Þjóðviljinn - 17.05.1980, Blaðsíða 8

Þjóðviljinn - 17.05.1980, Blaðsíða 8
8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 17. mal 1980 Laugardagur 17. mal 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 Möguleikar örtölyutækninnar ‘ í íslensku atvinnulífi Fyrir rúmum mánuði lauk í sjónvarpinu röð sex þátta sem báru heitið örtölvuby Itingin. Það hafði verið fremur hljótt um þetta undratól raf- eindatækninnar i íslenskum f jölmiðlum fram til þessa. Þeir sem þekktu til þessar- ar tækni voru víst flestir farnir að furða sig á því, hve litla athygli þessi merka uppfinning virtist ætla að vekia hér á landi. Það var því vissulega vel að sjónvarpið skyldi taka til sýningar framan- greinda þætti og hugboð mitt er að áhugaleysi það sem ríkt hefur um örtölvu- tæknina muni senn víkja. Þessi þáttur um Tækni og vis- indi er hinn sf&asti á þeirri vetr- ardagskrá sem senn lýkur og vil ég nota tækifæriö til aö ræöa þaö efni sem sjónvarpsþættirnir fjöll- uöu um, einkum í ljósi þeirra möguleika, sem örtölvurnar bjóöa upp á hér á landi. Ég mun ræöa nokkuö um þaö, hve viöa llklegt sé aö áhrifa örtölvanna muni gæta, hverra áhrifa megi vænta I kjölfar breyttrar tækni og hva&a möguleika viö höfum til ab veröa virkir þátttakendur i hönnun og sml&i þeirra tækja, sem hér veröa notuö er fram liöa stundir. Ég mun ekki reyna aö skyggnast langt inn i ókomna tima, heldur einungis llta til næstu 10—15 ára, en tæki þau, sem koma fram á þvl timabili, munu væntanlega aö mestu leyti byggjast á tækni, sem þegar er þekkt. 1 þáttunum örtölvubyltingin var aö mlnu mati gefin mjög ykjukennd lýsing af framtlöar- tækni örtölvanna. Ég held a& þetta hafi veriö gert vlsvitandi til ab gripa athygli áhorfenda nógu sterkum tökum. Þetta hefur haft þau áhrif á mig, aö ég verö hér sennilega nokkuö varfærnari en ella, en þar sem ég læt nægja aö fjalla fyrst og fremst um næstu 10—15 ár ætti minni óvissa aö vera bundin viö lýsingu mlna af sennilegri tækniþróun komandi ára. örtölvan er afsprengi þeirrar þróunar sem hófst laust eftir 1960, þegar vlsindamenn fengu þá snjöllu hugmynd aö fella heila rafrás meö 10—20 rafeindabútum inn I örlitla kisilsneiö. Um árabil höföu transistorar veriö búnir til á þann hátt aö hundruö þeirra voru framleiddir samtlmis I llt- inni kisilsneiö, en sneiöin var siöan söguö niöur, þannig ab einn transistor fékkst úr hverjum bút. Transistorarnir voru siöan tengdir saman meö leiöslum, viö- námum og ýmsum öörum bútum I þeirri rafrás, sem þeir voru not- a&ir I. Hvers vegna ekki a& fella viö- eieandi lei&slur. viönám og annab, sem hverri rafrás tilheyröi I kisil- snei&ina, þannig aö heil rafrás væri framleidd I einu lagi. Fram- lei&sla slikra rása, samrása, hófst laust eftir 1960.1 fyrstu voru bút- arnir i hverri rafrás 10—20, en meö vaxandi reynslu og þekkingu fjölgaöi þeim ört og um þessar mundir má koma um 100 þúsund bútum fyrir I hinum flóknustu samrásum. Ortölvan er skilgetiö afkvæmi þessarar tækni, dverg- rásatækninni. Ég ræddi nokkuö þróun dvergrásanna og notkun þeirra I tveimur erindum I upp- hafi þessa árs og mun þvi ekki rekja frekar sögu þeirra. Segja