Þjóðviljinn - 18.01.1980, Blaðsíða 5

Föstudagur 18. janúar 1980. 4>JÓÐVILJINN — SÍÐA S
Danskir verkamenn Kjá Ford; hefndaruppsagnir vegna alþjóðlegra aðgeröa Fordverkamanna.
Breskir stálverkamenn biöa — á knattspyrnuvellinum. Tugir þús-
unda starfa eru f húfi.
Vinnudeilurnar í Bretlandi og Danmörku:
Barist gegn uppsögnum og
fyrir samstööu yfir landamæri
Þær vinnudeilur sem nú eru háðar i Evrópu
bera öðru fremur vitni um áhyggjur verkafólks
af vaxandi atvinnuleysi. Vaxandi samkeppni og
allhár launakostnaður miðað við lönd þar sem
verkalýðshreyfing er ekki leyfð, hafa leitt til
þess, að i vesturevrópskum iðnaði hefur verið
reynt að leysa fjárhagsvanda iðnfyrirtækja
annaðhvort með aukinni sjálfvirkni og tæknivæð-
ingu eða með þvi að flytja vinnuaflsfrekar grein-
ar framleiðslunnar til landa þriðja heimsins. 1
báðum tilvikum er verkafólki i Evrópu sagt upp
störfum i allrikum mæli.
Stálverkfallið
Stálverkfallið i Bretlandi er
ekki aðeins um 17-20% launa-
kröfur til að mæta verðbólgu —
það snýst ekki sist um störf, um
50-65 þúsunda manna i stálver-
um og kolanámum, sem munu
missa atvinnuna ef að fylgt
verður eftir áformum bresku
þjóðnýttu stálsamsteypunnar
BSC um að loka þeim verk-
smiðjum sem óhagstæðastar
þykja. En frjálshyggja frú
Thatchers forsætisráðherra
mælir m.a. svo fyrir, að hætt
skuli rikisstuðningi við þann
hluta framleiðslukerfisins sem
reynist ekki samkeppnisfær.
Verkamenn telja það rangt, að
þeir eigi nú að greiða fyrir það
með atvinnuleysi, að stál-
iðnaðurinn breski (sem hefur á
vixl verið i einkaeign eða rikis-
rekinn allt frá dögum stjórnar
Atlees fyrst eftir strið) hafi með
röngum fjárfestingum dregist
aftur úr t.d. japönskum og
vesturþýskum stáliðnaði.
Stálverkfallið i Bretlandi er
stórmál, sem kann að leiða til
mikilla átaka milli Ihalds-
stjórnarinnar og verklýðsfélag-
anna i heild, þvi æ fleiri aðilar
koma þar við sögu eftir þvi sem
það dregst á langinn. I Dan-
mörku ei lika háðar vinnudeilur
sem eru smærri i sniðum, en
engu að siður dæmigerður um
þá þróun sem verkafólk i
Evrópu nú mætir.
Brugghús og tækni
120 bilstjórar og 180 verka-
menn hjá ölgerðinni Tuborg
hafa nú verið i verkfalli 1 næst-
um tvær vikur. Þar er i uppsigl-
ingu meiriháttar ágreiningur,
sem æ fleiri eru að dragast inn
i: ágreiningur um það hverjum
ný tækni eigi að koma til góða.
Verkamenn halda þvi fram að
Framhald á bls. 13
Afganistan:
Berst hildar-
leikurinn nœst til
Balútsjistan?
Síðan sovéskur her réðist inn í Afganistan hafa
margir f réttaskýrendur spurt sig að því, hvort hér
væri aðeins reynt að bjarga valtri byltingarstjórn í
Kabúl, eða hvort sókn sovésks hers suður á bóginn
tæki mið af stærri ráðagerð um að Sovétríkin gætu náð
fótfestu við Indlandshaf.
