Þjóðviljinn - 31.01.1980, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 31. janúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Geðklofi kapitalismans
Þessi sýning er frumraun
ungs manns sem er nýkominn frá
leiklistarnámi úti i SviþjóB. Eg
tel a& Hallmar Sigur&sson hafi
sta&ist þá raun me& DrÝöi oe
megi mikils af honum vænta sem
leikstjóra. öll vinnubrögö hans
vi& þessa sýningu einkennast af
glöggskyggniog smekkvisi, hann
hefur næmtauga fyrir sjónrænni
uppstillingu og gó&a tilfinningu
fyrir hrynjandi. Einnig er sér-
stök ástæöa til aö hrósa honum
fyrir stflhreina og einfalda leik-
mynd.
Þrátt fyrir nokkra hnökra i
leik og tónlistarflutningi (sem
var eiginlega afleitur en kann a&
standa til bóta) var þetta bráö-
skemmtileg, kraftmikil og
heiöarleg sýning, hiklaust sú
besta sem Leikfélag Akureyrar
hefur bo&iö uppá um alllangt
skeiö, og er vonandi a& félagiö
fari nú a& hrista af sér sleniö
fyrir alvöru.
Sverrir Hólmarsson.
IiT!U
Leikfélag Akureyrar sýnir
PUNTILA BONQA
OG MATTA VINNUMANN
eftir r
Bertolt Brecht
Leikstjórn:
Hallmar Sigurðsson
Leikmynd:
Hallmar Sigurðsson
Þýðing:
Þorsteinn Þorsteinsson.
Grundvallarhugmynd þessa
leikrits, sem Brecht samdi land-
flótta I Finnlandi 1940, er sú a&
kapitalistinn sé til þess knúinn af
au&söfnunarnauösyn aö firra
s jálfan s ig s inu r étta e&li og kæfa
eölilegt örlæti sitt og lifsnautn.
Þetta ástand sýnir hann me&
nokkuö öfgafullum hætti i
persónu Púntila bónda sem
ódrukkinn er hinn versti harö-
stjóri en fyllist ást á mannfólk-
inu þegar hann fær sér neöan i
þvi, og þaö gerir hann oft og
ótæpilega. Puntila er glæsilega
jamin skopfigúra, sem minnir
mjög á rika manninn i Borgar-
ljósum Chaplins sem þjáöist af
samskonar persónuleikaklofn-
ingi, en hann er reyndar meira
en skoplegur, hann er beinlinis
ógnvekjandi i ofstopafullri
græögi sinni.
Þetta hlutverk er engan
veginn auövelt I meöförum, þaö
krefst mikillar likamsorku og
traustrar tækni i stilfæröri
persónusköpun. Theodór
Júliusson hefur margt til aö bera
sem til þarf. Hann leikur af lik-
amlegum þrótti þó aö hann hafi
reyndar ekki þá likamsbyggingu
sem leikritiö ætlast til. Hann er
töluvert útsmoginn skopleikari
og laöar vel fram drepandi
fyndni textans, en hins vegar
ræöur hann tæpast viö aö draga
nógu skýrar linur milli hinna
tveggja persónuleika Púntila né
sýna okkur nógu vel óhugna&inn
sem innra meö honum býr.
Leikur hans veröur nokkuö
einhæfur þegar frá liöur, hann
skortir þá fjölbreytni og
hugkvæmni i tækni sem þarf til
aö færa þetta hlutverk fram til
fullnaöarsigurs.
Matti vinnumaöur er mótvægi
Puntila i verkinu, traustur og
heilsteyptur gagnvart
geösveiflum húsbóndans, jarö-
bundinn fulltrúi öreigastéttar
gagnvart andlegum fjallgöngum
yfirstéttarmannsins. Þráinn
Karlsson túlkaöi þétta hlutverk
af hógværö og einlægni og svo
stillilega aö aldrei gætti væmni.
Leikur hans átti rikan þátt i
ágæti sýningarinnar þvi aö hlut-
verk Matta er kannski höfu&galli
verksins, persónan er of einföld
og gallalaus, Brecht hefur dottiö
aö nokkru leyti i þá gryfju aö
draga upp fegraöa mynd af
hinum göfuga alþýöumanni og er
þvi mikilsvert aö fariö sé meö
hlutverkiö af smekk og hógværö.
