Þjóðviljinn - 22.01.1980, Blaðsíða 7

Þriöjudagur 22. janúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Mat Þjóðhagsstofnunar á tillögum Alþýðubandalagsins — framhald afforsiðu:
Greiðsluafgangur ríkissjóðs
10.4 miljarðar króna 1980
Frv.1980 101.þing Frv.1980 102.þing CtHTlÍ um breytingar skv. tillögum Dœmi 1 Frv. 101.þings +breyt. 9 8 0 Frv. 102.þings + breyt.
Tekjur Gjöld 330.3 321.4 323,1 314,6 +5,0 +13,5 335,3 334,9 328,1 328,1
Rekstrarjöfnuóur 8,9 8,5 -8,5 0,4 0,0
Jöfnuóur lána utan
Seólabanka og jöfnuóur vióskiptareikninga 5,4 4,9 +5,0 10,4 9,9
Greiósluafkana 14,3 13,4 “3,5 10,8 9,9
íætluö endurgreiósla
lána vió Seólabanka 14,1 13,1 "8,5 5,6 4,6

Sta&a ríkissjóös samkvæmt tillögum Alþýöubandalagsins I samanburöi viö fjárlagafrumvörp
Tómasar og Sighvats (fyrstu tveir dálkarnir), þriöji dálkur breytingar samkv. tillögunum, 4. dálkur
frumv. Tómasar meö breytingum samkv. tillögum Alþýöubal. og 5. dálkur frumv. Sighvats meö breyt-
ingum AB.
1 umsögn Þjóöhagsstofnunar um tiiiögur Alþýöu-
bandalagsins er reynt aö meta áhrif þeirra á þróun
verölags, kaupgjalds, rikisfjármál og fleiri hag-
stæröir á árinu 1980, á likan hátt og gert hefur veriö
meö tillögur annarra flokka. Þjóöhagsstofnun fjallar
um fyrrihluta tillagna Alþýöubandalags ins, þaö er aö
segja fyrstu aögeröir. Tekiö er fram aö um lauslega
könnun sé aö ræöa og þar sem til viöbótar komi aö
meta þarf ýmis túikunaratriöi til talna geti niöur-
stööur orkaö tvimælis.
F ramleiöniaukningin
Þjóöhagsstofnun telur ákaflega óliklegt aö svo
stórum áfanga sem 7% framleiöniaukningu í fisk-
iönaöi verði viö komiö á þessu ári, einkum vegna ráö-
legginga fiskifræöinga um leyfilegan hámarksafla.
Möguleikar til þess aö lækka kostnað og bæta nýtingu
séu hins vegar vafalaust fyrir hendi en þar sé fremur
um að ræöa sigandi breytingar en stór stökk, þegar
heildarframleiöslunni séu settar skoröur.
Aöhaldssamar gengisforsendur
Varöandi 1 1/2% lækkun launaskatts segir Þjóö-
hagsstofnun aö hún komi eingöngu fram hjá fisk-
vinnslunni en ekki hjá útgeröinni sem ekki greiöir
launaskattog næmi lækkunin e.t.v. um 1/2% af tekjum
fiskvinnslu. Ahrifin af 5% vaxtalækkun fyrir fisk-
vinnsluna mætti sömuleiöis meta sem 1/2% af
heildartekjum. Þá telur Þjóöhagsstofnún aö gengis-
forsendur þær sem gefnar eru í tillögum Alþýöu-
bandalagsins séuán efa aöhaldssamar, 2% gengissig
næstu tvo mánúöi og síöan um eöa innan viö 1%, en
erfitt aö segja fyrir um hvernig gengisskráningin
dygöi til þess aö tryggja samkeppnisaöstööu út-
flutnings atvinnuvega.
V erðlagsmálastefnan
Þjóöhags s tofnun bendir á ýmis vandkvæöi I þvi
sambandi aö tryggja aö verölagsákvaröanir fari ekki
fram úr þeim mörkum sem Alþýöubandalagiö setur
upp, 6% frá 1. febrúar og 5% frá 1. mai. Erfitt geti
veriö aö gera átak I strangari framkvæmd verölags-
mála á stuttum tima vegna þess aö margar verö-
hækkunarbeiönir séu nú i farveginum og hætta sé á aö
fyrirtæki liti á auglýst mörk sem lágmark og reyni aö
smeygja sér framhjá þeim meö skirskotun til sér-
stakra aöstæöna hvert á sinu s viði. Ýtarlegar reglur
og sanngirni i framkvæmd séu forsendur þess aö vel
takist til aö framfylgja slikum mörkum, en hætt viö aö
aðhaldiö I verölagsmálum mæöi þungt á einstökum
greinum meöan aörar eiga mun hægara meö aö ráöa
verölagi á sinni framleiöslu.
