Þjóðviljinn - 01.03.1980, Blaðsíða 16

16 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. mars 1980
Biðskákirnar úr
5. umferð
Slæmur
dagur
hjá Jóni
Það fór eins og marga
svartsýna menn hafði
grunað að Jóni L. tækist
ekki að rétta sinn hlut í bið-
skákinni við vestanmann-
inn Robert Byrne. Byrne,
sem teflt hafði skákina
listavel frá upphafi til
enda/gaf engin grið/og það
tók hann einungis fjóra
leiki i viðbót að knýja fram
vinning. Eftir skákina
kvaðst hann vera alls óviss
hvort um vinning væri að
ræða ef Jón hefði hitt á
bestu vörnina. En eins og
einhver góður maður
sagði, — sjón er sögu
rikari:
Biöstaöan — Jón L. — Byrne
51. ...Kg6
(Biöleikur Byrnes og sá sem
menn óttuöust mest.)
54. He4?
(Jón var búinn aö gefa upp alla
von þegar biöskákin var tefld.
Best er 52. He6+-Kh5 53. Bel!-
Hd3 54. Bc3! og jafnteflismögu-
•leikarnir eru talsveröir. Nú vinnur
Byrne i fljótheitum.)
52. ...-f3!
53. Hg4-Hxg4
54. hxg4-Be2!
— Jón gafst upp. Hann tapar g-
peöinu og eftir þaö er aliur mót-
þrói uppurinn.
XXX
Haukur Angantýsson viröist
hafa fengiö i vöggugjöf alla bestu
eiginleika hins íslenska vikings
s.s. takmarkalaust bardagaþrek
og vilja. Gegn Helmers var hann
langtimum saman með svo gott
Haukur tók jafntefii meö þrá-
skák. Ljósm: — eik.
sem gjörtapað tafl, en þá fyrst
reynir á manninn. Meö nokkrum
útsmognum leikjum kom hann
Norömanninum gjörsamlega úr
jafnvægi og allra bjartsýnustu
flóöhestarnir töldu hann eiga létt-
unniö tafþ þegar skákin fór i biö.
Þeim varð þó ekki aö ósk sinni
frekar en hinn fyrri dag; jafntefli
leit dagsins ljós.
Helmers — Haukur
52. ,..-f4 54. Kh2-Del +
(Biöleikurinn) 55. Kh2-Dg3+
53. g6!-Dg3+
— Jafntefli. „Rakki getur þú
veriö Haukur” varö einum áhorf-
anda aö orði. Visdómsoröið hlýtur
þó alltaf aö vera á þá leið aö
staöan sé dautt jafntefli.
SfnÓQuglýsingodeild
verður opin um helgino.
í dog - lougordog - kl. 10-14
Á morgun - sunnudog -
kl. 14-22
Auglýsingornof birtost
mónudog
Auglýsingodeild VISSS
Simi Ö6611 - 86611
Blaðberar athugið!
Rukkunarheftin eru tilbúin á afgreiðslu
blaðsins. Vinsamlega sækið þau strax, svo
skil geti farið fram sem fyrst.
DIOÐVIUINN
Steinullarverksmiðja á Saudúrkróki_
Sagan hófct 1975
1 nokkur ár hefur veriö unniö
aö undirbúningi þess, aö reisa
steinullarverksmiöju á Sauöár-
króki. Forráöamenn kaup-
staöarins hafa nú sent Land-
pósti þaö yfirlit um sögu þessa
máls, sem hér fer a eftir:
Forsaga og byrjunar-
rannsóknir
A árinu 1975 hófust á vegum
Sauöárkrókskaupstaöar frum-
athuganir á hugsanlegri bygg-
ingu steinullarverksmiöju á
Sauöárkróki. Samtimis þessu
voru aörir nýiönaöarmöguleik-
ar skoöaðir, en snemma árs 1976
var þvi hætt og öllum kröftum
beint aö könnun á steinullar-
framleiðslu. Varþar m.a. stuöst
viö skýrslu Rannsóknarráös
rikisins, sem út kom 1975 og
skýrslu Iönþróunarnefndar:
„Efling iönaöar á Islandi” frá
júni 1975, en þar segir á bls. 153:
„Lagt er til aö haldiö veröi
áfram athugunum á notkun is-
lensks basalts til framleiöslu á
steinull eöa gosull fyrir bygg-
ingingariönaö meö notkun raf-
orku.”
