Þjóðviljinn - 25.09.1979, Síða 12

12 SIÐA — ÞJÖÐVILJtNN Þriftjudagur 25. september 1979
Hversvegna hækkar
búvöruverdið?
Lesið skýringar
Guðmundar
Sigþórssonar
deildarstjóra
á því
Eftirfarandi greinargerö hefur
okkur borist frá Upplýsinga-
þjónustu landbúnaöarins:
„Haröari deilur hafa staöið um
búvöruverMÖ undanfarna daga
en dæmí eru til áöur. Þaö er gefiö
i skyn, aö bændur hafi fengið
meirikjarabætur enlaunþegar og
jafnvel hefur þvi veriö haldiö
fram, aö bændur hafi, meö
siöustu verölagningu, fariö fram
úr viömiöunarstéttunum i
tekjum.
Þessar staöhæfingar eru
byggöar á ókunnugleika á verö-
lagningu búvara og uppbyggingu
verðlagsgrundvallarins. Þaö má
segja, aö bændasamtökin hafi
ekki gert nægilega mikið af þvi
aö upplýsa neytendur um verö-
lagsmálin.
Ritari sexm annanefndar,
Guömundur Sigþórsson, deildar-
stjóri i landbúnaöarráöuneytinu,
hefur tekiö saman greinargerö
um þróun kaupgjaldsliöar i verö-
lagsgrundvellinum og er þessi
greinargerö hans birt hér:
Sú regla, sem fariö var eftir viö
ákvöröun sexmannanefndar á
vikukaupi, sem reiknaö er með i
verðlagsgrundvelli landbúnaöar-
ins á þessu hausti, er i grund-
vallaratriöum óbreytt frá því 1.
mars 1973. Þá var geröur eftir-
farandi samningur
„Við útreikning á kaupi bónd-
ans f verðlagsgrundvelli skal
tekiö óvegiö meöaltal eftirfarandi
taxta:
1. Járnsmiöa, blikksmiöa, bif-
vélavirkja.
2. Kjötiönaöarmanna.
3. Pipulagningarmanna.
4. MUrara.
5. Rafvirkja.
6. Trésmiöa, m.v. almenna
vinnu. Skal bætt 6% á dag-
vinnukaup trésmiöa, þar sem
lifeyrissjóösgreiösla er þar
ekki meðreiknuö.
Ofangreindir taxtar skulu
miöaöir viö hæsta aldursflokk i
núgildandi samningum.
Þá skal.viö Utreikning á kaupi
bóndans, taka einfalt meöaltal af
kauptöxtum DagsbrUnar, V. VI.
og VII. i hæsta aldursflokki, miö-
aö viö núgildandi samninga.
Meöaltal áöurnefnt af flokkum
DJÚBVIUINN
láttu ekki mata þig
sko danam yndun
í fyrirrúmi
UOÐVIIIINN
iönaöarmanna skal vega sem
næst 54,8% og nefnt meöaltal
Dagsbrúnartaxta sem næst
45,2%, þá er fundið skal timakaup
bóndans i grundvelli, meö hliö-
sjón af aö nefnd heildarhækkun i
lið 1 náist.
Kaup eiginkonu bónda i verö-
lagsgrundvelli skal miða viö 2.
taxta verkakvennafélagsins
Framsóknar eftir tveggja ára
starf.
Grunnkaup unglinga i grund-
velli skal samsvarakr. 80.490, þar
meö talið 8,33% orlof og verðlags-
uppbót miöaö viö kaupgjaldsvísi-
tölu 117.00 og 1000 vinnustundir.
Helstu breytingar, sem oröiö
hafa á Utreikningi á launaliö
verölagsgrundvallarins eru eftir-
farandi:
1. Frföindaliöur er tekinn inn I
launaliöinn viö búvöruverös-
ákvöröun 22. mars 1976. Hækkun
launa I fagvinnu varöþá 6,68% en
launaliösins alls 10,23%, viö þessa
leiöréttingu, eöa 3,33% umfram
6,68% hækkun. Sjóöagjöld og
friöindi námu eftir leiöréttinguna
3,57% af öllum launum.
