að tryggja eldsneytisöf I-
unina næsta áratuginn, spara orku á öilum sviðum og
hef ja strax aðlögun að orkubúskap framtíðarinnar.
—ekh.
GEMENGAR "
ATHUGASEMDIR
—se^r Alfetert um frétt DB um ákveðið framboð
hanstHforseta
AÍbert Guðmundsson alþingis- svo fari aðdr. Krjj-tján Eldjárn bj6ði ,.£g er svo nýkominn crle
raaöur (S) hefur enn ekki gcfið út á- sigframífjóröasinn. aö ég hcfi ekki komizt yfir
kveöna yfirlýsingu um framboö sitt i Eins og DB skýröi frá sl. blöðin setn út hafa komíð, er
Forsetaembætti á næsta óri en hefun fimmtudag hcfur Albert nú baflzt* fréttin í DB var l«in fyrir mij
:kki heldur afndtaö fréttum af handa við aö afla fylgis i framboðið þá sé ég ekki ástæöu til að l<
ikveðnu framboði hans. ÞaÖ fram- og m.a. oröiö vel ágengt i þingflokki neitt i henni.,‘ sagði Albert i
>oð mun nú ákveöiö, jafnvel þótt Sj&lfstæöisflokksins. við DB.
! Forsetaframboð
[ Alberts
I fréttahallæri sumarsins
■ töldu margir þaB vera siöufyll-
■ ingu hjá Dagblaöinu er þaB
- hama&ist á mönnum og spuröi
I þá hvort þeir hyggBu á forseta-
■ framboö. Spurningin þótti ó-
| timabær og smekklaus þvi ekk-
■ ert lá fyrir um aö dr. Kristján
| Eldjárn ætlaöi aö segja forseta-
J embættinu lausu og öll embætt-
■ isfærslahans og þeirra forseta-
I hjóna veriö meö þeim ágætum
5 aB mótframboB væri aöeins fyr-
| ir æ&ikolla.
■ En þaö kom i ljós hvaö hékk á
I spýtunni. NU hefur Albert GuB-
a mundsson látiB DagblaöiB halda
■ málinu vakandi og gerir enga
■ athugasemd viö frásagnir
“ blaösins um aö hann ætli 1 fram-
I boö til forseta hvort sem dr.
■ Kristján biBst undan endurkjöri
I eBa gefur kost á sér áfram. AB
■ vinsæll maöur og ekki ómerkari
■ en Albert Guömundsson skuli
m strekkja svona ákve&iB til
I BessastaBa er sannarlega ihug-
í unarefni.
I Ef þetta er aöeins pólitiskt
■ bragö i innanflokksýfingum
I SjálfstæBisflokksins er þaö
" smekklaust. Sé hinsvegar Al-
■ bert og stuöningsmenn hans aB
■ brölta meö forsetaframboö til
Z þessaö boladr. Kristjáni burtu
I og þrýsta á hann a& gefa ekki
■ kost á sér munu vinsældir Al-
I berts GuBmundssonar meöal al-
■ mennings snöggminnka.
! Krafa
! stuðningsmanna
■ Fyrir ellefu árum var dr.
| Kristján Eldjárn kjik-inn forseti
■ Islands meö yfirgnæfandi
I meirihluta atkvæöa og forseta-
“ hjónunum hefur búnast vel á
■ Bessastööum. Sd bakhjarl meB-
■ al þjóðarinnar sem þau reynd-
5 ust eiga þá er nú enn sterkari,
þvi störf forsetans hafa veriö ó-
umdeild og landi og þjóö til
sóma.
Vilji Albert Guömundsson
kollsigla sig I forsetaframboBi
er þaö aö sjálfsögðu hans mál.
En þaö skiptir miklu, og þaö
hljóta allir réttsýnir menn aö
viBurkenna, aö forsetinn fái ó-
truflaöur aö taka ákvörBun um
hvort hann gefur kost á sér eöa
ekki. Vissulega bÍBa hans mörg
verkefni á vettvangi fornleifa-
fræöinnar og má vera aö hann
viljinú nýta starfskrafta sina til
Forseti islands. dr. Krbtján
Eldjárn: Ég mun hafa timann
rúman á hvorn veginn sem
ræöst.
þeirra. Én allur sá mikli fjöldi
sem studdi dr. Kristján á sinum
tima til forsetaembættis krefst [
þess aö sú ákvörBun veröi ekki :
tekin undir óeBlilegum þrýstingi
og aö beöiö verBi með kosninga-
baráttu þar til hún Hggur fyrir. I
Óákveðið enn
Tilefni þessara oröa er mn.
klausa i viBtali sem blaöiö Dag-
ur á Akureyri birtir fimmtudag-
inn 20. þessa mánaöar viö dr.