A árinu 1976 komst máliö vel á
rekspöl og var þá tekiö upp sem
sérstakt verkefni atvinnumála-
nefndar bæjarins. Þar voru
teknar stefnumarkandi ákvarö-
anir, og gerðar ákveönar tillög-
ur til bæjarstjórnar um áfram-
haldandi rannsóknir. Meöal
annars var á fjárhagsáætlun
bæjarins samþ. sérstök fjár-
veiting til verkefnisins og hefur
svo veriö gert á hverju ári siö-
an.
I tengslum viö „Dag iönaöar-
ins á Sauöárkróki” i mai 1977
var máliö gert opinbert meö
A.B. á
Eskifírdi
A fundi A.'B. á Eskifiröi þann
18. febr. s.í. voru samþykktar
eftirfarandi tillögur:
Tekjustofnar
sveitarfélaga
„Fundur I Alþýöubandalags-
félagi Eskifjarðar skorar á
þingmenn og ráöherra Alþýöu-
bandalagsins aö beita sér nú
þegar fyrir úrbótum varðandi
tekjustofna sveitarfélaga, þannig
aö sveitarfélögum veröi gert
kleift aö standa viö þær skuld-
bindingar, sem þeim ber og veita
þá þjónustu, sem til er ætlast”.
Fljótsdalsvirkjun
Fundurinn...,skorar á iön-
aðarráöherra aö taka nú þegar
ákvörun um virkjun í Fljótsdal i
samræmi viö marggefin loforö”.
Betra samband
Fundurinn... „hvetur þingmenn
flokksins i kjördæminu aö taka
upp nánara samband viö
kjósendur sina en veriö hefur um
um sinn”. haj/mhg
fyrirlestrum og kvikmyndasýn-
ingu um steinullarframleiðslu
og voru þar mættir ýmsir af for-
ystumönnum islensks iönaöar.
Atvinnumálanefnd til aöstoö-
ar voru fengnir ýmsir innlendir
rannsóknaraöilar þ.e. Iön-
þróunarstofnun (Nú Iöntækni-
stofnun), Raunvisindastofnun
Háskólans og Útflutningsmiö-
stöö iðnaöarins.
Fyrsta áfanga rannsókna er
talið lokiö meö Könnunar-
skýrslu I sem út kom 17. ian.
1978. 1 skýrslunni er ýtarlega
fjallaö um þær jaröfræöirann-
sóknir, sem fram hafa fariö i
Skagafiröi og gerö 1. áætlun um
stofn- og rekstrarkostnað stein-
ullarverksmiöju á Sauöárkróki
meö 15 þús. tonna árfsfram-
leiðslu. Niöurstöður skýrslunn-
ar voru jákvæöar og þar voru
geröar tiUögur um áframhald
rannsókna.
Áframhald athugana
Aö tiUögu Iönþróunarstofnun-
ar og f samráöi viö útflutnings-
miöstöö iönaðarins var ákveöiö
aö næsta skref yröi kynnisferö
til steinullar- og vélaframleiö-
enda erlendis. 1 april 1978 var
fariö til Sviþjóöar og Þýska-
lands. Auk heimaaöila fóru I
feröina Friörik Danielsson,
verkfræöingur, frá Iönþróunar-
stofnun,og Úlfur Sigurmundsson
framkvæmdastj. Útflutnings-
miöstöövar iönaöarins.
Heimsótt voru fyrirtækin
Gullfiber AB og Jungers Verk-
stads AB I Sviþjóö og Grilnnz-
weig-Hartmann und Glasfaser
AG í Þýskalandi. Var árangur
feröarinnar jákvæöur, sérstak-
lega heimsókn til Jungers, sem
er tækjaframleiöandi. Buöust
þeir t.d. til — þegar máliö væri
komiö lengra — aö benda okkur
á aöila I V-Þýskalandi, sem
áhuga heföu á aö kaupa veru-
legtmagn af steinull frá lslandi.
Kom þar fram, aö breski
markaöurinn væri vænlegur
sölumarkaöur og var okkur bent
á fyrirtækiö Imes i Bretlandi,
sem gæti tekiö aö sér markaös-
könnun á breska markaðnum.