má, aö þegar dvergrása- tæknin var komin á visst stig, þá hafi þaö veriö nærri sjálfgefiö aö raöa þeim rásum saman, sem eru I örtölvum, I eina samrás, og er örtölvan þvl ekki beint sjálfstæö uppfinning, en þessi samfléttun rása I eina heild hefur reynst mun öflugra tæki en nokkurn mun hafa grunaö I fyrstu, og er þvl nú litiö á hana sem eina af merkari uppfinningum vorra tima. Nú er ljóst aö möguleikar ör- tölvanna eru svo miklir og fjöl- breytilegir, aö segja má aö meg- inþorri rafeindatækja veröur endurhannaöur á næstu 5—10 árum vegna breyttra viöhorfa, sem örtölvan skapar. En þaö eru ekki einungis eldri tæki, sem veröa endurhönnuö. Meö þeim möguleikum, sem örtölvan býöur upp á, er nú mögulegt a& beita rafeindatækni I fjölmörgum Meö reiknistokknum var ein- ungis hægt a& margfalda og deila og finna nokkur algeng stærö- fræöileg föll. Nákvæmnin var takmörkuö, oft ekki nægileg, og þetta var vandvirknis og þolin- mæöivinna. Þaö þótti, held ég, býsna djarft þegar fariö var aö kenna sumum menntaskólanem- endum aö nota reiknistokk fyrir um fimmtán árum. Ég held a& vart hafi nema um helmingur nemenda náö nokkurri umtals- veröri leikni I notkun þeirra, þvl þaö er ekki fyrr en eftir allmikla notkun aö nægilegur hraöi og öryggi fæst. Ariö 1974 komu Skjáritarar af þessu tagi eru nú or&nir algengir i peningastofnunum og á skrifstofum hér á landi. greinum þar sem vélræn tæki hafa veriö notuö fram til þessa. Rafeindavogir verslana eru gott dæmi um slika notkun. Aöur en ég sný mér aö viöhorf- um hér á Islandi hvaö hina nýju tækni var&ar, vil ég ræöa dálitiö hvernig vænta má aö þróunin veröi næstu 5—10 ár, hverskonar verkefni örtölvutæki muni leysa og hve ör þróunin veröur. Þaö sem ég segi hér endurspeglar álit tæknimanna, sem ég tel aö meti stööuna á raunsæjan hátt og forö- ist aö gefa hugmyndafluginu of lausan tauminn. Rétt er a& benda á, aö þróun næstu 5—10 ára mun fyrst og fremst byggjast á þvi, sem þegar er þekkt. Um þaö efast varla nokkur a& áhrif örtölvanna veröa djúptæk og mun gæta viöa, I svo til öllum greinum, á sveitabýlinu, I fiski- bátnum, verksmiöjunni, skrif- stofunni, farartækjum, heimilum, jafnvel listgreinum. Ég held ekki aö framfarirnar veröi þaö örar e&a þess e&lis a& þær muni rugla menn I riminu, þannig aö sumum finnist aö þeir veröi utangátta I þjóöfelaginu vegna hinnar nýju tækni. Ég held aö áhrifin veröi frekar þveröfug, aö hlutirnir veröi einfaldari og fleirum aö- gengilegir. Ég vil taka einfalt dæmi. Þaö eru ekki nema fimm ár liöin frá því aö reiknistokkur var daglegt verkfæri þeirra sem þurftu aö fást viö vlsindalega og tæknilega útreikninga. fyrstu vasatölvur til landsins, en nú má segja aö þær séu til á nærri hverju heimili, enda kosta hinar ódýrari þeirra ekki nema 5—10 þúsund krónur, og allir geta reiknaö á þessi handhægu tól, jafnvel börnin jafnskjótt og þau fara a& læra a& vinna meö tölur. Nú eru þetta sjálfsögö verkfæri og oröin fastur hluti af daglegu llfi okkar, og ég held aö varla finni nokkur manneskja til beygs gagnvart þeim, þvert á móti, margir sem höf&u áöur beyg af talnareikningum geta nú andab léttar. Varla