Kristján. Þar svarar hann
spurningu um næstu forseta-
kosningar á þennan hátt:
„Allir vita, aö þetta kjörtfma-
bil er a& renna út ogfyrsta ágúst
á næsta ári veröur forseti settur
inn I embættiB, hvort sem þaö
veröur sá, sem veriö hefur eða
nýr maöur. Nokkurt umtal hef-
ur um máliö oröiö, hvort viö
hjónin bjóöumst til aö veröa á-
fram á Bessastööum eöa viö
breytum til. Ég hef áöur veriö
spur&ur um þetta, en ég hef ekki
enn treyst mér til aö segja af
eöa á og þannig stendur máliö
nú I dag. A meöan svariö liggur
ekki fyrir, veröur aö lita svo á,
aö þaö sé óákveöiö hvaö viö ger-
um. Alltaf getur eitthvaö komiö
fyrir, áöur en timi er til þess
kominn aö ákveöa sig. En ég
mun hafa þann tlma rúman, á
hvornveginn sem ræöst. Ennþá
get ég ekki svaraö spurningu
þinni á annan hátt.”
Albert kominn af stað
og ekki aftur snúið
„Albert er kom'inn vel «f ittft, fyrir sér um siuftnlng. fyrjt og íremit sögn eru augljósar skýringar á þvl aft t.d. Guftmundur H. Garftarsson og komin af stað I fullri alvöru. Einn aí
þaft verftur ekki aftur snúið.” sagöl I röðum sjálfstæðismanna. Honum margir scm áöur hafa haft horn i siftu Pétur S'igurftsson upp á vnramanna- „hans mönnum” áleit jafnyel aö
viftmrlandl DB íir SjáJfstrftls- mun hafa orftift þokkalcga ágengt og Albcns t flokknu
flokknum um hugsanlegt forseta- jafnvel fengið loforð um góöan Bessastaöa.
framboft Albert* Guftmundssonar,' stuðning, a.m.k. hluta fylkinganna „Geir finnst á
alþingismanns. úr Sjálfstaeöisnokknum, sem áftur Albert a Bessastö
Frcgnir herma aft Alberi þreifi nú • -hafa beínt aft honum spjötum. Aft lausf þingsæti hýr
L.-.-.-.........
Vélstjórar Suðurnesjum:
Forseta-
framboð-
ið:
Fyllstu hörku gegn vinnu-
brögdum atvinnurekenda
Vélstjórafélag Suöurnesja hef-
ur sent frá sér eftirfarandi álykt-
un:
Fundur i stjórn og trúnaBar-
mannaráöi Vélstjórafélags SuB-
urnesja haldinn 15. sept. 1979,
mótmælir þeirri stjórnarstefnu
sem framfylgt hefur veriö í tíB
núverandi rlkisstjórnar. Telur
fundurinn aö þaö gæti algjörs
ráöleysis I athöfnum stjórnvalda
til aö hamla gegn aukinni verö-
bólgu.
Stjórnvöld hafa látiö undir höf-
uö leggjast aB takast á viö verö-
bólguna eftir þeim leiöum sem
einar eru færar og þannig frekar
magnaö hana en hitt. Ljóst er
oröiö aö vissir aöilar innan núver-
andi stjórnaflokka hafa hvorki
hug né dug til aB standa viö kosn-
ingaloforöin sem þeir gáfu fyrir
siöustu kosningar og hafa þannig
fyrirgert þvi trausti sem þeim
var sýnt.
Verkalýöshreyfingin getur ekki
lengur horft upp á þaö aBgeröa-
laust aö efnahag alþýBuheimil-
anna sé stefnt i voBa vegna ráö-
leysis og svika viö gefin loforö um
breytta stjórnarhætti. Skorar þvi
fundurinn á verkalýBshreyfing-
una aö taka nú þegar upp einarö-
ari afstööu til núverandi rlkis-
stjórnar.
Þá harmar fundurinn þau um-
mæli tveggja forystumanna
verkalýBshreyfingarinnar sem
fram kom i sjónvarpsþætti mánu-
daginn 10. sept. s.l. þegar rætt var
um viöhorfin til verkfalls
Grafíska sveinafélagsins. Yfir-
lýsingar sem þarna komu fram
eru til þess aö veikja verkalýös-
hreyfinguna innbyröis og ber aö
harma aö fólk sem gegnir trúnaö-
arstörfum innan verkalýöshreyf-
ingarinnar skuli eins og i þessu
tilfelli sem hér um ræöir snúast á
sveif meö atvinnurekendum gegn
sámherjum sinum.
Fundurinn telur brýna nauösyn
þess aö verkalýöshreyfingin snú-
ist nú þegar af fyllstu hörku gegn
þeim nýju vinnubrögöum at-
vinnurekenda aö lýsa yfir verk-
banni á hópa verkafólks sem ekki
á I kjaradeilu, eins og beitt var
viö farmenn og átti aö beita i
deilu Grafiska sveinafélagsins.