2. Haustiö 1978 voru geröar
tvær meginbreytingar á liönum:
a) Horfiö var frá viömiöun viö 6
flokka iönaðarmanna, en upp
tekin viðmiöun viö málmiönaöar-
menn, auk þess sem vog þeirra
var breytt úr 44,8% i slétt 45% á
móti tilsvarandi breytingu á vog
verkamanna i launum búsins.
b) Sundurgreining á launum i
laun bónda, húsfreyju og ung-
linga var feíld niður og tekin upp
ein mæling á vinnuafli viö búiö.
Viö þá tilfærslu minnkaöi vinnu-
magniö um 300 stundir, úr 4640
stundum i 4340 stundir eöa 6,4%,
en meðal timalaun jukust um
26,47% eöa 16,64% umfram
verölagshækkun launa (8.42%).
„Viðmiðunartaxti” launa-
liösins hækkaöi um 12,59% en um
10,90% séu geröar leiöréttingar
vegna tilfærslu af friöindaliö á
launaliö.
3. Veikindaálag var tekiö inn i
launaliö verölagsgrundvallarins
af yfimefnd hausiö 1977, sem 1%
af dagvinnulaunum.
Eftirfarandi tölur sýna
viömiðunarkaup bóndans i kr. á
klst. i dagvinnu og dagvinnutfma-
laun viömiöunarstéttanna skv.
úrtaksathugun kjararannsóknar-
nefndar siöan 1973:
Kjararannsóknanefnd
(1. ársfjóröungurl973 1974 1975 1976 1977 1978 1979
Verkamenn ... 152,80 229,85 308,85 411,34 538,65 832,08 1199,00
Vlsitala . 100,0 150,4 202,1 269,2 352,5 544,6 784,7
Iönaöarmenn . 195,95 298,94 406,05 546,50 717,07 1077,96 1558,00
Visitala 100,0 152,6 207,2 278,9 365,9 550,1 795,1
Launaliöur
(1. mars ár hvert)
1 . 153,91 235,12 245,17 359,27 459,91 736,68 1154,55
2.Með friöindum
— — — 387,79 497,61 801,20 1190,09
Visitala 1 . 100,0 152,8 157,3 233,4 298,8 478,6 í 750,1
Visitala 2 100,0 — — 252,0 323,3 520,6 . 773,3
Samkvæmt þessum tölum hafa
dagvinnutimalaun iönaöarmanna
hækkaö mest þessi ár eöa 1,3%
umfram timakaup verkamanna
og um 2,8 — 6% umfram tíma-
kaup bænda, þannig aö eftir þá
leiöréttingu, sem gerö var nú i
sept. á launum bænda, veröa
þessar hlutfallstölur ekki meö -
marktækum mismun.
Brúttótekjur bænda hafa aukist
á s.l. 4 árum, vegna aukins
afurðamagns i grundvallarbilinu.
Nettótekjur hafa ekki aukist aö
sama skapi. Aukin hagræðing i
búskapnum á aö koma fram i
lægraafurðaverði. Þaö heföi skeö
á undanförnum árum ef engin
veröbólga hefði veriö i landinu,
kaup launþega haldist óbreytt og
verö á aöföngum til land-
búnaöarins ekki hækkaö.
Eftirfarandi yfirlit sýnir breyt-
ingu á bústærö og afurðamagni
grundvallarbúsins s.l. 6 ár:
Bústærö 1973 Bústærö 1979
lOkýr 10 kýr
3 geldneyti 1 kviga
180 fjár 2 geldneyti 2 kálfar 204 (fjár) kindur
400 ærgildi alls alls 400 ærgildi 10% stækkun
Afuröamagn 1973 Afuröamagn 1979 Aukning
Mjólk 1. 33.0001. 34.9801. 6%
Nautakjötkg. 526 kg. 557 kg. 5,9%
Kindakjöt 2.942 kg. 3.570 kg. 21.35%
Gærur 588 kg. 713 kg, 21,26%
Ull 325 kg. 408 kg. 25,54%
Vinna: 1973 1979
Samanlagöur stundafjöldi... 4.500 St. 4.340
Umsjón: Magnús H. Gíslason
Frá adalfundi Stéttar-
sambands bænda:
Óvenju-
legir erfið-
leikar í ár
Dagana 1.-3. sept. s.l. var aöal-
fundur Stéttasambands bænda
haldinn i Stykkishólmi. A fund-
inum mættu 45 kjörnir fulltrúar
auk margra gesta. Formaöur
Stéttarsambandsins, Gunnar
Guðbjartsson, setti fundinn.