veröa áhrifin á öllum sviöum svo hagstæö, en ég held þó aö þegar á heildina er litiö veröi áhrifin fremur á þennan veg. Störfin veröa au&veldari, viö munum losna viö mikiö af leiöin- legri, reglubundinni vinnu og hægtveröur aö draga verulega úr hættulegum og óþriflegum störf- um. Þessara áhrifa mun gæta I flestum greinum atvinnullfs og þaö er hugboö mitt, aö þaö veröi örtölvutæknin, sem muni loks láta hinn gamla draum Islensks verkafólks um 40 stunda vinnu- viku rætast á næstu 10 árum. Meöan raunverulegur vinnutimi hér á landi er a& jafna&i nálægt 50 stundum á viku, held ég aö viö þurfum ekki aö hafa áhyggjur af bvl aö atvinnuleysi kunni aö fylgja 1 kjölfar þessarar tækni, einsog margir óttast erlendis, þar sem töluvert atvinnuleysi er þeg- Erindi flutt í útvarp eftir Pál Theódórsson ar fyrir hendi. Hve örar veröa væntanlegar breytingar? A þvl er enginn vafi aö núverandi tækni býöur nú þegar upp á geysimikla mögu- leika, en I þjóöfélaginu er mikil tregöa gegn sllkum breytingum oghún stafar einkum af þrennu. I fyrsta lagi kostar hönnun og smlöi nýrra tækja mikiö fé og takmarkaö er hve miklu er hægt aö verja til tækninýjunga, jafnvel þótt ar&semi þeirra viröist mikil. 1 ööru lagi er þróun örtölvutækja mjög tlmafrek, en þessi þróun felst fyrst og fremst I þvi aö skrifa forrit, þvl grunneiningar gjör- ólikra tækja geta veriö hinar sömu, þaö er fyrst og fremst mis- munandi forrit sem skilur á milli tækjanna. Forritunargeröin krefst allmikillar þekkingar og reynslu. Enda þótt þessi vinna sé aö mörgu leyti skyld venjulegri forritunargerö fyrir tölvur, þá er samt margt frábrugöiö. Allar horfur eru á aö á næstu árum veröi mikill skortur á tæknimönn- um til ab hanna örtölvutæki. Þri&ji þátturinn sem mun tak- marka hraba þróunarinnar er a& þótt öll grunnatri&i tækninnar séu þegar fyrir hendi, þá getur þaö tekiö nokkur ár aö raöa þáttunum saman á þann hátt aö örugg og ódýr lausn finnist og oft þarf aö auka þess aö prófa hverja nýja lausn I heilt ár eöa lengur. Kveikjukerfi bifreiöa er gott dæmi um þetta. Þaö eru libin um fimmtán ár frá þvl aö tæknimenn töldu aö rafeindakveikja mundi innan örfárra ára koma I stab platlnunnar I bifreiöum, en þaö er ekki fyrr en hin sl&ustu misseri aö þessi gamli draumur er loks aö rætast. Af þeim ástæöum, sem hér hafa veriö taldar, tel ég aö breytingum komandi ára verbi betur lýst meb or&inu örtölvuþróun frekar en örtölvubylting. Breytingarnar munu sækja fram meb vaxandi þunga. Eftir fimm ár veröa breytingarnar orönar allmiklar og eftir um tiu ár er sennilegt aö áhrif örtölvanna veröi oröin mjög mikil, svo mikil aö viö getum vonandi látiö nægja aö vinna 40 klukkustundir á viku og þó notiö betri llfskjara en nú. Eru hin flóknu örtölvustýröu tæki ekki miklu fremur fyrir iön- aö stjórþjóöanna, en ekki fyrir llt- il fyrirtæki eins og hér gerist? er oft spurt. thugum margra eru flókin vél- menni, eöa róbótar, tákn þeirra tlma sem fylgja I kjölfar örtölvu- tækninnar, flóknar og sjálfvirkar vélar sem leyst geta af hólmi hin erfiöustu verkefni á sjálfvirkan hátt. Þrátt fyrir þá möguleika, sem hin nýja tækni býöur upp á, þá hljóta