önnur hlutverk eru smærri og
tekst misjafnlega til eins og
gengur til þegar leikara veröur
aö tina til héöan og þaöan
misjanflega reynda, en margir
gera ágætlega, svo sem Svan-
hildur Jóhannesdóttir sem sýnir
skemmtilega stilfæröan leik sem
fordekruö dóttir Puntila, Viöar
Eggertsson sem bregöur sér I
forkostulegt klerksgervi og
Gestur E. Jónasson sem er
mátulega slappur og hjárænu-
legur I gerfi vonbiöils dóttur-
innar, hinnar ámátlegu „engi-
sprettu i kjólfötum” eins og
Puntila kemst aö oröi um hann.
A lyktanir
Leiklistar-
Þrjár kynslóöir leikhússfólks á leiklistarþingi 1980. F.v. Gunnar Eyjólfsson ieikari, Gunnar Benedikts-
son leikritahöfundur og Viiborg Halldórsdóttir leiklistarnemi.(Ljósm.: eik)
þings
Leikiis tar þing haldiö I Reykja-
vik 20. og 21. janúar 1980 lýsir þvi
yfir aö mikiii og almennur leik-
iistaráhugiá tslandi gefur tilefni
til fjölbreyttrar leikiistar i land-
inu. Vara ber viö þvi aö einblint
sé um of á eitt form ieikhúss á
kostnaö annars. Þaö er ljóst aö
stór ieikhús, „stofnanaieikhús”,
frjálsir leikhópar, áhugaleikhús,
br úöuleikhús , bar naleikhús ,
leiklist i útvarpi og sjónvarpi og
önnur hugsanleg leikhúsform
eiga fullan rétt á sér.
Niðurskurður
Leiklistarþing 1980 mótmælir
þvi harölega aö sifellt séu skorn-
ar niöur fjárveitingar til menn-
ingarmála og fjármunum ekki
variö til framkvæmda leiklistar
laga og laga um Þjóöleikhús,
sem Alþingi hefur þegar sam-
þykkt.
Leiklistarþing krefst þess, aö
framlög rikisins til sjálfstæöra
leikhópa séu stóraukin.
Leiklistarþing krefst þess, aö
fé á fjárlögum til leiklistar-
starfsemi sé stóraukiö sbr. 2.
gr. leiklistarlaga.
Leiklistarþing krefst þess aö
söluskattur á allri leiklistar-
starfsemi sé felldur niöur.
Sveitarfélögin
Til borgaryfirvalda beinum
viö kröfum um aukna fjárveit-
ingu til Leikfélags Reykjavikur
og til annarrar leiklistarstarf-
semi.
1980
Sömuleiöis skorar Leiklistar-
þing á bæjaryfirvöld á Akureyri
að leysa fjár hags vanda
Leikfélags Akureyrar meö stór-
auknum fjárframlögum.
Islenski dansflokkurinn
Leiklistarþing krefst þess a&
rikisvaldiöstandi viö gefin fyrir-
heit um aö tryggja fjárhags-
grundvöll fyrir starfsemi is-
lenska dansflokksins.
Húsnæðismál
Leiklistarþing krefst aö viö-
unandi lausn sé fundin á hús-
næðisvanda leikhúsanna og
annarra stofnana, sem hafa leik-
list meö höndum.
Leiklistarþing skorar á sam-
göngumálaráöherra, aö hann
beiti sér fyrir þvl, aö Sigtún viö
Austurvöll veröi aftur nýtt til
leiklistarstarfsemi. Þingiö
skorar einnig á mennta-
málaráöherra aö hann
veiti Alþýöuleikhúsinu þar að-
stööu til æfinga og sýninga þann
tima, sem mötuneyti simamanna
starfar ekki.
Leiklistarþing beinir þeirri
áskorun til borgaryfirvalda, aö
þau taki þegar I staö til viö
framhald byggingar Borgarleik-
húss og hraöi henni sem mest,
svo aö eygja megi I samtiö fjöl-
breytta leiklistarstarfsemi þar,
viö hinar bestu aðstæður.
Leiklistarþing krefst þess, a&
húsnæöismálum Þjóöleikhússins
veröi komiö i viöunandi horf.