Þá lögöu þeir fram rammatil-
boö um sölu á tækjum til stein-
ullarframleiöslu og buöu aöstoö
sina viö lausn ýmissa tækni-
vandamála, sérstaklega raf-
bræöslunnar. Seinna kom i ljós,
aö aöferö þeirra viö rafbræöslu
reyndist ekki hentug og var þá
leitað til Elkem Spigerverketum
aöstoö viö lausn þess þáttar. Nú
lá fyrir aö framundan væru
ýmsar kostnaöarsamar
athuganir og var þvi leitað á
náöir iönaðaríáöuneytisins um
fjárhagslegan stuöning. Um
svipaö leyti var geröur starfs-
samningur viö Iöntæknistofnun
um áframhaldandi athuganir.
Þar var m.a. samþykkt, aö meö
alla vitneskju um máliö skuli
fariö sem trúnaöarmál milli aö-
ilanna.
Þáttur iðnaðar-
ráðuneytisins
Haustiö 1978 samþ. iönaöar-
ráöuneytiö aö standa straum af
kostnaöi viö bræösluprófanir og
markaösathuganir, en eingöngu
gegn þvi skilyröi aö aörir aöilar,
sem áhuga heföu á framleiöslu
steinullar, fengju aögang aö
þeim upplýsingum á jafnréttis-
grundvelli. Þóttu okkur þetta
haröir kostir þar sem viö höfö-
um svo lengi unniö meö stofnun-
um ráöuneytisins aö málinu.
Viö uröum þó aö samþykkja
þessa málsmeöferö, þar sem
ekki voru aörar leiöir til aö fjár-
magna þessar rannsóknir. Þó
var vitaö, aö aörir aöilar, sem
stunduöu rannsóknir á hagnýt-
ingu steinefna, höföu fengiö
a.m.k. 9 milj, kr. styrk úr opin-
berum sjóöum til sllkra verk-
e&ia. Samningur okkar viö Iön-
tæknistofnun var þar meö num-
inn úr gildi.
A árinu 1979 ákveöur ráöu-
neytiö aö láta vinna stofn- og
reksturskostnaöaráætlanir fyrir
steinullarverksmiöju á Islandi
og voru fyrirtækin Jungers
Verkstads AB og Elkem Spiger-
verket fengin til aö vinna stóran
hluta af þeim áætlunum, undir
stjórn Iöntæknistofnunar. Þessi
fyrirtæki eru þau sömu og fyrir-
hugaö er, aö selja væntanlegu
framleiöslufyrirtæki öll tæki og
búnaö. Taliö var mikilvægt, aö
máliö væri I höndum eins aöila,
ekki sist vegna fyrirsjáanlegra
samskipta viö erlenda kaupend-
ur á steinull. Þessir erlendu aö-
ilar eru þeir sömu og Jungers
ætlaöi aö benda okkur á, en
vegna stööu málsins fóru þær
upplýsingar til Iöntæknistofn-
unar. Vorum viö áminntir um
aö skemma ekki fyrir málinu
meö þvl aö hafa samband viö
tækjaframleiöendur eöa hugs-
anlega kaupendur steinullar
erlendis.
Eftir stjórnarskiptin á árinu
1979 veröur óvænt breyting á
stefnu ráöuneytisins. Akveöiö er
aö taka máliö úr höndum Iön-
tæknistofnunar og afhenda
áöurnefndar skýrslur öllum
þeim, sem áhuga kynnu aö hafa
á málinu. Iöntæknistofnun af-
henti þó ekki nöfn hugsanlegra
erlendra kaupenda steinullar
vegna loforðs stofnunarinnar
um trúnaö viö þessa aöila, þ.e.
aö þeim yröi ekki blandaö i mál-
iö fyrr en ákvöröun um staö-
setningu verksmiöjunnar lægi
fyrir. Skömmu slöar lét Iön-
tæknistofnun þessar upplýs-
ingar af hendi. I kjölfariö fór
einnáhugaaöiliutan til aö heim-
sækja þessa abila, ásamt full-
trúum Iöntæknistofnunar og
Seölabanka tslands. Var okkur
ekki heimiluö þátttaka I þeirri
ferö.
Þrátt fyrir stefnubreytingu
ráöuneytisins ákvaö Iöntækni-
stofnun aö gefa út á eigin kostn-
aö samantekt á þeim hluta-
áætlunum, sem fyrir lágu, og
umsögn um steinullaráætlunina
og var sú skýrsla gefin út hinn
31. jan. s.l.
Niðurstööur skýrslunnar
sýna, aö ha gkvæmt er aö reisa á
Islandi steinullarverksmiöju,
sem framleiöi 14-15 tonn af
steinull á ári.