slikar vélar aö ver&a mjög dýrar, og ef þaö eru sltkar vélar sem munu einkenna ýmsar greinar iönaöar á komandi árum, er von aö ýmsir óttist um mögu- leika smáþjóöar sem okkar. Ég tel aö sllk mynd sé I raun og veru ósennileg. Ekki af þvl aö ekki sé mögulegt aö smlöa sllkar vélar eöa aö þær veröi ekki notaöar aö nokkru marki I i&na&i, heldur tel ég llklegt aO þaö veröi miklu frek- ar einfaldari og fjölhæfari vélar, sem muni einkenna þann i&naö þar sem örtölvum veröur beitt, svipaö og vasatölvan er mun ein- faldari og fjölhæfari hvaö notkun vaföar en reiknistokkurinn. Ann- a& dæmi má nefna, þaö tæki sem þessar linur eru skrifaöar meö, ritvélin. I rafmagnsritvélinni eru um 2000 hlutir sem hreyfast. Ný kynslóö ritvéla er rétt a& koma á marka&inn þar sem örtölva stjórnar öllum aögeröum I sam- ræmi viö fyrirskipanir frá letur- boröi vélarinnar. Ef rofar leturborösins eru undanskildir, þá eru ekki nema 15 hlutir sem hreyfast I hinum nýju ritvélum, 15 á móti 2000 I hinum eldri. Þær munu auk þess bjóöa upp á margvlslega kosti, þvl I þeim veröur minni sem geymir allt frá einni llnu af texta uppimargar siöur. Þegar textinn er skrifaöur fyrst, þarf ekki aö setja hann beint á papplrinn, þannig aö villur okkar festist þar, heldur má setja textann I minni ritvélarinnar, en eina llnu af textanum má lesa af ljósstafa- skjá ritvélarinnar. Þegar maöur er oröinn ánægöur meb textann, er hann fyrst settur á pappirinn. Þarna mun biliö milli hins æföa vélritara og þess, sem skemmra er á veg kominn I greininni, þrengjast verulega. Varla mun nokkur þá sakna gömlu ritvélar- innar sinnar eftir aö hafa kynnst þessari nýju kynslóö, nei, þvert á móti menn munu keppast um aö komast yfir þær á svipaban hátt og þegar steinollulamparnir leystu grútartýrurnar af hólmi. Þab er margt sem bendir til aö tæki og tól framtlöarinnar ver&i I raun og veru I senn einfaldari og f jölhæfari en þau sem nú eru not- uö. Fram til þessa hafa velflest hin flóknari tæki, sem hér hafa veriö notuö, veriö framleidd erlendis og nær öll rafeindatæki hafa veriö innflutt. Breytist þetta nokkuö meö tilkomu örtölvanna? spyrja margir. Ég vil verja þeim tima, sem ég á nú eftir, til aö ræba þetta atriöi. Megineinkenni eldri raf- eindatækja er þaö, aö segja má aö sérhanna þurfi hverja gerö og er þaö jafnan mikiö verk. Meö ör- tölvunum veröur veruleg breyt- ing á þessu. Tækin veröa gerö úr grunneiningum, sem eru eins fyrir fjölmörg geróllk tæki, en þaö er nú forritiö, sem ræöur þvl hvernig þessar grunneiningar vinna hverju sinni, eins og ég hef þegar drepiö á. Hönnun tækisins felst nú aö verulegu leyti I þvl aö skrifa viöeigandi forrit. Meb þessari nýju tækni er unnt aö leysa miklu flóknari verkefni en áöur og lausn eldri verkefna veröur mun auöveldari. Nýjar samrásir eru slfellt a& gera hönnun tækjanna einfaldari. Rásirnar veröa jafnt og þétt fjöl- hæfari þannig a& nú þarf kannski ekki nema eina rás þar sem á&ur þurfti tiu. A& sama skapi og framleiöslan veröur auöveldari vex mikilvægi hugvitsins. Enda þótt enn sé a&eins til vlsir aö rafeindaiönaöi hér á landi, þá sýnir hin takmarkaöa reynsla aö ekkért