Ríkisf jölmiðlarnir
Leiklis tar þing krefst þess aö
rikisfjölmiðlum veröi gert kleift
a& r áöa s ér s takan hóp leiklis tar -
fólks til starfa.
Þingið ályktar aö hlutfall Is-
lenskra leikrita i hljóövarpi
skuliekki vera undir 50% af leik-
ritaflutningi.
Aö sjónvarpi veröi gert kleift
að standa viö þá stefnumörkun
útvarpsráös aö ekki veröi
teknar upp minna en 8 klst af
islenskum leikritum á ári.
Innlend leikritun
Leiklistarþing vill vekja at-
hygli yfirvalda á þvi aö islensk
leikritun getur tæplega haldiö
áfram a& dafna nema hún veröi
viöurkennd sem fullgild starfs-
grein I islenskri leiklist. I ljósi
þess aö leikhúsin byggja starf-
semi sina i siauknum mæli á nýj-
um islenskum leikritum, er ekki
hægt aö ætlast til þess að höfund-
ar starfi áfram á áhugamánna-
grundvelli þrjátiu árum eftir
stofnun islensks atvinnuleik-
húss. Þaö er álit leiklistarþings,
aö innlend leikritun sé undir-
staöa islenskrar leiklistar.
Leikhúsfólkið
Leiklistarþing krefst þess aö
samningum leikara og samnings
igildum viö núverandi leiklistar-
stofnanir veröi fjölgaö.
Leiklistarþing krefst þess að
haldiö veröi áfram þeirri viö-
leitni leikhúsanna aö skapa
ákveönum hópum innan leikhús-
anna starfsa&stö&u til tilrauna
og hópvinnu.
Leiklistarþing krefst þess aö
fé veröi veitt til námskeiöahalds
og endurmenntunar listamanna
og tæknimanna leikhúsa og enn-
fremur stuðlaö aö skiptum á
starfskröftum á milli landa.
Leikaramenntun
Leiklistarþing fagnar þeirri
hugmynd sem fram hefur komiö
I frumvarpi til laga um fram-
haldsskóla, aö gefa nemendum
framhaldsskólans kost á leik
listarnámi. Þingiövill þó benda á
aö gera veröur greinarmun á
leiklistarmenntun á framhalds-
skólastigi annarsvegar og
menntun sem miöar aö atvinnu-
og fræöimennsku hins vegar.
Giöar nefnda menntunin lýtur
svo sérstökum lögmálum a& hún
veröur eigi hæfö aö skipulagi
framhaldsskólans eins og gert
er ráö fyrir. Þingiö mótmælir
þvi áformum um aö fella skólann
undir lög um framhaldsskóia og
vikja þannig frá þeirri stefnu
sem mörkuö er i núgildandi
lögum um skólann.
Barnaleikhús
LeiKlistarþing ályktar aö fylli-/'
lega se timabært að hefja nú þeg-
ar starfsemi sérstakst barna-
leikhúss á atvinnugrundvellj,-
þar sem sú leiklistarstarfsemi
fyrir börn, sem til er i landinu
getur ekki talist fullnægja þörf-
inni fyrir barnaleikhús.
Leiklist í sjónvarpi
Leiklistarþing hvetúr til ráö-
stefnu leikhús-, sjónvarps- og
kvikmyndageröarmanna um
gerð leikrita og kvikmynda fyrir
sjónvarp og um samstarf yfir-
leitt. Tilgangur ráðstefnunnar
yrði aö skilgreina verkaskipt-
ingu og stuöla aö gagnkvæmum
skilningi. Viö leggjum til aö
undirbúningsnefnd veröi tilnefnd
og veröi skipuð fulitrúum frá: —
Sjónvarpi, kvikmyndageröar-
mönnum, leikstjórum, leikurum,
leikritahöfundum, 1 fulltrúa frá
hver jum.
Framlög og tekjur
Leiklistarþing 1980 beinir
þeim tUlmælum til leiklistarráös,
a& þaö kanni hvernig fjárfram-
lög hins opinbera skiptast milli
hinna ýmsu greina monningar-
mála. Jafnframt aö það kanni,
hverjar eru tekjur rikissjóðs af
listastarfsemi i landinu og niö-
urstööur veröi birtar opinber-
lega.