Þjóðviljinn - 25.11.1979, Blaðsíða 11

Sunnudagur 25. nóvember 1979 ÞJÖÐVILJINN — SIÐA 11
— Já. ÞaB er fyrst gert á þann
hátt, aö ég segi frá sögu þeirrar
hreyfingar, hvernig hún þró-
aöist og hvað maöur frétti af
henni á hverjum tima. Ég dreg
svo saman brot úr viðtölum viö
nafnlausa andófsmenn en ræöi i
lokin ýtarlega viö andófsmann-
inn Medvédéf i London. Þaö er
reynt aö gera grein fyrir þvi, i
hverju andófsmenn heima og i
útlegö eru sammála og ósam-
mála. Hvers konar stefnuskrár
þeir hafa reynt aö semja og þá
einkum þeir sem eru sósialistar
sjálfir.
— Notar þú blaöamennskuna
til grundvallar viö skrif bókar-
innar?
— Ég er búinn aö fást viö
blaöamennsku i tvo áratugi og
bókin ber þess vitanlega merki.
Samt held ég aö þessi skrif min
séu fyrir utan ramma blaða-
mannabókar, þvi bókin byggir
mest á eigin upplifun, beinni
þátttöku.
Nú getum viö t.d. tekiö bók
eins og ,,The Russians” eftir
Hendrick Smith, sem var
fréttamaður New York Times i
Moskvu. Það er aö mörgu leyti
ýtarleg og vönduð bók, og
reyndar eigum viö báöir nokkra
sameiginlega kunningja, en
hann skrifar bók gests sem
kemur og fer. Þegar bókin min
kemur nú á markað, munu
margir velta fyrir sér: Nú, já,
ennþá einn komminn aö kvitta
fyrir syndir sinar, og játa loks-
ins aö Sovétrikin séu ekki til
neins góös brúkleg. Þá hef ég
þvi til að svara, aö i fyrsta lagi:
Ég er búinn aö skrifa svo mikiö
um sovésk málefni og menn-
ingarmál aö þessi bók er ekkert
nýtt uppgjör viö Sovétrikin. í
ööru lagi er ég ekki meö áherslu
á þetta, aö ég sé erlendur
sósialisti i Sovétrikjunum.
Auövitaö kem ég aö utan, en ég
er heldur ekki gestur. Mikið af
mótunartima ævi minnar á ég
sameiginlegt meö jafnöldrum
minum i Sovétrikjunum. Mér
finnst ég beinlínis vera þátt-
takandi i þeirra vonum og
vonbrigöum. Og aö nokkru leyti
óskhyggju.
Um þaö leyti sem ég er aö
fara ’62 eru blikur á lofti og þaö
eru settar spurningar viö þaö,
hvaö úr umbrotatimunum
verði, ekki hvaö veröi úr
sósialismanum, heldur hvaö
veröi um afdrif þessa fólks,
sem ég haföi deilt kjörum með.
Þvi framtiö fólksins var komin
undir hvernig til tækist.
— Eru þetta athugasemdir
þinar viö þróunina í Sovétrikj-
unum?
— Athugasemdirnar liggja
ekki sist i þvi aö segja frá hvaö
varö um þessa kynslóö. A þess-
um árum, i lok sjötta áratugs-
ins, fannst mörgum svo ótrú-
lega mikiö hafa gerst þegar, aö
þeir voru fullir af bjartsýni. Og
þeir gengu i flokkinn til aö taka
þátt i breytingunum. Aöur fyrr
haföi fóiki af minni kynslóö þótt
þeir vera frekar hæpnir
karakterar sem gengu i flokk-
inn. Sovétrikin eru þannig
þjóðfélag, að menn koma ekki
saman til aö gera stefnuskrá. A
þessum tima héldu menn aö
þjóöfélagið væri sjálft aö
leiörétta sig. Og þaö var fyrst
þegar bylgjan var gengin yfir,
og þegar tækifærunum fækkaöi
aftur, aö drög aö stefnuskrám
voru gerö i andófinu.
— Arni, er þetta bók um
vonbrigði?
— Til er visa eftir eitt af
þjóöskáldum Rússa, sem
hljómar einhvern veginn svona:
Rússland mun alltaf koma
þér á óvart.
Þú getur ekki lagt þaö
undir sama
mælikvaröa og önnur lönd.
Þú getur ekki skiliö þetta land,
En þú getur trúaö á þaö.
— Þessi bók fjallar um hluta
af minu mótunarskeiöi, en ekki
um mitt land. Ég er ekki
skyldugur aö trúa á þaö eins og
þjóöskáldiö. En þeir,sem þarna
eru og hafa alltaf veriö, geta illa
komist af I tilverunni án þess aö
hafa von og trú á möguleika
þessararþjóðar.
