Þjóðviljinn - 05.01.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 5. janúar 1980
UODVIUINN
Málgagn sósialisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandl: útgáíufélag Þjódviljans
Frnmkvcmdaitjóri: EiBur Bergmann
RlUtJArar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
FrétUatJóri: Vilborg HarBardóttir
OmsJónnrmnBur SunnudagsblnBs: Ingólfur Margeirsson
Hekstrarstjóri: Olfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar örn Stefánsson, Guöjón FriÖriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Jón Asgeir Sigurösson
lþróttafréttamaður: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Jón ölafsson
C'tlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófárkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigrlöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir ólafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Einar GuÖjónsson, Guömundur Steinsson, Kristín Péturs-
dóttir.
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttii*'.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gúömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Sovéskur her
í Afganistan
• Afganistan var til skamms tíma eitt af þeim ríkjum
sem eru utan viðsöguna. í þessu víðlenda f jalllandi ríktu
forneskjulegir búskaparhættir og ekki síður fornfálegir
stjórnarhættir, landsmenn hafa verið fátækir, ólæsi
mikið. Landið var um margt eins og minjagripur f rá tíð
lénsskipunar —og það þurfti því engum að koma á óvart
þótt í sliku landi brytist út bylting í fyrra. Það þurfti
heldur enginn að furða sig á þvf, að marxísk öfl hefðu
forystu í þeirri byltingu, — svo mjög sem slík öfl hafa
komið við sögu þjóðfélagsbaráttu í löndum þriðja heims-
ins. Það þótti heldur ekki undrunarefni, að Sovétmenn
komu við sögu þessarar byltingar — þeir hafa áratugum
saman haf t mikil samskipti við þetta grannríki sitt og átt
þar ítök — einnig meðan þar ríkti einvaldur konungur.
Hitt hefðu færri sagt fyrir, að á örfáum mánuðum
hef ur tveim oddvitum byltingarstjórna verið rutt úr vegi
með tilheyrandi hreinsunum — ekki sist þar sem þeir
báðir, sem og sá maður sem nú fer með forsetavöld í
Afganistan, hafa allir verið álitnir vinir og gott ef ekki
handbendi Sovétríkjanna. Og fylgir þar með, að siðasta
stjórnarbyltingin er bersýnilega gerð að tilhlutun Sovét-
ríkjanna og fylgir henni bein íhlutun mikils sovésks her-
liðs, sem augljóslega er ætlað að kveða niður alla and-
stöðu gegn byltingarstjórninni í Kabúl, hvort sem hún
hefur verið í nafni íslams eða hagsmuna einstakra
minnihlutaþjóða í Afganistan.
• Sovétmenn reyna að afsaka þessa íhlutun með því
meðal annars að Bandaríkin hafi aðstoðað andstæðinga
byltingarstjórnarinnar eða gert sig líklega til þess. Um
þessa hluti er fátt annað vitað en það, að risarnir tveir
munu reyna að gera hver öðrum skráveifu hvar og hve-
nær sem tekister á um f ramtíðarþróun einhvers lands —
það lögmál verður sannað með mörgum skýrum dæm-
um. Vafalaust mun sambúð þeirra fara versnandi á
næstunni vegna þessarar augljósu og opinskáu íhlutunar
Sovétmanna, að minnsta kosti hafa Sovétmenn lagt i
hættu þau drög að samningi við Bandaríkin um takmark-
anir á framleiðslu gjöreyðingarvopna, sem þeir hafa
lagt mikla áherslu á.Hitt væri enn verra, ef að þessi í-
hlutun hefði í för með sér stigmögnun á hernaðarlegum
átökum á mjög eldf imu svæði og færi bein þátttaka stór-
velda sívaxandi, eins og gerðist í Indókína á sínum tíma
— það yrði ekki f riðvænleg byrjun á áratug sem vafalítið
verður mjög erfiður.
íhlutun Sovétmanna í Afganistan hljóta menn að mót-
mæla eindregið og liggja til þess grundvallarástæður.
