Þjóðviljinn - 22.01.1980, Blaðsíða 5

FRETTASKÝRING
j Sovéskir forystumenn
og Afganistan:
Hvað var
Brésjnéf
að hugsa?
Ihlutun sovéska hersins i borgarastyrjöld i Af-
ganistan hefur vakið upp mjög róttæk viðbrögð
bandariskra ráðamanna: nú siðast um helgina
leggur Carter forseti beinlinis til að landar hans
taki ekki þátt i Olympiuleikum i Moskvu og mundi
það Sovétrikjunum mikið fjárhagslegt áfall og
álitshnekkir ef að það gengi eftir. Innrásin hefur og
stórbætt stöðu Bandarikjanna til hernaðarlegra
umsvifa um vestanverða Asiu.
Af þessum sökum hafa menn i
auknum mæli spurt aö þvi, hvort
hin pólitiska forysta Sovétrikj-
anna hafi staöiö einhuga á bak viB
jafn áhættusama ákvörBun og
innrásin var. Hvert bla&iB á fætur
öBru hefur viöraö grunsemdir um
aö Brésnjéf sjálfur, sem hefur
lagt orBstir sinn viö slökunar-
stefnuna, hafi veriö andvigur
ihlutuninni en veriö borinn at-
kvæöum I æöstu stjórn Kommún-
istaflokks Sovétrikjanna. Þetta
hljómar ekki ótrúlega, en þvi
miöur veröa slikir hlutir ekki
sannprófaöir, þvi aö sovéskur
forystumaöur er skuldbundinn til
aö sýna ekki annaö út á viö en
fullkomna einingu andans.
Viðtal í Pravda
Nokkuö fróölegt getur samt
veriö aö skoöa viötal um þetta
mál viö Brésnjef, sem birtist i
Pravda fyrir viku eöa svo.
Brésnéf hóf mál sitt meö ásök-
unum I garö Bandarikjanna um
þaö aö „leiöandi öfl þar og I sum-
um öörum Natólöndum hafi lagt
inn á braut sem er fjandsamleg
slökunarstefnunni” — og visar þá
til ýmissa samþykkta um aukin
framlög til hermála og til nýrra
kjarnorkueldflauga I Vestur-
Evrópu. Hann vikur svo a&
Afganistan og er meginkenning
hans sú, eins og alloft hefur komiö
fram, aö sovéski herinn sé aöeins
aö koma I veg fyrir aö gagnbylt-
ing sé flutt inn I landiö utanfrá.
Brésnjéf tvinnar reyndar saman
meö sérstæöum hætti þá kenn-
ingu að Afganir hafi beðið um að-
stoð, og aö öryggi Sovétrlkjanna
hafi krafist innrásarinnar. Hann
segir:
„Afganistan hefur krafist þess,
aö endir yröi bundinn á þessar
árásaraðgerðir, aö landiö fengi
aö byggja nýtt lif I friði.
Afghanskir leiötogar hafa oftlega
óskaö eftir hernáöaraöstoB frá
Sovétrlkjunum, þeir geröu þaö
þegar meöan Taraki var á lifi, og
margoft slöan, „fyrir okkar leyti,
þá vöruðum viö viö þvi aö gripa
inn I, en lofuöum aö standa viö
hlið afghönsku þjóöarinnar á
reynslutimum. Og það hefur
sannarlega komið á daginn, aö
viö stöndum viö orö okkar.”
„Hin óslitna vopnaða ihlutun,”
sagöi Leonid Brésnjef, ^iö vel
undirbúna samsæri erlendra aö-
ila og innlendra afturhaldsafla,
hefur I för meö sér hættu á þvi aö
Afghanistan missi sjálfstæöi sitt
og veröi gert aö stökkpalli fyrir
hernaöaraðgerðir gegn
suöurhluta lands okkar. Meö öör-
um oröum, sá tlmi kom, aö viö
gátum meö engu móti staöiö gegn
óskum yfirvalda grannrikis okk-
ar. Annaö heföi þýtt að gefa
heimsvaldasinnum I hendur örlög
afghönsku þjóöarinnar, viö höf-
um dæmiö frá Chile um hvaö þaö
þýöir fyrir þjóöina, en þar var
frelsi þjóöarinnar drekkt I blóöi
sem kunnugt er. Aö bregöast viö á
annan hátt heföi einnig þýtt a& viö
heföum látiö undir höfuö leggjast
aö tryggja öryggi suöurlanda-
mæra okkar og þar með öryggi
Sovétrikjanna.”