— im

Fóstur-
jorð
Bók eftir Gurli
Lindén og Valdísi
Óskarsdóttur
Nýlega kom út bókin
„Fósturjörð" hjá För-
fattarnas Andelsförlag í
Finnlandi. Bókin hefur að
geyma kvæðl eftir finnsku
skáldkonuna Gurli Lindén,
en Valdís Öskarsddóttir
hefur gert Ijósmyndir við
kvæðin.
Aö sögn Valdisar varö hug-
myndin aö bókinni til i fyrrahaust
á Islandi, en þá var Gurli Lindén
hér stödd. Valdis fékk þá kvæöi
Gurlis i hendur og hófst handa
nokkrum mánuöum siöar viö aö
finna myndrænar lausnir á ljóö-
unum. Verkinu lauk 1 júnimánuöi
i ár, en bókin fór I prentun i októ-
ber. Bókin lýsir feröum, flutningi
og veruleikanum, þegar leiöir eru
ekki fundnar. Hún segir frá tak-
mörkunum okkar og þvingunum
sem geta oröiö aö köldum og
steinrunnum tilfinningum. En
bókin gefur einnig til kynna vonir
um aö jöröin sé enn lifandi og enn
sé margt ógert.
Författarnas Andelsförlag er
sameign rithöfunda i Osterbotten
i Finnaldni, sem gefur bækur út á
sænsku. Þaö vinnur á hugsjóna-
grundvelli og var sett á stofn áriö
1973. 1 upplýsingahefti frá forlag-
inu segir m.a.:
„Viö veröur sjálf aö skapa hin-
ar andlegu miöstöðvar okkar hér
á jörö, en ekki biöa eftir aö aörir
geriþaö fyrir okkur... Viö vinnum
án kostnaöar sem er mikilli yfir-
byggingu samfara og þess vegna
getum viö boöiö bækur á lágu
veröi. Forlagiö hefur gefiö út 43
bækur á tímabilinu 1973—80.
Vinna okkar byggist á samvinnu
og hlutdeild hvers rithöfundar er
grundvallaratriöi i útgáfustarf-
seminni. Dreifing lagerhald og
annaö er undir hverjum einstök-
um rithöfundi komiö.”
„Fósturjörö” fæst I eftirtöldum
bókasöluverslunum: Máli og
menningu, Bókaverslun
Eymundsson, Snæbirni og Bók-
sölu stúdenta.
— im
Soföu barn, dagurinn er á enda
grasiö sem þú traökaöir hefur reist sig
Rökkriö stynur
máninn stendur i vegi
fyrir myrkri næturinnar. Mamma er þreytt, pabbi er farinn
út aö gefa hestunum.
Ég mun aldrei segja oröin sem binda okkur Trén eru hvit, dagarnir liöa úr kistum sinum
Viö fæöumst úr hverju ööru inn i nýja einsemd inn I hinn sögulega tima.
ÓVENJULEG REYNSUJSAGA
Auður Haralds
HVUNNDAGS
HETJAN
Þijár öraggar aðferðir til að eignast óskilgetinböm
„Þessi reynslusaga verður að teljast allmikil nýlunda I Islenskum bókmenntum,
þvl það er reynsla konunnar sem þarna verður söguefni. Að því leyti er bókin
mjög athyglisverö að ekki sé meira sagt... þar er á ferð opinská minningasaga,
söguhetjan ber nafn höfundar, öðrum nöfnum mun vera breytt... m.a. um rétt
konunnar til að lifa sæmilega óþvinguðu kynllfi. Sjálfsagt mun sú hlið málsins
hneyksla einhvern... Auður Haralds er ágætlega ritfær höfundur...1'
H.P./Helgarpósturinn
„Auöur Haralds ræðst í mikið að bera á torg þessa
reynslusögu. Þaö liggur I hlutarins eðli að höfundur
stendur eða fellur með svona bók. Ég tel að Auður
standi vel upprétt að verki loknu... stórbrotin er hún
(bókin)... skrlfuð af dæmafáum krafti og myndvlsi sem
er eöalfínn skáldskapur þegar best lætur... Sé vlötæk-
ara mat lagt á þessa bók má segja að hún sé endur-
skoöun á kvenlmyndinni... Sú félagslega útlegð, sem
söguhetjan fer I með því að hafna hjónabandi, er sjálf-
viljug... I hvert skipti sem hún leggur net sln fyrir karl-
menn er hún að leita að elskhuga, ekki mannsefni...
má höfundurinn gleöjast yfir harla góðu verki... Ég
spái að bók þessi veki verðskuldaða athygli.“
E.J./Morgunblaöið
Bræóraborgarstig 16 Sími 12923-19156