Fundarstjórar: Magnús Sigurðs-
son, Gilsbakka og Hermann
Sigurjónsson, Raftholti. Fundar-
ritarar Guömundur Ingi
Ég vil vona, aö bændur geti
meö góöri samstööu og sterkum
rökum fengiö aðstoö viö lausn
þessara vandamála, enda taki
stjórnvöld raunhæft á vandan-
um”.
Aö lokinni itarlegri ræöu for-
manns, flutti landbúnaöarráö-
herra ræöu. Hann geröi grein
fyrir þeim helstu málum varö-
andi landbúnaðinn, sem fjallaö
Stykkishólmur, þar sem aöalfundur Stéttarsambandsins var haldinn
að þessu sinni.
Kristjánsson, Kirkjubóli og Olaf-
ur Eggertsson, Berunesi.
Formaður geröi grein fyrir
störfum stjórnarinnar og fjölda
mála er varöa landbúnaöinn. 1 lok
ræöu sinnar ræddi hann um fram-
tiöarhorfur I landbúnaöinum og
sagöi þá m.a.:
„Engin tök hafa náöst á verö-
þróuninni aö gagni, þrátt fyrir
ýmsa viöleitni, svo sem meö þvi
aö verötryggja útlán stofn-lána,
næstum aö fullu. Oliuveröshækk-
unin kemur viöa viö og veldur
breyttum högum, en henni má
ekki kenna um allt. Þaö er fráleitt
aö láta visitölu launa hækka
vegna versnandi viðskiptakjara
af þeim sökum, þ.e. aö láta laun
hækka þegar þjóöartekjur
minnka. Auövitaö ætti þaöekki aö
ske.
Þaö veröa allir aö skilja aö
versnandi afkoma þjóöarbúsins
hlýtur aö þýöa verri afkomu ein-
staklinganna og atvinnuveganna.
En á þessu viröist ekki almennt
skilningur enn.
Landbúnaöurinn og bænda-
stéttin á við sérstaka erfiöleika aö
etja þetta áriö. Þeir erfiöleikar
eru þriættir:
1. Þaö er óvissa um hvort fullt
verö fæst fyrir kjötframleiöslu
siðasta árs og mjólkurfram-
leiðslu þessa árs eöa hvort aukin
rikisaöstoö fæst viö lausn þess
vanda.
2.Stórfelld haröindi I vor og út-
gjaldaauki viö búreksturinn af
þeim sökum. Ovissa um heyöflun
nú og þó er Ijóst, aö heyfengur
veröur víöast I minnsta lagi og
sumsstaöar stórum minni en I
meöalári og jafnvel lika miklu
verri.
3. Hin almenna veröbólga, sem
kemur verst viö landbúnaöinn og
eykur á óvissu um sölu búvara.
hefur veriö um af rikistjórninni
og á alþingi. Ennfremur skýröi
hann frá þvi helsta, sem er i
undirbúningi af hálfu ráöuneytis-
ins um lausn ýmissa vandasamra
mála.
Steinþór Gestsson lagði fram og
skýröi reikninga Stéttarsam-
bandsins. Þá flutti erindrekinn,
Arni Jónasson, sina skýrslu og
formaður Búnaöarfélags Islans,
Asgeir Bjarnason, ávarp.
Nefndir störfuöu allan sunnu-
daginn og á mánudag voru á-
lyktanir lagöar fyrir fundinn.
Miklar umræöur uröu um nokkr-
ar ályktanir, en litill ágreiningur.
Viö munum birta hér á siðunni
helstu ályktanir fundarins, þótt
ekkiveröiá þessum drottins degi.
— mhg
Freyr
í 15. hefti landbúnaðar-
blaösins Freys, sem okkur
var aö berast, er eftirtaliö
efni:
Forystugrein er nefnist
Frá norrænu bændasam-
tökunum. Olafur E. Stefáns
son, ráðunautur, skrifai
greinina Nythæstu kýr naut
griparæktunarfélaganna ár
iö 1978. Þorgeir Vigfússon
Þorvaldur Arnason og Þor
kell Bjarnason segja frá
starfsemi stóöhestastöövai
Búnaöarfélags Islands
1977-1978. Guöbrandur E
Hliöar, dýralæknir skrifai
um júgurbólgurannsóknii
1978 og loks eru svo Molar
(ýmsar smærri fréttir).
— mh|