er þvi til fyrirstööu, tækni- lega séö, aö hér geti risiö umtals- veröur rafeindaiönaöur. Hér hafa veriö fjöldaframleidd tiltölulega flókin tæki sem I flestu hafa sta&ist samanburö viö hlib- stæö erlend tæki. Þessi orö ber þó ekki aö skilja svo aö a&stæ&ur séu fullnægjandi eins og er, en þaö sem á vantar er engan veginn erfiöur þröskuldur. Ekki er samt nóg, aö hér sé hægt aö hanna og framlei&a raf- eindatæki, viö ver&um ab geta framleitt þau á samkeppnisfæru veröi, en veröiö ræöst a& sjálf- sögbu aö verulegu leyti af stærö þess markaöar sem viö náum til. I sjávarútvegi og fiskvinnslu er hér á landi rekstrareining, sem aö stærö er sambærileg viö þaö sem gerist I nágrannalöndum okkar. Þvl er llklegt aö þar sé álitlegustu tækifæranna aö leita. Fiskiskipokkar eru mjög vel búin tæknileg&en þar sem örtölvurnar gefa möguleika sem áöur voru ekki fyrir hendi, bl&a þarna vafa- lltiö ýmis tækifæri sem viö gætum ný tt. 1 fiskvinnslunni eru tækifærin sennilega enn álitlegri þvl fram til þessa hefur rafeindatækni ekki veriö beitt þar aö nokkru marki, en allt bendir til þess ab þetta muni breytast meö tilkomu ör- tölvanna. Þarna er þvl allstór markaöur fyrir rafeindastýrö tæki, sem I fjölmörgum tilvikum veröur aö fella aö sérlslenskum abstæöum og höfum viö þar þvl. verulegt forskot fram yfir era lenda keppinauta. Þessi minniskubbur getur geymt 4000 bókstafi e&a um tvær vél- rita&ar sföur. Þetta er svokallaö fast/breytilegt minni. Eftir aö skráö hefur verib I minniskubbinn geymir hann innihaldiö þótt straumur sé tekinn af kubbnum. Meö þvi aö lýsa meö sterku út- fjólubláu Ijósi gegnum glugga kubbsins má þó þurrka út innihaldiö og skrifa aö nýju i hann. Einn svona kubbur getur geymt allar þær fyrirskipanir sem þarf i t.d. nokkuö flókiö sjálfstýrt tæki. Umtalsvert hönnunarstarf er þegar hafiö I sambandi viö raf- eindavæ&ingu frystihúsanna og framleiösla fyrstu tækjanna er þegar hafin. Sá árangur sem er aö koma I ljós á þessu sviöi, styrkir mjög þá fullyröingu aö hér á landi séu töluver&ir mögu- leikar fyrir Islenskan rafeinda- iönaö! Rétt er aö benda á aö I til- viki sem þessu er rafeindatæknin I raun og veru hjálpartæki, meg- insmlöavinnan er I fjölmörgum tilvikum málmsmlöi, þaö getur veriö vogarpallur, sérhannaö færiband eöa flokkunarvél. Ann- aö mikilvægt atriöi er rétt aö benda á I þessu sambandi. Meb þvl aö hanna tækin út frá forsend- um Islenskra atvinnufyrirtækja má I mörgum tilvikum ná mun betri lausn en ef innflutt tæki er notaö, sem er hannaö fyrir nokk- uö aörar forsendur; lausnin getur hér oröiö I senn ódýrari og betri. Ég vil benda á annab sviö þar sem llklegt er a& töluveröir möguleikar bl&i sökum Islenskra séraöstæöna, en þaö er I sam- bandi viö textavinnslu. I ensku eru ekki nema 26 bókstafir en 36 I islensku. Viö getum þvl ekki not- aö beint hin erlendu tæki. Vissu- lega munu hinir erlendu fram- leiöendur koma meö tæki sem uppfylla sérkröfur okkar, en þetta gefur okkur nokkurtforskot. Viö þetta bætist þab aö tæki frá hinum ýmsu framleiöendum þurfa oft aö geta unniö saman og hér geta oft skapast erfiöleikar fyrir framleibendur sem eru fjarri