10% nidurfærslan
Þjóöhagsstofnun telur að til þess aö ná fram 3%
lækkun framfærsluvisitölu meö beinni niðurfærslu
verölags þurfi slik lækkun aö nema um 10%. Þaö á viö
um lækkun flutningsgjalda, heildsölu- og smásölu-
álagningar flestra vöruliöa visitölunnar, opinberra
þjónustugjalda o.s.frv.
Þjóöhagsstofnun bendir á að árangur tillagnanna
um niðurfærslu verðlags hlýtur að ráöast mjög af
framkvæmd verölagsmálanna bæöi aö þvi er varöar
aö koma veröhjöönuninni I kring og aö tryggja varan-
legan árangur hennar.
Vaxtalækkunin
1 tillögum Alþýöubandalagsins er gert ráð fyrir að
hlutur rikissjóðs i launaskatti falli niöur og vextir
veröi lækkaðir i áföngum um 5% 1. mars og 5% 1.
ágúst, til þess aö auðvelda fyrirtækjum og stofnunum
aö standa undir hækkun útsöluverös og þjónustu-
gjalda. Þjóöhagsstofnun telur að lækkun launaskatts
og vaxta kynni aö hafa áhrif til veröhjöðnunar en telur
aö áhrifin séu meiri i rekstrarreikningum einstakra
fyrirtækja, en á peninga- og lánsfjármarkaðinn. Aö
öðru leyti metur hún ekki þessa aðgerö.
Þróun kaups og verölags
I sambandi við áætlanir um þróun verölags og
kaupmáttar 1980segir aö i lágmarksáætlun Hagstofu
frá þvi i desember eigi veröbótavisitala aö hækka um
8% 1. mars. Frá þvi dregst 3% aukning niður-
greiöslna samkv. tillögum Alþýöubandalagsins þann-
ig aö kauptaxtar hækka um 5%. Launakostnaöur at-
vinnuveganna hækkar þó minna eöa um 3 1/2% vegna
lækkunar launaskatts úr 3 1/2% i 2%. Ekki þó I land-
búnaöi og útgerö sem ekki greiöa launaskatt. Þá
gerir Þjóöhagsstofnun ráö fyrir aö vtsitöluhækkun
febrúar til mai verði vart undir 5 1/2%.
Þjóðhagsstofnun setur upp dæmi um þróun verð-
lags, kauplags og kaupmáttar á árinu 1980 út frá
spám um þróun helstu þjóðhagsstærða og forsendum
I tillögum Alþýöubandalagsins. Þar kemur fram með
fyrirvörum i bak og fyrir aö hækkun framfærsluvisi-
tölufrá upphafitillokaárs yröi 27-30% eins og sjá má
I meöfylgjandi töflu:
Verölag og kauplag
Breyting hverju sinni: Framf.- Kaup- Rygg-
visit. taxtar vis it.
Febrúar/mars 7 5 8
Maf/júni • • • . 6.5 6,1 8-9
Agúst/september . . . . 7 6,5 6
Nóvember/desember . . . . . . . 6.5 6,0 6
Hækkun frá upphafi til loka árs . . . . 27-30 26-29 31-33
Kaupmáttur
Niöurstööur dæmisins fyrir kaupmátt kauptaxta eru
eftirfarandi:
Visitölur,
ársmeöaltal
1979-100
4. ársfj. 1979 ............................. 96,5
Desember 1979 ............................. 103,6
1. ársfj. 1980 ............................. 97,8
2. ársfj. 1980 ............................. 98,3
3. ársfj. 1980 ............................. 98,0
4. ársfj. 1980 ............................. 98,0
Desember 1980 .............................. 101,0
Arsmeöaltal 1980 ............................ 98,0
Skeröingin minnst
Samkvæmt dæminu yröi meöaltalskaupmáttur
kauptaxta á árinu 1980 1,5% hærri en á síðasta árs-
fjóröungi 1978, en kaupmátturinn myndi minnka um
2% milli ára ’79 og ’80. Vegna þess aö i tillögum
Alþýöubandalagsins er gert ráö fyrir sérstakri
hækkun lifeyristrygginga almannatrygginga umfram
almennar launabreytingar og 6 miljaröa króna fram-
lagi til félagslegra framkvæmda gæti niðurstaöan
oröiö sú ,,aö kaupmáttur ráðstöfunartekna einstak-
linga minnkaöi aö meöaltali um 1/2 til 1 1/2%. í þessu
dæmi er skeröing kaupmáttar ráöstöfunartekna ein-
staklinga árin 1979 og 1980 minni en skeröing þjóöar-
tekna af völdum versnandi viöskiptakjara þessi tvö
ár.
Rikisfjármálin
Um áhrif tillagna Alþýöubandalagsins á rikisfjár-
mál setur Þjóðhagsstofnun einnig upp dæmi með
samanburði viö fjárlagafrumvörp Tómasar Arna-
sonar og Sighvats Björgvinssonar, hið fyrra lagt
fram á 101. þingi en hiö seinna á 102. þingi. Þar kemur
fram aö rikissjóöur yröi væntanlega rekinn þvi sem
næst á sléttu, lánajöfnuöur og jöfnuöur viöskipta-
reikninga yröi hagstæður ca. um 10 miljaröa, og
greiösluafkoma einnig um ca. 10 miljaröa.
