Þjóðviljinn - 18.07.1980, Qupperneq 15

Föstudagur 18. júll 1880 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 15
Hringiö í síma 8-13-33 kl. 9-5 alla virka
daga eða skrifið Þjóðviljanum
frá
lesendum
Konur hafa sérstöðu
Þaö sem er konum eölilegt og
karlmenn bæla niöur, þaö er sko
ekki leyfilegt i höröum heimi
samkeppninnar.
Þaö er tómt mál aö tala um
þaö aö konur eigi jafna mögu-
leika á viö karlmenn i þjóöfé-
laginu á meöan uppeldi þeirra
miöast viö hiö gamla kvenna-
hlutverk. Ég held aö þaö sé
okkur ekki til framdráttar aö
beita „svipuöum vopnum og
þeirleikmennsem kringum mig
berjast” eins og Guörún
Guölaugsdóttir segir. Astæöa
þess aö staöa kvenna er ekki
betri en raun ber vitni er sú aö
þaö er litiö á þær sem „undir-
málsmanneskjur.” Þaö er at-
hyglisvert aö i skýrslum
Sameinuöu þjóöanna sem nú
liggja fyrir kvennaráöstefnunni
i Kaupmannahöfn er gengið út
frá þvi aö konur eigi og geti sótt
fram, en bara ekki á kostnaö
karlmanna! Ekki meö þvi aö
þeir taki á sig hluta þeirrar
ábyrgöar sem nú hvilir á
konum. Þess vegna þurfa konur
aö berjast fyrir þvi aö allt þaö
sem einkennir konur og störf
þeirra sé metiö til jafns viö
annaö og aö þær geti alls staðar
haslaö sér völl, en ekki maö
aðferöum karla! Engar karl-
konur takk! Þaö væri betur aö
fólk væri metið eftir manngildi
eins og Guörún bendir á, en á
meöan svo er ekki skulum viö
bara þora aö vera konur og
halda baráttunni ótrauöar
áfram, bara ekki meö ólýö-
ræöislegum karlrembuaö-
feröum; þær eru rikjandi og þvi
þarf aö breyta.
Kristfn Astgeirsdóttir.
Lélegt
framhalds-
leikrit
Lesandi hringdi:
— Nú þegar sjónvarpiö er i
sumarfrii hlýtur maöur aö gera
jafnvel meiri kröfur til hljóö-
varpsins en venjulega. Mér
finnst þaö aö mörgu leyti standa
sig vel, en ýmislegt finnst mér
þó aö betur mætti fara.
Ég skil t.d. ekki þessa áráttu
þeirra útvarpsmanna aö endur-
taka efni, sem flutt var fyrir
nokkrum dögum, einmitt núna
þegar ætla má aö fleiri hlusti á
útvarp en venjulega. Stundum
er m.a.s. kvölddagskráin aö
mestu leyti byggö á þáttum sem
maður er nýbúinn aö heyra.
Svo finnst mér leiklistardeild-
in ekki standa sig nógu vel.
Þetta framhaldsleikrit sem þeir
eru meö á sunnudagskvöldum
er aö minum dómi afskaplega
úrelt og litt spennandi. Þaö
getur vel veriö aö þaö hafi þótt
frábært fyrir 22 árum, þegar
þaö var fyrst flutt, en þaö hefur
ekki staöist timans tönn. Maöur
skyldi ætla aö leiklistardeildin
ætti i fórum sfnum miklu betri
framhaldsleikrit, sem tilvaliö
heföi veriö aö dusta rykiö af.
Mér detta t.d. I hug tvö leikrit
sem flutt voru fyrir mörgum
árum og margir heföu eflaust
gaman af aö heyra: Glataöir
snillingar eftir Heinesen og
Börn dauðanseftir Þorgeir Þor-
geirsson. Bæöi þessi leikrit
vöktu mikla athygli á sinum
tima, enda var flutningur þeirra
afskaplega vandaöur. Vafalaust
mætti telja til mörg fleiri fram-
haldsleikrit sem meiri ástæöa
væri til aö hampa en þessu, sem
veriö er aö flytja núna.
Fyrir framan mig liggur
grein úr sænsku blaöi, þar sem
rætt er viö konu sem fengist
hefur viö rannsóknir á sögu
kvenna. Hún kemst aö þeirri
niöurstööu aö alla tiö hafi konur
þróaö meö sér sérstaka menn-
ingu, menningu sem alitaf hefur
veriö gengiö fram hjá eöa sem
karlmenn hafa alls ekki séö.
Þessi menning á rætur i þeirri
verkaskiptingu sem viögengist
hefur um aldir.
Ég vitna I þetta vegna þess aö
mig langar til aö leggja aöeins
út af grein Guörúnar Guölaugs-
dóttur sem birtist hér I blaðinu
s.l. þriöjudag. Guörún vitnar i
orö nöfnu sinnar Hallgrims-
dóttur þar sem hún sagði: „I
honum (þ.e. sigri Vigdisar) felst
viöurkenning á sérstööu
kvenna, á talsmáta þeirra,hugs-
unarhætti og framkomu. Kona
er gjaldgeng sem manneskja án
þess aö þurfa aö taka upp vinnu-
brögö karla, tungutak og fas”.
Þetta finnst G.G. vera skref
aftur á bak og langt frá þeim
markmiöum sem sett voru I
upphafi 7. áratugsins.