markaöinum. Viö þekkjum sjálfir best þær kröfur, sem gera þarf til sllkra tækja hér á landi. Hönnun þessara tækja er ekki erfitt verkefni, og þegar grunn- lausnin er komin er mögulegt aö fella hana aö mismunandi verk- efnum og mun auöveldara veröur a& fella hin ýmsu tæki saman I eina starfræna heild. Ég vil þvl fullyröa aö umtals- verbir möguleikar blöi okkar I rafeindatækni á komandi árum, en hvort viö berum gæfu til aö grlpa möguleikana er annab mál. Sta&an I rafeindatækninni er mjög sérkennileg. A tæpum ára- tug hafa hönnunarforsendur gjör- breyst og ótrúlegur fjöldi nýrra möguleika myndast. Nær allar hinar tæknivæddu grannþjóöir okkar hafa tekib á þessum málum á áþekkan hátt. Mönnum hefur veriö ljóst aö vegna hinna sérstæöu aöstæðna, sem skapast hafa af mjög örum tækniframförum, veröi aö bregö- ast skjótt við, þvl þeir sem veröa fyrstir til aö nýta hina nýju tækni geta unniö mikilvægt forskotfram yfir þá sem fara hægar I sakimar. Meöal allra þessara þjóöa hefur rikisvaldib þvl örvaö mjög þróun- ina á þessu sviði, fyrst og fremst meö þvl aö veita miklu fé til raf- eindafyrirtækja og annarra aö- ila, sem vinna aö þessari þróun, ýmist I formi lána eöa styrkja. Ef hér á landi væri varib 100 miljón- um kr. á ári I þessu skyni, stæöum viö aö baki flestum þessum þjóð- um; ef viö veröum 300 miljónum króna, stæöum viö okkur sæmi- lega; en ýmsar þjóöir gera hlut- fallslega töluvert betur. Ekki er þó ástæ&a fyrir okkur til aö ætla okkur hlutfallslega jafnstóran hlut I rafeindatækni og hinar tæknivæddu nágrannaþjóö- ir okkar, en verulegt átak þarf aö gera, ef viö viljum ná þeim hlut, sem vib eigum gó&a möguleika á aö hreppa, en til þess ab þetta geti oröiö þarf markvisst starf. An örvandi átaks frá hendi hins opin- bera hljótum viö aö missa af flestum þeim tækifærum sem fyr- ir hendi eru nú. Viö veröum aö muna aö hér er enginn teljandi rafeindaiönaöur fyrir hendi og samkvæmt nýlegri skýrslu frá Rannsóknarráöi rikisins, verja islensk fyrirtæki mun minna fé til rannsókna og vöruþróunar en sambærileg erlend fyrirtæki, enda eru Islensk skattalög mjög óhagstæö slikri þróunarvinnu. Viö verbum aö horfast I augu viö þá staöreynd, aö ef Islensk stjdrnvöld og Islensk fyrirtæki áttasig ekki á þeirri þróun, sem er aö ganga yfir I rafeindatækn- inni um þessar mundir, þá muni litiö veröa úr uppbyggingu raf- eindai&naöar hér á landi á kom- andi árum. Viss teikn eru þó á lofti, sem gefa nokkra von um aö okkur takist aö nýta, a.m.k. aö nokkru leyti, þá möguleika sem viö blasa. Svokölluö stafræn mælitæki eru nú þegar á gó&ri leib meö aö útrýma hinum eldri mælum, þar sem ni&ursta&an fékkst af ákvör&un á stööu nálar. Stafrænu mælarnir eru litiö dýrari, nákvæmari en umfram allt mun öruggari og handhægari I nokun. á dagskrá >Samkvæmt nýjustu útreikningum frá Félagi islenskra bifreidaeigenda kostar nú 6.600,- krónur að aka á einkabíl úr Breidholti i bæinn og til baka aftur. Við hjá Strætó bjóðum sömu ferð á 384.