Eins og sést á töflunni er meö greiösluafkomu átt
viö rekstrarjöfnuö að viöbættum jöfnuði viöskipta-
reikninga og jöfnuði lánahreyfinga gagnvart öðrum
en Seölabanka. Vegna þess aö Alþýöubandalagiö
gerir ráð fyrir hægari endurgreiöslu lána til Seöla-
bankans en þau tvö fjárlagafrumvörp sem fyrir
liggja, og greiös luhreyfingar rikissjóös viö Seöla-
bankann eru óhagstæöari 1980 en reiknað er meö I
fjárlagafrumvarpi og vegna þess aö rikisfjármála-
niöurstööur 1979 benda til lakari útkomu 1980 en gert
er ráð fyrir I fjárlagafrumvörpunum þá gæti aö mati
Þjóöhagsstofnunar fylgt um 3% verðlagshækkun til
viðbótar viö þá kostnaöarspá sem áöur er getiö og
reiknaöi hækkun framfærsluvisitölu samkvæmt til-
lögum Alþýöubandalagsins 27-30% á árinu. Meö áöur-
greindri óvissu um þessa útreikninga er þvi niöur-
staöan aö hækkun framfærsluvisitölunnar á árinu
ætti aö vera á bilinu 27 til 33% samkv. till. Alþýðu-
bandalagsins og h'ækkun kauptaxta héldist nokkuö i
hendur viö þaö. —ekh
Hrakfallabálkur fiskiskipa um helgina:
Engin slys og litlar skemmdir
Fiskiskip lentu i margvisleg-
um erfiöleikum um helgina. Má
þar nefna tvö strönd, árekstur
tveggja skipa og brotsjói, sem
nokkur skip fengu á sig. Til
allrar hamingju urðu þó engin
slys á mönnum og furöu litlar
skemmdir á skipum.
A föstudagskvöld um kl. 18
strandaöi Jón Sturlaugsson AR
7 rétt utan viö höfnina I Þorláks-
höfn. Þá var háflóö og mikil
hrimþoka. Fjaran þar sem
strandið varö er grýtt, en ekki
kom leki aö skipinu þótt þaö
dældaöistnokkuö.Skipiönáöist á
flot kl. 5.36 á laugardagsmorgun
og kom varöskipiö Ægir til aö-
stoöar ásamt björgunarsveit-
inni I Þorlákshöfn. Skipiö var
tekiö i slipp.
A föstudagskvöld geröi af-
takaveöur út af Vestfjöröum.
Slæmt var I sjóinn og um 10
vindstig af noröaustri. Skuttog-
arinn Bjartur NK 121 fékk á
sig brotsjó aðfaranótt laugar-
dags 5,5 milur noröur af Hæla-
vikurbjargi. Bakborðsstokkur
bognaöi, björgunarbátur flaut
upp og ýmislegt lauslegt sópaö-
ist fyrir borö. Aöalvél togarans
stöövaöist og rak hann í átt aö
landi I u.þ.b. tvær klukkustund-
ir. Þá tókst aö koma vélinni I
gang aftur og var skipiö þá 3
mllur út af Hælavikurbjargi.
Bjartur kom til tsafjarðar um
kl. 10 á laugardagsmorgun.
Togararnir Páll Pálsson frá
ísafirði og Erlingur frá Garöi
rákust saman á Halamiöum um
þrjúleytiö á föstudag. Mikiö
dimmviöri var þegar árekstur-
inn átti sér staö. Skemmdir uröu
ekki umtalsveröar, en skipin
héldu til Isafjarðar.
Aöfaranótt föstudagsins um
kl. 3 strandaði togarinn Snæfell
undan Miöbæ i Hrisey, er hann
var aö koma úr veiöiferð. Gott
veöur var þegar óhappiö varð.
Togarinn komst á flot meö aö-
stoö Hríseyjarferjunnar og kom
enginn leki aö honum. Hann er
nú I slipp á Akureyri.
Eitt þeirra skipa sem fékk á
sig brotsjó út af Vestfjöröum á
föstudagskvöld var togarinn
Sindri VE 60. Tvær rúöur brotn-
uöu I brúnni og sjór komst I
siglingatæki. Sjaldan er ein bár-
an stök, og þegar Sindri var að
koma til Reykjavikur á laugar-
dagskvöldiö stöövaöist vélin.
Rak skipiö inn aö Gróttu og tók
þar litilsháttar niöri, en komst
loks til hafnar I Reykjavik.
Fleiri togarar og rækjubátar
lentu I erfiöleikum I þvi ofsa-
veöri sem geisaöi á Vestfjarða-
miöum á föstudagskvöld og að-
faranótt laugardags.
—eös