Þegar jafnréttisbaráttan
komst aftur á skriö eftir ára-
tuga þyrnirósarsvefn, var oft til
þess vitnað aö konur ættu aö
hafa jafnan möguleika og
karlar I þjóöfélaginu, án þess aö
spyrja hverjir þeir möguleikar
væru og hvaö þyrfti aö láta af
hendi til aö öölast þá. Attu konur
aö tileinka sér heim karlmanns-
ins, beita þeim aðferðum sem
tiökast viö aö koma sér áfram,
eöa áttu þær aö reyna eitthvaö
annaö? Var yfir höfuö æskilegt
aö ganga sömu braut og karlar,
taka á sig allt stressiö, streöiö
og valdabröltiö sem tiökast á
toppnum? Um þetta voru litlar
umræöur, en reynslan sýnir aö
mörgum konum hefur oröiö kalt
þar uppi á jöklum heföarinnar
og margar hafa komiö niöur
aftur.
Þaö er nefnilega staöreynd og
þaö sýna margar rannsóknir
(ég get nefnt eina sænska sem
dæmi), aö konur hafa sérstakt
tungutak, þær hugsa ööruvisi og
um annaö en karlar, vegna þess
aö uppeldi þeirra miöast aö ööru
en uppeldi karla, reynsla þeirra
er önnur og umhverfi þeirra er
oft og tiöum annaö (innan
veggja heimilisins). Reynsla
hverrar kynslóöar færist yfir á
þá næstu, móöir kennir dóttur
og faöir syni. Hlutverk kynj-
anna haldast óbreytt, meövitaö
og ómeövitaö. Þarna liggur ein
orsök þess hve konum gengur
illa „aö koma sér áfram” I
heimi karlanna. Þessi munur á
konum og körlum kemur hvaö
best fram i pólitik, þar sem
mjög ákveöin lögmál gilda. Þú
átt alltaf aö afhjúpa og hæöa
andstæðinginn, gera grin aö
honum, vera sigurvegarinn
óháö þvi hvaö kemur fram I um-
ræöunum eöa hvort hún er mál-
efnaleg. Margar konur hafa átt
afar erfitt meö aö sætta sig viö
þesskonar vinnubrögö enda ekki
ástæöa til. Dæmi: Kona ein sem
iöulega lenti I þvi aö stjórna
fundum þar sem endalaust var
karpaö, en aldrei komist aö
niöurstööu, var orðin gráti nær
út af meöferö ákveöins máls.
Hún sagöi: ef ég heföi látiö þaö
eftir mér aö gráta, þá heföi ég
veriö búin aö vera. Þaö leyfist
ekki aö sýna tilfinningar sinar á
fundum. Annaö dæmi: Þegar
Ritt Bjerregárd var látin vikja
úr embætti menntamálaráö-
herra I Danmörku, eftir heiftar-
legar árásir slödegisblaöanna —
brast hún I grát i þingsalnum og
var ljósmynduð I bak og fyrir og
slegiö upp næsta dag. Svona
gerir fólk ekki á æöstu stööum!
HMM? — Ætti ég aö spila andarungana næst?
Sónata per Manúela
•Útvarp
kl. 22.00
I kvöld leikur Manúela
Wiesler á flautu verk, sem
Leifur Þórarinsson samdi og
tileinkaöi henni: „Sónata per
Manuela”.
I vor fóru þær Manúela og
Helga Ingólfsdóttir I fræga
tónleikaferö til Norðurland-
anna, og þá flutti Manúela
m.a. þetta verk. Af þvi tilefni
sagöi tónlistargagnrýnandi
Svenska Dagbladet, aö verkiö
heföi hlotiö „gifurlegan kraft i
meistaralegri túlkun” Manú-
elu. Hann bendir einnig á þá
staöreynd, aö þótt innflytj-
endur séu fáir á tslandi hafi þó
sest hér aö nokkrir tónlistar-
menn frá Austurrlki og Suöur-
Þýskalandi. „Ef til vill eru
möguleikarnir á aö koma sér
áfram meiri i litlu samfélagi
en i stórborg, en flautuleikari
á borö viö Manúelu Wiesler
ætti aö geta lagt allan heiminn
aö fótum sér”.
—ih
Morð er leikur einn
Sjjjfe. Útvarp
kl. 22.35
Þaö má áreiöanlega til
sanns vegar færa, aö fyrir
drottningu sakamálasagn-
anna, Agöthu Christie, hafi
morö veriö leikur einn, þvi
hún þurfti vist aldrei aö
fremja morö nema á papplrn-
um. I kvöld byrjar Magnús
Rafnsson lestur þýöingar
sinnar á sögu eftir Agöthu,
sem heitir þessu nafni: Morö
er leikur einn.
Sakamálasögur hafa lengi
veriö vinsælt útvarpsefni, og
Agatha Christie er áreiöan-
lega vinsælasti höfundur
slikra sagna sem uppi hefur
veriö. Þaö má þvi óska út-
varpshlustendum góörar
skemmtunar næstu kvöld
—ih.
barnahomið-!
í dag ætlum við að birta teikningar eftir tvo krakka,
sem komu í heimsókn til okkar um daginn. Um leið
viljum við minna ykkur hin á að senda okkur teikning-
ar, stuttar frásagnir, Ijósmyndir eða bara eitthvað
sem ykkur dettur í hug. Og munið eftir hausnum sem
viðsýndumykkurí gær. Eruðþiðekki reið eða glöð eða
hréss með eitthvað? Nú er tækifærið að koma skoðun-
um sínum á framfæri!

Þessa mynd teiknaði Lina,
7 ára. Á henni sjáum við
Söru prinsessu, þar sem
hún stendur f yrir utan höll-
ina sina. Sara er með kór-
ónu á höfðinu, uppi á höll-
inni vex fallegt blóm, og
á trénu vaxa epli.
Gaukur, 6 ára, teiknaði
þessa mynd. Á henni er
stórt hús og hjá því lítið
gróðurhús, og fyrir utan
vex „pálmatré, einsog á
Spáni", segir Gaukur, þv
hann hefur komið til Spán
ar. Á pálmatrénu vaxa
bananar, og ein appelsína