Við vitum að sönnu ekki alltof margt hvorki um þær
þjóðfélagsbreytingar sem hvikular byltingarstjórnir í
Kabúl hafa sett á oddinn, né heldur um það hvaða svör
íslamskir uppreisnarmenn gegn þeim stjórnum telja sig
hafa við vanþróun og miðaldaástandi í Afganistan. En
hitt er víst, að þegar fjölmennur sovéskur her skerst
í leikinn, þá eru Sovétmenn að taka sér dómsvald i þeim
málum. Þau ætla með slíkri íhlutun að tryggja sér þá
framvindu mála í hinu snauða grannríki sem sé þeim
sjálf um í hag, pólitiskt og hernaðarlega. Að öðrum kosti
væri ekki sú heimspólitíska áhætta tekin sem íhlutun
sovéska hersins er. Og saga Sovétríkjanna sjálfra og
grannríkja þeirra í Evrópu sýnir með mjög ótvíræðum
hætti og þá ekki síst vinstrisinnum öllum, að það er engin
ástæða til að fallast á að Sovétmenn taki sér það lög-
regluvald um þróun annarra þjóða sem þeir nú reyna.
Oðru nær.
— áb
pdippt'
[ Göteborgs-Posten
í þessum þætti var I vikunni
■ gerð grein fyrir skrifi í Göte-
“ borgs-Posten um þá ákvörðun
Flugleiða að loka söluskrifstofu
sinni í Gautaborg og segja upp
starfsfólki þar. Af þvi tilefni
hefur blaðafulltrúi Flugleiða
sent þættinum afrit af greinar-
gerðum máliðsemfélagið sendi
umræddu blaði í nóvember sl.
og ljósrit af frétt Lars Helgen
sem byggir að hlut á þessari
greinargerð. Enda þótt Göte-
borgs-Posten taki aðeins fáein
atriði uppúr greinargerö blaöa-
fulltrúans er sjálfsagt að geta
hér til jafnvægis helstu atriða i
henni.
Tvær
fullyröingar
En áður en það skal gert er
rétt að vekja athygli á tveimur
fullyrðingum ifrétt Lars Helgen
i G-P frá 27.11. ’79, sem ekki
virðist hafa verið mótmælt af
hálfu Flugleiða, en verða þó að
teljast ærið merkileg. Þar
stendur sumsé:
„Það eru meira að segja að
því er G-P kemst næst hug-
myndir uppi um það innan
Flugleiða að hætta flugi til
Lundúna og Kaupmannahafn-
ar.”
Kannast menn við þessar
Atlantshafsfluginu i ljósi
breyttra samkeppnisreglna.
Flugleiðir hafineyðsttilþessað
skera niður kostnað sinn yfir
allalinuna,ogfækka starfsfólki.
Með betra bókunarkerfi og
tölvuskráningu væri einnig unnt
að réttlæta fækkun söluskrif-
stofaog ákvöröuninum að setja
aöalsöluskrifstofu Flugleiða
fyrir Svíþjóð og Finnland niður i
Stokkhólmihafim.a. verið tekin
vegna þess að fjölgun farþega
hafi verið mest frá Stokkhólms-
svæðinu. Það sé þvi rangt að
söluskrifstofan i Gautaborghafi
skilað mestum árangri.
Stokkhólmsr
skrifstofan
lögö niöur?
Ennfremur er i greinar-
gerðinni bent á aö allir starfe-
menn Gautaborgarskrif-
stofunnar hafi fengið
uppsagnarfrest i samræmi viö
samninga sfna, og að full-
yröingar blaðsins um viðskipti
Sigurðar Helgasonar og Björns
Steenstrup á Lundúnaflugvelli
séu beinlinis rangar þvi
forstjóri Flugleiða hafi alls ekki
verið þar til staðar heldur
Martin Petersen sölustjðri. í
lokin er frá þvi greint að i vor
muni Flugleiöir hef ja á ny flug
til Landvetter og á þeirri leiö
verði i notkun ny Boeing-727-200
sem byrjar flug á vegum félags-
ins i mai.
------—-------------—|
myndunartilraun sin. Þegar
ljóst var að engin samstaða
myndi nást um skipan viðræðu-
nefndar af hálfu Sjálfstæðis-
flokksins var tekinn sá kostur að
veita Geir Hallgrimssyni óskor-
að umboð, enda yröi þá
persónulegur hnekkir hans af
misheppnaöri tilraun þeim mun
meiri, en aðrir valdamenn i
Sjálfstæöisflokknum hefðu þá
friara spil.
Með þvi aö halda fjölmiðlum
utan viö áþreifingarnar og
halda þeim á stigi einka-
viðræðna hefur Geir Hallgrims-
son reynt að breiða yfir þá stað-
reynd að enn hefur hann engan
flokk fengið til formlegra
viðræðna. Það er enda ekki
nema von, þvi eins og einn
áhrifamaður i stjórnmálunum
sagði viöklippara ifyrradag, þá
eru „þreifarar” Sjálfstæðis-
flokksins fyrst og fremst
„leitandi” og „þreifandi”, og
flokksformaöurinn slær i' og úr i
einkaviðræöum við fulltrúa
annarra flokka. Sjálfstæöis-
flokkurinn hafi ekki og sé ekki i
stakk búinn til þess að koma
meö afgerandi útspil og hug-
myndir sem bryddaö hafi á i
þessu „leynimakki” rísi ekki
yfir þúfu.