Brésnjef leggur og áherslu á að
þetta hafi ekki verið auöveld
ákvöröun aö taka og bendir ýmis-
legt I oröfæri hans til þess aö hann
sjálfur hafi veriö nokkuö hikandi I
þessu máli.
Reyfari
Þaö vekur nokkra athygli, aö
Brésnjéf segir að oddvitar stjórn-
arinnar I Kabúl hafi „oft” óskað
eftir hernaöaraöstoö. I viötali
sem norskur blaðamaöur átti viö
Falln, formann upplýsingadeild-
ar Kommúnistaflokks Sovétrlkj-
anna, segir reyndar beinllnis, aö
ekki aöeins Taraki, fyrsti leiötogi
byltingarstjórnárinnar, heldur og
Amin, sá sem rutt var úr vegi um
leið og innrásin var gerö, hafi
be&iö um slika aöstoö. Um leiö
segja bæöi Falim og aörir sovésk-
ir talsmenn hiklaust, að Amin
hafi ekki aöeins veriö harðstjóri
og moröingi heldur og tvöfaldur I
roðinu — nánar tiltekiö hafi hann
veriö erindreki bandarisku leyni-
þjónustunnar CIA. Veröa þær
skýringar allar mjög reyfaraleg-
ar og rekur sig hvaö á annars
horn. Miklu vænlegra til skýringa
á ákvöröun sovéskra ráöamanna
er sá kafli i ummælum Brésnjéfs
sem lýtur aö hernaöarlegum
vangaveltum um suöurlanda-
mæri rikis hans.
Beiskir bitar
En hvaö sem þvl líöur: enn eru
ekki öll kurl komin til grafar I
þessum málum: kalt strlö milli
stórveldanna er komiö á þungan
skriö og erfitt aö spá um næstu
áfanga I stigmögnun þess. Sovét-
menn eiga eftir aö kyngja mörg-
um beiskum bita I framhaldi af
Afghanistaævintýri — einn þeirra
er blátt áfram hlutskipti her-
námsveldis, sem fréttaritari
sænska blaösins Dagens Nyheter
I Kabul lýsir á svofelldan hátt:
„Hermenn sem eru á ferli
ganga tveir og tveir saman, eng-
inn talar viö þá, enginn virðist
horfa á þá, þeir eru aöeins um-
luktir þögn. Landamerki þagnar-
innar eru dregin á milli hernáms-
liöa og hins hernumda”.
áb
Þr iöjudagur 22. janúar 1980 »>JÓÐVILJINN — StÐA S
Forsætisráð Júgóslavíu
Tito forseti Júgóslavlu hefur
veriö alvarlega sjúkur og um
helgina varö aö taka af honum
fótinn.
Tito hefur verið afar þýö-
ingarmikið sameiningartákn I
landi margra þjóöa og þjóöar-
brota og margt hefur undan-
farna daga verið rætt um hvað
viö taki i landi hans ef hann fellur
frá. Þá mun það kerfi samvirkr-
ar forystu svonefndrar, sem
Tito hefur komiö upp, prófað
fyrst svo nokkru nemi. Þaö
byggist á forsætisráði sem er
skipaö honum sjálfum og átta
mönnum öörum, einum frá
hverju hinna sex lýövelda og
tveim frá sjálfstjórnarhéruöum.
Forysta i þessu ráöi á aö ganga á
milli fulltrúa einstakra lýövelda.
Myndin er af forsætisráðinu,
tekin þegar það var siöast kosiö i
fyrra. Tito forseti er fyrir miöju.

SKJOL
fyrir misjöfnum veðrum
Við bjóðum yður húsaklæðningar
úr áli, stóli, bárujárni eða tré,
jafnt á gömul hús sem ný
Sparið fé og fyrirhöfn:
• Hitakostnaður lækkar geysilega ef útveggir eru klæddir, þvi úndir
klæðninguna er sett þykkt einangrunarplast.
• Málningarvinna verður óþörf ef notað erál-eða stálveggklæðning.
Plöturnar eru til í ýmsum litum og þarfnast ekki málningar, nema
breyta eigi um lit.
• Skemmdirá múr (t.d. vegna alkalívirkni í steypu) verða úr sögunni í
eitt skipti fyrir öll.
• Viðhaldskostnaður utanhúss verður að sjálfsögðu hverfandi lítill,
fyrir utan alla fyrirhöfnina sem sparast.
T, X
; ■ ...
TRÉSMIÐAVERKSTÆDIÐ
Slmi 41070, kl. 17-20 alla virka daga