Þær vangaveltur taka mið af
þvi að grunnt hefur verið á þvi
góða milli ráðandi afla i Pakist-
an og ibúa Balútsjistans, sem er
ein af fjórum stórsýslum
Pakistans en þeir eiga frændur
af sama þjóðerni bæði i Iran og
Afganistan. Mundu Sovétmenn
jeta veitt aðskilnaðarsinnum I
Balútsjistan stuðning gegn
stjórn Pakistans og fengið i
staðinn siðar meir flotaaðstöðu
við Indlandshaf? (Sjá kortið).
Salamat Ali, pakistanskur
blaðamaður, fjallaði um þetta
efni nýlega i grein i Far Eastern
Economic Review. Þótti greinin
svo skaðleg hagsmunum Pakist-
ans, að hann var umsvifalaust
dæmdur i eins árs fangelsi fyrir
að skrifa hana. Gerðist það
skömmu fyrir siðustu tiðindi i
Afganistan.
Vaxandi gremja
1 grein Salamat Alis koma
fram eftirfarandi upplýsingar:
Það hefur verið kyrrt á yfir-
borðinu i Balútsjistan, en það er
grunnt á þvi góða. Pakistanskt
hervald hefur þrisvar sinnum á
30 árum barið niður uppreisnir I
Balútsjistan og Ibúarnir telja sig
ekki njóta fullra réttinda i land-
inu. Hinu fátæklega atvinnulifi
landshlutans hefur hnignað bæði
vegna áhrifa frá irönsku bylt-
ingunni og svo vegna þess að
stjórn Zia ul-Haq i Islamabad
hefur skorið niður fé til opin-
berra framkvæmda til Balútsja.
Þessar væringar og vaxandi
gremja i garð stjórnarinnar i
Islamabad hefur leitt til þess, að
margir Balútsjar hafa flúið til
Afganistaneftirbyltinguna 1978.
Þar hafa ýmsir þeirra að sögn
fengið tilsögn I byltingarfræðum
og meðferð vopna— og sumir
þeirra hafa fengið slika þjálfun i
Sovétrikjunum. Salamat Ali
segir, að jarðaskipting stjórnar-
innar i Kabúl i hinum afganska
hluta Balútsjistans hafi orðið til
þess að skapa verulega samúö
með afgönsku byltingunni, eink-
um meðal menntaðra Balútsja.
óvissa
Blaðamaðurinn pakistanski
segir að þaö riki að sönnu ekki
eining meðal stjórnmálamanna
i Balútsjistan um markmið og
leiðir i þeirri baráttu fyrir aukn-
um réttindum sem þeir allir
telja nauðsynlega. Þar er rætt
CHINA
JAIVtMU tk
KASHMIR
AFGHANISTAN
ISLAMABADQ'
Pe$hawar«£' • .
/ // Rawalpiridl,
!// LahoreJ é
Chaman
PUNJAB.
Kalat •
Khuzdar•
IRAN
INDIA
Gwadar
\\SIND
Karachi
ARAB/AN SEA
f"™J Marri-Bugti area
Balútsjistan er eins og kortið sýnir, tæpur helmingur af Pakistan og
iandsmenn telja sig misrétti beitta.
um marga möguleika — allt frá
ráðstefnu sem tryggi Baiútsjist-
an jafnan rétt á við aðra hluta
Pakistans til hugmynda um
stofnun sérstaks rikis Blútsja
sem væri vinsamlegt byltingar
stjórn i Afganistan og Sovétrikj-
unum. En það er allavega ljóst,
að margir verða um að reyna á
næstunniað vinna sér hylli þjóöar
þessa hrjóstruga fylkis vestast I
Pakistan — og eins er vist, að
barátta hennar fyrir auknum
rétti verður algjört aukaatriði
fyrir þá sem spila stórveldistafl
á þessum slóðum. Reyndur
stjórnmálamaður balútsjiskur
lét uppi við fyrrnefndan grein-
arhöfund svofellda bölsýni: ,,Sá
timi er ekki langt undan þegar
allir munu drepa alla og engin.i
veit hvern hann drepur næst eða
hvers vegna”.
ábtók saman.
■ ■ ans ■ wm ■ mm ■ is ■ ooi a Raa