- kr. Guðrún Agústsdóttir: Strœtisvagnar Reykjavíkur Þab er greinilegt aö borgarbúar sýna málefnum Strætisvagna Reykjavikur mjög mikinn áhuga, enda er þab e.t.v. þaö fyrirtæki borgarinnar sem bæ&i ungir og aldnir veröa hvaö mest varir viö frá degi til dags. Skemmst er aö minnast þeirrar miklu umræ&u sem varö um vagnakaupin. H ns vegar er ég ekki viss um a& þeim sem fylgd- ust meö þessu máli af blaðafrétt- um einum hafi veist auðvelt a& skilja hvaö þarna fór raunveru- lega fram. Viö sem vorum I svo- kalla&ri eldlinu áttum a& minnsta kosti oft fullt I fangi neö þaö. Viö lögöum til aö ódýrasta til- boöi yröi tekiö og bcrgarbúum þar meö sparaöur um 1/2 mil- jaröur (en þaö eru hvorki meira né minna en 3 dagheimili) lutum I lægra haldi fyrir þeim sem vildu kaupa Volvovagnana. Ein helstu rök á móti margt m- tölu&um Ikarusvögnum voru j.au aö rekstur og viöhaldskos nafur Ikarusvagnanna yröi svo I ár aö mismunur á veröi yrði fljó :t unp- étinn. (Samt buöu þeir mun ódvr- ari varahluti). Hinir dýru Volvó- ar myndu fljótt borga sig meö ódýrum rekstri. Samt virtist þab ekki hafa nein teljandi áhrif á Volvóa&dáendurna þegar fram kom aö bæ&i vi&halds- og elds- neytiskostnaöur Volvóanna er mikill, mun hærri en á Mercedes Benzvögnunum sem nú eru I flota S.V.R. Hvernig stendur á þessari trú á Volvo? Þaö læddist stmid- um a& manni sá grunur a& þetta strætisvagnaútboö væri hálfgert sjónarspil. Fulltrúar Alþý&uflokks og Sjálfstæ&isflokks stóöu aö þvi aö samþykkt var a& taka tilbo&i frá Velti h.f. og Nýju Bílasmiöjunni. I stjórn S.V.R.,og I Innkaupastofn- un og Borgarrá&i bættust Fram- sóknarmenn I hópinn. Er ekki eölilegt aö fólk spyrji hvernig á þvi standi aö kjörnir fulltrúar borgarbúa geta meö gó&ri sam- viskú samþykkt a& taka tilbo&i sem allt bendir til aö muni kosta borgarbúa meira fé en önnur? Þaö er engu llkara en að þessir fulltrúar og flestir starfsmenn borgarinnar sem um þetta mál fjöllu&u hafi veriö búnir aö taka ákvöröun um a& kjósa Volvobila hvaö sem þeir kostuöu. Þeir beittu fyrir sig þeim rökum a& I þvl aö kaupa grindur frá Velti h/f og láta Nýju Bilasmi&juna byggja yfir þær hér væri fólginn veruleg- ur stu&ningur viö islenskan iönaö. Fram hefur komiö aö Nýja Blla- smiöjan þarf a& ráöa 8-10 nýja starfsmenn I þessu skyni. Þaö hlýtur hver maöur aö sjá aö hægt er aö styrkja islenskan iönaö á annan og betri hátt en a& taka um 500 miljónum króna hærra tilboöi en þvi lægsta til þess a& 8-10 menn fái vinnu viö aö byggja yfir stræ tisv agnagrindur. Ég hef ekki svör viö þvl af hverju ekki var gengiö aö hag- stæ&asta tilboöinu. En sumir inn- flytjendur viröast hafa komiö ár sinni býsna vel fyrir borö. Eins viröast embættismenn borgar- innar mjög Ihaldssamir og þeir og margir aörir viröast haldnir einhverjum fordómum gegn aust- antjaldsframlei&slu. Nú er veriö a& athuga meö kaup á þremur til fimm Ikarusvögnum til reynslu og veröur spennandi aö fylgjast meö framvindu þess máls. Ég læt þetta nægja um vagnakaupin aö sinni. Nýveriö var þvl slegiö upp I einu blaöanna aö viö Alþýöu- bandalagsmenn hef&um alltaf verib á móti þvi aö hækka far- gjöld S.V.R., en heföum nú slöast fariö fram á tæplega 45% hækkun á fargjöldum. Samkvæmt sam- þykktum Reykjavlkurborgar um stjórn S.V.R. á hún aö sjá svo um aö fargjöld standi undir