Óeining um flest
Athygli vekur hinsvegar að
fram mun hafa komið að mjög
mismunandi sjónarmið séu til
flestra mála innan Sjálfstæðis-
flokksins þará meðal utanrikis-
mála og margt óuppgert á
heimavelli áður en hægt sé aö
Þingflokkur Sjálfstæöisflokksins er innbyröis I tætlum
■ hugmyndir úr umræðu hér að
I heiman?
■ Siðar I fréttinni segir:
„Samkvæmt heimildum
■ blaösins eru á feröinni róttækar
I tiilögur um aö Flugleiöir eigi aö
J kaupa sig inn i SAS og mynda
■ samnorrænt flugféiag.”
Þetta hlyti að teljast alveg
I nýr flötur á Flugleiöakreppunni
| ef rétt reyndist.
■ 1 greinargerð blaðafulltrúa
I Flugleiða til G-P er þvi annars
■ mótmælt aö til standi að leggja
■ niður starfsemi Flugleiða i
| Gautaborg. Henni veröi haldið
_ áfram á litilli skrifstofu á sjálf-.
I um flugvellinum, Landvetter.
J Hiö góöa samband sem verið
| hafi milli Gautaborgar og
■ Reykjavikur muni halda áfram
I þar sem Flugleiðir veröi áfram
, meö flug á Landvetter næsta
■ sumar.
Þvi er mótmælt að valda-
! barátta innan félagsins hafi
I ráöið ákvörðun um aö leggja
■ söluskrifstofuna niður og sagt
| að skrifstofúrnar i Nizzaog Vfn
■ veröi áfram starfræktar.
Siðan er gerð nokkur grein
■ fyrir erfiðleikum félagsins I
L..—.........
Eins og bent er á i fréttinni
sem skrifuð er i G-P 1 tilefni
greinargeröarinnar þá eru
Flugleiöir, sem blaðið nefnir að
visu ætið Loftleiðir, að endur-
skoða allan flugrekstur sinn og
skera niður óarðbæra þætti. En
blaðiö bendir á að eigi miðasala
og farmiðapantanir á vegum
Flugleiöa i framtiðinni aöeins
að eiga sér stað i tengslum við
tölvubanka á flugvöllum geti
rekið aðþvf að söluskrifstofan i
Stokkhólmi veröi einnig lögð
niður.
Þessiskrif i Göteborgs-Posten
virðast renna stoöum undir þá
skoðun aö tapið á áhættufluginu
yfir Atlantshafið bitnar nú
harkalega áallriþjónustu Flug-
leiðaogerdregiðúr henni nokk-
uð jafnt yfir allt fyrirtækið.
Yfirbreiösla
Ástandið innan Sjálfstæðis-
flokksins er samt viö sig. Þar er
hver höndin upp á móti annarri
og hlakkar i mörgum þing-
mönnum hversu bössulega Geir
Hallgrimssyni ferst stjórnar-
ganga til samninga. Sumir
þingmenn Sjálfstæöisflokksins
vilja leggja alla áherslu á
stórhuga uppbyggingu atvinnu-
lifs, bætta stjórnun án tillits til
sérhagsmuna atvinnurekenda
og eru jafnvel reiðubúnir til
stefnubreytinga og endur-
skoðunar á utanrikismálastefnu
Sjálfstæðisflokksins. Aðrir vilja
hinsvegar halda fast f allar
kreddur íhaldsins i utanrikis-
málum og hugsa fyrst og fremst
um hagsmuni heildsala og
þrengstu sjónarmið Vinnu-
veitendasambandsins.
Sjálfur mun Geir Hallgríms-
son vera meö ýmsa útreikninga
og ráðslag i gangi meöal sér-
fræðinga Sjálfstæðisflokksins
hjá Landsbanka, Háskóla og
Þjóöhagsstofnun, en langt er frá
að uppgert sé innan flokksins
hversu langt skuli bakka með
leiftursóknina. Þaö er því vand-
séð hvernig flokkur á borö við
Sjálfstæðisflokkinn, eins og þar
er nú ástatt innanborös, getur
leitt stjórnarmyndunar-
viöræður til nokkurra lykta.
— ekh
og skoríð