reksturs- kostnaöi. Eftir þessu hefur ekki veriö fariö á undanförnum árum og þaö er rétt aö viö höfum verið og erum enn hlynnt þvl a& borgin taki þátt I aö greiöa fargjöldin niöur. Sú sko&un okkar hefur ekki breyst. A undanförnum árum hafa fargjöld staöiö undir ca. 2/3 af reksturskostna&i aö frádregn- um vöxtum og afskriftum. Aö undanförnu hefur S.V.R. hins vegar ekki fengiö a& hækka far- gjöld sin I samræmi viö aörar hækkanir og fyrir þessa 32% hækkun sem fékkst nú um mán- a&amótin stóöu fargjöld undir aöeins 53% af rekstrinum. Þá var staögreiöslufargjaldið kr. 170 — þar af greiddi borgin þvi tæplega helminginn. Hækkunin si&ast ger- ir þab aö verkum aö nú standa fargjöld undir tæplega 60% af rekstrinum aö frádregnum vöxt- um og afskriftum. Staögreiöslu- fargjald er nú kr. 230 og grei&ir Reykjavikurborg þar af um 92 kr. Borgin þarf nú aö grei&a um 1250 miljónir meö rekstri vagnanna á þessu ári fyrir utan eignabreyt- ingar, og er þab ærin upphæö. Þaö er þvi talsvert langt frá þvi aö stjórn S.V.R. framfylgi þeim reglum sem borgin hefur sett henni hvaö þetta snertir. 1 sambandi viö þessa fargjalda- hækkun má geta þess aö kannanir erlendis hafa sýnt a& fargjaldiö skiptir ekki mestu máli um þab hvort fólk velur þann kostinn aö feröast meb almenningsvögnum. Þar koma á undan: feröatlöni, fer&atimi, þægindi (svo sem góö biöskýli, sæti I vögnum ofl.) gönguvegalengd á stoppustöö, og siöast kemur fargjaldiö. 1 orkukreppunni hefur aukist áhugi á a& nota strætó til a& kom- ast til og frá vinnu, en skilja bll- inn eftir heima. Þaö er auðvitaö mjög æskileg þróun, aö farþegum S.V.R. fjölgi og akstur á einkabll- um minnki, bæöi fyrir S.V.R. og ekki sist samfélagiö. Samkvæmt nýjustu útreikning- um frá Félagi Islenskra Bifreiöa- eigenda kostar nú 6.600 kr. aö aka á einkabil úr Brei&holti I bæinn og til baka aftur. Viö hjá Strætó bjóöum sömu ferö á 460 kr. og aö- eins 384 kr. ef keyptir eru afslátt- armi&ar. Þarna erum viö fyllilega sam- keppnisfær viö einkabllinn. Þaö er þvi full ástæ&a til þess aö hvetja fólk til þess aö notfæra sér þessa ódýru þjónustu og sleppa viö áhyggjur af rekstri einkablls. FÆKKUM EINKABÍLUM A GöTUM BORGARINNAR. ALL- IR MEÐ STRÆTÓl Víólu- tónleikar í Norræna húsinu A morgun, sunnudag, halda Helga Þórarinsdóttir vióluleikari og Anne Taffel pianóleikari tón- leika I Norræna húsinu. Þær spila sónötu I g-moll eftir Bach, Marchenbilder eftir Schumann, Vocalise eftir Rachamaninoff og sónötu I f-moll eftir Brahms. Helga stunda&i nám I Tónlistar- skólanum I Reykjavlk en fór slö- an til Englands og nam viö Northen College of Music I Manchester. A undanförnum ár- um hefur hún veriö I framhalds- námi I Bandarikjunum, fyrst hjá Peter Mark I Santa Barbara I Californiu og slöan hjá George Neikrug I Boston. Anne Taffel er irngur amerisk- Helga Þórarinsdóttir, vióluleikari ur planóleikari. Hún hefur mikiö spilaD meö öörum tónlistarmönn- um I Boston og New York og I mars sl. lék hún I ptanókvartett I Carnegie Recital Hall. Tónleikarnir hefjast kl. 8.30 og aögöngumiöar veröa seldir viö innganginn.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.